kültür kültürün çok anlamlılıgı kültürün işlevleri
advertisement
KÜLTÜR KÜLTÜRÜN İŞLEVLERİ KÜLTÜRÜN TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞMEYE KATKISI KÜLTÜREL SÜREÇLER 1 KÜLTÜR NEDİR? İnsana ilişkin bir kavram olarak kültür, tarih içerisinde yaratılan bir anlam ve önem sistemidir. Bir grup insanın bireysel ve toplu yaşamlarını anlamada, düzenlemede ve yapılandırmada kullandıkları inançlar ve adetler sistemidir. 2 KÜLTÜRÜ ETKİLEYEN ETMENLER Doğal çevre Tarihsel özellikler Aile ve akrabalık ilişkileri Eğitim Yerleşim yerleri Ekonomi ve teknoloji Bilim ve sanat Devlet sistemleri Din ve ahlak Uluslararası ilişkiler 3 KÜLTÜRÜN İŞLEVLERİ KÜLTÜRÜN TEMEL İŞLEVLERİ Birey davranışlarını yönlendirerek toplumsal düzeni sağlar Topluma kimlik kazandırır. Toplumu diğer toplumlardan farklı kılar. Toplumsal dayanışma ve birlik duygusu, yani “biz bilinci” verir. Toplumsal kişiliğin oluşmasını ve “sosyalleşmeyi” sağlar. Kültür, kökleşmiş içerikleri yardımıyla kuşaklar boyu sürer ve toplumun devamlılığını sağlar. 4 Kültür, insanlar arası etkileşim sonucu doğup gelişen toplumsal bir üründür. Fakat aynı zamanda toplumsal yaşamın belli düzen ve anlamlı ilişkiler ağı içerisinde sürdürülebilmesinin de önemli ön koşullarından biridir. Bunun sağlanmasında dilin, eğitim, sanat ve toplumsal kurumlar gibi kültürün belli biçimlerinin özel rolü vardır. İnsanlar hayatta, eğitim ve sanat yoluyla bazı değer, inanç, estetik beğeni ve sosyal ilişkileri öğrenerek bir toplumsal varlık hâline gelirler. İşte bunların tümü kültürü oluşturur. Kültür böylece, bize ne yapıp yapmayacağımızdan neyi yiyip, kime saygı göstereceğimize ve nelerin çirkin ya da güzel olduğuna ilişkin birçok şeyi öğretir. Hatta bunları o kadar iyi benimser, içselleştiririz ki bunun dışında olan şeyleri doğru olarak kabul etmeyiz. Her toplumda mahremiyet sınırları, ayıp ve günah gibi değerlendirme biçimleri kültür tarafından belirlenir. Böylece kültürün koyduğu kurallar insanların hayatlarının bir parçası hâline gelir. 5 Dilin kültür üzerindeki etkisi Dil, kültürün en önemli öğesi ve taşıyıcısıdır. Kültür; her şeyden önce bireyler arasında bir iletişimin var olmasını gerektirir, iletişim jest, mimik ya da başka anlatım biçimleriyle sağlanabilir. Fakat temel iletişim aracı dildir. Bir dile sahip olmak insana çok şey kazandırır. İnsan, dil sayesinde atalarının karşılaştığı sorunu yeniden çözmeye zorlanmaz. Dille düşüncelerimizi açıklayabiliriz. Dille kültürün bize öğrettiklerini anlamlandırırız. Kültür dil aracılığıyla aktarılır, ama onu oluşturup zenginleştiren de kültürün kendisidir. Dil, kültürün bir ürünüdür ve kültürün diğer ürünlerinin de devamını sağlar. 6 Türk kültüründen kesitler 7 KÜLTÜRÜN TOPLUMSAL BÜTÜNLEŞMEYE KATKISI Kültür, toplumda yaşayan insanların bütün öğrendiklerini ve paylaştıklarını kapsayan bir kavramdır. Sosyal bilimlerin incelediği hemen her şey kültür tarafından biçimlendirilmiştir. Örneğin, dünyaya gelen bir çocuk, dilini, dinini, yiyip-içmesini, çevresini, sosyal yaşantısını, çocuk yetiştirmesini, görgü kurallarını, manevi değerlerini belirli bir kültür kalıbı içerisinde öğrenir. Dolayısıyla toplumsal hayatta kültürün pek çok işlevinin olduğu açıktır. Eğitim ve sanattan dilin öğrenilmesine, toplumsal kurumların şekillenmesinden toplumsal bütünleşmenin sağlanmasına kadar kültür, toplumsal hayatın her fenomenini etkilemektedir. 