İpek Yolunda Türkler Word olarak indirmek için Tıklayın

İpek Yolu: Çinin Şian kentinden başlar yüksek dağların aralarından geçerek İran
üzerinden Anadolu’ya buradan da Avrupa’ya giden ticaret yoludur. Çin’den ipek
ticareti yaygın olarak yapıldığı için yola bu ad verilmiştir. İpek yanında değerli
porselen, kağıt, baharat ve değerli taşlar da satılırdı. Tarihte bu yolu ele geçiren
devletler zenginleşmişler kaybedenler fakirleşip zayıflamışlardır. Bu bakımdan Orta
Asya’da yaşayan Türkler hem kendi aralarında hem de diğer devletlerle devamlı
çatışma içerisinde olmuştur. Hunlar ve Göktürkler gibi orta Asya’daki Türk
devletleride bu yol için Çin’le mücadele etmişlerdir. Bu yol ile doğu ve batı toplumları
siyasal, sosyal ve ekonomik alanda birbirinden etkilenmişler Çinin bulduğu kağıtmatbaa-barut-pusula gibi buluşlar bu yol ile batıya geçmiştir.
Türk Adının Anlamı Ve Kökeni:
Genel olarak Türk demek, güçlü-kuvvetli manasında kabul edilir.
– İlk Türklerin anayurdu Orta Asya’dır. Fakat zamanla çeşitli nedenlerle göç
etmişlerdir.
Göçlerin Sebepleri:
1- Nüfus artışı ve toprakların yetersiz kalışı,
2- Olumsuz iklim şartları(Kuraklık, şiddetli kışlar,kıtlık)
3- Boylar arası mücadeleler ve diğer kavimlerle olan mücadeleler
4- Salgın hastalıklar
5- Türklerin dünya hâkimiyeti düşüncesi. ( başka ülkeleri almak)
6- Çin’in baskı ve hileleri
ORTA ASYADA KURULAN İLK TÜRK DEVLETLERİ
ASYA HUN DEVLETİ (BÜYÜK HUN DEVLETİ) (Mö. 220-Ms.300)


Tarihte bilinen İLK TÜRK DEVLETİ’dir.
Bilinen ilk hükümdarı Teoman’dır. Teoman’dan sonra yerine oğlu METE HAN
geçmiştir.





Asya Hun devleti METE HAN zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır. En
parlak devirdir
Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ’ni yaptılar. Yinede Türk
akınlarına engel olamamıştır.
Mete orduda 10’luk sistemi uyguladı. Günümüzde orduların çoğu daha bu
sistemi kullanmaktadır. Mete Hanın tahta çıktığı M:Ö 209 tarihi Türk Kara
Kuvvetlerinin kuruluş yılı olarak kabul edilir.
Oğuz Kağan Destanını önemli destanlarıdır. Bu destandaki kişinin Mete Han
olduğu sanılmaktadır.
Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti Asya
Hun devletidir.Türk hanedan çocuklarıyla evlene Çinli prenseslerin
kışkırtmaları sonucu, kardeşler arasında taht kavgaları başlamış ve devlet Kuzey
ve Güney olarak ikiye ayrıldı. Daha sonra Çinliler tarafından ortadan
kaldırıldılar
Kuzey Hunları Avrupaya giderek Avrupa Hun Devletini kurdular. Güney Hunları
ise Akhun devletini kurdular.
Not: Türkler Çinlileri yenmesine rağmen orayı almamışlardır çünkü Çin çok kalabalık
olduğu için kültürlerini kaybetmekten korkmuşlardır. Çin ise Türkleri yenmek için
hileler yapmışlardır
Kavimler Göçü (375)
Hun Devleti yıkıldıktan sonra Çin baskısından kurtulmak için Kuzey Hun
boyları Karadeniz’in kuzeyine göç ettiler. Bu göç sırasında önüne çıkan milletler
de
ileri
doğru
kaçtı.
– Tarihte devletlerin bu yer değiştirmesine “ Kavimler Göçü” denilmektedir.
– Göç eden bu Türkler Avrupa Hun Devletini Kurdular..
Kavimler göçünün sonuçları:







