Yola çıkınca her sabah, Bulutlara selam ver. Taşlara, kuşlara, Atlara, otlara, İnsanlara selam ver. Ne görürsen selam ver. Sonra çıkarıp cebinden aynanı Bir selam de kendine ver. Hatırın kalmasın el gün yanında Bu dünyada sen de varsın! Üleştir dostluğunu varlığa, Bir kısmı seni de sarsın. Üstün Dökmen İLETİŞİM VE İNSAN İLİŞKİLERİ Uzman Gülten UĞURLU YAŞAMI ZENGİNLEŞTİREN YA DA FAKİRLEŞTİREN SİHİRLİ OLAY İLETİŞİM İLETİŞİM NEDİR? Bizim başkalarını,başkalarının da bizi anlamasına yarayan bir SÜREÇTİR. Düşünme ve görüşlerin sözlü olarak karşılıklı alışverişidir. Sözcüklerin,resimlerin figürlerin grafiklerin,vb. sembollerin kullanılarak bilgi,düşünce,duygu ve becerileri aktarılması sürecidir. Bir zihnin diğer zihinleri etkileme yollarının tümüdür. Sadece,yazılı ve sözlü konuşmaları değil müzik,resim,heykel, tiyatro,bale,dans gibi bütün insan davranışlarını içine alır. İletişim aynı zamanda; * Ne söyleyeceğimizi ve * Bunu ne zaman söylemenin daha uygun olacağına bilmek, * Nerede söylemenin doğru olduğuna karar vermek, * En iyi nasıl söyleneceğini düşünmek, * Olayları basitçe anlatabilmek, * Akıcı bir dille ve karşımızdaki kişiyle göz kontağı kurarak konuşabilmek, * Dikkati yoğunlaştırmak ve verdiğimiz mesajların alınıp alınmadığını fark edebilmektir. Bilgi, fikir ve duyguların bir kimseden diğerine veya bir gruptan diğerine geçme süreci olduğuna göre, bilgi, fikir ve duyguların doğru olarak aktarılması için düzgün bir iletişim sürecinin kurulması gereklidir. Ancak doğru iletişimle düşüncelerimiz ilgili herkes tarafından doğru olarak algılanabilir. İLETİŞİMİN İLKELERİ Sağlıklı bir iletişimde; Her bireyin kendine özgü özellikleri olduğunu bilmek ve bunu koşulsuz kabul etmek, Saydam olmak, Problemlerini kendisinin çözebileceğine inanmak, Duygu düşünce ve davranışlarında tutarlı olmak, Empatik yaklaşmak önemlidir. İLETİŞİMDE 3A FORMÜLÜ A: AKTARMA A: ANLAMA A: ANLAŞMA İlk 2 A’ nın gerçekleşmesi ile iletişim tamamlanır. Ancak başarılı bir iletişim için diğeri de şarttır. İLETİŞİM SÜRECİ İster konuşun, ister yazın, ister dinleyin, ister okuyun, iletişim tek bir davranıştan daha fazla şeyi içerir. İletişim 5 aşamaya ayrılabilen olaylar zinciridir. 1-Kaynak bir fikre sahiptir 2-Fikir bir mesaja dönüşür 3-Mesaj iletilir 4-Alıcı mesajı alır 5-Alıcı, kaynağa tepkide bulunur ve geribildirim yollar.. Bu durumda süreç, her iki tarafın birbirlerine kendilerini açıklayıncaya kadar tekrarlanır. Ancak bu süreç kapsamındaki her bir adım başarıya ulaşırsa iletişimin etkili olduğu söylenebilir İLETİŞİM SÜRECİ ÇEVRE KOŞULLARI KAYNAK MESAJ KANAL GERİBİLDİRİM ALICI KAYNAK Algılama, seçme, düşünme ve yorumlama süreçlerinde ürettiği anlamlı mesajları semboller aracılığı ile ileten kişi ya da kişilerdir. MESAJ İletişim sürecinde kaynak ile alıcı için aynı anlamı taşıyan sembollerle ifade edilen duygu, düşünce ve bilgilerdir. KANAL İletişim sürecinde mesajın kaynaktan alıcıya ulaşmasını sağlayan araçtır. Mesajın sunuluş biçimidir. ALICI