Renk - KulezProtez

IŞIK YOKSA RENK YOKTUR!

Cisimler üzerlerine
düşen ışığı
yansıttıkları zaman
onları görür ve
rengini söyleriz. Eğer
ışık yoksa renk de
yoktur
RENK NEDİR?
Bir cisimden yansıyan ışınlar
gözümüzün retina tabakasındaki koni
hücrelerini uyarır. Bu uyarı renk
olarak algılanır. Renk farkları
yansıyan ışığın farkından dolayı
oluşur.
RENK
Bu sunuda size rengin ne olduğunu ve nasıl
ölçüldüğünü anlatacağız. Bu kavram
anlaşıldıktan sonra ikinci sunumuz olan “Diş
Rengi, Alınması ve Laboratuvara
Aktarılması” sunumuza geçilmesi konunun
daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır.
İnsanlar bazı dalga boylarını
renk olarak algılarlar
Görünür ışık bir cam prizmadan geçirilirse kırılır ve
farklı dalga boylarında ayrılır. Gözümüz bu farklı dalga
boylarını farklı renkler olarak algılar. Gökkuşağı da
ışığın yağmur damlaları tarafından kırılması ile oluşur.
Radyo
dalgaları
Radar
İnfrared
Görünür ışık
Ultraviole
X-ışınları
Gama ışınları
Kozmik ışınlar
Cisimler üzerlerine düşen ışığın içindeki dalga boylarının
bir kısmını emerken bir kısmını yansıtırlar. Renk olgusu
yansıtılan dalga boyuna göre ortaya çıkar
Örneğin elma 600-700 nm dalga boyundaki ışığı yansıttığı için
kırmızı, limon 500-550 nm dalga boyundaki ışığı yansıttığı için sarı
olarak algılanır.
Elma
Limon
ANCAK BİR DİZİ OLAY RENGİN
FARKLI ALGILANMASINA YOL AÇAR!
Bunlar:
Gözlemci farkları,
Işık kaynağı farkları,
Cismin büyüklüğündeki farklar,
Arka fon farklılığı,
Yönsel farklılıklardır.
ŞARAP
KIRMIZISI
PARLAK
KIRMIZI
GÖZLEMCİ FARKI
BAYRAK
KIRMIZISI
BENCE
KIRMIZI...
ATEŞ
KIRMIZISI
Gözlemcinin görme
yetisi, yaşa bağlı
değişmeler gibi
etkenler rengin farklı
tanımlanmasına
yolaçar.
Rengi farklı ışık kaynaklarında
farklı algılarız..
IŞIK KAYNAĞI
FARKI
Büyük cisimlerin rengini daha parlak
algılarız
Örneğin küçük bir
parçasını görerek
seçtiğimiz bir duvar
kağıdının duvara
yapıştırıldığı zaman
daha parlak ve açık
renkli olduğunu
görürüz.
BÜYÜKLÜK
FARKI
Arka fon açıksa cisim daha mat ve
koyu renkli, koyuysa parlak ve açık
renkli algılanır..
ARKA FON
FARKI
Rengi tanımlayabilmek için
tüm bu şartları sabit tutmamız
gerekir
Rengini ölçebilecek bir şey
yok mu?
Rengi ölçebilmek için 3 adet
parametremiz vardır:
Hue
 Value
 Chroma

Renk bu 3 parametrenin
bileşimidir..



