prof. dr. mikdat kadıoğlu
advertisement
Yeni Dünya Düzeninde Sürdürülebilir Ekonomi ve Küresel İklim Değişikliği Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü kadioglu@itu.edu.tr ekonomik krizin yanına bir de giderek daralan kaynaklar ve değişen iklim! İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ENERJİ EKONMİK KRİZ Kapsam 1. Küresel İklim Değişikliği 2. Sosyo-Ekomonik Etkileri 3. “Sürdürülebilir Kararlı Kalkınma/Kalkınmama” 4. Sonuç ve Öneriler 1. Küresel İklim Değişikliği Risk Doğal iklim değişiminin nedenleri bu gün dO-18 Son 750 bin yıl “İnsanlar yeryüzünden silinmedikçe bir daha Buz Çağı olmayacak” James E. Hansen Endüstriden gelen karbon dioksit emisyonları Arazi değişiminden gelen karbon dioksit emisyonları Dünya Nüfusu Son 150 ve gelecek 100 yıl Future Simulation (A2 [2071-2100] minus RF [1961-1990]): Temperature 2100, Sıcaklıkta Değişim Arş.Gör. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü Future Simulation (A2 minus RF): Precipitation 2100, Yağışta Değişim Arş.Gör. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü 2. Sosyo-Ekonomik Etkileri Risk SAĞLIK Ölüm Riskinde Artış (Erken Hasat) ORMAN SU KAYNAKLARI 2080 2020 KIYI ALANLARI Caribbean A C C Indian Oc ean SMALL ISLANDS B TARIM AFETLER Afetler biçok sektörü etkiler! Enerji Su Kaynakları Ulaşım Şiddet Kuvvetli Rüzgar Toplum Şiddetli Yağış/Sel IPCC 4AR Tarım Kentler Tehlike, savunmazsızlık, maruziyet ve risk artıyor Kuraklık Sıcak Hava Dalgası Çok-sektörlü risk yönetimine ihtiyaç var Maryam Golnaraghi, Ph.D. Sıklık Chief of Disaster Risk Reduction Programme, WMO Istanbul, 11-12 October 2010 3. “Sürdürülebilir Kararlı Kalkınma” Risk Afetlerden Dolayı Katlanan ekonomik kayıplar On yıllık karşılaştırma: 1960‘lar ile son 10 yılın (1995-2004)* karşılaştırması • 3 x daha fazla afet sayısı • 9 x daha yüksek ekonomik kayıplar •15 x daha fazla sigortalı kayıplar * Enflasyona göre düzeltilmiştir 1950-2004 yılları ekonomik ve sigortalanmış kayıp trendleri İklim Değişiminin Afetlere Olası Etkileri • 1990’larda afetlerden dolayı görülen küresel ekonomik kayıplar 608 milyar $ ‘dan daha fazla oldu. • 21. Yüzyılda meteorolojik afetlerden dolayı olacak kayıpların önemli ölçüde artacağı bekleniyor. • Örneğin, 2050 yılına kadar ekonomik kayıpların yılda 300 $ milyara ulaşması bekleniyor Gelişmekte olan ülkeler afetlerden en şiddetli etkilenen ülkelerdir 22 World Meteorological Organization Afet yönetimi bir sürdürebilir kalkınma problemidir; sadece arama ve kurtarma değil.. Afetlerin etkisi Percent change in the yearly heating energy requirement (%) Yıllık toplam ısıtma enerjisi talebindeki değişim yüzdeleri 0 İstanbul -10 -20 -30 -40 -50 0 1 2 3 Delta T (°C) 4 5 Kadıoğlu, M, and A. Durmayaz, 2001: Impact of climate change on the residential heating energy requirement and fuel consumption in Istanbul, ECOS’1 First International Conference on Applied Thermodynamics, Istanbul, July 4-6, 2001. Percent change in the yearly cooling energy requirement (%) Yıllık toplam soğutma enerjisi talebindeki değişim yüzdeleri 200 Adana 150 100 50 0 0 1 2 3 Delta T (°C) 4 5 Durmayaz, A. And Kadıoğlu, M., 2001: Assessment of the impact of global warming on the residential cooling energy requirement in Adana. 