İLETİŞİM VE EMPATİ

İLETİŞİM
 İnsanlar arası iletişim; kişilerin birbirlerine bilinçli veya bilinçsiz olarak iletmek istedikleri duygu ve düşüncelerini aktardıkları bir süreçtir. Bu
sürecin başarısı bireyin yaşamındaki mutluluğun temelini oluşturur.
 Başarılı bir iletişimin temel koşulları:
Karşımızdaki kişilere saygı duymak, onların varlığını kabul etmek, önemli ve değerli olduklarını hissettirmek; onu olduğu gibi benimsemek, iletişimin
en temel ilkesidir.
Gerçekçi ve doğal davranmak, abartıdan uzak, olduğu gibi davranmak,
Duygu ortaklığı – empati kurabilmek, dış dünyayı karşımızdaki kişinin penceresinden görmeye çalışmaktır.
 İletişim sadece konuşmak değildir.
***İletişim aynı zamanda;
+Ne söyleyeceğini bilmek,
+Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına,
+Nerede söylemenin daha uygun olacağına karar vermek,
+En iyi nasıl söyleneceği hususunda fikir yürütmek,
+Olayları basite indirgeyerek sunabilmek,
+Akıcı bir dille ve karşınızdaki kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek,
+Dikkati yoğunlaştırabilmek ve karşınızdaki kişinin verilen mesajı anlayıp anlamadığını kontrol edebilmektir.
+İletişim; sevgi dolu bir ilişkiyi kurup, sürdürebilmek için gerekli en önemli beceri, birbirini dinleme ve karşılıklı konuşma sanatıdır.
+İletişim karşımızdakinin her türlü sorununu dinleyebilmektir. Karşısındakinin kendisini gerçekten, yürekten ve can kulağı ile dinlediğini gören,
önce kişiliğine saygı duyulduğunu, kabul edildiğini, buna bağlı olarak da sevildiğini düşünür. Aynı zamanda o kişi duygularını ifade etme olanağı
bulduğundan “anlaşıldım” duygusunu yaşar ve rahatlar. Anlaşıldım duygusunu yaşamak her bireyin hem benlik saygısının artmasına, hem de kendini
dinleyen kişiye yakınlık duymasına neden olur. Bu şekilde gerçekleşen sağlıklı mesaj akışı kişinin diğer kişiler ile olan dinamik bağını güçlendirir ve
iletişimin devamını sağlar.
 Karşınızdakini dinlerken;
+Zihninizde sizi meşgul eden olayları bir süre için erteleyin.
+Onunla aynı seviyeye gelin. Bu durum, onu sizinle işbirliği yapmaya daha istekli hale getirecektir.
+Karşınızdakinin söylediklerini baş hareketlerinizle, mimiklerinizle onaylayın.
+Onun sözünü kesmeyin ve anlatacaklarını bitirene kadar sabırla dinleyin.
+Zaman zaman anlattığı konularla ilgili sorular sorun. Anlatımına katılın.
+İstediği ya da söylediği size çok mantıksız gelse de, olumsuz tepki göstermeyin.
+Onun duygularını paylaştığınızı, ona hissettirin.
+Söylemek istediklerinin bittiğine emin olunca, olayın niteliğine göre, onun anlayabileceği bir dille, siz de konu hakkında düşünce ve duygularınızı
ona anlatın.
KARŞINIZDAKİNİN ANLATTIKLARINI CAN KULAĞIYLA DİNLEMİYORSANIZ,
BİR SÜRE SONRA ONUN DA SİZİ HİÇ DİNLEMEDİĞİNİ FARK EDERSİNİZ.
İLETİŞİMDE KABUL DİLİ
Başkalarını oldukları gibi kabul etmek, ilişkileri kuvvetlendirmede önemli bir etkendir. Birey karşısındaki kişiye gerekli anlayışı gösterip,
kabulkar, hoşgörülü bir ortam sağlarsa, onun kendini güven içinde hissedip, kendi özüne uygun davranışlar içine girmesine fırsat verir. Böyle bir
ilişkide diğer kişi olumlu yönde değişebilir, sorunları çözmeyi öğrenebilir, ruh sağlığı iyileşebilir, daha üretici, daha yaratıcı olabilir.
Kişiler söz ve duygularıyla karşılarındakileri kabul ettiklerini nasıl göstereceklerini öğrendikleri zaman, şaşırtıcı etkiler yapabilen bir araca sahip
olurlar. Böylece karşımızdakinin kendisini sevip kabul etmeyi ve kendini değerli bulma duygusuna sahip olmayı öğrenmesinde etkili olabiliriz.
BAŞKASINI “OLDUĞU GİBİ” KABUL ETMEK, GERÇEKTEN SEVMEKTİR;
KABUL EDİLDİĞİNİ HİSSETMEK, SEVİLDİĞİNİ HİSSETMEKTİR.
