Çağdaş İslam Akımları

DERS BİLGİLERİ
Ders
Kodu
Yarıyıl
T+U Saat
Kredi
AKTS
ÇAĞDAŞ İSLAM AKIMLARI
201808
8
2+0
2
2
Ön Koşul Dersleri
Yok
Dersin Dili
Türkçe
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Türü
Seçmeli
Dersin Koordinatörü Yrd.Doç.Dr. FEVZİ RENÇBER
Dersi Verenler
Yrd.Doç.Dr. FEVZİ RENÇBER
Dersin Yardımcıları
Dersin Amacı
Çağdaş siyasî-dinî akımları ve din anlayışlarındaki farklılıkları tarihsel,
siyasi, dini, sosyo-psikolojik açıdan tahlil etmek ve bunların müslüman
toplumlardaki olumlu ve olumsuz etkilerini ortaya koymaktır.
1) Çağdaş İslam Akımlarını tanımlar
2) Bu akımların amacını açıklar,
3) İslam dünyasında ortaya çıkan dini akımların doğuşuna etki eden
sebepleri açıklar,
Dersin Öğrenme
Çıktıları
4) Dini akımları meydana getiren unsurları açıklar
5) Dini akımlar arasındaki farkları ayırt eder,
6) Din ile dini akım arasındaki farkı ayırt eder,
7) Dini akımların temel görüşlerini bir araya getirip genellemelere
ulaşır,
8) Çağdaş dönemde ortaya çıkan muhafazakar ve modernist dini
akımları değerlendirir,
Dersin İçeriği
DERS AKIŞI
Çağdaş İslam Akımlarının tanımı, amacı, konusu ve kaynakları; din ile
dini akım arasındaki ilişki; çağdaş İslam akımlarının ortaya çıkmasında
etkili olan faktörler; günümüz İslami akımları, bunların kavramsal,
yapısal ve dini-fikri analizi; geleneksel ve yenilikçi dini akımlar; siyasi,
fikri-felsefi İslamcılık; Selefilik.
Ön Hazırlık
Hafta Konular
1
Dersin genel bir tanıtımı, içeriği ve metodu,
2
Çağdaş İslami hareketlerin ortaya çıkmasına etki eden faktörle,
3
Çağdaş dini hareketlerin dini gerekçeleri,
4
Günümüz İslami hareketler,
5
Muhafazakar ve reformist dini hareketler,
6
Siyasal İslamcılık,
7
Akılcı ve felsefi İslamcılık,
8
Ara Sınavlar,
9
İslam ve Çağdaşlık,
10
İslam ve modernite,
11
Selefi hareket ve sebepleri,
12
Türkiyede dini hareketlerin ortaya çıkmasının sebepleri,
13
Türkiyede İslami düşünce, dini cemaatler ve görüşleri,
14
Türkiyede din anlayışında değişim süreci,
KAYNAKLAR
Ders Notu
[1] Yukarıda belirtilen kitap bölümleri ve makaleler,
[2] Fazlurrahman, İslam ve Çağdaşlık, (trc. A.Açıkgenç-H.Kırbaşoğlu, Ankara
1996.
[3] Nilüfer Göle, İslam ve Modernlik Üzerine Melez Desenler, İstanbul 2000.
[4] M. Sıddıki, İslam Dünyasında Modernist Düşünce, (M. Fırat-K. Korkmaz),
İstanbul 1990.
[5] Olivier Roy, Siyasal İslamın İflası, (trc.Cüneyt Akalın, İstanbul 1994.
[6] İsmail Kara, Türkiyede İslamcılık Düşüncesi, İstanbul 1990.
[7] Montgomery Watt, İslami Hareketler ve Modernlik, (tr. Turan Koç),
İstanbul 1997.
[8] J. Esposito, Değişim Sürecinde İslam (trc. A.Y. Aydoğan-A. Ünlü),
İstanbul 1991.
Diğer Kaynaklar
[9] M. Türköne, Siyâsî İdeooloji Olarak İslâmcılığın Doğuşu, İstanbul 1991.
[10] Şaban Sitembölükbaşı, Türkiyede İslamın Yeniden İnkişafı (1950-1960),
İstanbul 1995.
[11] H. Dökmeciyan, Arap Dünyasında Köktencilik, (Muhammed
Karahanoğlu), İstanbul 1992.
[12] Şerif Mardin, Türkiyede Din ve Siyaset, İstanbul 1991.
[13] İbrahim Maraş, Türk Dünyasında Dini Yenileşme, İstanbul 2002.