Gelen barbar kavimler Roma İmparatorluğunda düzeni altüst ettiler
.İmparatorluk 395’te ikiye ayrıldı.476’da batı Roma İmparatorluğu yıkıldı.
Toprakları üzerinde birçok devlet kuruldu.
Olay dünyayı etkileyen evrensel bir olay olduğu için ilkçağın bitişi ortaçağın
başlangıcı olarak kabul edilir
Yeni gelenlerle eskiler evlendiler böylece bugünkü Avrupalı milletler oluştu
Avrupa’da feodalite ( derebeylik) dönemi başlamıştır. Feodalite bizdeki ağalık
sistemi gibi güçlünün zayıfı ezdiği toprağa dayalı bir sistemdir
Avrupa Türk kültürüyle tanıştı. (Pantalon-ceket giyme-orduda at
kullanma)
Balkanlarda Türk devletleri kuruldu.
Hıristiyanlık yayıldı
GÖKTÜRKLER (552-658)





Bumin Kağan 552’de GökTürk devletini kurdu. Ötüken başkent olmuştur
Türk adını kullanan ilk devlettir. İkinci devlet Türkiyedir
Kendilerine ait Göktürk alfabesi isminde bir alfabeleri vardır Devlet adına ve
alfabe adında Türk ismini kullanmaları Millet ve milliyetçilik bilincinin
olduğunu gösterir
Göktürk adı Göktürk Yazıtlarında Kök-Türk şeklinde yazılmıştır.
Bumin Kağanın ölümünden sonra iktidar mücadeleleri başladı.- Çinliler bu
mücadeleyi körükleyince Göktür kağanlığı iyice zayıfladı ve siyasi birliği
bozuldu Doğu batı diye ikiye ayrılıp Çin tarafından yıkıldı
KUTLUK DEVLETİ ( 2. Göktürk Devleti) (681-745)




Göktürkler 50 yıl Çin hakimiyetinde yaşadıktan sonra Kutluk Han 681 den
itibaren Göktürkleri yeniden bir araya getirerek 2. Göktürk Devletini Bu devlete
bu nedenle Kutluk Devleti de denilmektedir
Bu devlet en parlak dönemini Bilge Kağan, Kültigin veVezir Tonyukuk
zamanındadır.
Devletin zayflaması üzerine Türk boylarından Basmıller, Karluklar ve Uygurlar
isyan ederek 742 yılında yıkıldı.
Göktürklerden günümüzü kalan en önemli eser Orhun Yazıtları (Göktürk
Kitabeleri). Bu kitabeler Bilge Kağan, Kültigin Kağan ile vezir Tonyukuk adına
dikilmiştir.- Bu yazıtları Danimarkalı Wilhem Thomsen (Vilyım Tamsın)
çözmüştür
Orhun Yazıtlarının Önemi:






Bunlar Türk tarihi ve edebiyatının yazılı ilk
Bundan önceki Türk tarihini Çin kaynaklarından öğreniyoruz çünkü Türkler
yazıya geç geçmişlerdir
Yazıtta, Açları doyurduk çıplakları giydirdik sözü sosyal devlet olduklarını
gösterir.
Göktürk alfabesiyle yazılmışlardır.
Günümüzde Asya’da Moğolistan’ın içindedirler.
- Üstte gök Altta insan oğlu ve insanoğlunun üstüne de atalarım yaratılmıştır
sözü dünya hakimiyetini amaçladıklarını gösterir
UYGUR DEVLETİ ( 745-840 )











