kayna*tırma
advertisement
KAYNAŞTIRMADA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR VE KAYNAŞTIRMANIN YARARLARI Prof. Dr. Neriman ARAL Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Bu Derste Hedeflenen Kazanımlar • Kaynaştırma eğitiminde dikkat edilecek noktaları açıklar. • Kaynaştırmanın özel gereksinimli çocuğa yararlarını açıklar. • Kaynaştırmanın normal gelişim gösteren çocuğa yararlarını açıklar. • Kaynaştırmanın öğretmenlere yararlarını açıklar. • Kaynaştırmanın anne-babalara yararlarını açıklar. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Kaynaştırmanın amacına ulaşabilmesi için kaynaştırma uygulamalarında dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde sunulabilir: • Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin, eğitimlerini öncelikle yetersizliği olmayan akranları ile birlikte aynı ortamda sürdürmeleri sağlanmalıdır. • Kaynaştırmaya dahil edilen çocuğun yetersiz yönleri kadar yeterli yönleri de bilinmelidir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Çocuklara başarabilecekleri görevler verilmeli, başarıları ödüllendirilmelidir. • Çocuğun güvenini, kişiliğini, ilgisini sarsacak sözlerden kaçınılmalıdır. • Çocuğu normal hale getirmek değil, çocuğun ilgi ve yeteneklerini en iyi şekilde kullanmalarını sağlamak en önemli hedef olmalıdır. • Yapılan etkinlikler bireyin duyu kalıntısına hitap edecek şekilde planlanmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Normal sınıf içinde tek bir yetersizlik türüne yönelik yerleştirme yapılmalıdır. • Çocukların eğitimi okulda olduğu kadar okul dışı ortamlarda da devam ettirilmeye çalışılmalıdır. • Eğitim hizmetleri, bireylerin eğitim performansına ve öncelikli ihtiyaçlarına göre planlanmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Kaynaştırmada sosyal, kültürel, iş ve meslek eğitimi çalışmalarına ağırlık verilmelidir. • Her aşamada çocuklar güdülenmeli ve teşvik edilmelidir. • Yetersizlik ne olursa olsun bireyi olduğu gibi kabul etmek esas alınmalıdır. • Çalışmalarda aile ve yakın çevrenin desteği alınmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Kaynaştırma ortamında çocukların birbirlerine rehberlik etmesi ve model olması için fırsatlar sağlanmalıdır. • Etkinlikler sonucunda çocuğa geri bildirimler verilmelidir. • Çalışmalar sürekli gözlenmeli kayıt edilmeli ve durum hakkında aileye açıklamalar yapılmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Kaynaştırmaya dahil edilen her çocuk için takip ettikleri programlar temel alınarak eğitim performansı ve ihtiyaçları doğrultusunda bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlanmalıdır. • Kaynaştırma yapılan okul ve kurumlarda, bireyselleştirilmiş eğitim programı geliştirme birimi oluşturulmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Kaynaştırma yapılan okul ve kurumlarda çocuğun yetersizliğine uygun fiziksel, sosyal, psikolojik ortam düzenlemeleri yapılmalıdır. • Bu okul ve kurumlarda çocuğa verilen eğitim hizmetlerinin etkin bir biçimde yürütülebilmesi amacıyla özel araç-gereç ile eğitim materyalleri sağlanmalı ve destek eğitim odası açılmalıdır. • Kaynaştırma yapılan okul ve kurumlarda çalışan personel, diğer çocuklar ve aileleri ile özel gereksinimli bireyler ve aileleri kaynaştırmaya hazırlanmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden bireylerin bulunduğu sınıflarda sınıf mevcutları;okul öncesi eğitim kurumlarında özel gereksinimli – iki çocuğun bulunduğu sınıflarda 10, – bir çocuğun bulunduğu sınıflarda 20 çocuğu geçmeyecek şekilde düzenlenmelidir. • Diğer kademelerdeki eğitim kurumlarında ise özel gereksinimli – iki bireyin bulunduğu sınıflarda 25, – bir bireyin bulunduğu sınıflarda 35 çocuğu geçmeyecek şekilde düzenlenir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Zorunlu olmadıkça kaynaştırma yapılan ortama birden fazla özel gereksinimli çocuk alınmamalıdır. • Kaynaştırma yoluyla eğitimlerine devam eden çocukların destek eğitim hizmeti almaları için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Öğrenmenin kalıcı olmasında kendi kendine yaparak yaşayarak öğrenmenin ve oyunun etkili olduğu unutulmamalı ve öğretmen bu yöntemi tüm etkinliklerinin temeline almalıdır. • Öğretmen