OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARIN DUYUSAL

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARIN DUYUSAL, BİLİŞSEL VE
MOTOR ÖZELLİKLERİ *
Doç. Dr. Mehmet YANARDAĞ
myanardag@anadolu.edu.tr
Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü
Arş. Gör. Mustafa ULUYOL
mustafauluyol@anadolu.edu.tr
Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Özel Eğitim Bölümü
Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar farklı gelişimsel alanlarda farklı özellikler
gösterebilmektedir. Bu yüzden daha etkili bir şekilde sunulabilecek erken müdahale programlarının
içeriğine katkı sağlaması açısından otizm spektrum bozukluğu olan çocukların duyusal, bilişsel ve
motor alanlarda sahip oldukları benzerliklerin ve farklılıkların belirlenmesi büyük bir öneme
sahiptir. Bu çalışmanın amacı otizm spektrum bozukluğu olan çocukların otizm spektrum
bozukluğu derecelerini, duyusal, bilişsel ve motor özelliklerini belirlemektir. Çalışmaya Anadolu
Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü Gelişimsel Destek Birimi’nde destek eğitim alan otizm
spektrum bozukluğu tanısı almış 4-6 yaş arası 30 çocuk katılmıştır. Çalışma kapsamında otizm
spektrum bozukluğu olan çocukların demografik özelliklerini için üzere Aile ve Çocuk Bilgi
Formu, otizm spektrum bozukluğu derecelerini belirlemek için Gilliam Otistik Bozukluk
Derecelendirme Ölçeği 2 – Türkçe Versiyonu, duyusal işlem düzeylerini belirlemek için Duyu
Profili Bakım Veren Anketi, sözel olmayan zekâ düzeylerini belirlemek için Okulöncesi Sözel
Olmayan Zekâ Testi ve motor yeterlik düzeylerini belirlemek için Bruininks-Oseretsky Motor
Yeterlik Testi – 2 kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 programına girilerek betimsel olarak
analiz edilmiştir. Bulgular, otizm spektrum bozukluğundan ağır derecede etkilenmiş çocukların
sözel olmayan zekâ düzeyleri ve motor yeterlik düzeyleri ortalamaları otizm spektrum
bozukluğundan hafif derecede etkilenmiş çocuklarınkinden daha düşük olduğunu göstermiştir.
Ayrıca, otizm spektrum bozukluğundan ağır derecede etkilenen çocukların Duyu Profilinin alt
testlerinin çoğundan daha düşük puan aldıkları görülmüştür. Çalışmanın sonunda, elde edilen
bulgular ve sınırlılıklar tartışılmış, ileri araştırmalara ve uygulamaya yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu derecesi duyusal
işlem, zekâ, motor yeterlik
*Bu çalışma, Anadolu Üniversitesi BAP Komisyonunca kabul edilen 1406E311 nolu proje kapsamında
desteklenmiştir.