Göktürk Devletini yıkan Uygurlar Orhun bölgesinde UYGUR DEVLETİ’ni
kurdular. (745)
Kurucuları KUTLUK BİLGE KÜL KAĞAN, merkezleri Ordubalık
(Karabalsagun)’dur.
Uygurlar Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur
Manihizm’e inandılar. Bu inanışta et yemek ve savaşmak yasak olduğu
için savaşçı güçlerini kaybettiler.
18 harfli Uygur Alfabesini hazırladılar.
Cengiz Han’ın egemenliğine girmelerine rağmen medeniyette geliştiklerinden
Moğollar’ı devlet teşkilatı, ticaret, bilim, sanat, alfabe gibi konularda etkilediler.
Moğolların Türkleşmesinde önemli bir rol oynadılar.
Kağıt ve matbaayı Çinden öğrenip kullandılar
İlk tarım yapan Türklerdir
İlk defa Saray-tapınak- mimari eser yaptılar
Kırgızlar tarafından 840 yılında yıkıldılar.
DESTANLAR
Milletlerin hayatlarındaki çok önemli olayları anlatan içinde olağanüstü şeylerin
olduğu efsanelerdir
Oguz kağan destanı - Büyük Hun devleti
Alp Er Tunga Destanı - İskit - Saka destanı
Ergenekon destanı - Göktürkler
Türeyiş ve Göç Destanları - Uygurlar
Manas Destanı - Kırgızlar( Dünyanın en uzun destanıdır)
Dede Korkut Hikayeleri - Oguz - Kıpçak mücadelesini anlatır
DİNİ İNANÇ
En eski inançları Gök Tanrı inancıdır. Tek Tanrılı bir dindir Türklerde ayrıca
Şamanizm-Maniheizm(mani), İslamiyet-hıristiyanlık ve Yahudilik dinleri de
görülmüştür. Türklerde bir çok dini inancın görülmesi bazen de farklı dinlerden
olanların mezarlarının yan yana görülmesi dini hoşgörü olduğunu gösterir
Maniheizm( Mani dini): Et yemeyi ve savaşmayı yasaklayan bir din olduğu için bu
dini kabul eden Uygur Türkleri Türklük özelliklerini kaybetmişlerdir
Kurultay: Ülkenin önemli meselelerinin görüşüldüğü bir meclistir Son kararı kağan
verdiği için kurultay bir karar meclisi değildir danışma meclisidir Bakanlar kuruluna
benzer.
Ordu-millet-Asker-millet: Düşmanları çok olduğu için herkes kendini savunmak
zorundaydı bu nedenle Türklere ordu millet veya asker-millet denirdi. Orta Asyada
deniz olmadığından donanma yoktu
Onlu sistem: Mete han tarafından bulunmuştur orduda onbaşı-yüzbaşı-binbaşı
şeklinde teşkilatlanmaya denir bugün Türkiyede ve dünyada pek çok devlet tarafından
kullanılır Türklerin dünya medeniyetine en büyük katkıları askeri alandadır
Töre: Türklerde yazılı hukuk yoktur. Ülke töre denilen gelenek ve göreneklere göre
yönetilirdi. Töreye kaganın da karşı gelememesi kanun üstünlüğünün olduğunu
gösterir
Türkler göçebe oldukları için ;






