yeryüzünde yaşam anadolu ve mezopotamya uygarlıkları

YERYÜZÜNDE YAŞAM
ANADOLU VE MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
ANADOLU VE MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
YUNAN
ANADOLU
MEZAPOTAMYA
MISIR
İRAN
HİNT
ANADOLU VE MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
GENEL ÖZELLİKLERİ:
1- Genellikle iklim ve yer şekillerinin uygun
olduğu su kenarlarında kurulmuşlardır.
2-Daha çok tarıma dayalı üretim vardır.
3-Genellikle site (kent) devleti biçiminde
oluşmuşlardır.(Polis, Nom, Site)
4-Çok tanrılı din yaygındır.(ilk tek tanrılı din
İbranilerdedir)
5-Yönetim anlayışları tanrısal (teokratik)
6-Bütünüyle tanrısal: Mısır (tanrı kral)
7-Yarı tanrısal: Mezopotamya (rahip kral)
MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
• Fırat ve Dicle arasındaki bölgeye denir.
• Bu bölgede çok önemli uygarlıklar kuruldu.
• Sebebi;
–
–
–
–
Göç yolları üzerinde bulunması,
Topraklarının verimli olması,
İklimin elverişli olması,
Irmaklarından sulama yapılabilmesi
MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI
NOT !!!!!!!!!!!
Mezopotamya’da kalıcı mimari eser bırakacak
malzeme (taş) bulunmadığı için, o dönemden
günümüze kadar eser kalmamıştır.
Sümerler (M.Ö.4000-2350):
–İlk defa yazıyı kullandılar
(M.Ö.3200).
–İlk siyasal örgütlenme Site
şehir devletleri oluşturuldu.
(Ur, Uruk, Kiş, Lagaş)
–İlk yazılı kanunları yapmışlardır.
(Lagaş kralı Urgakina) (İlk hukuk
devletidir.)
SÜMERLER
– Sümer kanunları fidye, Hammurabi kanunları kısasa dayalıdır.
– Sümer kanunları şehir veya küçük bir bölgeyi idare etmek, Babil ve Asur
kanunları ise büyük bir ülke veya devleti idare etmek için yapılmıştır(Merkeziyetçi
olmak için).
KISAS: Suç için verilen cezanın da aynı oranda ağır olması sistemidir. Kanunların sert
olması suç oranını azaltıp, devletin daha uzun süre yaşamasını sağlamak içindir.
Sümerler
– Bir yılı 354 gün olarak hesaplamışlar ve ay yılı takviminin temelini atmışlardır.
– Ziggurat adında tapınaklar yapmışlar. Son katı gözlemevi olmuş ve
astronomi gelişmiştir.
– En önemli mülkiyet, su kanalları ve topraktır.
– Patesi denilen Rahip Kralları vardır.
SÜMERLERDE ZİGGURAT
Akadlar (M.Ö.2350-2150):
* Bütün Sümer ülkesini ele geçiren Sargon
(imparatorluk) kurdu.
* İlk düzenli ordu kuruldu.
ilk
merkezi
Elamlar:
*Başkent Sus’tur.
*Sami kökenlidirler.
*Madencilik, çömlek yapımı ve seramikçilik ile uğraştılar.
devleti
Babiller
• Hammurabi kanunları ilk Anayasa kabul edilir.
Daha sert ve “kısas”a dayanır. Devletin gücü
din yerine, orduya dayandırılmıştır.
• Rahip Kral özelliğine son verilmiş, ilk mutlak
krallık kurulmuştur.
• Babil’in Asma Bahçesi ve Babil Kulesi ünlüdür.
BABİL KULESİ
Babil’in Asma Bahçeleri
Asurlular
– Merkez Ninova.
– Ticaretle uğraştılar. Kolonicilik yapmışlardır.
– Anadolu’nun en eski yazılı belgeleri olan Kayseri Kültepe tabletleri, Asurlu
tüccarlardan kalmadır.
– Ön Asya’da ilk atlı birlikleri oluşturmuşlardır.
– İlk sömürge imparatorluğudur.
– İlk kütüphane Ninova’da kurulmuştur.
ANADOLU UYGARLIĞI:
Hititler (Etiler, Nesiler):
• Başkent Hattuşaş.
• Anadolu da ilk siyasal
birliği kurmuşlardır.
• Ülkeye “Bin tanrı ili” de denir.
• İlk meşruti yönetimi
oluşturdular (Pankuş
Meclisini kullanarak)
Hititler:
•
•
•
•
•
Çivi ve Hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır.
Aile ve Ceza (Medeni) hukuku gelişmiştir.
İlk Tarih yazıcılığı (anal) başladı.
Medeni hukukun temeli atılmıştır.
İlk yazılı antlaşma Kadeş Antlaşması
(M.Ö.1280) (Mısır-Hitit). Hitit, Kuzey Suriye’yi
aldı.
• Tavananna (ana kraliçe) yönetimde etkili
olmuştur.
Kadeş
Savaşı
KADEŞ BARIŞ ANTLAŞMASI
KİL TABLET
TARİHTE İLK YAZILI
ANTLAŞMA
Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara ait ticari
nitelikli kil tabletler bulunmuştur.
Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler, Anadolu ile ilgili
aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur?
A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna
B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine
C. Siyasi birliğin sağlandığına
D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına
Kayseri Kültepe’de yapılan kazılarda Asurlulara
ait ticari nitelikli kil tabletler bulunmuştur.
Kültepe’de bulunan bu ilk yazılı belgeler,
Anadolu ile ilgili aşağıdakilerden hangisine
kanıt oluşturur?
A. Değişik uygarlıkların kurulduğuna
B. Anadolu’nun tarihi devirlere geçtiğine
C. Siyasi birliğin sağlandığına
D. Yerleşik hayatın Asurlularla başladığına
Frigler:
• Batı Anadolu ile Kızılırmak arasındaki
bölgedir.
• Başkent Gordion(Polatlı).
• Krallarına Midas adı verilir.
• Hitit uygarlığı etkisinde kalmışlar.
• Tarım ve Hayvancılıkla uğraşmışlar.
NOT: Tarımı korumak için sert
kanunları vardır.
FRİGLER
TÜMÜLÜS (YIĞMA TEPE)
KRAL MİDAS’IN MEZARI
Frigler:
• Kerestecilik, kuyumculuk, kaya
mimarisi, maden işlemeciliği, seramik
sanatı ve tapates adı verilen kilimleri
vardır
• Su kanalları yapmışlardır.
• Doğa tanrılarına inanmışlardır.
• Bereket tanrıçası Kibele dir.
KADIN FİGÜRÜ
Lidyalılar:
• Başkent Sard (Manisa) tır.
• Kurucu Giges tir.
• Kral yolunu yapmışlardır (SardNinova).
• Parayı ilk kez kullanmışlardır.
• Paralı askerleri vardır.
Not: Kolay yıkılmalarına sebep
olacaktır.
Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır.
Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili
olduğu söylenemez?
A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında
B. Ekonomik hayatın canlanmasında
C. Ticaretin kolaylaşmasında
D. Ticaretin ortaya çıkmasında
Lidyalılar MÖ VII.yüzyılda parayı bulmuşlardır.
Bu bululun aşağıdakilerden hangisinde etkili
olduğu söylenemez?
A. Ticarette değiş-tokuş usulünün kalkmasında
B. Ekonomik hayatın canlanmasında
C. Ticaretin kolaylaşmasında
D. Ticaretin ortaya çıkmasında
LİDYALILAR’IN BAŞKENTİ
SARD (MANİSA)
EGE ve
LİDYA
İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip
yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin
katkısı olduğu söylenemez?
A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral
Yolu’nun yapılması
B. Paranın kullanılmaya başlanması
C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması
D. Nüfus ve üretim artışı
İlkçağ’da ticaret hayatının gelişip
yaygınlaşmasında aşağıdakilerden hangisinin
katkısı olduğu söylenemez?
A. Anadolu ile Mezopotamya arasındaki Kral
Yolu’nun yapılması
B. Paranın kullanılmaya başlanması
C. Oligarşik cumhuriyetlerin kurulması
D. Nüfus ve üretim artışı
Urartular:
• Başkent Tuşpa (van) dır.
• İlk federal devlettir.
• Çok tanrılı din vardır.
• Tarım ve Hayvancılık.
• Maden işlemeciliği, kaya
oymacılığı ve kabartma sanatı
ile uğraşmışlardır.
İyonlar
• Dor istilasından kaçan Aka’larca
kurulmuştur.
• Ege bölgesinde 12 şehir devleti
kurmuşlardır.
• Efes, Milet, Foça, İzmir önemli ticaret
merkezleridir.
• Ticaret kolonileri: Karadeniz, Mısır,
Fransa, İspanya Kıyıları.
İyonlar
• Mimaride İyon nizamı vardır.
• Tales, Pisagor, Hipokrat, Homeros
gibi düşünürleri vardır.
• Anadolu da ilk demokrasi örneği
olmuşlar.
• Tiranlık adında yönetim anlayışı
bu medeniyete aittir.
SORU
Ticarete verdiği önemle tanınan eski
Anadolu medeniyeti aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Hititler
B) Frigler
C) Lidyalılar
D) İyonlar
Cevap
C
SORU
• Kızılırmak yayı içinde kurulan Pankuş adlı
soylular meclisi ile yönetilen eski Anadolu
medeniyeti aşağıdakilerden hangisidir?
• A) Hititler
• B) Frigler
• C) Lidyalılar
• D) İyonlar
CEVAP
A
SORU
• Filozoflarıyla ünlü eski Anadolu medeniyeti
aşağıdakilerden hangisidir?
• A) Hititler
• B) Frigler
• C) Lidyalılar
• D) İyonlar
CEVAP
D
SORU
• Aşağıdakilerden hangisi Lidyalılar
tarafından yapılmıştır?
• A) Bergama Sunağı
• B) Efes Antik Tiyatrosu
• C) Van Kalesi
• D) Kral Yolu
CEVAP
D