Kalbin Eksitasyon İleti Sistemi

KALBİN EKSİTASYON İLETİ
SİSTEMİ
Dr. Müge Devrim Üçok
Dersin öğrenim hedefleri:
Kalpteki özel eksitasyon-ileti sisteminin
işlevini açıklayabilmeli ve bileşenlerini
özellikleri ile anlatabilmeli.
Kurbağada sinus venosus ile sağ atriyum arası bir iple bağlanırsa
(Stannius’un birinci bağı), sinus venosus bölgesi ritmik olarak
kasılırken atriyumlar ve ventrikül diyastol halinde durur  Ritmik
kasılmaları sağlayan impulslar sinus venosus bölgesinden doğar.
Atriyumlarla ventrikül arası da bağlanırsa (Stannius’un ikinci
bağı), ventrikül daha yavaş bir ritim ile çalışmaya başlar 
Atriyoventriküler geçiş bölgesinde eksitasyon yaratabilen ikinci
derecede bir merkez vardır.
Sinus venosus bölgesinde sıcaklığın değişmesi kalp atım
frekansını etkiler.
Sıcaklık   kalp atım frekansı yükselir, kasılma gücü azalır.
Sıcaklık   kalp atım frekansı azalır, kasılma gücü artar.
Sıcak kanlılarda sinus venosus yoktur.
Ritmik eksitasyonlar, sağ atriyumun arka çeperinde vena cava
superiorun açıldığı yerin hemen altında ve hafifçe lateralinde 3
mm genişliğinde, 15 mm uzunluğunda kalp kasından daha ince
liflerden yapılmış sino-atriyal düğümden çıkar (Keith Flack, 1907).
Atrioventriküler düğüm, sağ atriumda, atriyumlar arası bölmenin
arka sağ bölümünde ve sinus coronarius’a bitişik bulunur
(Aschoff-Tawara, 1906).
Düğüm hücrelerinde ara diskler yoktur, gap junctionlar azdır.
Kalpteki Özel Eksitasyon-İleti Sisteminin İşlevleri Nelerdir?
1. Ritmik eksitasyonlar oluşturarak kalp kasının ritmik
kasılmasını sağlar,
2. Atriyumlarla ventriküller arasındaki bağlantıyı sağlar.
3. Bu eksitasyonları hızla ileterek ventriküllerin tüm
kısımlarının aynı anda kasılmasını sağlar ( kalbin
etkin bir pompa olması için gerekli),
* S-A düğüm ile A-V düğüm arasındaki
internodal ileti yolakları: ön, orta ve arka
* Anterior interatrial band
* AV düğüm ve AV demette iletinin yavaş
olması esas olarak hücreler arasındaki gap
junction’ların az sayıda olmasına bağlıdır.
Doku
Yaklaşık Hücre Çapı
(mm)
İleti Hızı (m/s)
Sinüs düğümü
5
0.05
Atriyum Kası
10
0.3-0.5
Atriyo-ventriküler
düğüm
5
0.05
Purkinje lifleri
30
1.5-4
Ventrikül kası
9-16
0.4-1
Purkinje liflerinin aksiyon potansiyelini hızlı
iletmesi; uyaranların ventrikül kasının tümüne
hemen hemen eş zamanlı olarak iletilmesini sağlar.
İletinin hızlı olması gap junctionların geçirgenliğinin
yüksek olmasına bağlıdır.
Bu gecikmeler atriyumların ventriküllerden önce kasılmasını sağlar.
Kardiyak impulsun kalpte ilerleyişi
Repolarizasyonun bu sıra ile olmasının nedeni
kasılma sırasında ventriküllerin içindeki kan
basıncının yüksek olmasıdır  endokarda koroner
kan akımını azaltır  endokardiyal alanlardaki
repolarizasyon yavaşlar.
Eksitasyon-ileti sistemi kalp hastalıklarında hasarlanmaya yatkındır.
Atrioventriküler tam blok gibi atriyumlardan ventriküllere
impulsların geçemediği durumda  Atriyumlar normal
sinüs ritminde çalışmaya devam ederken, ventriküllerin
Purkinje sisteminden yeni bir pacemaker devreye girer 
ventrikül kasını dakikada 15-40 lık bir ritim ile çalıştırır.
Ani AV blok sonrasında Purkinje sistemi 5-20 sn sonra
devreye girer  ventriküller kan pompalayamaz  beyine
kan akışı olmaz  hasta bayılır = Stokes-Adams sendromu
Pacemakerlar:
Atrioventriküler tam blok gibi atriyumlardan ventriküllere
impulsların geçemediği durumda veya ventriküler ritmin
çok düşük olduğu durumda hastaya pacemaker takılır.
Pacemakerlar küçük elektriksel uyarıcılardır.
İmpulslar, devamlı sabit bir hızla veya kalp hızı belirli bir
sınırın altına düştüğü zaman oluşturulabilir.
Elektrodlar
sağ
ventriküle
yerleştirilir.
Elektrodlar sağ atrium ve
sağ ventriküle yerleştirilir.
Sempatik ve Parasempatik Sinirlerle Kalbin
Hızının ve İmpuls İletisinin Kontrolü
Parasempatik sinirler (vaguslar) SA, AV düğüm ve
atriyumların kasına dağılır.
Sempatik sinirler ventrikül kası da dahil kalbin
tüm bölümlerine dağılır.
Parasempatik Uyarılma
1. Sinüs düğümünün ritmini yavaşlatır.
2. AV bağlantı liflerinin uyarılabilirliğini azaltarak
kardiyak impulsların ventriküllere geçişini
yavaşlatır.
Asetilkolin membranların potasyuma geçirgenliğini
arttırarak hiperpolarizasyona neden olur 
uyarılabilirlik azalır.
Sinüs düğümünde dinlenme potansiyeli -65, -75 mV
arası bir değere gelir. Eşik potansiyele daha geç
ulaşılır. Kalbin hızı yavaşlar.
Sempatik Uyarılma
1. Sinüs düğümünün deşarjını hızlandırır.
2. Kalbin tüm bölümlerinde ileti hızını ve
uyarılabilirliği arttırır.
3. Hem atriyum hem de ventriküllerin kasılma
gücünü arttırır.
Noradrenalin membranların sodyum ve kalsiyum
iyonlarına geçirgenliğini arttırır.
Sinüs düğümünde dinlenme potansiyeli daha pozitif
değere gelir. Eşik potansiyele daha çabuk ulaşılır.
Kalp hızlanır.