ENDOTEL, SİNİR, BAĞ DOKUSU YAPI VE FONKSİYONLARI Doç. Dr. Hafize UZUN • Endotel hücreleri, kan damarlarını kan akımı yönünde uzunlamasına döşeyen yassı, ince, poligonal, yaklaşık 10x30 µm boyutlarında hücrelerdir. •Çekirdekleri lümene doğru kabarık şekilde yassı, oval ve heterokromatindir. •Bu hücrelerde küçük bir Golgi kompleksi, bir kaç mitokondriyon, serbest ribozomlar ve GER sarnıçları izlenir. •Çekirdeğin yerleştiği kısım hücrenin en kalın kısmıdır. Perifere gidildikçe hücre incelir. Yaklaşık iki plazma zarı arası 0.2-0.4 µm kalınlığına iner. Endotel seçici geçirgenlik gösterir. A-O2, CO2ve glikoz, gibi küçükhidrofilikvehidrofobikmoleküller diffüzyonla geçer B-Su ve diğer yaklaşık 1,5 nm çaplı hidrofilik moleküller hücreler arası bağlantılardan diffüze olur (para selüler yol) C-Suda eriyen 11 nm’den büyük moleküller transitosiz yoluyla geçer. Sinir Dokusu, • Vücut ağırlığının % 2,4’ü sinir dokusu • Sinir dokusunun % 83’ü beyinde • Erişkinde 1010 – 10113 nöron • Aralarındaki iletişim elektriksel ve kimyasal sinyallerle olur • Nöronlar, dendritlerle aldıkları uyarıyı aksonlar yardımıyla transfer eder •Nöronların lipid içeriği çok yüksek Miyelin kılıfın % 70-80’ini oluşturan lipidler elektrik yalıtımını sağlar ve sinyal ileti hızını arttırır. Demyelinizasyona neden olan faktörler: - Toksinler - Enflamasyon - Vitamin eksikliği - Genetik kusurlar) Nöro-muskuler patolojilere neden olur •Sinapslarda uyarının transferi yapılır • Sinapslar nöron-nöron ve nöron-kas hücreleri arasındaki ilişkiye aracılık eder • Saniyede 500’den fazla impuls (miyelinsiz sinirde 10 impuls) iletilebilir • İmpuls ileti hızı 100 m/sn’dir (havada ses hızının yaklaşık ⅓’ü). •Beyin, vücut ağırlığının yaklaşık %2’si - O2’nin yaklaşık %20’sini - Glukozun %60’ını ∼ 103 gr/gün kullanır • Sinir sisteminin ana yakıtı glukoz • Sadece uzun süreli açlıkta keton cisimlerini kullanmaya başlar. Glikojen depoları yetersizdir Bağ dokusu, hücreler ve hücrelerarası maddeden[ekstrasellüler matriks(EM)] oluşmuştur. Destek Doku, EM, temelde substantia fondamentalis içinde yüzen çözünmez protein liflerinden oluşmuştur. EM’in başlıca proteinlerini, fibroblastların ve epitel hücrelerinin sekresyonu olan Kollajen Elastin Glikoprotein Proteoglikan oluşturur