levha sınırları levha tektoniğinin etkileri

LEVHA TEKTONİĞİ
AŞAĞIDA BELİRTİLEN OLAYLAR NASIL
GELİŞİR ?
•
•
•
•
DAĞ OLUŞUMU
DEĞİŞİK KAYAÇLARIN OLUŞUMU
CANLI TÜRLERİN DAĞILIMI
DEPREMLER
YER YUVARININ KATMANLARI
ÇEKİRDEK
MANTO
YERKABUĞU
• LİTOSFER (TAŞKÜRE)– YERKABUĞU VE ÜST
MANTOYU KAPSAYAN KATI KAYAÇLARDAN
YAPILI KATMAN
• ASTENOSFER (ATEŞKÜRE) – ÜST MANTONUN
KISMEN ERGİMİŞ-AKICI ÖZELLİKLİ KATMANI
ALFRED WEGENER
1900’ LERDE
METEOROLOG OLAN
ALFRED WEGENER
TARAFINDAN FOSİL
BULUNTULARINA
DAYANILARAK
GELİŞTİRİLEN BU
TEORİ 1960’LI YILLARA
KADAR BİLİM
ADAMLARI
TARAFINDAN KABUL
GÖRMEMİŞTİR.
KITALARIN KAYMASI TEORİSİ
KITALARIN KAYMASI TEORİSİNE GÖRE
YERKABUĞU DAHA YOĞUN VE YARIPLASTİK ÖZELLİKLİ MANTO ÜSTÜNDE
“YÜZMEKTEDİR. BU KITASAL
LEVHALAR BİRBİRİNDEN
AYRILMAKTA VE BİRBİRLERİNE
ÇARPMAKTADIR.
KONVEKSİYON AKIMLARI
WEGENER’E GÖRE
LEVHALARI HAREKET ETTİREN GÜÇ
MANTODAKİ KONVEKSİYON
AKIMLARIDIR.
DEĞİŞİK YOĞUNLUKLU MAGMALAR
KONVEKSİYON AKIMLARINI
OLUŞTURMAKTADIR.
KONVEKSİYON AKIMLARI
GÜNÜMÜZDE İSE KONVEKSİYON
AKIMLARININ OLUŞUMUNUN BU
KADAR BASİT OLMADIĞI
VEYA LEVHALARI HAREKET ETTİREN
MEKANİZMANIN SADECE
KONVEKSİYON AKIMLARI OLMADIĞI
KABUL EDİLMEKTEDİR..
KONVEKSİYON AKIMLARI
11_15
Forearc
Accretionary
basin
wedge with
coastal mountains
Volcanic
arc
Backarc
Rift
basin
Mainland
Continental
crust
Trench
Mélange containing
oceanic sediments
and lithosphere
Subducting
oceanic
lithosphere
*2
LEVHA TEKTONİĞİNİN KANITLARI
-
KITA KENARLARININ ÇAKIŞMASI
PALEO-MANYETİZMA
FOSİL KANITLARI
DEPREMLER/ VOLKANLAR
SICAK NOKTALAR
BÜTÜN KITALAR YANYAN GETİRİLDİĞİNDE BİR
YAP-BOZ BULMACASININ PARÇALARI GİBİ
BİRBİRİ İLE UYUŞMAKTADIR
Plate Tectonics
PALEOMANYETİZMA
DÜNYA TARİHİ BOYUNCA YERİN
MANYETİK KUTUPLARI
TERSLENMİŞTİR.
BU TERSLENME RİFT VADİLERİNDE
AÇIKÇA BELİRLENMEKTEDİR.
Deniz
dibi
yayılımı
PALEOMANYETİZMA
Magnetic field
imprinted in rock
Oceanic basalt
1
1
Divergent
plate boundary
1 New basalt shows
normal magnetic field
PALEOMANYETİZMA
1
1
Divergent
plate boundary
1 New basalt shows
normal magnetic field
1
2 New basalt shows
reversed magnetic field
2
2
1
Continued
divergence
2
1
Continued
divergence
PALEOMANYETİZMA
1
2
2 New basalt shows
reversed magnetic field
1
2
3
3
1
2
Continued
divergence
3 New basalt shows
normal magnetic field
Normal magnetic
polarity
Reversed magnetic
polarity
PALEOMANYETİZMA
MANYETİK DESEN RİFTLERİN İKİ
KENARINDA SİMETRİKTİR.
BUNA EK OLARAK RİFTLERİN İKİ
KENARINDA RİFTTEN
UZAKLAŞTIKÇA KAYAÇLARIN
YAŞI ARTMAKTADIR.
FOSİL DAĞILIMI
KARADA YAŞAYAN CANLILARIN BAZI
TÜRLERİ BİRBİRİNDEN AYRILMIŞ
İKİ KITA ÜZERİNDE
BULUNMUŞTUR.
BU DURUMU AÇIKLAYABİLECEK TEK
MEKANİZMA LEVHA
TEKTONİĞİDİR
#2
DÜNYADAKİ DEPREMLERİN ÇOK
BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ LEVHA
KENARLARINDADIR
Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN
DÜNYADAKİ VOLKANİK FAALİYETLERİN
BÜYÜK BİR BÖLÜMÜ YİNE LEVHA
KENARLARINDADIR.
LEVHA İÇLERİNDE VOLKANİK
AKTİVİTE İLE AYRILAN
BÖLGELERDİR
(HAVAİ GİBİ)
Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN
LEVHA SINIRI TİPLERİ
• YAKLAŞAN LEVHA
SINIRLARI
• UZAKLAŞAN LEVHA
SINIRLARI
• TARNSFORM FAYLI LEVHA
SINIRLARI
EARTHQUAKES AT DEPTH
UZAKLAŞAN (DİVERJAN-YAPICI) LEVHA
SINIRLARI
Three-
C
an
ent
1
Volcanism
Inactive bra
2
Nor
Active rift branches
3
Failed r
Normal fau
Active rift branches
3
4
Failed rift (aula
Spreading direction
Okyanus tabanlarının görünümü
YAKLAŞAN (KONVERJAN-TAHRİP EDİCİ)LEVHA
SINIRLARI
Yaklaşan levha sınırlarında dalma-batma
zonları oluşur. Burada daha yoğun olan
okyanusal litosfer, daha az yoğun kıtasal
litosferin altına dalar
YAKLAŞAN (KONVERJAN-TAHRİP EDİCİ)LEVHA
SINIRLARI
YAKLAŞAN LEVHA SINIRLARI
Benioff’s Interpretation Updated
Yrd.Doç.Dr. Yaşar EREN
 Okyanus-kıta
Okyanus-Okyanus 
 Kıta-Kıta
TRANSFORM FAYLI LEVHA SINIRLARI
LEVHA HAREKETLERİNİN OLUŞTURDUĞU
GERİLME TİPLERİ
• SIKIŞMA
• ÇEKME
• KAYMA
9_2
SIKIŞMALI (KOMPRESYONEL)
Undeformed rock
Tension
ÇEKME (TANSİYONEL)
ed rock
Tension
KAYMA
Shearing stress
Levha Tektoniği
•
•
•
•
•
•
Okyanusların oluşumunu
Okyanus ortası sırtların oluşumunu
Derin okyanus çukurlarının (hendek) oluşumunu
Dağ kuşaklarının oluşumunu
Depremlerin oluşumunu ve dağılımını
Volkanların oluşumu nedenlerinin, tiplerini ve
dağılımını
açıklar