Kaynaktan gelen mesajları alıp yorumlayan ve bunlara sözlü, sözsüz tepkide bulunan kişi ya da gruplardır. GERİBİLDİRİM Alıcının mesaja verdiği tepkidir. Mesajın yorumlanmasıdır. İletişim Neden Önemlidir? İletişimin Önemi İletişim yoluyla: Birbirimizi anlamaya Sevmeyi öğrenmeye İlişkileri başlatmaya ve sonlandırmaya Kendimiz hakkında daha fazla bilgi edinmeye Başkalarının bizi nasıl algıladıklarını öğrenmeye ULAŞIRIZ… İLETİŞİM % 10 sözcükler- mesajın içeriği % 30 seslerle (alçak, yüksek, ritim, tonlama) % 60 vücut hareketleriyle (beden dili – en çok yüz ifadeleri) gerçekleştiği bilinmektedir. ETKİLİ İLETİŞİM Kişilerin birbirlerine önem vermesi,saygı duyması, kişilerin birbirini dinlemesi,anlamaya çalışmasıdır. Ortak tecrübe alanı ne kadar genişse İLETİŞİM o kadar ETKİLİ OLUR… ETKİN İLETİŞİM SİZE NE KAZANDIRIR *Yanlış anlamaların yol açtığı stresten kurutulacaksınız. *Başkalarını istismar etmeden ya da suçlamadan kendi haklarınızı koruyabileceksiniz. *Size yönelik tepki ve eleştirilere gerektiği gibi yanıt verebilecek başkalarına yapıcı eleştiriler getirebileceksiniz. *Yararlı tavsiyeler alabilecek başkalarına gerçekten işlerine yarayacak tavsiyelerde bulunabileceksiniz. *Karşınızdaki kişi ile onu kırmadan ve incitmeden tartışabileceksiniz. *Fikir ve önerilerinize daha kolay destek bulabileceksiniz. *Çevrenizdeki insanları daha etkin olmaya esinlendirebileceksiniz. *Sizinle birlikte çalışan insanları yönetme ve yönlendirmede çok daha az zaman, enerji ve çaba harcamak zorunda kalacaksınız. *Katıldığınız toplantıları çok daha verimli kılabileceksiniz. ETKİN İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER a) Kişisel faktörler Kişisel amaçlar, hisler, duygular, değer yargıları ve alışkanlıklar bir yandan mesajı oluşturan sembolleri formüle etmeyi, mesajlara algılama, tutum takınma b) Fiziksel faktörler Çevresel koşullar ve iletişim kanallarıyla. Konuşma ve yazma araçlarını etkileyen teknik bozukluklar c) Semantik faktörler Mesajı biçimlendirmek için kullanılan sembollerle ilgili şematik engeller de iletişimi ortadan kaldırabilir. d) Zaman baskısı e) Algılamadaki seçicilik Mesajın bilerek veya bilmeyerek yanlış algılanması ile ilgilidir. Kişilerin bir takım önyargılara sahip olmaları, kendilerine gelecek olan mesajları ya hiç algılamamalarına ya da göndericinin istediğinin aksine algılamalara neden olacaktır. ETKİN İLETİŞİMİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER Korkularımız Önyargılarımız Duyarsızlığımız İsim takma merakımız (etiketleme) Kendimize güvensizliğimiz. Alınganlığımız Sürekli kendimizi öne çıkarma merakımız (Ben-merkezciliğimiz) Korkularımız - Yeni durum ve insanlardan - Yanlış şeyler söylemekten - Alaya alınmaktan -Başkalarının gözünde aptal görünmekten - Eleştirilmekten Önyargılarımız Önyargısız olmak mümkün mü? Duyarsızlığımız İnsanlar onları ne kadar umursadığınızı bilmedikçe ne kadar bildiğinizi umursamazlar. Başkalarının duygu ve düşüncelerini dikkate almayıp, sürekli