Hue: Rengin adıdır. Kırmızı,sarı,yeşil,mavi..
Value: Rengin parlaklığıdır. Örneğin limon ve
greyfurtun ikisi de sarıdır ama limon daha
parlak görünür.
Chroma: Rengin canlılığı yada yoğunluğu.
Örneğin limon armuttan daha sarıdır yani
daha yoğun bir rengi vardır.
Renk parametreleri birlikte
gösterilirse
Munsell diagramı
Renk Tanımlamanın Tarihçesi
Rengin parametreleri ilk defa Amerikalı
bir sanatçı Munsell tarafından
tanımlanmıştır. Daha sonra kurulan bir
uluslararası organizasyon (CIE) XYZ ve
L*a*b diye adlandırılan renk tanımlamasını
yapmışlardır. Dünyada artık renk bilgisi
iletişiminde bu sistemler kullanılmaktadır.
Rengin tanımlanmasında colorimetre ve
spektrometre adlı cihazlardan
yararlanılmaktadır.
Colorimetre
Colorimetre ile eşitlenmiş şartlarda parametreler ölçülür
001
X 21.21
Y 13.37 Z 9.32
001
L 21.21
A+13.3 b+ 9.32
L*a*b* renk alanı
Bugün en çok kullanılan renk sistemi L*a*b* sistemidir.
Örneğin elmanın
rengi ölçüldüğü
zaman parametreleri
belirlenir
1
L 43.31
Sarı
Value
+b*
Hue
+a*
Kırmızı
Yeşil
A+47.63 b+14.12
Mavi
Renk Uzayı: Renkler ayrı ayrı değil,
akışkandır. Bu bileşimden renk uzayı ortaya
çıkar
BEYAZ
SARI
YEŞİL
KIRMIZI
YEŞİL
SİYAH
Calorimetre ile renk farkları da
ölçülebilir
E 5.16
L +4.03
a –3.05
b +1.04
E 5.16
L +4.03
a –2.595 b +1.92
İki rengin
arasındaki fark
ölçülebilir. Bu fark
bir formül ile
hesaplanır
Renk Farkı:
E=
(
L*)2+(
a*)2+(
b*)2
Renk ölçümünde daha gelişmiş bir araç ise
SPECTROPHOTOMETRE’dir
Colorimetrede 3 adet renk
sensorü ile ölçüm
yapılırken
spectrophotometrede
spektral sensor ile çok
sayıda ölçüm yapılarak
veriler bir
mikrokomputere aktarılır.
Yansıma Yüzdesi
Spectrophotometre ile hem L*a*b
değerleri hem de spektral dağılım eğrisi
elde edilir
400
E 5.16
L +4.03
a –3.05
b +1.04
500
Dalga boyu
600
700
Cisimler üzerlerine düşen ışığın içindeki dalga boylarının
bir kısmını emerken bir kısmını yansıtırlar. Renk olgusu
yansıtılan dalga boyuna göre ortaya çıkar
70
60
50
40
30
limon
elma
20
10
0
Elma
Limon
Spektral dağılım eğrileri hangi dalga boyunun ne
miktarda yansıtıldığını gösterir. Aşağıdaki örneklerde
görüldüğü gibi kırmızı diye algıladığımız elma her dalga
boyunu ama özellikle kırmızı olarak algılanan 600-700
nm dalga boyunu en çok yansıtır.
elma
limon
L*
43.31
a*
b*
47.63
14.12
L*
a*
b*
75.34
4.11
68.54
70
60
50
40
30
20
10
0
limon
elma
Farklı ışık kaynaklarının spektral dağılımı farklıdır
250
200
UV'li günışığı
150
100
50
0
UV'siz
günışığı
akkor lamba
Floresan lambaların spektral dağılımı çok
karmaşıktır.
160
140
120
100
80
60
40
20
0
floresan
Gün ışığında gözlenen elma akkor lamba altında
gözlenen elmaya göre daha az kırmızı görünür.
GÜNIŞIĞI
70
60
60
50
50
40
40
30
X
20
30
10
20
0
10
Elma
=
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0
70
60
AKKOR LAMBA
50
X
40
30
70
80
60
70
50
60
40
30
20
20
10
10
0
0
Işığın spektral
dağılımı
X
Elma
=
ELMANIN GÜNIŞIĞINDAKİ
SPEKTRAL DAĞILIMI
ELMANIN AKKOR LAMBA
ALTINDA SPEKTRAL DAĞILIMI
50
40
30
20
10
0
Cismin spektral
dağılımı
=
Algılanan
spektral dağılım
Metamerism: İki cismin belli bir ışık kaynağı altında
renkleri aynı iken farklı bir ışık kaynağı altında farklı
renkte görünmesidir.
Çantalarımız
aynı renk
Çantalarımız
şimdi farklı
renk
Metamerism colorimetre ile anlaşılamaz.
Spectrophotometre ile anlaşılır.
100
90
80
70
60
canta A
50
40
çanta B
30
Çantaların spektral
dağılımları
20
10
0
60
Çanta A
50
40
Çanta B
L*=50.93
L*=50.93
A*=4.54
A*=4.54
B*=-5.12
B*=-5.12
Çanta A
Çanta B
L*=50.94
L*=53.95
20
A*=3.42
A*=10.80
10
B*=-5.60
B*=-2.00
30
20
GÜNIŞIĞI
10
0
70
60
50
40
30
0
AKKOR LAMBA
E*ab=0
E*ab=8.7
Spektral dağılım eğrisi
En belirgin
dalga boyu
Enerji
Chroma=
En belirgin dalga
boyu-En düşük dalga boyu
Value= Çizginin
altındaki alan
En düşük
dalga boyu
400 nm
Mor
Hue
700 nm
Kırmızı
Dalga
boyu