KAN
MERKEZCİLİĞİ
LAB.TEK S.MEHMET KAYHAN
İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi
Kan Merkezi
Mayıs 2006
Transfüzyon öncesi donöre
uygulanması gereken testler
ABO tayini
Rh tayini
Coombs
Bulaşıcı hastalık tarama testleri:
Sifiliz hemaglütinasyon
HBs Ag
Hepatit B ve C antikoru
HIV antijeni ve antikoru
HTLV 1 ve HTLV 2 antikoru
ABO KAN GRUBU SİSTEMİ
Gen Enzim
KHidrat
A
a.galaktozamin a.galaktoz
transferaz
amin
B
galaktozil
transferaz
H
fukozil
transferaz
A+B
O
tümü
----
ABH
ABO A.kor Donör
antijeni grubu
A
B
B
B
A
B
fukoz
H
0
A+B
0
tümü
A+B
AB
----
AB
H
O
A +B
galaktoz
----
A
A
O
FATAL TRANSFÜZYON
REAKSİYONLARININ EN SIK
SEBEBİ ABO UYGUNSUZ KAN
İLE TRANSFÜZYONDUR
TRANSFÜZYON ÖNCESİ
UYGUNLUK TESTLERİ:
AMAÇ
Alıcı serumu ile verici eritrositleri arasında
uyum var mı?
Verilen eritrositlerin kabul edilen süre
canlılığını ve fonksiyonunu sürdürmesi
Alıcının eritrositlerinde yıkım olmaması
KAN BİLEŞENLERİNDE
ÇAPRAZ KARŞILAŞTIRMA (ÇK)
TDP: Protein, KH, Lipid içerir. Mutlaka ABO uygun olmalı.
Rh uygunluğu önemli değil
ÇK YAPILMAZ.
Kriyopresipitat: ABO uygunluğu gerekli. Rh uygunluğu
şart değil. ÇK YAPILMAZ.
Trombosit: Trombosit, lökosit ve eritrosit içerir. ABO
uygunsuz olabilir. ( trombosit ömrü kısalır ) Rh ve HLA
uygunluğu önemli. ÇK YAPILABİLİR. (eritrosit
kontaminasyonu varsa)
Granülosit : Granülosit, lenfosit, trombosit ve genelde >
5 ml eritrosit içerir. ABO uygunluğu önemli.
ÇK YAPILMALI.
Kan bileşenlerinde özel
uygulamalar
Işınlama (eritrosit süsp., trombosit
süsp.)
Yıkama (eritrosit süsp.)
Filtre etme
Uygulama yöntemleri
Depolama öncesi
Yatak başı
Dondurma
KAN ÜRÜNLERİNİN
IŞINLANMASI
Kan ürünlerini lökositlerden arındırma
yöntemi
Gamma radyasyon veya X ışınları
kullanılmalı, ultraviyole yetersiz
FDA minimum 2500 rad öneriyor
(maksimum 10 000 rad)
Işınlanmış eritrositlerin ömrü 28 gün
TAM KAN
Ağır kan kaybı
Kanamanın devamı
Masif transfüzyon
Exchange
transfüzyon
Doz : 10 -20 cc / kg
YIKANMIŞ ERİTROSİT
Yıkama
solüsyonları kullanılarak
kan ürününden plazmanın
uzaklaştırılması
İşlem sırasında lökositlerin
% 85 ‘i, eritrositlerin % 15’i,
plazmanın % 99’u kaybediliyor
Yıkanmış eritrositlerin ömrü 24
saat
TROMBOSİT
SÜSPANSİYONU
Endikasyonlar :
Kemik iliği yetmezliği
( KT, RT,aplastik anemi)
Aşırı yıkım
( DIC, TTP, hemanjiom,otoimmün, ilaca bağlı,
alloimmün)
Masif transfüzyon
Trombosit disfonksiyonu
( İlaçlar, konjenital trombosit hastalıkları,
metabolik)
TROMBOSİT
SÜSPANSİYONU
Lenfosit içerir.
Febril non hemolitik reaksiyon
Trombosit transfüzyonuna cevapsızlık
1 U : 50 cc.
Doz : 1 U/ 5 - 10 kg
Saklama : 20 - 24 derecede 3 - 4 gün
Cerrahi 50.000 - 100.000
Cerrahi dışı 20.000
Trombosit 20.000 spontan kanama !!!
