m*ll* gel*r, m*ll* gel*r hesaplama yöntemler* ve m*ll* gel*rle *lg*l

MİLLİ GELİR, MİLLİ GELİR
HESAPLAMA YÖNTEMLERİ
VE MİLLİ GELİRLE İLGİLİ
KAVRAMLAR
MİLLİ GELİR
• Bir ülkede belirli bir dönemde (genellikle bir yıl) üretilen nihai
mal ve hizmetlerin parasal değerine eşittir.
• Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
• Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH)
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA
(GSYİH)
GSYİH, Bir ülke içinde yerleşik üretim faktörleri tarafından
belli bir dönemde üretilmiş nihai mal ve hizmetlerin toplam
piyasa değeri.
GSYİH bir ülkenin üretiminin toplam piyasa değeridir. Bir
ülkede yerleşmiş olan üretim faktörleri tarafından belli bir
zaman dönemi içinde üretilmiş bütün nihai mal ve hizmetlerin
piyasa değerini ifade eder.
GSYİH ile İlgili bazı kavramlar
Belirli dönem- genellikle yıllık veya çeyreklik dönemler
içerisinde yapılan üretimi ifade eder
nihai mal ve hizmetler Nihai kullanım için üretilmiş mal
ve hizmetler.
ara mallar Bir başka firmanın farklı bir üretim
aşamasında kullanımı için bir firma tarafından üretilmiş
mallar.
katma değer Malların bir üretim aşaması sonundaki
değeri ile o üretim aşamasına girdiğindeki maliyeti
arasındaki fark.
KATMA DEĞER HESAPLAMASI
GSYİH’nın hesaplanmasında üretimin her bir aşamasında
ortaya çıkan katma değeri toplayabiliriz veya nihai satışın
değerini alabiliriz. Bir ekonomide ne kadar üretimin yapıldığını
ölçmek için toplam satışların değerini kullanamayız.
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA
HESAPLAMASININ İSTİSNALARI
Kullanılmış Malların ve Kaydi
İşlemlerin Dışlanması
GSYİH sadece yeni veya cari üretimle ilgilidir. Eski
üretim cari GSYİH içinde sayılmaz çünkü zaten
üretildiği zaman sayılmıştır.
Malların veya paranın el değiştirdiği ancak her
hangi yeni bir mal veya hizmetin üretilmediği
işlemler GSYİH içinde sayılmaz.
Gayri Safi Milli Hasıla
gayri safi milli hasıla (GSMH) üretimin nerede yapıldığına
bakılmaksızın, bir ülke vatandaşlarının sahip olduğu üretim
faktörleri tarafından belli bir dönemde üretilmiş bütün nihai
mal ve hizmetlerin piyasa değeridir.
GSMH = GSYİH – Dış Aleme Giden Faktör Gelirleri
+ Dış Alemden Gelen Faktör Gelirleri
GSMH = GSYİH + Net Dış Alem Faktör Gelirleri
GSYİH Hesaplamada Farklı Yöntemler
1. Harcama yöntemi:Belirli bir dönemde nihai
mal ve hizmetlere yapılan toplam harcama
miktarını ölçen bir GSYİH’yı hesaplama
yöntemi.
2. Gelir yöntemi nihai mal ve hizmetlerin üretiminde
bütün üretim faktörlerinin elde ettiği geliri -ücretler,
kiralar, faiz ve karlar- ölçen bir GSYİH’yı hesaplama
yöntemi.
3. Üretim Yöntemi: Bu yöntemle ülkede belirli bir
dönemde yapılan üretimin değeri iki şekilde
hesaplanmaktadır:
1)Üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam
değerlerinin hesaplanması yoluyla
2) Üretilen mal ve hizmetlerin katma değerinin
hesaplanması yoluyla
1. Harcama Yaklaşımı
Yurtiçinde yapılan harcamalar dört temel kategoriye ayrılır:
Kişisel tüketim harcamaları (C): hanehalkının tüketim
mallarına olan harcamaları
Gayri safi özel yurtiçi yatırım (I): firmalar ve hanehalkları
tarafından üretim tesisine, ekipmana, demirbaşlara, yeni
mesken yapılarına, yani yeni sermayeye yapılan
harcamalar.
Hükümetin tüketimi ve gayri safi yatırımları (G)
Net ihracat (EX  IM): dış dünyanın net harcaması veya
ihracat eksi (EX) ithalat (IM)
GSYİH= C + I + G + (EX  IM)
TÜRKİYE (2014) Nominal GSYİH
HARCAMALAR
• Tüketim Harcamaları
• Kamu Harcamaları
• Gayri Safi Sermaye Oluşumu
• Mal ve Hizmet İhracatı
• Mal ve Hizmet İthalatı
GSYİH
1,203,278,649
267,712,237
351,811,100
484,982,555
(562,270,675)
1,749,782,267
GSYİH’nın Hesaplanmasında Gelir
Yaklaşımı
• Amortisman: mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılan
faktörlerin (fiziki varlıkların) uğradığı yıpranma ve aşınma
• Safi Yurt İçi Hasıla (SYİH) = GSYİH - Amortisman
GSYİH’nın Hesaplanması
Gelir Yaklaşımı
GSYİH’nın Üretim Yöntemi ile
Hesaplanması
a. Üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam değerlerinin
hesaplanması yoluyla
- Sadece nihai malların değeri hesaplanacağından hangi
malların nihai, hangilerinin ara mal olduğu ayrımına ihtiyaç
vardır, hesaplanması pratik değildir.
- Ülkedeki üretimin hangi sektörler tarafından yapıldığı
görülebilmektedir.
Türkiyenin Üretim Yöntemi ile 2014
Yılı GSYİH
SEKTÖRLER
1. Tarım, Orman ve Balıkçılık
2. Sanayi
3. Hizmetler
Sektörler Toplamı
Üretim Değeri %pay
125,018,135
8.0
421,342,233
27.1
1,009,803,659 64.9
1,556,164,028 100.0
• b. Üretilen mal ve hizmetlerin yaratılan katma değeri kullanılarak
hesaplanması
- hesaplanması daha pratik olan bu yöntem ile hangi mal veya
hizmetin ara mal, hangisinin nihai mal olduğunun ayrıştırılmasına
ihtiyaç yoktur.
- Her mal ve hizmet üretiminde yaratılan katma değer
hesaplandığından mükerrer hesap hatası da ortadan kalkmaktadır.
1 Kg Makarna Üretim Aşamaları ve
Katma Değer (kuruş)
Üretim Aşamaları
Satış Değeri
Katma Değer
Buğday
100
100
Un
110
10
Makarna (Toptan)
180
70
Makarna (Perakende)
200
20
Katma Değer Toplamı ………………………….
200
Satışların Toplamı
…………..590
Nominal GSYİH ve Reel GSYİH
Nominal GSYİH (Cari–Bugüne ait olan) Yurt içinde yapıla
üretimin değerinin günlük fiyatlar kullanılarak hesaplanması
Reel – Yurt içinde yapılan üretimin değerinin BAZ yıl fiyatları
kullanılarak hesaplanması
Baz yılı Sabit-ağırlık prosedüründe ağırlıklar için seçilen yıl.
Sabit-ağırlık prosedürü Veri bir baz yılının ağırlıklarını
kullanan yöntem.
Nominal ve Reel GSYİH’nin
Karşılaştırılması
Reel GSYİH’nin Hesaplanması