TÜRKİYE` DE GECE GÖKYÜZÜ PARLAKLIĞININ ÖLÇÜLMESİ Zeki

Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
TÜRKİYE’ DE GECE GÖKYÜZÜ PARLAKLIĞININ ÖLÇÜLMESİ
Zeki ASLAN Orhan GÖLBAŞI Dursun KOÇER Zeynel TUNCA
Emre IŞIK
Ayşegül T. YELKENCİ
Deniz BAĞDAŞ Ahmet DEVLEN Tuncay ÖZDEMİR Korhan YELKENCİ
Tahsin DEMİRCİLER Uğur İKİZLER Aynur KARAMAHMUTOĞLU
Mert KOÇER Mustafa MUTLU Ümit F. ÖZYAR Harika Y. İPEK
Measurement of Night Skyglow in Turkey
The main aim of this newly started project is to measure the sky brightness on moonless celar nights in selected
urban, suburban, and rural areas, and national parks, and look for darksites for astronomical observations. 16
Portable Sky Quality Meters (SQM) are now in use in selected regions such as İstanbul, Ankara, Izmir,
Bursa.and Eskişehir. The measurements are made by coleagues from local universities and teachers from
local schools. In this paper, we report the first results.
Anahtar kelimeler: Aydınlatma, Gece gök parlaklığı, Işık kirliliği
1. GİRİŞ
Dış aydınlatmada, yani kamunun ortak kullanım alanlarında yapılan aydınlatmada,
gerektiğinden fazla ve yanlış yönde, yanlış zamanda ışık kullanılmasına ışık kirliliği diyoruz.
Görevin gerektirdiği ışık miktarını aşan aydınlatma düzeyi, aşırı miktarda ışık harcandığının
göstergesidir. Yatay doğrultudan yukarıya, göğe doğru giden dikine ışık ise tam anlamıyla
boşa giden, kaybolan ışıktır. Uzaydan uydularla alınan görüntüler, dış aydınlatma
lambalarından çıkan ışığın önemli bir kesrinin uzaya gittiğini kanıtlamaktadır [1, 2, 3,4]. Bir
önemli kesri de Yer atmosferi içindeki moleküller ve tozlar tarafından atmosfer içine saçılır,
gece gökyüzünün doğal fon parlaklığından daha parlak olmasına neden olur. Bu yapay gök
parlaklığı hem bilimsel astronomi gözlemlerini olumsuz etkiler, bazen tamamen engeller, hem
de vatandaşların gökyüzünü seyretmelerini engeller. Işık kirliliğinin doğal hayatı da olumsuz
etkilediği bilinmektedir [5,6,7,8]. Bütün bunların yanında ekonomiye maliyeti de çok
yüksektir: boşa giden ışık için harcanan doğal kaynaklar ve kullanılan enerji de boşa gidiyor
demektir [3]
Bu nedenlerle, Türkiye’de ışık kirliliğinin kültürel etkisini ve ekonomik boyutunu
değerlendirebilmek için, ışık kirliliğinin nicel olarak ölçülmesine gereksinim vardır. Bu
amaçla İstanbul Kültür Üniversitesi (İKÜ) tarafından Temmuz 2010’da “Türkiye’de gece
gökyüzü parlaklığının ölçülmesi” başlıklı bir proje başlatılmıştır. Ölçümleri yapmak üzere,
İKÜ yöneticiliğinde, belli üniversite ve orta öğretim okullarından seçilen elemanlarla bir proje
ekibi oluşturulmuştur.
2. AMAÇ
Işık kirliliği, gece gökyüzü parlaklığını doğal düzeyinin çok üstüne çıkarır. Bu projenin
amacı; Türkiye’de seçilmiş yerleşim yerlerinde (şehirler, kasabalar, köyler), seçilmiş
“karanlık” yerlerde, astronomi gözlemevlerinde ve milli parklarda, doğal yaşam alanlarında
geceleyin gök parlaklığını ölçmek ve bu ölçümleri yıldızlı gecelerin doğal gök parlaklığı ile
karşılaştırmaktır. Yerleşim yerlerinin gök parlaklığı verilerinden, ışık kirliliğinin ekonomik,
Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
çevresel ve kültürel boyutunun değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu değerlendirme, ışık
kirliliğini önlemek üzere çıkarılması gereken yasa için de sayısal gerekçe olacaktır.
