PROTEİNLER • Yapılarında C,H,O,N bulunur

DERS : Biyoloji
Konu : C.T.B (PROTEİN VE ENZİMLER)
PROTEİNLER
 Yapılarında C,H,O,N bulunur. Bazılarında kükürt ve fosfor
bulunabilir. Yapı taşları aminoasittirler. 20 çeşit aminoasit (aa)
bulunur. Bitkiler hepsini üretirken, insanlar sadece 12 tanesini
üretir. Diğerlerini dışarıdan hazır alırız. Hazır alınan bu
aminoasitlere esansiyel (temel aminoasitler) denir.
 Proteinler aminoasitlerin birleşmesinden oluşur. Birleşme
esnasında aralarında “peptit” bağı kurulur. İki aminoaside dipeptit,
üç aminoaside tripeptit denir. Proteinlerin çeşitli olmasının
yapılarındaki aminoasitlerin sayısı, sırası ve çeşidi sağlar.
 Protein sentezlenmesi DNA kontrolünde olur. Canlılardaki DNA
farklı olduğu için akrabalık artıkça protein benzerliği artar. Tek
yumurta ikizlerinde protein benzerliği en fazladır.
Bir aminoasidin yapısında;
R( Radikal Grup )
|
NH2---C--- COOH
|
H
Proteinlerin Görevleri:
•
•
•
Enzim ve hormonların yapısına katılır.
Yapıcı, onarıcı ve düzenleyicilerdir.
Hücre zarlarının kendini yenilenmesini ve hücre içinde su
tutulması sağlar.
•
•
•
•
•
Vücut savunmasında rol oynayan antikor ve interferon
maddelerinin yapısına katılır.
Zorunlu durumlarda enerji verir.
Kasların kasılmasını sağlarlar.
Vücudumuzun büyük bir kısmını oluşturur.
Alyuvarların yapısını katılır.
ENZİMLER
*******Canlı hücrelerde bulunan biyolojik katalizörlerdir.
Aktivasyon Enerjisi: Kimyasal tepkimelerin başlaması için
gerekli olan en düşük enerji miktarıdır. Aktivasyon ortamın
ısıtılmasıyla veya katalizör kullanılarak düşürülür. Canlılarda
gerçekleşen tepkimelerde hücre ısıtılsaydı hücrenin yapısı bozulurdu.
Bu durum canlıya zarar vereceği içinenzimler kullanılır.
H2 + H202 =H20 ( 36.5 C )
Enzimlerin Yapısı:
Bütün enzimler proteinlerden oluşur. Enzimlerin yapısındaki proteinler
genler tarafından şifrelenir.
Her enzimin aminoasit dizilişi kendine özgüdür. Enzimin yapısındaki
protein kısmına apoenzim denir. Enzim yapısında ki vitamin kısmına
Koenzim denir. Koenzim olarak A,D,E,K,B,C vitaminleri kullanılır.
Enzimin yapısındaki mineral kısmına kofaktör. Enzimlerin yapısında
Ca,Na,Fe,Al,Mh,Cl,Au kofaktörleri bulunur.
Apoenzim+Kofaktör/ Koenzim = Tam enzim
Enzimlerin Özellikleri:
•
•
Aktivasyon enerjisini düşürürler ve tepkime hızını artırırlar
Tekrar tekrar kullanılırlar. Tepkimeye girdikleri gibi çıkarlar
miktarları değişmez
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Her enzim sadece bir maddeye etki eder.
Enzimin etki ettiği maddeye substrat denir.
Proteinlerin etkilendiği tüm olaylardan etkilenirler.
Canlı ve cansız ortamlarda ( organlarda) etkindirler.
Hücre içi ve dışında çalışabilirler.
Enzimlerin çeşitli olmasını apoenzim kısmı sağlar.
Enzimin hangi maddeye etki edeceğini apoenzim belirler ama esas
işi kofaktör veya koenzim yapar.
Enzimin substrata bağladığı yere aktif bölge denir.
Enzimle substrat ilişkisi anahtar kilit uyumuna benzer.
Her canlı kendi enzimini üretir.
Bir apoenzim bir kofaktör ve koenzimle çalışırken bir koenzim ve
kofaktör birden fazla apoenzimle çalışabilir.
Enzimlerin Çalışmasına Etki eden Faktörler:
1:Sıcaklık:
Enzimler sıcaklık değişimlerine karşı çok hassadır. Çünkü yapılarında
protein bulunue. 0 ºC de çalışmazlar. Yapıları da bozulmaz. En iyi 36 C
de çalışırlar 55 ºC ve yukarında yapıları bozulduğu için bir daha hiç
çalışmazlar.
2:Su:
Enzimler ortamda ki su miktarı %15 ‘in altına düştüğünde çalışmaz, su
miktarı fazla olduğunda da çalışmazlar. Çünkü su miktarı fazla
olduğundan moleküller arası çok olacaktır.
3: pH:
Enzimler genellikle nötr ortamlarda çalışırlar. Fakat bazıları asit bazıları
ise bazik ortamda çalışabilir.
4: Enzim Miktarı:
Ortamdaki substrat yeterli ise enzim miktarı artırılırsa tepkime hızı artar.
5: Substrat Miktarı:
Enzim miktarlarının sabit olduğu ve substrat miktarlarının sürekli artığı
tepkimelerde ve ortamlarda tepkime hızı önce artar sonra sabit kalır.
6: Substrat Yüzeyi:
Substrat yüzeyi büyüdükçe tepkime hızı artar. Çünkü enzimler daha çok
alana etki edebilir.
7: Aktivatörler:
Enzimin çalışma hızını artıran maddelerdir.
İnhibitör: Enzimlerin çalışmasını durduran aktif bölgesini değiştiren ya
da bozan maddelerdir. Ör: Pb, Hg,CO, etan, metan, bütan vb. İngibitör
zehirlenmelere ve ölümlere neden olur.
KOLAY GELSİN ARKADAŞLAR
SORULARLAGELDİK