İLETİŞİMİ ENGELLEYEN
FAKTÖRLER
İLETİŞİMİ KOLAYLAŞTIRAN
FAKTÖRLER
- Sen dili kullanmak
- Ben dili kullanmak
- Duyguyu reddetmek
- Duyguyu isimlendirmek
- Tehdit etmek, emir vermek
- Duyguları, beklentileri dile getirmek
- Sorular sormak, öğütler vermek
- Bir sözcükle onaylamak, özetlemek
- Açıklamak ve mantık yürütmek
- İstediklerini hayal dünyasında sunmak
- Konuyu kapatmak ya da değiştirmeye
çalışmak
- Dürüst olmak
- Suçlamak, yargılamak
- Empati kurmak
İLETİŞİMİ DAHA SAĞLIKLI VE GÜÇLÜ KILABİLMEK İÇİN
 “SEN” mesajı yerine “BEN” mesajı verin. Sen mesajı iletişimi engeller. Sen mesajlarının hiçbiri bizim hakkımızda bir şey söylememektedir.
Odak noktası hep karşımızdaki kişidir. Birey, davranış hakkında neler düşündüğünü ya da davranışın kendisini somut biçimde nasıl etkilediği konusunda bir
şeyler söylemiş olsaydı, mesaj; sen mesajı yerine ben mesajı olurdu. Örneğin; tam kasada ödeme yapacağınız sırada kolunuzdan çekiştirmeye başlayan ve
almayı unuttuğu bir şey hakkında size durmadan bir şeyler söylemeye çalışan çocuğa “Şunu yapmayı kes, ne kadar şımarıksın!” demek yerine “Kolumun bu
şekilde çekiştirilmesinden hoşlanmıyorum, beni sinirlendiriyor” dediğinizde kırıcı olmadan daha etkili olabilirsiniz.
 Tehdit ederek bir şeyleri anlatmaya, yaptırmaya çalışmak kişiyi yalan söylemeye teşvik eder. Kişi tehdit edilmemek için yaptıklarını inkar
eder ya da başka yalanlar uydurur. Tehditlerin yerine gelip gelmeyeceğini merak edebilir ve deneyebilir. “Eğer bir daha böyle davranırsan sana bahçede
oynamak yasak, bir daha sakın böyle konuşma” şeklinde bir emir cümlesi yerine “Bu tarz konuşman hoşuma gitmiyor, başka bir şekilde sorabilir misin?”
şeklinde duyguları ve beklentileri dile getirmek gerekir. Doğru olan emir vermek değil, istemektir.
 Kişiler konuşmak istedikleri şeyler hakkında, istedikleri zaman konuşurlar. “Kim?”, “Sen ne yaptın?”, “Sana öyle mi söylediler?” şeklinde
soru yağmuruyla karşımızdakinin üzerine gidildiğinde, o kişi korku ve kaygıya kapılarak olayları farklı şekilde anlatabilir. Ayrıca karşımızdakinin de bir özel
yaşamı olduğunu kabul etmek ve mahremiyetine saygı duymak gerekir. İnsanlar azar işitmekten, uzun, sıkıcı öğüt ve açıklamalar duymaktan hoşlanmazlar.
Verilen mesaj ne kadar kısa olursa, kişinin üzerindeki etkisi de o kadar fazla olur.
 Bazen sadece bir şeyi ne kadar çok istediğini anlayan birinin olması, insanların gerçeği kabullenmesini kolaylaştırır. Kişiler elde
edemeyecekleri bir şeyi istedikleri zaman, onlara isteklerine ulaşamamalarına mantıklı açıklamalar getirerek karşılık vermek yerine,böyle zamanlarda hayal
gücünden yararlanmak kolaylık sağlayabilir. Örneğin evde o an olmayan bir şeyi ısrarla isteyen bir çocuğu “Bunu ne kadar çok istediğini görüyorum, keşke
istediğinin hemen belirmesini sağlayacak sihirli bir gücümüz olsaydı!...” denilerek durum biraz da eğlenceli bir hale getirilebilir.
 “Sen zaten her zaman sadece ağlarsın!”, “Ne kadar sorumsuzsun” insanlar size bu cümleleri sarf ederken ve size nerede hatalı olduğunuzu
söylerken, gerekeni yapmak zordur. Biri size sadece sorunun ne olduğunu anlattığı zaman, o konu üzerinde dikkatinizi toplamanız daha kolaydır. Suçlama ve
tehdit içermeyen mesajlar kişilere, onların karşısında olmak yerine onların yanında olduğunuzu hissettirecektir.
 Dürüstlük, kişiler arası iletişimde daima en büyük amaç olmalıdır.
EMPATİ KURMAK
Empati kurmak, insanın kendisini bir başkasının yerine koyup, onun hissettiklerini hissetmeye, gördüklerini görmeye çalışmaktır. Kişinin olaylara
karşısındaki insanın dünyasından, onun penceresinden bakabilmesidir. Empati kurabilmek iletişimi kolaylaştıran ve yoğunlaştıran en önemli becerilerden
biridir ve kullanıldıkça, zamanla gelişir. Kendi yaşadıklarımıza dönüp, kendi hissettiğimiz duyguları hatırlamak, bize bu konuda çok yardımcı olabilecektir.