Gelecekte kurulması olası astronomi gözlemevleri için, amatör gökbilimi gözlemleri ve
gökyüzü şenlikleri için uygun karanlık yerleri belirlemek ve bunların koruma altına alınması
için ilgiler nezdinde girişimlerde bulunmak bu projenin amaçları arasındadır.
3. GÖK PARLAKLIĞI ÖLÇÜLERİ İÇİN SEÇİLEN YERLER
Gök parlaklığı ölçülecek yerler aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Yerleşim yerleri: Türkiye'nin enerji gereksinmesi hızla artmaktadır. Dış aydınlatmada
aydınlatma kurallarına uymayan armatür ve lambaların kullanılması da yaygındır. Sonuç
olarak ışık kirliliği de giderek artmaktadır. Seçilmiş yerleşim yerlerinde gök parlaklığı
ölçülerek ışık kirliliğinin neden olduğu enerji kaybı ve yıldızların gözlenebilirlik durumu
incelenecektir.
Gök parlaklığı ölçümü için
a) Ankara, Antalya, Bursa, Istanbul, İzmir gibi büyük şehirlerimizin
banliyöleri, iii) park ve dinlenme alanları, iv) üniversite yerleşkeleri
b) İlçe ve kasaba gibi seçilmiş yerleşim yerlerinün merkez ve çevreleri,
c) Seçilmiş köyler
i) merkezleri, ii)
öngörülmütür.
Astronomi Gözlemevleri:Türkiye’de on kadar üniversitede gözlemevi ya da en azından
teleskop vardır. Buralarda gök parlaklığı düzeyi ölçülecek ve sonuçlar ilgililere bildirilecektir.
Milli parklar: Işık kirliliği doğal hayatı da etkilemektedir. Deniz kaplumbağası yavruları,
göçmen kuşlar, doğal yaşam alanlarında geceden yararlanan flora ve fauna tehlike altındadır.
Türkiye’nin zengin doğasındaki ışık kirliliği düzeyini değerlendirmek bu bakımdan çok
önemlidir. Türkiye’de, 40 adet milli park, 30 adet tabiat parkı, 31 adet tabiatı koruma alanı
[9]. Bunlar arasından, ulaşımı kolay, yapılaşmaya karşı korunması gerekenlere örnekler
seçilmiştir; buralarda gece gök parlaklığı (ışık kirliliği düzeyleri) ölçülecektir.
Karanlık bölgeler: Birleşmiş Milletler (BM) Uzay Sözleşmesi uzayı “tüm insanlığın ortak
alanı” olarak tanımlamıştır. Temmuz 1999’da Viyana’da yapılan Uzayın Barışçıl Amaçlarla
Kullanılması Konferansında [10] alınan bir kararla, Birleşmiş Milletlere üye ülkelerin hem
bilimin yararına hem de enerji tasarrufu, doğal çevre, gece güvenliği ve rahatlığı ve ulusal
ekonomi yararına, gökyüzünün ışık ve öteki nedenlerle kirletilmesini denetim altına almaları
istenmiştir. Ağustos 2009 da Brezilya’da yapılan IAU Genel Kurulu’nda bütün insanlık için
kirlenmemiş gökyüzüne ulaşmayı koruma altına almanın eğitim ve kültür açısından önemi
vurgulanmış ve her ülkenin Evrenin bilimsel gözlemi için uygun alanların astronomi
niteliğinin korunması istenmiştir.