özel gereksinimli çocukların yetersizlik türü, eğitim performansı ve ihtiyacına göre; araçgereç, eğitim materyalleri, öğretim yöntem ve teknikleri ile ölçme ve değerlendirmede gerekli düzenlemeler yapmalıdır. • Öğretim etkinliklerinde görsel, işitsel materyallerin kullanılmasına özen gösterilmelidir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmada Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar • Öğretmenler çocuklar hakkında önyargılı olmamalı, onlara karşı ilgi ve güvenini yitirmemelidir. • Öğretmen çocuklarla sürekli göz kontağı kurarak iletişime girmelidir. • Çocukların ilgi, ihtiyaç ve olgunluk düzeyleri ve bazı özelikleri dikkate alınarak çocuğa uygun pekiştireçler seçilmeli ve çocuğun olumsuz davranışlardan çok olumlu davranışları, yetersizliklerden çok yeterli yönleri pekiştirilmelidir.Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Yararları • Özel gereksinimli çocuğun genel eğitim sınıfına kaynaştırılmasının yalnızca özel gereksinimli çocuklara değil, aynı zamanda o sınıfta eğitim gören diğer çocuklara, bu çocukların eğitiminden sorumlu kişiler olan öğretmenlere, özel gereksinimli çocuğu olan ve olmayan anne babalara ve çevrelerine pek çok olumlu etkisi bulunmaktadır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Özel Gereksinimli Çocuklara Yararları • Kaynaştırma eğitimi sırasında, özel gereksinimli çocuklar normal gelişim gösteren çocukların toplum tarafından kabul edilen davranışlarını gözleyerek taklit edebilirler. • Özel gereksinimli çocuğun toplum tarafından benimsenen davranışları taklit etmesi, onun toplum tarafından dışlanmamasını sağlar. Böylece çocuğun sosyal kabulü, uyumu ve etkileşimi artar, böylece çocuk özel gereksinimli çocuklar grubunda değil, toplumun içinde yer alır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Özel Gereksinimli Çocuklara Yararları • Akranları ile birlikte eğitim gören özel gereksinimli çocukların, daha fazla sosyal destek aldıkları, daha fazla iletişime girdikleri, daha uzun süreli arkadaşlık kurdukları ifade edilmektedir. • Kaynaştırmaya dahil olan özel gereksinimli çocukların, farklı ortamlarda eğitim gören akranlarından daha fazla sosyal beceriler geliştirdikleri ve akranları ile uzun süreli anlamlı arkadaşlıklar kurdukları rapor edilmiştir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Normal Gelişim Gösteren Çocuklara Yararları • Özel gereksinimli çocuklarla bir arada eğitim gören normal gelişim gösteren çocuk, kendinden farklı olanlara karşı olumsuz tutumlarını değiştirebilir ve bunun sonucu olarak da bireysel ayrılıkları fark eder, özel gereksinimli çocukları anlamaya çalışabilir. • Çocuklar bireysel farklılıklara karşı daha hoşgörülü olmayı öğrenirler. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Normal Gelişim Gösteren Çocuklara Yararları • Özel gereksinimli çocuklarla birlikte oyun oynayabilir, yemekte, otobüste veya oyun alanında özel bir arkadaşlık rolü alabilir. • Kaynaştırma normal çocukların işbirliği ve yardımlaşma becerilerini artırır. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Normal Gelişim Gösteren Çocuklara Yararları • Bu tür etkileşimlerin sayesinde normal gelişim gösteren çocuklar, özel gereksinimli çocukların birçok olumlu özelliklere ve yeteneklere sahip olduklarını öğrenebilir. • Yapılan çalışmalarda, kaynaştırma programına katılan normal gelişim gösteren çocukların, kaynaştırma programına katılmayan çocuklara göre başarı testlerinden daha yüksek ya da eşit oranda puan aldıkları görülmüştür. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Normal Gelişim Gösteren Çocuklara Yararları • Kaynaştırmaya katılan normal gelişim gösteren çocukların özel gereksinimli arkadaşlarına yönelik tutumlarının daha olumlu olduğu, özel gereksinimli akranlarından olumsuz davranışlar öğrenmedikleri, kendini tanıma, sosyal ve problem çözme becerilerinin ve kendine güvenin daha olumlu yönde geliştiği ifade edilmiştir. • Normal gelişim gösteren çocukların, başkalarının ihtiyaçlarına karşı daha duyarlı oldukları, ahlak ve etik prensipleri konusunda daha hassas davrandıkları belirlenmiştir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Öğretmenlere Yararları • Kaynaştırma eğitimi öğretmenlere çocukların gereksinimleri doğrultusunda eğitim ortamını düzenleme ve öğretim programı hazırlama becerisi kazandırır. • Bununla birlikte öğretmenlerin iletişim becerilerini güçlendirir. • Öğretmenlerin çoğu, kaynaştırma eğitimine inandıklarını, ancak özel gereksinimli çocukları eğitmek için yeterli bilgi ve beceriye sahip olmadıklarını ifade ederler. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Öğretmenlere Yararları • Özel gereksinimli çocukların tıbbi ve fiziksel özelliklerinden kaynaklanan sorunlarla ilgilenmekten huzursuz olduklarını ve sınıflarda meydana gelen olağanüstü durumlarda ne yapacaklarını ve nasıl üstesinden geleceklerini bilmedikleri için sıkıntı yaşadıklarını da belirtmişlerdir. • Bazı sınıf öğretmenleri de engelli çocukların akademik ihtiyaçlarını karşılamada daha fazla zaman harcadıkları için, diğer çocukların akademik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldıklarını ifade etmişlerdir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Öğretmenlere Yararları • Türkiye’de yapılan çalışmalarda kaynaştırma ortamlarında görev yapan öğretmenlere destek hizmeti verilmediği ve bu öğretmenlerin kaynaştırma için hazırlanmadıkları görülmektedir. • Öğretmenlerin özel gereksinimli çocukların eğitimlerine yönelik hazırlanmamaları ve yeterli donanıma sahip olmamaları da olumsuz tutumları beraberinde getirmekte ve kaynaştırma eğitim programlarının başarıyla uygulanmasını güçleştirmektedir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Anne-Babalara Yararları • Normal gelişim gösteren çocukların ebeveynleri, engelli çocukların ihtiyaçlarının kendi çocuğunun eğitim ve güvenliğini kesintiye uğratacak veya zarar verebilecek kadar ciddi olabileceğinden endişe duydukları için, çocuklarının kaynaştırma sınıflarında olmalarını istemezler. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Anne-Babalara Yararları Buna rağmen araştırmalar; normal gelişim gösteren çocukların kaynaştırma ortamlarından olumsuz bir şekilde etkilenmediğini, programlardan ve eğitim yöntemlerinden yararlandığını, normal gelişim gösteren çocukların kendilerini özel gereksinimli çocuğun gelişim seviyesine uydurarak, duyarlılık gösterdiğini ve özel gereksinimli çocuklara yardım ettiklerini göstermektedir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Anne-Babalara Yararları • Aynı zamanda kaynaştırma normal gelişim gösteren çocukların ailelerine; bireysel farklılıkları kabul etmeyi ve onlara saygı göstermeyi, özel gereksinimli çocukların aileleri ile iletişime girmeyi de kazandırmaktadır. • Yapılan çalışmalar, bazı anne babaların kaynaştırmaya çok istekli olduklarını, bazı anne babaların ise endişe ve korku duyduklarını, kaynaştırma uygulamasına ilişkin tutumlarının olumlu olduğunu, ancak kaynaştırma uygulaması ile ilgili bilgilerinin yeterli olmadığını göstermiştir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Anne-Babalara Yararları • Daha az motive edici özel eğitim programlarından ayrı tutulmalarının, çocuklarını yalnızlığa, istenmeyen davranışlara ve farklı duygulara yönlendireceğini ve çocuklarının diğer çocuklarla etkileşimde bulunma ihtiyacında olduklarını belirtmektedir. • Kaynaştırma eğitimi sayesinde özel gereksinimli çocukların aileleri kendilerini toplumdan daha az soyutlanmış hissederler, normal gelişim gösteren çocukların aileleri ile iletişimlerini geliştirirler. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaştırmanın Anne-Babalara Yararları • Anne babaların istekli olması kaynaştırma eğitiminin başarılı uygulanabilmesinde önemli rol oynar. • Bu nedenle hem normal gelişim gösteren çocukların hem de özel gereksinimli çocukların anne babalarının kaynaştırma eğitimi konusunda bilinçlendirilmesi gerekir. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları Kaynaklar • Aral, N. (2011). Okul Öncesi Eğitimde Kaynaştırma, İstanbul: Morpa Yayınları. • Sucuoğlu, B. (2006). Etkili Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Ekinoks. • Ceylan, R. ve Aral, N. (2009). Entegre Eğitim. Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi (Ed. Y. Fazlıoğlu),437-462, İstanbul: Kriter Yayınları. Prof.Dr. Neriman ARAL- Kaynaştırma Eğitimi Ders Notları