hapis cezaları çok uzun sürmezdi
ev –saray-tapınak gibi mimari eser yapmamışlardır çadır kullanmışlardır
sanat eserleri kemer-kilim gibi taşınabilir eserlerdir
hayvancılıkla uğraşmışlardır
Atı evcilleştirmişler bu uzak yerlere göç etmelerini kolaylaştırmıştır
Ata binmek için pantlon giymişlerdir
Sosyal yapı: Türkler göçebe olduğu için toprağa bağlı milletlerde görülen asil-soylu
ve köle ayrımı yoktur
Takvim: 12 hayvanlı Türk Takvimi denilen bir takvim kullanmışlardır bu Türklerin
Astronomi ( Gök bilimi) ile ilgilendiğini gösterir
Ahiret İnancı:Ölülerini eşyaları ile gömmüşler bu bu ahirete öbür dünyaya
inandıklarını gösterir
Yug: Cenaze töreni Kurgan: Mezar
Balbal: Mezar başına o kişinin hayatta iken öldürdüğü düşman kadar heykel dikilirdi
bu onun kahramanlığını gösterirdi
Hükümdar Ünvanları: Han-hakan kagan-ilteber-ilteriş-idikut
Kaganın karısı olan hatun da elçi kabul etme gibi işlerde görev alırdı yani kadına önem
verilirdi
İSLAM TARİHİ
İslamiyet’ten Önce Arap Yarımadasının Durumu:
- İslamiyet’ten önce Arap yarımadasında Putperestlik yaygındı.
- Bu dönemde kabileler arasında kavgalar vardı. Sadece haram aylarda
savaşmazlar bu dönemde Kabe’deki putları ziyaret ederlerdi.
- Arap toplumu göçebe (bedevi) ve yerleşik halk olmak üzere ikiye ayrılırdı.
-Kızlara ve kadınlara değer verilmezdi. Kan davaları ve içki çok yaygındı. Siyasi birlik
yoktu. Küçük devletçikler vardı.
HZ MUHAMMEDİN HAYATI
– 571 yılında Mekke’de doğdu. Annesinin adı Âmine, babasının adı Abdullah’tır.
– Babası doğmadan öldü, ona dedesi Abdülmuttalib baktı. Dedesi ölünce bu kez amcası
Ebu Talib baktı.
– Hz. Muhammet amcası ile ticaret yaptı. Güvenirliğinden dolayı “Muhammed’ül
emin” (Güvenilir Muhammed) adıyla anıldı.
– 25 yaşında Hz. Hatice ile evlendi.
-40 yaşına doğru toplumdan uzaklaşarak zamanın çoğunu Hira Mağarasında
geçirmeye başladı. Burada Cebrail (a.s) ona ilk vahiyi getirdi ve peygamberliği başladı.
(610)
– Hz. Muhammed’e ilk inananlar: -Hz.Hatice -Hz.Ali -Hz.Ebubekir –Hz Osman Zeyd b. Harise
– Hz. Muhammed Mekkeliler tarafından tehdit edilince Mekke’den Medine’ye göç etti.
622 yılında bu göçe “Hicret” adı verilir.
– Mekke’den Medine’ye göçenlere “Muhacir” (göçmen),
“Ensar” (Yardımcı) adı verilir.
Medinelilere
de
– Hicretle Medine’de ilk İslam Devleti kurulmuş oldu.
Hz. Muhammet'in Savaşları
Bedir Savaşı(624)Sebep: Müslümanlar Mekke’den göç ederken bütün mallarını
bırakmışlardı. Bunlara karşılık Mekke kervanını vurmaya karar verdiler.
Sonuç: 1-Müslümanların yaptığı ve kazandığı ilk zaferdir. 2-Esirler 10 Müslüman
çocuğa okuma yazma öğretirlerse serbest kalacaklardı.
Önemi: 1-Mekke ile Medinelilerin ilk savaşıdır. 2-Savaşın diğer bir ismi de Akrabalar
savaşıdır. 3- Savaş sonunda Hz. Muhammed’in esirler ile ilgili aldığı karar eğitime ne
kadar önem verdiğini göstermektedir.
Uhud Savaşı: (625)
Sebep: Mekkeliler Bedir Savaşı’nın öcünü almak istediler.
Sonuç: 1-Hz. Muhammed yaralandı. 2-Hz. Hamza şehit oldu.
Önemi: Müslümanlar peygamberin sözünün dinlememenin cezasını ilk kez çektiler.
Hendek Savaşı: (627 )
Sebep: Mekkeliler İslamiyet’in yayılmasını istemiyorlardı.
Sonuç: Selman-ı Farisi adlı bir İranlının tavsiyesi ile Medine’nin etrafında hendekler
kazıldığı için Mekkeliler geri dönmek zorunda kaldılar.