Türkiye’de Evrenin bilimsel gözlemleri için, yani astronomi gözlemevleri için, ışık
kirliliğinden uzak, uygun yerlerin belirlenmesine gereksinim vardır. Ulusal Gözlemevi için
yer seçimi çalışmalarından Batı Torosların, özellikle Elmalı yöresinin uygun olduğu bilgisi
Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
vardır. Aynı şekilde amatör gökbilim gözlemleri, gökbilim şenlikleri ya da yıldız partileri için
de karanlık yerlere gereksinim vardır. Bugüne kadar gökyüzü şenlikleri, üniversite
gözlemevleri dışında, Antalya’da Saklıkent, Kapadokya (Ürgüp) ve Uludağ’da yapıldı. Bu
projede hem astronomi gözlemevi hem de gökyüzü şenlikleri için uygun yerlerde gök
parlaklığı ölçümleri yapılacak ve uygun karanlık yerlerin koruma altına alınması için ilgili
kurumlara başvurulacaktır.
4. ÖLÇÜMLERİN YAPILMASI
Proje, İKÜ yöneticiliğinde, ölçüm bölgelerindeki üniversite ve eğitim kurumlarının işbirliği
ile yürütülmektedir. Bu kurumlardan seçilen elemanlarla bir proje ekibi oluşturulmuştur. Gök
parlaklığı ölçümleri, bir Unihedron marka sayısal Gök Niteliği Ölçeri (Sky Quality Meter –
SQM) [11,12] ile yapılmaktadır. İstanbul Kültür Üniversitesi bu aletten 16 adet satın almıştır.
SQM-LU ölçerinin özellikleri şöyledir:
•
•
•
•
•
•
Gece gökyüzünün karanlık düzeyinin görsel parlaklığını açısaniye kare başına kadir
(kadir/açısaniye kare) cinsinden sayısal olarak ölçer. USB bağlantısı ile bir
bilgisayara aktarır.
Kırmızı ötesi engelleyici süzgeç, ölçümü görsel bant aralığı ile sınırlar.
Tam Genişlik Yarı Maksimum (FWHM) açısal duyarlılığı ~ 20° dir. Eksene göre
~19° açı altında gelen nokta kaynağın duyarlılığı eksen doğrultusuna göre 10 kat daha
azdır. Eksenden ~ 20° ve ~ 40° uzakta olan bir nokta kaynak, sırasıyla, 3.0 ve 5.0
kadir daha sönük kaydedilmektedir.
Işık örnekleme zamanı 1 saniye ile 80 saniye arasındadır.
Ölçü mutlak duyarlılığı ± %10 kadardır (±0.10 kadir/açısaniye²).
Çalışma sıcaklığı - 40°C ile + 85°C arasındadır.
Ölçümler başucu doğrultusunda, açık ve aysız gecelerde, astronomik tanın bitiminden sonra
yapılmakta, ölçüm saati ve ölçüm yerinin enlem ve boylamı kaydedilmektedir. Yaz ve kış
aylarında olmak üzere her ölçüm yerinde yılda en az iki kere tekrarlanacaktır.
.
5. ÖLÇÜMLERİN DUYARLILIĞI
Gece gökyüzü parlaklığı, Zodyak ışığı ve Güneş’in 11 yıllık çevrimine de bağlıdır.[13,14]
Bunun etkisi % 1 ya da 2 den fazla olmayacaktır. Projede amaçlanan ölçümler (olası
astronomi gözlemevi yeri dışında) ışık kirliliğinin az ya da çok etkisi altında olan yerlerde
yapılacağından bu etkiler fark edilir düzeyde olmayacaktır. Ayrıca, Zodyak ışığı çoğunlukla
ufuk yakınlarında olur. Gök parlaklığı gözlemleri başucu doğrultusunda yapılacağından
bunun etkisi daha da az olacaktır. Olası (karanlık) gözlemevi yerlerinde, gök parlaklığının
Güneş çevrimi (Güneş leke sayısı) ile değişimi de incelenebilir. Bu projenin amacında bu
yoktur.
6. İLK SONUÇLAR
Bu proje Temmuz 2010’da başladı. İlk sonuçlar Tablo 1’de verilmiştir. Bunlar ortalama
değerlerdir. Bu ortalama değerlerin standart hataları 0.01 ile 0.14 kadir/ açısaniye2 arasında
Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
değişmektedir. Tablo 1 de verilen gök parlaklığı değerlerini anlamlandırmak için Tablo 2 ile
karşılaştırılabilir[16, 18].
