5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ
ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN
KAPSAMINDA
TAŞINMAZ TAHSİSİ
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanun, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı
kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde
ekonomiye kazandırılması, kaynak çeşitliliğinin arttırılması, sera gazı emisyonlarının
azaltılması, atıkların değerlendirilmesi, çevrenin korunması ve bu amaçların
gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesi amacını taşımaktadır.
Anılan Kanunun 8. maddesine göre ormanlar, Hazinenin özel mülkiyetindeki alanlar,
Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler, mera, yaylak, kışlak gibi 4342 sayılı Mera
Kanunu kapsamında kalan yerler, milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ile tabiat koruma
alanları, muhafaza ormanları, yaban hayatı geliştirme sahaları, özel çevre koruma bölgeleri,
doğal sit alanları yatırımcılara tahsis edilebilmektedir.
Ormanların, milli park, tabiat parkı, tabiat koruma alanları, tabiat anıtı, muhafaza
ormanları ve yaban hayatı geliştirme sahalarının yatırımcılara tahsisinde Orman Genel
Müdürlüğü yetkilidir. Hazinenin özel mülkiyetindeki alanlar, Devletin hüküm ve tasarrufu
altındaki yerler, mera, yaylak, kışlak gibi 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında kalan yerler
ve doğal sit alanlarında yetki Maliye Bakanlığındadır.
Özel çevre koruma bölgelerinde yetki taşınmazın niteliğine göre değişmektedir. 383
sayılı KHK’nın 10/e maddesinde “Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen alanlardaki
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler,
Başkanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığınca bu Kanun Hükmünde Kararname amaçlarında
kullanılmak üzere Başkanlığa tahsis edilir. Bölgelerde Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki
yerlerin kiralanması ve bu yerler için gerekli görülen hallerde kullanma izni verilmesi,
işletilmesi, işlettirilmesi ve diğer tasarruf hakları Başkanlığa aittir” hükmü yer almaktadır.
Buna göre bu alanlarda yer alan Hazine özel mülkiyetindeki taşınmazların yatırımcılara
tahsisinde Maliye Bakanlığı yetkilidir.Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlarda ise
yetki Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığındadır. Ancak Özel Çevre Koruma Kurumu
Başkanlığı 644 sayılı KHK ile kaldırılmış ve 383 sayılı KHK münderecatında belirtilen iş ve
işlemlerin Bakan tarafından uygun görülen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birimlerince
yürütülmesi esası ittihaz edilmiştir. Buna göre özel çevre koruma bölgelerinde kalan Devletin
hüküm ve tasarrufu altındaki alanlarda yetki, Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından uygun
görülen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birimlerince kullanılır.
Yatırımcıların tahsis taleplerinin değerlendirilmesine esas olmak üzere; İdarece bazı
hazırlık işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
Öncelikle taşınmaz 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında kalan bir yer ise tahsis
amacının değiştirilmesi ve Hazine adına tescil edilmesi gerekir. 5346 sayılı Kanunun 8.
maddesine göre; bu Kanunda belirtilen amaçlarda kullanılacak olan taşınmazların Mera
Kanunu kapsamında kalan mera, yaylak, kışlak ile kamuya ait otlak ve çayır olması halinde,
anılan Kanun hükümleri uyarınca bu taşınmazlar, tahsis amacı değiştirilerek Hazine adına
tescil edilmektedir.
İkinci olarak, ihtiyaç duyulan taşınmaz milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ile tabiatı
koruma alanı, muhafaza ormanı, yaban hayatı geliştirme sahası ise Orman ve Su İşleri
Bakanlığından, özel çevre koruma bölgesi ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığından izin
alınması, doğal sit alanında kalıyorsa ilgili koruma bölge kurulunun olumlu görüşünün
edinilmesi gerekir.
5346 sayılı Kanuna göre taşınmaz tahsisi; kiralama, izin verilmesi, kullanma izni ve
irtifak hakkı tesisi olmak üzere dört şekilde gerçekleşebilmektedir. Hazine taşınmazları
üzerinde irtifak hakkı tesisi ve kullanma izni verilmesi usulleri uygulanmaktadır.