Önemi: Hendek Savaşı, Mekkelilerin Müslümanların üzerine yaptığı son saldırı oldu.
Bundan sonra Mekkeliler savunmaya çekildiler.
Hudeybiye Antlaşması: (628)
1-Her iki taraf birbiri ile 10 yıl savaşmayacak.
2-Müslüman olup Medine’ye giden kişiler geri verilecek, Medine’den Mekke’ye
gelenler ise geri verilmeyecek
Önemi: Mekkeliler Müslümanların varlığını kabul etmişlerdir.Müslümanların ilk
antlaşmasıdır.
Mekke’nin Fethi: (630) Mekkelilerin Hudeybiye Antlaşması’na uymamaları üzerine
Mekke alındı.
Hz. Muhammed’in Vefatı
Hz.Muhammed, son seferi olan Tebük seferinden dönüşte hastalandı ve 8 Haziran
632’de vefat etti.
Hz.Muhammed’in mezarına Ravza-yı Mutahhara (Cennet bahçesi) adı verilir.
( Peygamberin mezarı Medine şehrindedir.)
Dört Halife Dönemi
* Hz. Muhammed’den sonra Dört Halife dönemi başladı. Halifeler seçimle iş başına
geldiler. Bu yüzden Cumhuriyet dönemi de denir.
1- Hz Ebubekir: İlk İslam halifesidir. Kuranı kitap haline getirmiştir. Arap
yarımadası dışında fetihlere başladı.
2- Hz Ömer: İslam topraklarını genişletti. Devlette düzenlemeler yaptırdı. Takvim,
toprak sistemi gibi.
3- Hz Osman: Türklerle Müslümanlar ilk kez karşılaşmışlardır. Denizlerde fatihleri
ilk defa başlatmıştır. Kuranı Kerim çoğaltılmıştır. İslam içinde ilk defa karışıklıklar
çıkmıştır.
4- Hz Ali: Müslümanların kendi içindeki karışıklıkları artmıştır. Şehit edilmiştir. Dört
halife dönemi bitmiştir.
EMEVİLER
- Muaviye tarafından Şam merkez olmak üzere kuruldu.
Emevilerin İslam Dünyasında Yaptıkları Yenilikler:
1-Hilafeti saltanat haline getirdiler.
2-Arap olmayanlara kötü davranarak Arap ırkçılığını başlattılar.
3-İslam Devleti en geniş sınırlarına Emeviler döneminde ulaşmıştır.
– Türkler Emevilerin Arap olmayanlara kötü davranması nedeniyle Müslüman
olmadılar.
Emevi Devleti’nin Yıkılış Sebepleri:
1- Önemli görevlere Emevi soyundan olanları getirmeleri
2- Arap olmayan Müslümanlara değer vermemeleri
ABBASİLER
Emevileri yıkarak, Ebu’l-Abbas tarafından Bağdat başkent olmak üzere kuruldu.
- Abbasiler Emevilerin aksine ırk ayrımı yapmadılar. Bu dönemde birçok Türk
Abbasilerde önemli görevlere geldi.
- Abbasiler bilime önem verdiler. Harezmi gibi birçok bilgin bu dönemde
yetişmiştir.Türklerle çok iyi ilişkiler kurdular.
TÜRKLERİN İSLAMİYETE GİRİŞİ
751 Talas Savaşı, Türklerin İslam Dinini seçmesinde büyük bir rol oynamıştır. Bu
savaşta Türkler Çinlilere karşı Abbasilere yardım etmişlerdir. Savaşından sonra İslam
ordularında ve halife hizmetlerinde Türkler önemli görevlere getirilmiştir. Türklerin
İslam Dinini seçmesindeki bir diğer neden ise Gök tanrı inancı ile İslamiyet’in birbirine
benzerlik göstermesidir. Bu benzerlikler;
1) Türklerin, İslamiyet gibi tek tanrı inancını daha önceden de benimsemiş olmaları,
2) İki inançta da ahiret anlayışının olması,(cennet-cehennem)
3) Türklerdeki fetih anlayışıyla, İslamiyet’teki cihat anlayışının birbirine benzemesi
4) Türklerde de kurban adama anlayışının bulunması,
5) Türk örf, gelenek ve ahlaki değerlerinin İslam Dini ile paralellik göstermesidir.
Türkler İslam Dinini kabul ettikten sonra;
■ İslam Dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişler,
■ İslamiyet’in yayılmasında etkili olmuşlar,
■ Bilim ve sanatın her dalında önemli eserler yaratarak, Türk İslam Medeniyeti’nin
ilerlemesine katkıda bulunmuşlardır.
KARAHANLILAR ( 840-1212)