4th International Thermal Energy Congress. Türkiye’de iklim değişikliğini, afetleri ve onların sosyo-ekonomik etkilerini dikkate almadan sürdürülebilir bir kalkınma gerçekleştirmek mümkün değildir Sektörlere göre toplam seragazı emisyonları (milyon ton CO2 eşdeğeri) 1990 1995 2000 2005 2007 Enerji 132,13 160,79 212,55 241,45 288,33 Endüstriyel İşlemler 13,07 21,64 22,23 25,39 26,18 Tarımsal Faaliyetler 18,47 17,97 16,13 15,82 26,28 Atık 6,39 20,31 29,04 29,75 31,85 Toplam 170,06 220,72 279,96 312,42 372,64 1990 yılına göre artış yüzdesi - 29,8 64,6 83,7 119,1 Türkiye’de CO Kaynakları 2 Türkiye’de Enerji Talebi 2007 2000 1990 Türkiye enerjide % ≈75 dışa bağımlı, kişi başına CO2 miktarı, Dünya ortalamasının üzerinde ve çok hızlı yükselmekte! En temiz enerji? enerji yoğunluğu “Aşırı borçlanma, vb yöntemler ile gerçekci olmayan ekonomik büyüme hedefleri ekonomik krizlerin ve iklim değişikliğinin başlıca nedenidir” 4. Sonuç ve Öneriler “Barış için geldik. Çöplük nerede?” Yeni teknolojinin geliştirilmesi mi! Afet Yönetim Sistemi Risk yönetimi 2 1 Hazırlık Tahmin ve Erken Uyarı Zarar Azaltma Afet Koruma Düzeltme Etki Analizi Yeniden yapılanma Müdahale İyileştirme Kriz yönetimi 4 3 Küresel İklim Değişimini Ülkelere Zarar Verme Oranları Küresel iklim değişimi problemi, bir etik sorundur... Zarar Görme Oranları http://www.physorg.com/news113671129.html Çözüme Etiksel Yaklaşımlar 1. Zarar ve ziyan için sorumluluk 2. Atmosferik Hedefler 3. Emisyon Azaltmanın Paylaştırılması 4. Bilimsel Belirsizlik 5. Ulusal Ekonomilere Maliyeti 6. Bağımsız olarak harekete geçme 7. Yeni Teknoloji Potansiyeli 8. Prosedürel Adalet 9. İnsan Hakları Kyoto Protokolünün Önerdiği Politikalar ve Önlemler • • • • • Enerji verimliliğinin artırılması Yenilenebilir enerjinin geliştirilmesi Sürdürülebilir tarımın desteklenmesi Metan emisyonlarının geri kazanılması Sera gazı yutaklarının korunması ve yaygınlaştırılması • Emisyonların azaltılması SGE’lerin yüzde 20 azaltılmasının maliyetinin Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla’nın % 1’inden az olacağı hesaplanıyor. Yani, ortalama 6 aylık ekonomik büyümeden vazgeçmek anlamına geliyor. Dünya üzerindeki ekonomilerin sonsuza kadar büyümesi de mümkün değil! Özet: 1. Ekonomik krize rağmen küresel iklim değişikliği ile mücadele etiksel bir zorunluluktur. 2. Küresel iklim ile mücadele sanıldığı kadar pahalı ve iş alanı daraltıcı değildir. 3. Aşırı borçlanma, vb yöntemler ile gerçekci olmayan ekonomik büyüme hedefleri ekonomik krizlerin ve iklim değişikliğinin en büyük nedenidir… Sonuç olarak: Çözüm, küçülen ya da büyüyen değil "kararlı ekonomi" politikaları. Yani tüketim ve ekonomik büyümenin eşitlendiği bir "sürdürülebilir kararlı kalkınma" politikası, hem ekonomik krizlerin ortaya çıkmasını, hem de doğal kaynakların aşırı tüketilmesini engelleyebilir Bunun için de: Bilmek yetmez; uygulamalıyız. İstemek yetmez; yapmalıyız. (Goethe)
