Antalya İlinde Farklı Konukçularda Xylella
advertisement
Adı Numarası Lider Araştırmacılar Bütçe Süresi Destekleyen Kurumlar Antalya İlinde Farklı Konukçularda Xylella fastidiosa Etmeni ile Vektör Böcek Türlerinin Varlığının Araştırılması ve Risk Yönetimine Esas Alınacak Önlemlerin Belirlenmesi Kübra YILDIZ Ali ÖZTOP, Musa Kırışık, S. Melike SÜLÜ 114.500 01/01/2017 – 31/12/2020 Antalya İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Özet: Xylella fastidiosa geniş konukçu dizisine sahip, ksilemde yaşayan, AB ülkeleri ve Türkiye’de karantinaya tabi önemli bir bakteriyel patojendir. Asma, turunçgil, badem, sert çekirdekli meyveler, zeytin gibi ülkemiz için ekonomik olarak çok önemli bitki türleri konukçuları arasında yer almakta ve bu ürünlerde ciddi kayıplar oluşabilmektedir. Hemiptera takımına bağlı özellikle Cercopoidea, Cicadoidea ve Membracoidea familyalarına ait böcek türleri ile taşınan etmen 2013 yılında Italya’da zeytinlerde saptanmış ve sonra tüm Avrupa’da etmenle ilgili yoğun çalışmalar başlatılmıştır. EFSA’nın gerçekleştirmiş olduğu risk değerlendirilmesinde Avrupa tarımı ve bitki sağlığı için başka zararlı organizmalardan çok daha riskli görülen bakterinin yeni bölgelerde erken tespiti ve eradikasyonu çok önemlidir. Yüksek risk altında olan Türkiye’de bildirim olmasına rağmen etmenin varlığı kesinleşmemiş olup bu durum şüpheleri güçlendirmektedir. Ayrıca Türkiye’ye yurtdışından özellikle etmenin bulunduğu ülkeler (İtalya gibi)’den meyve fidanı ve dikim amaçlı bitki ithalatı yapılmakta, bu da ülkemize giriş riskini arttırmaktadır. Bugüne kadar yapılan ithalatlarla etmenin giriş yapıp yapmadığı ve yerleşip yerleşmediği bilinmemektedir. Ayrıca ülkede yayılmasında rol oynayabilecek vektör böcek türleri ile ilgili bilgi eksiklikleri mevcuttur. Oysa önlenmesine yönelik eylem planının oluşturulması için öncelikle ülkede etmenin var olup olmadığının kesinleştirilmesi ve mevcut olan potansiyel vektör türlerinin bilinmesi zorunludur. Bu çalışmanın amacı Antalya ilinde önemli konukçu bitki türleri olan zeytin, bağ, badem ve turunçgillerde etmenin varlığının araştırılması; vektörlerinin bölgede bulunup bulunmadığının belirlenmesi ve konu ile ilgili farkındalık yaratılmasıdır. Bu hedefleri yerine getirebilmek amacıyla Antalya ilinde zeytin, bağ, badem ve turunçgil üretim alanlarında survey çalışmaları yürütülecek, bitki ve vektör örnekleri toplanacak ve bu örnekler serolojik (ELISA) ve moleküler (real time PCR) yöntemler ile analiz edilecektir. Bu yöntemlerle yapılan tespit sonucu tanı (serolojik ve moleküler testler) çalışmaları gerçekleştirilecektir. Ayrıca hastalığın izlenmesi için programlar oluşturulacak; üretici ve teknik teşkilatta farkındalık yaratmak için eğitim çalışmaları yürütülecektir. Bu çalışma sonunda elde edilecek veriler ülkesel risk değerlendirilmesinde ve X. fastidiosa’nın önlenmesine yönelik ulusal eylem planının oluşturmasında kullanılabilecektir. Ayrıca tespit edilmesi durumunda eradikasyon çalışmaları başlatılacak ve etmenin ülkede yayılmasını önleyecek tedbirler alınabilecektir.