8 Toplum üzerinde kültür 9 KÜLTÜREL SÜREÇLER Kültür zamanda ve mekanda değişme özelliği gösterir. Bu değişme özelliğinin bireylerle ve başka kültürlerle etkileşiminden doğan biçimlerine kültürel süreç denir. Kültürleme Kültürel Yayılma Kültürlenme Kültürleşme Kültürel Bütünleşme Kültür Şoku Zorla Kültürleme Kültürel Asimilasyon Kültür Emperyalizmi Kültürel Yozlaşma 10 KÜLTÜRLEME: Toplumun bireyleri kendi kültürünü benimseyecek şekilde etkilemesi ve değiştirmesidir. Yaşam boyu süren bu süreçte en etkin araç eğitimdir. KÜLTÜREL YAYILMA: Kültür öğelerinin bir toplumda dıştan içe veya içten dışa; başka kültürlerden etkilenmesi ya da başka kültürleri etkilemesidir. KÜLTÜRLENME: Birey ya da toplumsal grupların birbirlerini etkileyerek geleneksel kültürlerine yeni ve özgün katkıda bulunmaları sürecidir. KÜLTÜRLEŞME: Farklı toplumlarda yetişmiş birey ve grupların birbirleriyle etkileşime girmeleri sonucu her ikisinin de değişmesine ve yeni bir kültür bileşiminin ortaya çıkmasına denir. Kavram olarak kültürlemenin tersi bir süreci anlatır. KÜLTÜREL BÜTÜNLEŞME: Toplumda kabul gören yeni bir kültür öğesinin, toplumun kültür yapısı ile uyumlu bütünlük sağlamasıdır. KÜLTÜR ŞOKU: Kendi kültürel ortamından ayrılan bireyin farklı bir kültürel ortamda karşılaştığı uyum güçlüğünün yarattığı sıkıntıdır. ZORLA KÜLTÜRLEME: Birey yada toplumun kültürel değerlerinin başka bir kültür tarafından zorla değiştirilmesidir. ASİMİLASYON (Kültürel Özümseme): Birey yada toplumun başka bir kültürü süreç içinde kendine benzetmesi ve egemenliği altına almasıdır. KÜLTÜR EMPERYALİZMİ: Güçlü ülkelerin güçsüzleri ezmesi ya da kültürün bir tür siyasi propaganda ve kültürel sömürü aracı gibi kullanılmasıdır. KÜLTÜREL YOZLAŞMA: Diğer kültürlerin kültürel etkilerinin altında kalan kültürlerin, kendi kültürlerini, davranış örüntülerini kaybedip kültürel bütünlüğünün tutarsızlaşmasıdır. 11 Kültürel Süreçler 12 HALK KÜLTÜRÜ Gelenek Görenek ve İnançlar Bayramlar - Törenler - Kutlamalar Halk müziği – Halk oyunları Çocuk oyunları ve oyuncakları Halk Sporları Geleneksel Türk Tiyatrosu Geleneksel El Sanatları Geleneksel giyim kuşam - süslenme Halk mimarisi Geleneksel Türk mutfağı Halk Edebiyatı 13 Gelenek Görenek ve İnançlar Doğum Çocukluk çağı Sünnet Askerlik Evlenme Ölüm 14 Bayramlar , Törenler, Kutlamalar Dini Bayramlar Milli Bayramlar Mevsimlik Bayramlar 15 Halk Müziği, Halk Oyunları Halk Çalgıları Kırık Hava Biçimi Halk Müziği Uzun Hava Biçimi Halk Müziği Bölgelere göre Türküler Diğer Müzik Türleri Türk Halk Oyunları Türk Halk Oyunlarında Temel Fikirler 16 Çocuk Oyunları ve Oyuncakları Sayışmalar Tekerlemeler Folklorik Oyuncaklar 17 Halk Sporları Güreş Halter Cirit Okçuluk Binicilik Avcılık 18 Geleneksel Türk Tiyatrosu Karagöz Meddah Kukla Orta Oyunu Hokkabazlık Köy Seyirlik Oyunları 19 Geleneksel El Sanatları İşleme Hayvansal(Deri v.b ) Ürünler Ağaç Ahşap El Sanatları Taş El Sanatları Toprak El Sanatları Metal El Sanatları 20 Geleneksel Giyim Kuşam – Süslenme Takılar Süsler 21 Halk Mimarisi Yapı Ustalığı 22 Geleneksel Türk Mutfağı Türk Mutfak kültürü Aşçılık Dönemlere Özgü Yemekler Kışlık Hazırlıklar 23 Halk Edebiyatı Anonim Halk Edebiyatı Aşık Edebiyatı Tasavvuf (Tekke) Edebiyatı 24 Dinlediğiniz için teşekkürler EBRU AYDIN HAVVA SELEN DEMİR 25
