1 Yerkabuğu; dünyanın iç kısmında sıvı durumdaki mantonun üzerinde bulunan ve kalınlığı yer yer 6 km ile 70 km arasında değişen katı bölüm (litosfer), okyanuslar, denizler, göller ve ırmaklar (hidrosfer), atmosfer ve burada yaşayan canlılar (biyosfer)dan oluşmaktadır. Kabuğu oluşturan bu katı, sıvı, gaz bölümleri ve biyosfer birbirleriyle sürekli ve yoğun bir etkileşim içindedir. Bunların herhangi birindeki bir değişiklik ötekilerde de değişmelere yol açar. 2 SERA ETKİSİ Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur. Ayrıca küçük miktarlarda bazı asal gazlar bulunmaktadır. Güneşten gelen ışınlar (ısı ışınları/kısa dalgalı ışınlar), atmosferi geçerek yeryüzünü ısıtır. Atmosferdeki gazlar yeryüzündeki ısının bir kısmını tutar ve yeryüzünün ısı kaybına engel olurlar. (CO2, havada en çok ısı tutma özelliği olan gazdır.) Atmosferin, ışığı geçirme ve ısıyı tutma özelliği vardır. Atmosferin ısıyı tutma yeteneği sayesinde suların sıcaklığı dengede kalır. Böylece nehirlerin ve okyanusların donması engellenmiş olur. Bu şekilde oluşan, atmosferin ısıtma ve yalıtma etkisine sera etkisi denir. Dünya atmosferi cam seralara benzer bir özellik gösterir. 3 Son yıllarda atmosferdeki CO2 miktarı hava kirlenmesine bağlı olarak hızla artmaktadır. Metan, ozon ve kloroflorokarbon (CFC) gibi sera gazları çeşitli insan aktiviteleri ile atmosfere katılmaktadır. Bu gazların tamamının ısı tutma özelliği vardır. CO2 ve ısıyı tutan diğer gazların miktarındaki artış, atmosferin ısısının yükselmesine sebep olmaktadır. Bu da küresel ısınma olarak ifade edilir. Bu durumun, buzulların erimesi ve okyanusların yükselmesi gibi ciddi sonuçlar doğuracak iklim değişmelerine yol açmasından endişe edilmektedir. 4 5 6 KUZEY YARIM KÜRE GÜNEY YARIM KÜRE 7 Yeryüzünün büyük bir bölümü ve dolayısıyla bitki örtüsünün büyük bir bölümü kuzey yarım kürede bulunmaktadır. Bu yüzden kuzey yarım küre ilkbahar ve yaz mevsimlerini yaşarken güneşe doğru yattığından yapraklar çıkıp CO2 soluyorlar ve atmosferdeki CO2 8 miktarı azalıyor. Kuzey yarım küre sonbahar ve kış mevsimlerinde tam tersi tarafa yattığında yapraklar düşer ve CO2 bırakır ve böylece atmosferdeki karbondioksit miktarı artışını sürdürür. 9 Kilimanjaro ( AFRİKA ) 1970 Kilimanjaro ( AFRİKA ) 1988 Kilimanjaro ( AFRİKA ) 2000 10 Grinnel Glacier Ulusal Parkı-1910 Grinnel Glacier Ulusal Parkı-1998 11 Boulder Glacier Ulusal Parkı-1932 Boulder Glacier Ulusal Parkı-1988 12 Columbia buzullarının yıllara göre azalması 13 Son zamanlarda buzulları görmeye gidenlerin karşılaştıkları manzara 14 İtalya Alpleri ( eski ) İtalya Alpleri ( yeni ) 15 İsviçre Buzulları ( eski ) İsviçre Buzulları ( yeni ) 16 Tüm Alplerde aynı hikaye hüküm sürmektedir 17 15 yıl önceki Peru Bugün aynı buzulun durumu 18 20 yıl önceki Arjantin Bugün aynı buzulun durumu 19 Patagonya - 1928 Patagonya - 2004 20 KÜRESEL ISINMA EVRENSEL BİR SORUNDUR! 