Tablo 1. Ülkemizdeki bazı beldelerin ortalama gök parlaklığı değerleri
Üniversite Yerleşkeleri ve Gözlemevleri
Şehir
Ankara
Ankara
Malatya
Denizli
İzmir
Bursa
Eskişehir
Konya
Adana
Yer
Ankara Üniv. Gözlemevi –Ahlatlıbel
Ankara Üniv. Fen Fakültesi
İnönü Üniv.
Nalân Kaynak Anadolu Lisesi Gözlemevi
Ege Üniv. Gözlemevi
Uludağ Üniv.
Anadolu Üniv.
Selçuk Üniv.
Çukurova Üniv. (Sosyal tesisler+konukevi 2)
Ortalama Gök Parlaklığı
(kadir/açı saniyesi2)
18.78
17.48
19.84
19.35
19.89
18.61
18.27
18.54
18.87
Milli Parklar ve Karanlık Yerler
Aydın
İzmir
Nevşehir
Aydın
Bursa
Denizli
Bursa
Denizli
Bursa
Antalya
Kocaeli
Antalya
Antalya
Didim İlçesi Akbük Kasabası yolu
Ege Üniv. Gözlemevi, Korudağ
Göreme Tarihî Millî Parkı
Dilek Yarımadası Milli parkı (Davutlar
kasabası, Kuşadası İlçesi)
Uludağ Milli Parkı Yolu
Honaz Dağı Milli Parkı
Atlas Köyü
Akkent Kasabası Koru Tepesi (Çal İlçesi)
Tırnova (Mustafakemalpaşa İlçesi)
Patara (Kaş İlçesi)
Sarısu Deresi (Kandıra İlçesi)
Saklıkent (Doyran Köyü, Beydağları)
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (Bakırlıtepe)
19.85
19.89
20.23
20.30
20.32
20.70
20.74
20.83
21.16
21.20
21.39
21.40
21.60
Şehir ve Kasaba Merkezleri
İstanbul
Ankara
Akatlar
Levent
Mimaroba
İstanbul Kültür Üniversitesi, Ataköy
Koşuyolu
Sultanahmet
Balat
İstanbul Üniv. Gözlemevi, Beyazıt
Bahçeşehir
Sarayburnu
Ataköy
Caddebostan
Mimaroba, Hanımeli Sok.
Havaş Terminali
Maltepe, Çatal sok.
Maltepe, Ördekli Parkı
Ankara Üniv. Fen Fakültesi, Tandoğan
Anıtkabir
CEPA yanı
Ankara Kalesi
15.91
16.09
16.34
16.85
16.95
17.04
17.05
17.19
17.23
17.26
17.30
17.72
18.75
17.14
17.22
17.27
17.48
17.51
17.68
17.75
Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
Düzce
Mardin
Konya
Aydın
Eskişehir
İzmir
Denizli
Gaziantep
Antalya
Balıkesir
Bursa
Nevşehir
Ayrancı Lisesi
Etimesgut, 552.sokak
Yüzüncü Yıl, yeşil alan
Çankaya, Fatih Camii
Ahlatlıbel, Çankaya Bld parkı
Merkez
Büyük Mardin Oteli (Merkez)
Mevlana Türbesi
Kuşadası
Eskişehir
Karşıyaka, 1762.sk
Seyrek (Menemen İlçesi)
Gümüşler Parkı
Şahinbey
Patara
Bayındır Mah. 322.sk N.36 (Muratpaşa İlçesi)
Altınoluk (Edremit İlçesi)
Cunda Adası (Ayvalık İlçesi)
Nalbantoğlu (Osmangazi İlçesi)
Çekirge (Osmangazi İlçesi)
Nilüfer
Otosansit Sanayi Bölgesi (Yıldırım İlçesi)
Mudanya
Kültür Park
Avanos
Uçhisar Kalesi
17.78
17.95
18.04
18.35
18.79
17.90
17.92
17.96
18.10
18.18
18.18
19.67
18.20
18.42
18.16
18.46
18.07
18.93
17.41
18.07
18.15
18.97
19.29
18.30
18.77
19.79
Tablo 2. Çıplak gözle görülebilen en sönük yıldız parlaklığı (kadir) ve gökyüzünün görünümü
Görsel
kadir/açı
saniye2
18.6-19.3
Başucunda
en sönük
yıldız
parlaklığı
(kadir)
4.5 - 5.0
19.4 – 20.0
5.1 - 5.5
20.1 – 20.7
5.6 - 6.0
21.0 - 21.7
6.1 - 6.3
> 21.8
6.4-6.5
6.6 - 7.0
7.1 +
Gökyüzünde görülebilen özellikler
Büyük şehirlerin kenar mahallelerindeki koşullar. Samanyolu ve Zodyak
ışığı gözükmez. Yıldız sayısı azdır.
