Konu Merkezli

Program Tasarım
Modelleri
Program Tasarımı Modelleri
Öğrenci
Merkezli
Çocuk Merkezli
Yaşantı Merkezli
Romantik(Radikal)
İnsancıl
(Hümanistik)
Konu
Merkezli
Konu Alanı
Disiplin
Geniş Alanlı
İlişkili
Süreç
Problem
Merkezli
Yaşam Koşullu
Çekirdek
Tasarım
Yeniden
Yapılandırmacı
A-Öğrenci Merkezli Tasarımlar
 Programın merkezinde öğrencinin ilgi ve
ihtiyaçları yer alır ve düzenlenen
yaşantılara öğrencilerin aktif olarak
katılması görüşüne dayanır.
 Temeline ilerlemecilik felsefesini alan bu
yaklaşıma göre, programlar öğrenci ilgi ve
ihtiyaçlarını dikkate alarak hazırlanmalı,
öğretme-öğrenme süreci öğrencilerle
birlikte planlanmalı ve uygulanmalıdır.
 Programlar, öğretim süreci devam
ederken, öğrenci ilgi ve ihtiyaçlarına göre
esneyebilmelidir.
 Öğrencinin öğrenme sürecine aktif olarak
katılımı önemlidir.
 Öğretmenin görevi, katılımı sağlayıcı
ortamlar düzenlemek ve bireyin
öğrenmesine rehberlik etmektir. Bu
nedenle, öğrencinin pasif olduğu sunuş ve
anlatım yerine, öğrenciyi aktif kılan işbirlikli
öğrenme, grup çalışması, problem çözme
gibi öğretim süreçleri ağırlık
kazanmaktadır.
1) Çocuk Merkezli
 Önce öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları belirlenir,
buna göre program oluşturulur.
 “Kişi yaşadığını öğrenir” görüşü yaklaşımın
ana düşüncesidir.
 Öğrenci etkin duruma getirilmelidir.
2) Yaşantı Merkezli
 Öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları önceden
belirlenemez.
 Öğrencinin gerçek ilgi ve ihtiyacı öğretim
sürecinde ortaya çıkacağından,
programlarda öğretim sürecinin başında
kesin olarak belirlenemez.
 Öğretim süreciyle, program geliştirme
süreci aynı anda gerçekleşir.
 Program süreç içinde değişebilecek
esneklikte olmalı ve öğretmen her öğrenci
için uygun ortamlar düzenlemelidir.
3) Romantik Merkezli
 Okula eleştirinin olduğu bir yaklaşımdır.
 Okul bireyin gelişimini olumsuz etkiler.
 Birey, kendini en iyi kendi doğasında
bulabilir.
4) Hümanistik Merkezli
 Davranışsal psikolojiyi temele alan eğitim
programlarına tepki olarak ortaya çıkmıştır.
 İnsan davranışı basit bir etki-tepki ilişkisi
ile açıklanamaz görüşünden hareketle
davranışsal kuramı reddederek bilişsel
kuramın öğrenme açıklamasını kabul
etmektedir.
B-Konu Merkezli Tasarımlar
 Programın merkezinde değişmeyen
evrensel bilgi vardır.
 Bilgi uzmanlarca düzenlenir ve
öğretmenden konuları zamanında bitirmesi
beklenir.
 Temele aldığı eğitim felsefesi daimicilik ve
esasiciliktir.
 Konu merkezli yaklaşımda, işbirlikli
öğrenme gibi öğrenci katılımını etkileşimi
sağlayıcı öğretim süreçleri yerine; içeriğin
ayrıntılarının önemli olduğu, öğrencinin
pasif alıcı, öğretmenin aktif aktarımcı
olduğu (sunuş-anlatım) öğretim süreçleri
ağırlık kazanmaktadır.
1) Konu Alanı
 En iyi bilinen ve en eski tasarımdır.
 Değişmeyen evrensel bilgi uzmanlarca
düzenlenir.
 Konular öğrencinin ilgi, yetenek ve hazır
bulunuşluk düzeylerine göre düzenlenir.
 Her bir konu, diğeri için önkoşul olacak şekilde
düzenlenir.
 Öğretim sürecinde daha çok sunuş yolu
tercih edilir.
 Önemli olan bilginin elde edilmesidir.
 Öğretmenin en önemli görevi konunun
belirlenen zamanda işlenmesidir.
2) Disiplin Tasarımı
 Bu yaklaşımın temelinde sınıflandırılmış