324 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğine göre 5346 sayılı Kanunun 8. maddesinde yer
alan hüküm uyarınca; Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca düzenlenmiş üretim lisansına
ve bu Kurumun uygun görüşüne istinaden Hazine taşınmazları üzerinde hidrolik, rüzgar,
güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji
kaynakları kullanılarak elektrik enerjisi üretim tesisi kurulması veya bu tesislere bağlantı
sağlayan ulaşım yolları ile şebeke bağlantı noktasına kadarki enerji nakil hattının kurulması
amacıyla irtifak hakkı tesis edilmesi veya kullanma izni verilmesinin talep edilmesi halinde
yenilenebilir enerji üretimine yönelik kullanma izni ve irtifak hakkı işlemleri Enerji Piyasası
Düzenleme Kurumu tarafından verilen lisans esas alınarak lisans süresince ve bedeli
karşılığında gerçekleştirilecektir.
5346 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca verilecek kullanma izinleri ve tesis edilecek
irtifak haklarına ilişkin işlemler Maliye Bakanlığından izin alınmaksızın valiliklerce
(defterdarlıklar) sonuçlandırılacaktır.
Kullanma izni veya irtifak hakkı bedeli Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında
Yönetmelik hükümlerine göre tespit edilir. Yönetmeliğin 12. maddesine göre tahmin edilen
bedel, bedel tespit komisyonunca tespit edilir ve karara bağlanır. Bedel tespit ve takdirinde,
taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulundurulmak suretiyle rayiç bedel esas alınır.
Kullanma izni veya irtifak hakkı kurulmasında ilk yıl için, taşınmazın emlak vergisine esas
asgari metrekare birim değerinin % 1’inden az olmamak üzere bedel tespit ve takdir edilir.
Ancak, irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde ilk yıl bedeli ihale bedeline, ikinci ve üçüncü
yıllar bedelleri ise sözleşmeleri gereğince tespit edilecek bedellere % 70 indirim uygulanarak
tahsil edilir. İdarece bedel tespit ve takdir edilirken gerektiğinde bedel veya bedelin hesabında
kullanılacak fiyatlar, ilgili kuruluş veya bilirkişilerden de araştırılabilir. Tespit ve
hesaplamalar bunun dayanaklarının da eklendiği “Ön İzin/Kira/Kullanma İzni/İrtifak
Hakkı/Trampa/Satış Bedeli Tespitine Ait Hesap Tutanağı”nda gösterilir, tutanak asıl evrak
arasında saklanır.
Kanunun 8. maddesinin üçüncü fıkrasına göre bu Kanunun yayımı tarihi itibariyle
işletmede olanlar dahil, 31/12/2015 tarihine kadar işletmeye girecek bu Kanun kapsamındaki
yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesislerinden, ulaşım yollarından ve
lisanslarında belirtilen sisteme bağlantı noktasına kadarki TEİAŞ ve dağıtım şirketlerine
devredilecek olanlar da dahil enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme dönemlerinin ilk on
yılında izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine % 85 indirim uygulanır. Buna
göre bu tesislerin 31/12/2015 tarihine kadar devreye alınması kaydıyla, yenilenebilir enerji
üretim tesisleri kurulması amacıyla tesis edilecek irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde
bedeller, sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren on yıl süreyle sözleşmesi gereği tahsil
edilmesi gereken bedele % 85 oranında indirim uygulanarak tahsil edilecektir.
Kanun kapsamındaki hidroelektrik üretim tesislerinin rezervuar alanında bulunan
Hazinenin özel mülkiyetindeki ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazlar için
Maliye Bakanlığı tarafından bedelsiz olarak kullanma izni verilir. 324 sayılı Milli Emlak
Genel Tebliğinde de ifade edilen bu hükme göre; hidroelektrik üretim tesislerinin rezervuar
alanında bulunan Hazine taşınmazları ile bedeli lisans sahibi tarafından ödenerek
kamulaştırılan ve tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar üzerinde tesis edilecek irtifak
hakkı veya verilecek kullanma izinlerinden bedel alınmayacaktır.
Diğer taraftan; 5346 sayılı Kanun kapsamında yapılan faaliyetlerden elde edilecek
gelirlerden hasılat payı alınmayacaktır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik
enerjisi üretim tesisleri için 4706 sayılı Kanunun ek 2. maddesi hükümleri
uygulanmamaktadır.