kendi yaptıklarımız, kendi durumumuz ya da kendi duygularımızla ilgilendiğimizde insanlarla olan iletişimimizde aksama olur. Ben-merkezciliğimiz Ben merkezci biriyle konuşmakta olan kişi kendini önemsiz hatta varlığı dikkate alınmıyor gibi hisseder. Böylece sağlıklı iletişim gerçekleşmez. İletişim iki tarafın karşılıklı yer aldığı bir süreçtir. SÜREKLİ İLETİŞİM İÇİNDEYİZ BAKIŞIMIZLA,YÜZ İFADEMİZLE,GİYİNİŞ TARZIMIZLA ,EL KOL HAREKETİMİZLE,OTURUŞUMUZ VE KALKIŞIMIZLA KARŞIMIZDAKİLERE ÇEVREMİZDEKİLERE SÜREKLİ MESAJ VERİRİRİZ. İletişimde Mesafeler 1-Mahrem Mesafe: Cilt temasından başlar, bedenden 45 cm. uzaklığa kadar sürer. Bu alana, sevgililer, eşler, en iyi dostların girmesine izin verilir. 2-Kişisel Mesafe: 45 cm. ile 120 cm arası mesafedir. 3-Sosyal Mesafe : 120 cm ile 2 metre arası mesafe. 4-Kamusal Mesafe : 2 metreden daha uzak. Tanınmayan kişilere ayrılır. Etkin İletişim ve Dinleme Sağlıklı ve etkin bir iletişimin iyi dinleyiciler ile kendi duygularını samimi ve dürüst ifade eden kişilere ihtiyacı vardır. Etkin Dinleyicinin Özellikleri •Söylenenlere ilgi gösterir. •Gerçek sorunun ne olduğunu duyana kadar yargıda bulunmaz. •Konuştuğu kişi ile göz teması kurar. •Söylenenleri anlayıp anlamadığını kontrol eder. •Sırasını bekler, anladığını düşündüğünün hemen üstüne atlamaz. Etkin Dinleyicinin Özellikleri •Daha önemlisi, etkin dinleme sonucu karşımızdaki kişinin yaşayacağı rahatlık, onun bizim vereceğimiz öneriye uyum gösterme ihtimalini arttırır. •Bu nedenle sonucu artırmak için; Etkin Dinleyicinin Özellikleri •Karşımızdaki şikayetlerini veya onu huzursuz eden konuları söylerken onun yüzüne bakarak dinlemek, •Uygun aralılarla başını sallamak, ve “anlıyorum”, “evet” gibi ilgiyi gösteren kısa geri bildirimlerde bulunmak. •Daha uzun boşluklarla karşımızdaki kişinin söylediğinin tekrarlamak. YANLIŞ DİNLEME TÜRLERİ 1.Görünüşte Dinleme 2. Seçerek Dinleme 3. Saplantılı Dinleme 4. Savunucu Dinleme 5. Tuzak Kurucu Dinleme 6. Yüzeysel Dinleme 1.Görünüşte Dinleme •En yaygın dinleme türüdür. •Kişi dış görünüşüyle dinliyormuş gibi görünür, ancak; •İç dünyası bambaşka bir yerdedir. 2. Seçerek Dinleme •Bu tür dinleyenler karşılarında konuşan kişinin söylediklerinden sadece kendilerini ilgilendirilen kısımları duyarlar, •Diğer söylenenleri dinlemezler. 3. Saplantılı Dinleme •Daha çok duygusal yönden saplantılı kişilerin dinleme tarzıdır. 4. Savunucu Dinleme •Bu kişiler her söyleneni kendilerine yönelmiş bir saldırı sayarlar. •Hemen karşı saldırıya veya savunmaya geçerler. 5. Tuzak Kurucu Dinleme •Bu kişiler seslerini hiç çıkarmadan dinleme eğilimindedirler. •Çünkü dinlediklerinden yararlanarak karşılarındakini zor duruma düşürecek fırsatı ararlar. 6. Yüzeysel Dinleme •Bireyler kişinin kullandığı kelimelerin yüzeyinde kalırlar. •Kelimelerin sözcük anlamlarında veya kendilerince olan anlamlarında gezinirler. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 1. Susun ; •İyi bir dinleyici olmanın temeli “susma” yı becerebilmeye dayanır. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 2. Konuşanı Rahatlatın; •Karşınızdaki kişide konuşabileceği duygusunu uyandıran bir atmosfer yaratın. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 3.Dinlemek İstediğinizi Gösterin; İlgi duyduğunuzu gösterin. Karşı çıkmak yerine anlamak için dinleyin. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 4. Dikkat Dağıtıcı Öğeleri Uzaklaştırın; Elinizde anahtarlık karıştırmak gibi davranışlardan kaçının. sallamak, kağıtları dikkat dağıtıcı İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 5. Karşınızdaki Kişiye Empati Gösterin; (Duygusunu anlayın ve kabul edin.) Kendinizi karşınızdakinin yerine koyun ve onun ne hissettiğini anlamaya çalışın. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 6. Zaman Tanıyın; Karşınızdakinin sözünü kesmeyin, Kendisini ifade etmesine imkan verin. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 7. Öfke ve Olumsuz Duygularınızı Kontrol edin; Kızgın bir insan çoğunlukla karşısındakini yanlış anlar ve kendini güç durumda bırakacak tepkiler verir. Bu sebeple hemen karşılık vermeyin. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 8. Soru Sorun; Soru sormak konuşan kişiye ilgi duyduğunuzu gösterir ve onu konuşmayı sürdürmek konusunda cesaretlendirir. İyi Bir Dinleyici Olmak İçin Temel İlkeler 9. Yargılayıcı Olmayın; Eleştirici ve tartışmacı bir tutum, konuşanı savunucu olmaya yöneltir ve öfkelendirir. İyi Bir Dinleyici Olmak Unutmamak gerekir ki, İki kulağımız, bir ağzımız vardır. Bu da dinlemenin konuşmadan daha önemli olduğunu ortaya koymaktadır. “KENDİMİZİ NASIL YANSITTIĞIMIZ” ÇOK ÖNEMLİDİR. İnsanlar ne dediğinize değil, ne yaptığınıza bakar. Beden Dilinin Öğeleri Beden Duruşu Mimikler Başın Kullanımı Oturmak İçin Seçilen Yer Giyim Bakım Ve Makyaj Jestler Göz Teması Ayakların Kullanımı Oturma Biçimi Mesafe Kullanılan Aksesuarlar BEDEN DİLİ ÇEVREYİ CİDDİYE ALMAZ. ELEŞTİRMEN DİNLEYİCİ GÜVENLİ DİKKATLİ DİNLEME KENDİNE GÜVENLİ RAHAT İLGİLİ KOL VE PARMAKLAR RAHAT DÜŞÜNCELİ İLGİLİ HUZURSUZ OLUMSUZ YAKLAŞIMLI CEVABA HAZIR ELLER ÜRKEK ÇEKİNGEN HUZURSUZ OTURUŞ RAHAT İLGİLİ BEKLEDİĞİNİ BULUYOR ELLER ÇEKİNGEN İÇE KAPANIK DESTEK BEKLEYEN HAFİFE ALAN KENDİSİNE AŞIRI GÜVENEN KARŞISINDAKİNİ CİDDİYE ALMAYAN OTURUŞ RAHAT GÜVENLİ UYUMLU HUZURLU AŞIRI HUZURSUZ. ÇEKİNGEN SIKILMIŞ. BİTİŞİ BEKLEYEN ÇEVRENİZDE OLUMLU İZLENİM OLUŞTURMAK İÇİN NASIL DAVRANMALISINIZ? İçten ve açık olun BELİRSİZ MESAJLAR VERMEYİN. Yöneliş Daima konuştuğunuz veya sizinle konuşan insana dönük durun. Dinlediğinizi Gösterin Karşınızdaki konuşurken sık sık başınızı hafifçe aşağı-yukarı hareket ettirerek onu dinlediğinizi ve anladığınızı hissettirin. Dokunmaktan Kaçınmayın Tebessümü Unutmayın GÜLER YÜZLÜ OLUN Nezaketli olmayı ihmal etmeyin NAZİK OLUN Ses tonunuzu iyi ayarlayın SESİNİZİ NASIL KULLANDIĞINIZIN VE SES TONUNUZUN FARKINDA OLUN İFADE ETMEK İSTEDİĞİNİZ DUYGULARINIZI ORTAYA KOYACAK DURUŞ SERGİLEYİN Jestleri Unutmayın Ellerinizi