[14] Niyazi Berkes, Türkiyede Çağdaşlaşma, İstanbul-ts
[15] İbrahim, Hasaneyn Tevfik-Hudeynî, Mesud, Batılı Araştırmalarda İslâmî
Uyanış Olgusu: Tahlilî ve Tenkidci Bir Yaklaşım, (Sönmez Kutlu), İslâmî
Araştırmalar, Cilt: 7, Sayı: 3-4 (1994).
MATERYAL PAYLAŞIMI
Dökümanlar
Ödevler
Sınavlar
DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI
SAYISI KATKI YÜZDESİ
Ara Sınav
1
100
Ödev
0
0
Seminer
0
0
Toplam
100
Yıliçinin Başarıya Oranı
40
Finalin Başarıya Oranı
60
Toplam
100
Ders Kategorisi (B)
Mühendislik Fakültesi haricindeki birimler içindir (Tuning)
Temel Mesleki Dersler
X
DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI
Katkı
Düzeyi
1 2 3 4 5
No Program Öğrenme Çıktıları
1
Âdab ve usulüne göre Kur’ân-ı Kerim’i okuyabilir ve okuduğu metinleri usulüne uygun olarak
yorumlayabilir.
2
Kendi alanıyla alâkalı temel ve klasik metinlerin yanında çağdaş metinleri anlayabilecek, onları yazılı
ve sözlü olarak aktarabilecek bir seviyede Arapça seviyesine ulaşır.
3
Allah Resulü’nün, kavlî, fiili ve takriri sünnetini kavrar, onun Kur’ân’a dayalı güzel ahlâkını tanır;
hadis ilminin tarihî süreç içindeki geçirdiği safhaları, hadis metodolojisinin oluşumunu, Kur’ân-Sünnet
bütünlüğünü, Sünnetin dindeki yerini, hadisin temel problemlerini ve farklı algıları tanır.
4
Klasik ve modern kaynaklara dayalı olarak İslâm hukukunun mevzularına vâkıf olur; hukuk tarihi
çerçevesinde İslâm hukukunun yerini kavrar; onun diğer hukuk sistemleri ile kıyaslamasını yapabilir,
aralarındaki farklı ve benzer yönleri bilir.
5
İslâm dininin itakadî esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde tanır, kelamın problemlerine ve bunların
çözüm yollarına dair ilmî usullere göre bilgi ve fikir sahibi olur.
X
6
Tarih içinde dinî ve siyasî sebepler ve amaçlar sonucu oluşan klasik ve modern akımları, bunların
temel özelliklerini ve yapılarını bilir.
X
7
Tasavvuf tarihi, zühd hareketleri, tasavvufi terimler, tasavvuf müesseseleri hakkında bilgi sahibi
olur; meşhur mutasavvıfları, temel düşüncelerini ve temel özelliklerini tanır.
8
Eğitim tarihi içinde din eğitiminin yerini, klasik ve modern eğitim metotlarını tanır;
mukayesesini yapabilir, eğitim vasıta ve metotlarını kavrayarak kendine öz güven kazanır.
9
Felsefe, sosyoloji ve psikoloji gibi bilim dallarının verilerini ve metotlarını kullanarak düşünme sistemi
içinde sağlam bir alt yapı edinir; Batılı ve Doğulu meşhur filozoflarla bunların felsefeleri, tarihî
süreçleri, doğuşları ve tesirleri hakkında malumat sahibi olur.
X
bunların
X
Yaşayan dinleri ve tarihin bir döneminde var olup müntesipleri kalmayan dinlerin temel esaslarını ve
10 özelliklerini tanır.
X
İslâm tarihinin ve medeniyetinin evrelerini tanır; büyük medeniyetleri, medeniyetler arası
11 münasebetleri bilir; İslam medeniyetini ve İslâmî bilimleri analiz ve sentez yöntemleri ile
X
değerlendirebilir, tenkit usulleri çerçevesinde bunların zaaf ve eksikliklerini görüp müzakere edebilir.
Türk İslam Edebiyatı’nın türlerine ve bunların belli başlı örneklerine vâkıf olur,
Müzikle ilgili teorik bilgilere sahip olur; temel usul ve makamları icra edebilir. İslâm mimarisinin
12 temel özelliklerini tanıyıp onu diğer mimari yapılardan ayıran farkları kavrar, ayrıca tezyin sanatları
ve tarihçesi ile bunların önemli örneklerini bilir.
AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU
Etkinlik
SAYISI
Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
(Saat)
Ders Süresi
14
2
28
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme)
14
1
14
Ödevler
1
10
10
Sunum / Seminer Hazırlama
1
5
5
Arasınavlar
1
10
10
Toplam İş Yükü
73
Toplam İş Yükü / 30 (s)
2.233
Dersin AKTS Kredisi
2