21 Dianmu Kasırgası Ivan Kasırgası 2004 Jeanne Kasırgası 2004 Rananim Kasırgası 2004 Emily Kasırgası 2004 Katrina Kasırgası 2004 Dennis Kasırgası 2004 ABD 2004 22 23 24 25 26 27 28 TÜRKİYE’DE NELER OLUYOR ? 29 ÜLKEMİZİ BEKLEYEN TEHLİKE 30 ATO’nun hazırladığı rapora göre; Türkiye küresel ısınmada riskli bölgeler arasında yer alıyor. Türkiye’de kuraklaşma ve susuzluk artacak. 31 Son 70 yılda kaydedilen sıcaklık verilerine göre ; Türkiye’ nin yıllık ortalama sıcaklıkları artma eğiliminde. Özellikle Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri. 32 Dünya Yaban Hayatı Koruma Fonu raporuna göre; Türkiye’de 40ºC mevsim normali sayılacak. Akdeniz’de tarım alanı kalmayacak! 33 Orman yangınları ve tarımsal hastalıklar artacak. 34 Kış mevsimi ortadan kalkacak! 35 Yağışlar azalınca, başta GAP bölgesi olmak üzere, baraj göllerinde seviye düşecek. 36 Su akıntıları değişecek ve balıkların göç yolları bozulacak. 37 Yaz yerine bahar turizmi yapılacak.Güney bölgeleri turizmi kuzeye kayacak. Akdeniz yerine Karadeniz öne çıkacak. İnsanlar kuzeye yerleşmeye çalışacak. 38 Sadullah Paşa ve Amcazade Hüseyin Paşa yalıları gibi deniz kenarındaki yalılar sular altında kalacak. 39 Van Gölü kuruyacak ve bu halinden eser kalmayacak!.. 40 Son 40 yılda yaklaşık 1.300.000 hektar sulak alan (3 Van Gölü) yok oldu. 41 Sapanca Gölü de yaşanan kuraklık yüzünden kızarmaya ve kurumaya başladı. 42 ULUSLAR ARASI ALINAN TEDBİRLER CFC’ lerin kademeli olarak ortadan kaldırılmasına yönelik “Montreal Protokolü” (1987, 1990, 1992) Rio De Janerio’ da 1992 düzenlenen “Dünya İklim Sözleşmesi” 1997 yılında düzenlenen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (Kyoto Protokolü) 43 44 Yenilenebilir enerji kaynakları kullanabiliriz, Ağaç dikebiliriz, Yaydığımız karbon gazlarının miktarını azaltabiliriz, Isınmak ve serinlemek için zaman ayarlı termostatlar kullanabiliriz, Ev izolasyonunu artırabiliriz, Geri dönüşüme özen gösterebiliriz, Toplu taşıma araçlarını daha sık tercih edebiliriz, 45 Mümkün olduğunca yürüyebilir ve bisiklete binebiliriz, Su tüketimini azaltabiliriz, Musluklarımızı, sifonlarımızı daima bakımlı tutabilir,bozuk olanları vakit kaybeden onarabiliriz, (saniyede bir damla akan su, yılda 3 ton) Banyo yerine duşu tercih edebiliriz, İçme suyu dışındaki suları birkaç kez kullanabiliriz. Sebze ve meyve yıkadığımız suyla çiçekleri ve bahçeleri 46 sulayabilir, temizlik yapabiliriz, İçinde fosfat bulunmayan ve suda ayrışabilen temizlik ürünleri kullanabiliriz. Sıvı sabun, toz sabun gibi doğal esanslı malzemeler tercih edebiliriz, Bahçeleri, buharlaşmanın az olduğu sabah ya da akşam saatlerinde sulayabiliriz, Televizyon ve bilgisayarları bekleme konumunda bırakmamaya dikkat edebiliriz, Eşyaları, radyatörleri kapatmayacak şekilde yerleştirebiliriz, … 47 • BU GÜNÜN GELECEĞİ YARININ MASALI OLMASIN, • BİZ DOĞAYI BABAMIZDAN MİRAS DEĞİL, ÇOCUKLARINIZDAN ÖDÜNÇ ALDIK… 48 49 Romantik olmak ilişkinizi ‘Orman’ tik olmak ise geleceğinizi güzelleştirir. 50 51