cebinizde tutmaktan ve kollarınızı kavuşturmaktan, ellerinizle ağzınızı örtmekten kaçının. Konuşurken Gözlere Bakın GÖZ TEMASINI İHMAL ETMEYİN Kendinize Özen Gösterin "Çevrenizden Göreceğiniz İtibar ve Saygı, Kendinize Gösterdiğiniz Özen Kadardır." - GİYİMİNİZE DİKKAT EDİN (Dış görünüş) “Doğru giyinin, önemli görünün karşılığını her zaman alırsınız.” ŞİRKETLERDE İLETİŞİM Küçük şirketlerde iletişim sorunları, yaşanmayabilir ancak birkaç yüz kişinin çalıştığı bir işyerinde iletişim sorunu yaşanabilmektedir. Kimin hangi konuda, kime karşı sorumlu olduğunu belirlenmemesi mesajların yanlış insanlara iletilmesini ortaya çıkarır, zaman kaybı olabilir ve verim düşebilir. Çok katı bir politika uygulaması ya da insanların ciddi şekilde kısıtlanması da olumsuzluk yaratabilir. İnsanlar olup bitenlerin habersiz kendilerini dışlanmış hissedebilirler. Dikey İletişim: Bir teşkilatta alt-üst yapılar arasında görülür. Yukarıya ve aşağıya doğru iyi yönde gerçekleşir. A) Yukarıya Doğru İletişim : Personel kendisinden üst kademelerdeki danışma ya da yöneticilik kadrosundaki yetkililerle iletişim kurar. İletişim şu yapılara dönüşebilir. -Çeşitli türlerdeki raporlar -Öneri paketleri -Anket ve oylamalar -Şikayet işlemleri B) Aşağıya Doğru İletişim : En sık kullanılan iletişim türüdür. Şu biçimlerde gerçekleşebilir. -Notlar -Mektuplar -Sürekli Gazeteler -Şirket broşürleri -Toplantılar -Takdir görüşmeleri -Seçim görüşmeleri YATAY İLETİŞİM : Yatay iletişim, bir işyerindeki, bölüm başkanları, danışmanlar ve benzeri işlerle uğraşan fakat bölümler arası aynı seviyede olan kişiler arasındaki iletişim yatay iletişimdir. ŞİRKETLERDE İLETİŞİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ Sonucu izleme Haber akışının yönetimi Empati Tekrar Kullanılan dilin sadeleştirilmesi İletişim kanallarının artırılması: Haberleşme teknolojisi ve bilgisayar kullanımının artırılması: Bilgisayarın ve bilgisayara dayalı yönetim bilgi sistemlerinin gelişmesi organizasyon içindeki bilgi akışını son derece hızlı hale getirmiştir. Bu sayede her an güncel bilgiyi alma olanağı bulan yöneticinin hem sağlıklı karar verme imkanı artmış, hem de organizasyondaki kontrol fonksiyonunu daha etkin yapma imkanı doğacaktır. YÖNETİCİLİKTE İLETİŞİM : İletişim yaşamımızın bir an bile ara verilmeyen doğal bir parçasıdır. Bir yöneticinin aldığı resmi ve gayri resmi eğitimin büyük bir kısmını iletişimle ilgisi vardır. Yönetici bir elemana nasıl görev vereceğini, onun performansını nasıl değerlendireceğini, nasıl tartışacağını, nasıl görüşme yapacağını, nasıl motive edeceğini bilir. Bunların hepsi iletişim becerisi gerektiren işlerdir. İletişimde Yöneticilerin Sorumlulukları Yönetici iletişimin anlam,ruh ve önemini kabul ve idrak etmelidir. Yönetici iletişim kavramı başarının en önemli bir parçası olduğuna inanmalıdır. İletişim düzeni çalışanlar üzerinde bina edilmiş bir yapıdır. GÜZEL GÖREN, GÜZEL DÜŞÜNÜR. GÜZEL DÜŞÜNEN, HAYATINDAN LEZZET ALIR YÜZÜNÜZDEN GÜLÜMSEME EKSİK OLMASIN