bilgi vardır.
Program disiplinler üzerine yoğunlaşır.
Öğrenilecek konunun yapısı kullanılacak
yöntemi de içerir.
Öğrenci konunun yapısına uygun olarak
deney, gözlem gibi etkinliklere aktif
katılmalıdır.
Öğrencinin bilgiyi yeni ve benzer
durumlarda kullanması istenir.
3) Geniş Alanlı Tasarım
 Benzer özellik taşıyan konular mantığa
uygun şekilde bir araya getirilmelidir.
 Disiplinler arası bütünleşme sağlanarak
bilginin daha işlevsel hale getirilmesi
amaçlanır.
 Bilgi hem bütünlük içinde sunulması hem
de aralarındaki ilişkinin anlaşılması için bir
araya getirilmelidir.
 Belli alanlarda öğretilmesi amaçlanan
bilgiler disiplinler arasında bütünleşme
sağlanarak, daha işlevsel hale
getirilmelidir.
 Ayrıntılı bilgi yerine, genel ve geçerli olan
evrensel doğrular içerikte yer almalıdır.
 Bu tasarıma sosyal bilgiler dersi örnek
olarak gösterilebilir.
4) İlişkili Tasarım
 Bu yaklaşımda konular ve derslerin içerikleri
arasında ilişki kurulmaktadır.
 İlköğretim düzeyindeki çocuklar, varlıkları,
olayları ve bilgileri bilim dallarına göre
gruplanmış biçimde değil; yaşamlarıyla
ilişkilendirilmiş biçimde ve bütün olarak algılar.
 İlköğretim düzeyinde etkili öğrenmeyi
gerçekleştirmek amacıyla, konular ve etkinlikler
arası ilişkilerin kurulması, öğrenmelerin daha
etkili olmasını sağlar.
 Program içinde yer alan dil, matematik,
fen, sosyal bilgiler, resim, müzik, beden
eğitimi gibi alanlar birbirleriyle
ilişkilendirilirse ilköğretim düzeyindeki
çocukların öğrenmeleri daha etkili olur.
 Bu nedenle öğretmenler, öğretim
süreçlerini tasarlama, uygulama ve
değerlendirme süreçlerinde takım halinde
çalışmalıdırlar.
5) Süreç Tasarımı
 Her konu için ayrı ayrı öğrenme yolları yerine,
tüm konular için ortak bir öğrenme yolu
benimsenmelidir.
 Eleştirel düşünme bu yaklaşımın en önemli
ürünlerindendir.
 Öğrencinin, düşünme stratejilerinin, problem
çözme ve karar verme becerilerinin geliştirilmesi
önemli görülmektedir.
 Amaç, öğrencinin en iyi şekilde nasıl
öğreneceğidir.
C-Sorun Merkezli Tasarımlar
 Bu tasarımda önemli olan öğrencinin
problem çözmeyi öğrenmesidir.
 Toplumun yeniden yapılanması için gerçek
hayat problemleri çözebilen bireyler
yetiştirmek gerekir.
 Temelinde yeniden kurmacılık eğitim
felsefesi vardır.
 Sorun merkezli tasarımlarda programlar,
toplumsal yapı, toplumsal değişme ve
sorunları ele almalıdır.
1) Yaşam Koşullu
Tasarım
 Öğrenciler öğrendiklerini yaşamlarında
bizzat kullanmalıdırlar.
 Programlar toplumun değişen yaşam
şartlarına uyumunu kolaylaştıracak
biçimde hazırlanmalıdır.
 Öğrenciler sorun çözme süreçlerini
kullanmaya özendirilmelidir.
2) Çekirdek Tasarım
 Tasarımlar öğrenci sisteme girmeden önce




yapılır. Bazı değişikliklere olanak sağlar.
Toplum, sorun çözme becerisi kazanmada
laboratuar olarak görülmelidir.
Öğrenci, toplumun sorunlarını görmeli ve
sorunları çözme becerisi kazanmalıdır.
İşbirliğine dayalı öğrenme temele alınmalıdır.
Konuların ayrı ayrı olarak öğretilmesine tepki
olarak ortaya çıkmıştır ve derslerin birleştirilmesi
ile gelişmiştir.
3) Yeniden Yapılandırmacı
Tasarım
 Toplumsal sorunları temel alır ve yeniden
kurmacılık felsefesine dayanır.
 Zaman sürekli olarak toplumu değişime
zorlamaktadır.
 Toplumsal değişim en iyi okul ile
gerçekleşebilir.