Uygurların yıkılması ile Karluklar, Çiğil ve Yağma Türkleri ile birleşerek
Karahanlılar Devleti’ni kurdular (840)
İlk Müslüman Türk devletidir.-Satuk Buğra Han, İslamiyeti kabul etti.
Karahanlılar, 960 yılından itibaren Müslüman bir Türk devleti haline
geldi.Karahanlılar, iç karışıklıklar sonunda doğu ve batı olmak üzere ikiye
ayrıldı. Sonra da yıkıldılar. Kaşgarlı Mahmut “Divan_ı Lügâti Türk” adlı eseri
yazmıştır. Amacı Türkçenin Arapçadan zengin bir dil olduğunu anlatmak ve
Türkçeyi öğretmek için yazmıştır.Arapça yazılmış bir sözlüktür. Yusuf Has
Hacip “Kutadgu Bilig” adlı eseri yazmıştır.Kutadgu Bilig Mutluluk Bilgisi
anlamına gelir. Bu öğüt ve ahlak konusunda bilgiler verir. İnsanların iyi olması
için neler yapması gerektiğini anlatır.
GAZNELİLER (963-1187)




Gazne Devleti, Afganistan’ın Gazne şehrinde kurulmuştur.
Kurucusu Alp Tekin’dir.
Gazneliler en parlak dönemini Sultan Mahmut döneminde yaşamıştır. Sultan
Mahmut, İslamiyet’i yaymak için Hindistan’a 17 sefer düzenlemiştir.
Sultan Mahmut’tan sonra yerine Sultan Mesut geçmiştir
Sultan Mesut, Selçuklularla Dandanakan Savaşı’nı(1040) yapmış ve devlet
yıkılma sürecine girmiştir.
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ(1038-1157)



Tuğrul ve Çağrı beyleri tarafından kurulan devlet, adını dedeleri Selçuk Bey’den
almıştır.
1038’deTuğrul Bey Nişabur şehrinde kendi adına hutbe okutup para
bastırmıştır. Böylece Büyük Selçuklu Devleti kurulmuştur.
Selçuklular, Gaznelilerle 1040’da yaptıkları Dandanakan Savaşı’nı kazanmış ve
Gazne Devleti, Selçuklu egemenliği altına girmiştir.

Selçuklular
daha
bağımsız
olmadan
1015
lerde
Anadolu’ya
keşif(tanıma)akınlarını başlatmışlardır.Bu zamanda Bizans’ın elinde olan
Anadolu yerleşmek amacıyla tanımaya çalışmışlardır.
PASİNLER SAVAŞI
Yer: Erzurum’un Pasinler Ovası Tarih: 1048
Kimler Arasında:Bizans-Büyük Selçuklu (Tuğrul Bey)
Sebep: Bizans’ın Türk akınlarını durdurmak istemesi
Sonuç: Büyük Selçuklu Kazandı.
Önemi: Selçuklu Türkleri ile Bizans’ın ilk karşılaşması.

Tuğrul Bey’den sonra yerine Çağrı Bey’in oğlu Alparslan geçmiştir.
MALAZGİRT SAVAŞI
Yer: Muş’un Malazgirt Ovası Tarih: 1071
Kimler Arasında: Bizans (Romen Diyojen)-Büyük Selçuklu(AlpArslan)
Sebep: Türkleri Anadolu’ya yerleşmeden atmak
Sonuç:Alp Arslan kazandı.Bizans imparatoru esir alındı.Yapılan anlaşma ile Doğu
Anadolu Türklere verildi.
Önem:

Anadolu’nun kapıları Türkler’e açılmış.Türkler Anadoluyu vatan yapmaya
başladılar.

Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması başlamış
Bizans’ın savunma gücü kırılmış ,
Anadolu’da ilk Türk beylikleri Alparslan’ın komutanları
kurulmuştur.


tarafından
Anadoluda İlk Türk Beylikleri => Saltuklular-Erzurum Mengücekliler-Erzincan,
Artuklular-Mardin, Danişmentliler-Tokat-sivas, Çaka beyliği-İzmir, Anadolu
Selçuklu-İznik
Alparslan’ın ölümünden sonra yerine oğlu Melikşah geçmiştir.