İnsanların, kişiler arası ilişkilerde istediği sadece anlaşılmak ve anlaşıldığını anlamaktır. Karşımızdaki insanların hatalarının
olabileceğini kabul etmek gerekir. Kendi doğrularını bir süre için ikinci plana iten, önyargısız, eleştirisiz, suçlamasız, öğütsüz ve dürüst bir şekilde
karşısındakinin sorunlarını paylaşan, onu tanıyan, onunla yakın ve ılımlı ilişkiler kurabilen kişiler kurdukları iletişimde sorunları en aza indirebilir,
mutluluklarını arttırabilirler.
Neler yapabiliriz;
 Karşınızdaki kişi size bir şeyler anlatırken ya da kendi duygularını sizinle paylaşırken onu mutlaka dinleyin. Bu davranışınız ona, sizin de
karşıdaki kişilerin düşünce ve duygularına önem verdiğinizi anlatacaktır.
 Karşınızdaki kişi sizinle bir sorununu paylaşırken asla konuyu değiştirmeyin ya da geçiştirmeyin. Bu durum onun size olan güvenini sarsacaktır.
 Kendi duygularınızı ve düşüncelerinizi ona anlatmaya çalışın ve sizi anlamasına yardımcı olun.
BİR İNSANI ANLAYABİLMEK İÇİN, ONU DOĞRU ŞEKİLDE DİNLEYEBİLMEK GEREKİR
İLETİŞİM VE EMPATİ
Empati, bir insanın, kendisini karşısındaki insanın yerine koyarak onun duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlamasıdır. Her insanın hayatı ve
olayları değerlendirme biçimi kısacası algı kanalları farklıdır. İyi bir iletişimci olmanın en önemli püf noktası iletişim kurmaya çalıştığımız kişinin algı
kanallarını iyi bilmek ve empati kurmayı öğrenmektir. Genelde iletişim sorunları zıt fikirlere sahip olmaktan kaynaklanmaz. Aksine kişiler aynı görüşte
olmalarına rağmen birbirlerinin frekanslarına uygun empati kuramadıkları için iyi bir iletişimci olamazlar.
"Judie PAXTON ın yazmış olduğu kısa bir öykü de empatinin önemini gösteriyor bizlere....
Ortaokuldayken sınıf arkadaşlarımdan birisiyle ciddi bir tartışmaya girdim. Onun haksız olduğundan, kendiminse haklı olduğundan emindim.
Öğretmenimiz bize çok iyi bir ders vermeye karar verdi. Bizi bütün sınıfın önüne çıkardı ve onu masanın bir tarafına, beni de diğer tarafına yerleştirdi.
Masanın tam ortasında yuvarlak, siyah renkli bir nesne vardı. O çocuğa nesnenin rengini sordu. Çocuk 'beyaz' diye yanıtladı. Söylediğine inanamadım,
çünkü nesne siyahtı. Yeniden tartışmaya başladık; bu kez de nesnenin rengi hakkında.
Öğretmen bu kez beni çocuğun yerine, onu da benim yerime geçirdi. Ve bu kez bana nesnenin rengini sordu. 'Beyaz' yanıtını vermek zorundaydım,
çünkü belli ki nesnenin bir tarafı beyaz, diğer tarafı ise siyahtı.
Öğretmenimiz o gün bana çok güzel bir ders verdi. Karşımdaki kişinin bakış açısını anlamam için, kendimi onun yerine koymam gerekiyordu...."
Gerek eş ve çocuklarımızla olan ilişkilerimizde gerekse iş hayatı ve sosyal ilişkilerimizde etkin bir iletişim yeteneğine sahip olmak istiyorsak empati
yeteneğimizi geliştirmeliyiz. Öncelikle iyi bir dinleyici olmayı öğrenmemiz gerekiyor. Karşımızdakinin vücut dili, mimikleri ve ses tonundan onun duygu
durumunu ve neler hissettiği hakkında ipuçları edinebilirsiniz.
ETKİLİ BİR İLETİŞİM VE EMPATİ İÇİN BİRKAÇ ÖNERİ:
 Karşımızdakini dinlerken nötr olarak yani önyargısız bir biçimde dinleyin.
 Savunmaya geçmeyin, sadece dinleyin.
 Çok fazla konuşmayın.
 Konuşulanları yarıda kesmeyin.
 Göz teması kurun.
 Yumuşak bir sesle ve acele etmeden konuşun.
 Empatik, sabırlı ve kabul edici olun.
 Etkileşime önem verin, uygun olduğunda kişiye dokunun ve sarılın.
 Geri bildirim verin.
 Anlatılanlara gülmeyin, alaya almayın.
 Duygularınızı gizlemeye çalışmayın.