Samanyolu başucunda belirgindir. Yıldızlar parlaktır, ufukta şehirlerin
doğrultusunda renksizdirler. Zodyak ışığı gözükmez.
Samanyolu güzeldir fakat fakat ayrıntı yoktur. Andromeda Gökadası
seçilebilir. Bulutlar başucu gökyüzünde parlak olur. Zodyak ışığı hala
farkedilmez.
Samanyolu başucunda görkemlidir, biraz ayrıntı seçilir fakat ufka yakın
görülemez. Uzak yerleşim yerleri nedeniyle gökyüzü ufuk boyunca hala
parlak (puslu). Bulutlar başucu doğrultusunda grimsi, şehir ışımaları
doğrultularında parlak olur.
Göyüzü ufka kadar yıldızlarla dolu. Pussuz gecede Samanyolu ufka kadar
güzükebilir. Yıldızlar “büyük ve yakın” gibidir. Zodyak ışığı belli belirsiz.
Bulutlar gökyüzünde siyah karartılar olarak görülür. Ufukta şehir ışımaları
hala görülebilir.
Samanyolu oldukça ayrıntılı gözükür. Zodyak ışığı belirgin.. Sönük
yıldızların çokluğu nedeniyle takım yıldızları belirsizleşir! Hareketli
bulutlar yıldızlı gökyüzünde karanlık örtü olarak seçilir. Ufukta birkaç
yerleşim yeri etkisi hala görülebilir.
En iyisi! Samanyolu ufka kadar çok ayrıntılı gözükür ve ışığı ile yolunuzu
seçebilirsiniz. Zodyak ışığı tüm tutulum çemberini çevreler. Ufuk boyunca
yapay ışık kaynağı gözükmez. Bir çok meteor gözükebilir.
Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
7. SONUÇ
Burada projenin ilk sonuçları verilmiştir. Projenin bundan sonraki aşamalarını, yapılacak
çalışmaları ve proje sonuçlarını tüm topluma duyurmak, ışık kirliliği hakkında halkı
bilinçlendirici yayınlar yapmak, karanlık gökyüzü farkındalığı yaratmak ve genel olarak ışık
kirliliğine karşı savaşmak için bir internet sitesi oluşturulmuştur. Site, Türkiye’de Işık
Kirliliğini önleme Etkinlikleri adı altında www.tike.iku.edu.tr adresinde başlamıştır. Bu
projenin sonuçlarının ışık kirliliğine karşı alınacak yasal önlemlere veri oluşturacağı
beklenmektedir.