Melikşah dönemi devletin en geniş sınırlara ulaştığı, kültür-uygarlık seviyesi
bakımından en üst düzeye eriştiği dönemdir. Dönemin ünlü veziri Nizamülmülk
devlet teşkilatlanması alanında önemli çalışmalar yapmıştır. Kurduğu Nizamiye
Medreseleri ile eğitimi geliştirmiş, “Siyasetname” adlı eserinde ise devlet
yönetimi ile ilgili bilgiler vermiştir.
Melikşah 1092 yılında ölmüştür. Ölümünden sonra devlette sürekli taht
kavgaları olmuştur. Bu şekilde zayıflayan devlet, 1157 yılında Selçuklu Devleti
yıkılmıştır.
Büyük Selçuklu Veziri Nizamülmülk (1018- 1092)
■ Asıl adı, Ebu Ali Hasan’dır. Babası Ali, o dönemde | oğluna, çağın en ileri bilgin
kişilerini öğretmen olarak tuttu, iyi bir eğitim almasını sağladı.
■ İlk görevi, babası ile birlikte gittiği Gazne Devleti’nde olmuştur. –
■ Bu sırada, Gazne Türk Devleti ile Büyük Selçuklu Devleti arasında Dandanakan
Savaşı (1040) patlak verdi.
■ Savaşta Büyük Selçuklular üstün geldiklerinden, Horasan düştü. Hasan ile babası
Ali, Gazne’ye çekilmek zorunda kaldılar. Fakat birkaç yıl sonra, Horasan’a döndü ve
Selçukluların hizmetine girdi. Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey, Hasan’a, iç yönetimde
önemli görevler verdi. Alparslan döneminde vezirlik görevine getirildi.
■ Kendisine Abbasi Halifesi tarafından Nizamülmülk(devlet düzeni) lakabı verildi.
■ Nizamülmülk, Malazgirt Savaşı hariç bütün savaşlara hükümdarla katılarak yalnız
iyi bir bürokrat olmayıp, iyi bir asker olduğunu da ispatlamıştır.
■ 1092’de öldürülen Nizamülmülk, 29 yıl süren vezirliği sırasında ülkeyi refah ve
huzura kavuşturmuş, “Siyasetname” adıyla, yazdığı eserle, modern devlet yönetiminin
nasıl yapılması gerektiğini, zamanındaki ve sonraki hükümdarlara ve bürokratlara
örneklerle anlatmıştır.
TÜRK - İSLAM KÜLTÜR VE UYGARLIĞI
Karahanlılar İslamiyet’i resmi din olarak benimsemiş ama devlet yönetiminde
İslamiyet öncesi Türk devletlerinde görülen özelliklen sürdürmüşlerdir. Hükümdarlar
unvan olarak Han, Hakan ve Kağan’ı kullanmışlardır



Toplum içerisinde sosyal sınıf ayrımları yoktu.
Halkın büyük bir kısmı yarı göçebe olduğu için ekonominin temelini hayvancılık
ve tarım oluştururdu.
Doğudan gelen ticaret yollarının hâkimiyetini ellerinde bulunduran Türk
devletleri bu yollardan yararlanarak zenginliklerini artırdılar.

Büyük Selçuklu Devleti‘nde ticari gelirlerin artırılması amacıyla ticaret yolları
güvenlik altına alındı ve ticari faaliyetleri geliştirmek amacıyla kervansaraylar
yapıldı.

İlk Müslüman Türk devletlerinde Türkçe, Arapça ve Farsçakullanılırdı.
Karahanlılar Türkçeyi resmî dil olarak ilan ettiler. Ancak diğer Türk
devletlerinde halkın çoğunun Arap ve İranlı olması sebebiyle Arapça ve Farsça
kültürel alanda ön plana çıktı.
Hükümdarlar bilim faaliyetlerine önem vermiş ve ülkelerinin çeşitli yerlerinde
medreseler yapmışlardır. Büyük Selçuklu Devleti veziri Nizamülmülk’ün




Bağdat’ta yaptırdığı Nizamiye Medresesi dönemin en önemli bilim ve kültür
merkezi durumuna geldi. Medreselerde dinî bilimlerin yanında tarih, coğrafya,
matematik ve fen bilimleri de okutulurdu.
Farabî, İbni Sina, Harezmî, Birûni, Ömer Hayyam ve Zemahşeri bu dönemde
yetişmiş önemli bilim adamlarıdır.
İslam dininin resim ve heykel yapımını yasaklaması sebebiyle minyatür,
kakmacılık, hattatlık gibi süsleme sanatları gelişme gösterdi.
Türk – İslam sanatının kaynağı Orta Asya'daki Türk kültürüne kadar dayanır.
Türk – İslam devletlerinde mimari gelişti ve yeni sanat anlayışları doğdu. Bu
dönemde çok sayıda mimari eser yapıldı. Karahanlılar döneminde başlayan
hastane kurma faaliyetleri Selçuklular döneminde gelişti. Ayrıca cami, kümbet,
kervansaray, han, hamam gibi mimari eserler yapıldı.
* Nevruz Bahar bayramıdır. Selçuklulardan itibaren Osmanlılar ve günümüzde
kutlanır. 21 mart baharın başlangıcı sayılır.Kelime anlamı ‘’Yeni Gün’’
demektir.Türklerin en eski bayramlarından biridir.Bahar bayramı,Ergenekon bayramı
diye de bilinir.