TAZE DONMUŞ PLAZMA
Endikasyonlar :
Koagülasyon faktörlerinin yerine konması
( 2, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13 )
Virus inaktive spesifik ürün varlığında asla
kullanılmaz
Masif transfüzyon
AT III, protein C, protein S eksikliği
İmmün yetmezlik
TTP
DIC
Kronik karaciğer hastalığı
K vitamini eksikliği
Transfüzyon pratiğinde temel
ilkeler:
Kan ürününün taşınması
Kısa mesafelere gidecek veya aynı hastanede
kullanılacak komponentler için de uygun taşıma
kapları kullanılmalıdır
Sık yapılan yanlışlar:
Taşıma kaplarının kullanılmaması
Öneri:
Kan merkezinden transfüzyondan
hemen önce ve 1 komponent alınmalıdır
İdeali:
Transfüzyon ekibi
Transfüzyon pratiğinde temel
ilkeler:
Kan ürününün taşınması
Uzak mesafelere gidecek komponentler için
saklanma koşullarına uygun taşıma kapları
kullanılmalıdır
Sık yapılan yanlışlar:
Taşıma kaplarının kullanılmaması
Eritrositlerin direkt buzla teması
Fiziksel travmalar
Transfüzyon pratiğinde
temel ilkeler
Transfüzyon öncesi
eritrositler
ısıtılmalı mıdır?
Transfüzyon pratiğinde temel
ilkeler:
Kan ürünleri nasıl ısıtılmalıdır?
Özel cihazlar kullanılmalıdır
Kalorifer üzerinde,
Kaynayan sularda,
Vücut yüzeyinde,
Mikrodalga fırınlarda, vb.
kan bileşenleri ısıtılmamalıdır
Transfüzyon pratiğinde temel
ilkeler:
Transfüzyon süresi
Eritrositler:
Kan merkezinden alındıktan sonra maksimum 4 saat içinde transfüze
edilmelidir. Bakteri üreme riski nedeniyle süre 4 saati geçmemelidir.
Elektronik infüzyon cihazları kullanmak faydalıdır.
Bir ünite kan gerektiğinde hasta monitörize ise birkaç dakika içinde
verilebilir.
Normal tam kan ve eritrosit transfüzyonu ortalama 1-3 saatte yapılır.
Kalp yetmezliği olan çocuk hastalarda 1-3 ml/dk. hızla transfüzyon yapılır
Trombositler:
Olabilecek en kısa sürede dakikalar içinde verilmelidir
İnfeksiyonlara Dikkat
Hepatit B
Hepatit C
AIDS
CMV
EBV
Sıtma
Yavaş virüs
hastalıkları
Sifiliz
Salmonella
Babesioz
Toksoplazma
HEMAFEREZ
HÜCRELER
Eritrosit
Lökosit
Granülosit
Lenfosit
Monosit
Trombosit
PLAZMA
Su
Proteinler
Yağ
Karbohidrat
Elektrolitler
HEMAFEREZ
DONÖR AFEREZİ
TERAPÖTİK (TEDAVİ EDİCİ) AFEREZ
İŞLEM
Kanın hasta veya donörden alınması
Antikoagülan solüsyon ile karıştırılması
Kanın komponentlerine ayrılacağı santrifüj veya filtrasyon
bölümüne pompalanması
İstenen komponentin ayrı bir torbada tutulması
Geri kalan komponentlerin hasta veya donöre
geri verilmesi
DONÖR AFEREZİ
SİTOFEREZ
Plateletferez (trombosit aferezi)
Lökoferez
Granülosit aferezi
Kök hücre aferezi
Eritrosit aferezi
PLAZMAFEREZ
Trombosit Aferezi
TERAPÖTİK AFEREZ
SİTOFEREZ
Plateletferez (trombosit aferezi)
Lökoferez
Lenfosit aferezi
Kök hücre aferezi
Eritrosit (exchange) aferezi
TERAPÖTİK AFEREZ
PLAZMAFEREZ – plazma exchange
Terapötik plazma exchange
İmmünabsorbsiyon aferezi
LDL aferezi
Bilirübin aferezi
Hemodiyaliz
TEŞEKKÜRLER