KAYNAKÇA
1. W.T. Sullivan, “Earth at Night-an Image of the Nighttime Earth Based on Cloud-free
Satellite Photographs” , Astron.Soc. of the Pacific Conference Series Vol.17, 11-17
,(1991)
2. P.Cinzano, F.Falchi, C.D. Elvidge: The first World Atlas of the artificial night sky brightness Monthly
Notices of the Royal Astronomical Soceity, Vol 328, s.689,2001; www.lightpollution.it
3. Z. Aslan ve S. Isobe, Türkiye’den Uzaya kaçan şehir ışıkları ( Z. Aslan, S. Isobe)
3.Ulusal Aydınlanma Kongresi, 23-24 Kasım 2000, İTÜ Talkışla, İstanbul , s. 106
4. Z. Aslan, National Geographic, Kasım 2008, 164-167
5. Verlyn Klinkenborg, National Geographic, Kasım 2008
6. S. Christie “Light Pollution and its impact: The Ninth European Symposium for the
Protection of the Night Sky”, 1-19 Eylül, Dublin, 2009 www.lightpollution2009.eu
7. International Darksky Association www.darksky.org
8. T. Longcore ve C. Rich, Ecological light pollution
http://www.seaturtle.org/PDF/Longcore_2004_FrontEcolEnviron.pdf
9. Milli Parklar Genel Müdürlüğü www.milliparklar.gov.tr
10. W. Sullivan, Report on “The Special IAU/COSPAR/UN Environmental Symposium:
Preserving the Astronomical Sky” (IAU Symposium 196), COSPAR Information
Buletin No.146, 8, (1999)
11. Sky Quality Meter: www.unihedron.com/
12. P. Cinzano, Light Pollution Science and Technology Institute Internal Report n. 9,
v.1.4 2005
13. K. Krisciunas, PASP, 109, 1181, 1997
14. F. Patat, A&A 400, 1182, 2003
15. R.H. Garstang PASP 101, 306, 1989
16. R. Berry, Journal of Royal Astronomical Society of Cnada, Vol. 70, No. 3, 1976
17. J. E. Bortle Sky and Telescope February 2001
Prof. Dr. Zeki Aslan
İstanbul Kültür Üniversitesi, Fizik Bölümü,
Ataköy Yerleşkesi
34156 Bakırköy, İstanbul
Tel: 212 498 4323;
E posta; z.aslan@iku.edu.tr
Prof. Dr. Orhan Gölbaşı
İstanbul Kültür Üniversitesi, Fizik Bölümü,
Ataköy Yerleşkesi
34156 Bakırköy, İstanbul
Tel: 212 498 4323;
E posta; o.golbasi@iku.edu.tr
Prof. Dr. Dursun Koçer
Prof. Dr. Zeynel Tunca
İstanbul Kültür Üniversitesi, Fizik Bölümü,
Ataköy Yerleşkesi
Ege Üniversitesi, Astronomi ve Uzay Bilimleri
Bölümü,
Z. Aslan ve ark., 2011, “Türkiye’de Gece Gökyüzü Parlaklığının Ölçülmesi”, 8. Ulusal Aydınlatma Kongresi,
14-15 Nisan 2011, Bildiri Kitabı, sf.69, ISBN: 978-975-561-392-5.
34156 Bakırköy, İstanbul
Tel: 212 498 4701
E posta; d.kocer@iku.edu.tr
Bornova, İzmir
Tel: 232
E posta; zeynel.tunca@ege.edu.tr
Yrd. Doç. Dr. Emre Işık
Yrd. Doç. Dr. Ayşegül T. Yelkenci
İstanbul Kültür Üniversitesi, Fizik Bölümü,
Ataköy Yerleşkesi
34156 Bakırköy, İstanbul
Tel: 212 498 4320
E posta; e.isik@iku.edu.tr
İstanbul Kültür Üniversitesi, Fizik Bölümü,
Ataköy Yerleşkesi
34156 Bakırköy, İstanbul
Tel: 212 498 43
E posta; a.teker@iku.edu.tr
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Devlen
Yrd. Doç. Dr. Tuncay Özdemir
Ege Üniversitesi, Astronomi ve
Uzay Bilimleri Bölümü,
İnönü Üniversitesi, Fizik Bölümü,
Malatya
Tel:
E posta; tuncay@inonu.edu.tr
Bornova , İzmir
Tel: 232
E posta; d.kocer@iku.edu.tr
Korhan Yelkenci
Uğur İkizler
Mert Koçer
Ümit F. Özyar
Tahsin Demirciler
Aynur Karamahmutoğlo
Mustafa Mutlu
Harika Y. İpek