TÜRKÇE 1. DÖNEM ORTAK SINAV KONULARI KONU KAZANIMLAR VE AÇIKLAMALAR Fiilimsiyle, fiil ve isim soylu kelimeler arasındaki farkları kavrar. Bir kelimenin isim mi, fiil mi fiilimsi mi olduğu konusu. FİLİMSİLER Fiilimsilerin işlevlerini ve kullanım özelliklerini kavrar. İsim fiiller(Mastarlar) mayışmak Sıfat Fiiller(Ortaçlar) Anası mezar dikecekmiş. Zarf Fiiller(Bağ Fiiller, Ulaçlar) İp ince eli kanamadan, -dıkça, -arak, -..r ..mez, -meksizin, -dığında. Fiilimsileri özelliklerine uygun biçimde kullanır. Fiilimsilerin uygun yerlerde kullanılması gerektiği. Cümlede, fiilimsiye bağlı kelime veya kelime gruplarını bulur. Fiilimsileri birden fazla yargıyı bağlamak için kullanılabildiği. Cümlenin temel ögelerini ve özelliklerini kavrar. Yüklem ve Özne nedir, nasıl bulunur? CÜMLENİN ÖGELERİ Cümlenin yardımcı ögelerini ve özelliklerini kavrar. Nesne(Belirtili, Belirtisiz), Yer Tamlayıcısı, Zarf Tamlayıcısı nedir, nasıl bulunur? TÜRKÇE 2. DÖNEM ORTAK SINAV KONULARI KONU KAZANIMLAR VE AÇIKLAMALAR Fiilimsiyle, fiil ve isim soylu kelimeler arasındaki farkları kavrar. Bir kelimenin isim mi, fiil mi fiilimsi mi olduğu konusu. FİLİMSİLER Fiilimsilerin işlevlerini ve kullanım özelliklerini kavrar. İsim fiiller(Mastarlar) mayışmak Sıfat Fiiller(Ortaçlar) Anası mezar dikecekmiş. Zarf Fiiller(Bağ Fiiller, Ulaçlar) İp ince eli kanamadan, -dıkça, -arak, -..r ..mez, -meksizin, -dığında. Fiilimsileri özelliklerine uygun biçimde kullanır. Fiilimsilerin uygun yerlerde kullanılması gerektiği. Cümlede, fiilimsiye bağlı kelime veya kelime gruplarını bulur. Fiilimsileri birden fazla yargıyı bağlamak için kullanılabildiği. Cümlenin temel ögelerini ve özelliklerini kavrar. CÜMLENİN ÖGELERİ Yüklem ve Özne nedir, nasıl bulunur? Cümlenin yardımcı ögelerini ve özelliklerini kavrar. Nesne(Belirtili, Belirtisiz), Yer Tamlayıcısı, Zarf Tamlayıcısı nedir, nasıl bulunur? CÜMLEDE VURGU FİİLLERİN ÇATISI Cümlede vurgulanmak istenen ifadeyi belirler. Cümlede vurgulanmak istenen ifade yüklemin önüne getirilir. Ali eve bugün geldi. / Eve bugün Ali geldi. / Ali bugün eve geldi. Cümledeki fiillerin çatı özelliklerini kavrar. Öznesine Göre Çatı : Etken ve Edilgen çatı Nesnesine Göre Çatı: Geçişli ve Geçişsiz çatı İsim ve fiil cümlelerini, anlam ve kullanım özelliklerine uygun biçimde kullanır. YÜKLEMİNE GÖRE CÜMLE YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLE Yüklemdeki kelimenin sözcük türü olarak isim veya fiil olması. Bu öğrenci çok seviliyor(Yüklemdeki sözcüğün türü fiil olduğu için fiil cümlesi). Ali çok hızlıydı(Yüklemdeki sözcüğün türü isim olduğu için isim cümlesi). Kurallı ve devrik cümleleri, anlam ve kullanım özelliklerine uygun biçimde kullanır. Yüklem cümlenin sonunda ise cümle kurallıdır. Yüklem cümlenin sonunda değilse cümle devriktir. Cümlelerin yapı özelliklerini kavrar. CÜMLENİN YAPISI Cümlede ortak ögelerin bulunması(Özne ortaklığı, yüklem ortaklığı vb.). Fiilimsilerin cümlede birden fazla yargı bildirmede kullanıldığı. Sıralı cümlelerin virgül yardımı ile kurulduğu. Bağlaçların cümlede anlamca zıtlık oluşturduğu. Bazı sözcüklerin de paralellik oluşturduğu. Kalıplaşmış cümle yapılarının kuruluş ve kullanım özelliklerini kavrar. Yazılı veya sözlü iletişimimizde karşımızdakine bir şeyler anlatmak için cümleler kurarız. Cümleleri kendi kelime dağarcığımızdan seçtiğimiz kelimelerle oluştururuz. Bunun dışında kelimeleri önceden bir araya getirilmiş, hangi amaçla ve hangi durumlarda kullanılacağı belli olan cümleler de kurarız. Bu cümlelere kalıplaşmış cümleler denir. Ne kadar erken kalkarsan o kadar iyi olur. / Gez babam gez. / Git babam git. Cümlenin ifade ettiği anlam özelliklerini kavrar. Olumlu, olumsuz cümleler ile varsayım, ihtimal, karşılaştırma, öneri, onaylama, değerlendirme, tanımlama, beklenti, kararsızlık vb. anlam özellikleri. CÜMLEDE ANLAM Cümleler arasındaki anlam ilişkilerini kavrar. Yakın/uzak anlamlılık, sebep-sonuç, amaç-sonuç vb. anlam ilişkileri. Cümleye hâkim olan duyguyu fark eder. Üzülme, şaşırma, beğenme, özlem, pişmanlık vb. duygular.