Slayt 1 - cuzunhoca

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM
Saçlarımızın ve tırnaklarımızın uzaması, vücudumuzda oluşan bir yaranın iyileşmesi,
yeni doğan bir bebeğin büyümesi, bakteri gibi tek hücreli canlıların çoğalması, yumurta ve
sperm hücrelerinin oluşması hücre bölünmesi sayesinde gerçekleşir.
Hücre bölünmesi, tek hücreli canlılarda çoğalmayı, çok hücreli canlılarda ise erkek ve dişi
üreme hücrelerinin oluşmasını, vücudun zedelenen kısımlarının onarılmasını, doku, organ ve
sistemlerin büyüyüp gelişmesini sağlar.
ETKİNLİK 1
Küplerin yüzey alanı ve hacimlerini hesapladıktan sonra Yüzey alanı/hacim (S/V)
oranını bulunuz.
ETKİNLİK
2
MİTOZ BÖLÜNME
Hücre bölünmesi, mitoz ve mayoz bölünme olmak üzere iki farklı şekilde gerçekleşir.
Mitoz bölünme tek hücreli canlılardan çok hücreli canlılara kadar bütün canlılarda görülür.
Mitoz bölünme, hücrenin kalıtsal özelliklerini taşıyan yapının (DNA’nın) kendini eşlemesi ile
başlar, birbirini takip eden evrelerle çekirdek bölünmesi devam eder ve sitoplazma
bölünmesiyle sonuçlanır.
HAYVAN HÜCRESİNDE MİTOZ BÖLÜNME AŞAMALARI
Sitoplazma bölünmesi bitki ve hayvan hücrelerinde
aynı şekilde mi gerçekleşir?
UYARI
Mitoz bölünme geçiren bir hücreden, bölünme sonucunda aynı kromozom
sayısına sahip ve aynı kalıtsal özellikte iki hücre oluşur.
MİTOZ BÖLÜNMENİN ÖZELLİKLERİ
● Oluşan hücre sayısı……………………….
● Bölünme sonucunda oluşan hücrelerin kromozom sayısı…………………
● Kalıtsal çeşitlilik …………………………..
● Gerçekleştiği hücreler……………………..
● Sitoplazma bölünmesi hayvan hücrelerinde………………….. ile; bitki
hücrelerinde ise…………………….. ile gerçekleşir.
● Tek hücreli canlılarda ………………; çok hücreli canlılarda ise………………
………………….., ………………….. sağlar.
Fen ve teknoloji öğretmeni, öğrencilerine mitoz bölünme ile
ilgili bir film izletiyor. Filmde öğrenciler;
I. Kromatin ipliklerin kısalıp, kalınlaştıklarını,
II. Kardeş kromatitlerin birbirinden ayrılıp, zıt kutuplara doğru
çekildiklerini,
III. Her kutupta yeni çekirdek ve çekirdek zarı oluştuğunu,
IV. Hücrenin ortasında ara lamel oluştuğunu görüyorlar.
Buna göre, kaç numaralı görüntü bu hücrenin kesinlikle bitki hücresi
olduğunun kanıtıdır?
A) I
B) II
C) III
D) IV
Eşeysiz Üreme 5 çeşittir:
1) Tomurcuklanarak üreme
2) Bölünerek üreme
3) Vejetatif üreme
4) Sporla üreme
5) Rejenerasyon ile üreme
Tomurcuklanma ile üremede ana hücrenin üzerinde oluşan tomurcuk şeklinde
bir çıkıntının gelişmesi sonucu yeni bir birey ortaya çıkar.Oluşan yavrular ana
hücre üzerinde kalabildikleri gibi ana hücreden bağımsız olarak da gelişebilirler.
Tomurcuklanma ile üreme bira mayasında, hidra, mercan ve bazı bitkilerde
görülür.
Amip, bakteri, paramesyum ve öglena gibi tek hücreli canlılar bölünerek ürerler.
Çekirdek içindeki kalıtım maddesi eşlendikten sonra, önce çekirdek daha sonra da
boğumlanma ile sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.
Bazı canlıların oluşturduğu spor hücreleri uygun koşullarda çoğalarak yeni bir
organizma meydana getirirler. Bu tip üreme; maya mantarlarında, şapkalı
mantarlarda, su yosununda, kara yosununda, eğrelti otunda, sıtma parazitinde
görülür
Bitkilerden koparılan bir parçanın uygun ortamda gelişerek yeni bir bitkiyi
oluşturması vejetatif üreme olarak adlandırılır. Kavak ve söğüt gibi bitkilerden
alınan bir dal parçasının toprağa dikildiğinde bu parçadan yeni bir bitkinin
gelişmesi (çelikle üreme), çilek bitkisinin toprağın üzerinde bulunan dalından yeni
bir çilek bitkisinin oluşması (sürünücü gövde ile üreme), patates bitkisinin yumruları
üzerindeki gözlerin gelişerek yeni bir patates bitkisi oluşturması vejetatif üremeye
örnek olarak verilebilir.
Organizmanın kopan parçasını yeniden oluşturup tamamlamasına
yenilenme ya da rejenerasyon denir. ‹nsanlarda yaraların iyileşmesi,
kuyruğu kopan kertenkelenin kuyruğunu tamamlaması yenilenmeye
örnek olarak verilebilir.
Ana canlıdan kopan parçaların kendini tamamlayarak aynı özellikteki canlıya
dönüşmesi rejenerasyon ile üremedir. Örneğin deniz yıldızının kopan kolu kendini
tamamlar böylece yeni bir deniz yıldızı oluşur.. Deniz yıldızı, toprak solucanı,
planarya ve süngerler yenilenme ile üreme yeteneğine sahip canlılardır.