bebek-dostu - Özel Körfez Marmara Hastanesi

BEBEK DOSTU HASTANE, ANNE SÜTÜNÜN
ÖNEMİ, EMZİRME VE SAKLAMA KOŞULLARI
EĞİTİMİ
Özel Körfez Marmara Hastanesi
Eğitim Komitesi
BEBEK DOSTU HASTANE NE DEMEK?
Anne sütünün özendirilmesine ve annelere emzirme
konusunda bilgi ve doğru alışkanlıkları
kazandırılmasına yönelik Sağlık Bakanlığı’nın
çalışmaları kapsamında, doğum hizmeti veren
hastanelerde emzirmenin başarılı ve yerleşik bir
uygulama haline gelmesini sağlamak üzere 1991
yılında Anne Sütünün Teşviki ve Bebek Dostu
Hastaneler Programı başlatıldı.
Doğum hizmeti veren hastanelerden;
gebeliklerinden itibaren anne
adaylarını anne sütü ve emzirme konusunda
bilgilendiren, doğumdan hemen sonra
annelerin bebeklerini emzirmesini
sağlayan, güncel bilgilerle eğitilmiş sağlık
personeli ile annelere bebeklerini nasıl
emzirecekleri konusunda yardımcı olan
hastaneler ‘Bebek Dostu Hastane’ unvanını
alıyorlar
BEBEK DOSTU HASTANELER NE YAPAR?
Bebek Dostu Hastaneler Anne sütü, anne
sağlığı hizmetleri, bebek bakımı ve Anne
Sütü ile Beslenmenin On Adımını
yaygınlaştırmaya çalışır.
Anne sütü
Bebekler için paha biçilemez
değerdedir.
Çünkü;




Bebeğin ruh ve vücut sağlığı için en
uygun
besindir.
Her zaman hazır, temiz, uygun ısıdadır,
ekonomiktir.
Sindirimi en kolay besin maddesidir.
Her annenin sütü kendi bebeği için en
uygun özelliktedir. Prematüre bebeği olan
annenin sütü, prematüre bebeğe,1 aylık
bebeği olan annenin sütü 1 aylık bebeğe,3
aylık bebeği olan annenin sütü 3 aylık
bebeğe göredir.
Organ ve sistemlerin gelişmesini
düzenleyen büyüme faktörlerini
içerdiğinden bebeğin büyümesini ve
gelişmesini hızlandırır.
Anne sütü bebeğin ilk 6 ayda ihtiyacı olan
protein, yağ vb. her türlü besin değerine
sahiptir. Bu nedenle D vitamini ve flor
dışında hiçbir ek besine, ek sıvıya,
vitamine gereksinim duymaz.




Aşırı şişmanlama riski daha azdır.
Annenin ilk gelen sütü(ağız sütü) bebek
için çok önemlidir. Bebeğin ilk aşısıdır.
İçerdiği akyuvarlar ve koruyucu maddeler
sayesinde bebeğinizi enfeksiyonlara karşı
korur.
Anne sütü ishale yol açan
mikroorganizmaların oluşmasını engeller.





Anne sütü ile beslenen bebeklerde kansızlık
daha az görülür.
İleri yaşlarda gelişebilecek hastalıkların olasılığını
da azaltır. Örneğin; alerjik hastalıklar, şeker
hastalığı, astım, kanser vb.
İçerdiği A vitamini ile göz hastalıklarına karşı
korur.
Anne sütü alan bebeklerde pişik, karın ağrısı ve
kabızlık daha az görülür.
Ani bebek ölümü riskini(beşik ölümü) azaltır.
Emzirmenin anneye yararları:




Emzirmeye erken başlamayla
doğum sonu kanamalar daha çabuk
kesilir.
Memelerde şişme, iltihaplanma
olmaz.
Anne loğusalık dönemini daha rahat
ve sorunsuz geçirir.
Rahmin ve vücudun daha kısa
sürede normale dönmesini sağlar.



Emmeyle anneden salgılanan hormonlar
sayesinde kısa sürede dinlenme ihtiyacını
karşılar, huzurlu olur.
Emziren annelerde meme, rahim kanseri
riski daha düşüktür.
Doğum sonrasında kemiklerin yeniden
mineral kazanmasını sağladığı için,
menopoz sonrası kalça kemiği kırığı riskini
azaltır.
Öneriler:




Doğumdan sonraki ilk yarım saat
veya 1 saat içinde emzirmeye
başlayın
Ağız sütünü mutlaka verin.
İlk 6 ayda sadece anne sütü verin
6 aydan itibaren ek besinlerle
birlikte emzirmeyi 2 yaşına kadar
sürdürün
“Emmek ve anne sütüyle beslenmek her
bebeğin en doğal hakkıdır.”

“Bebeklerinizi bu haktan mahrum
bırakmayın”
YAPAY BESLENMENİN TEHLİKELERİ
Süt üretimini arttıran faktörler





Bebek için sevgi dolu düşünceler
Bebeğin sesi
Bebeğin görüntüsü
Bebeğe dokunma
Bebek için sevgi
Süt üretimini azaltan faktörler





Saygı
Stres
Ağrı
Üzüntü
Şüphe
Anne sütünün salgılanmasını
gösteren belirtiler



Emzirmeden hemen önce veya
emzirirken memelerde ezilme,
karıncalanma hissi
Bebeğini düşününce ya da ağladığını
duyunca memeden süt akması
Bebek meme emerken diğer
memeden süt akması



Emzirme sırasında bebek memeden
ayrıldığında memelerden ince ince
süt akması
İlk haftalar emzirme esnasında
rahmin kasılmasıyla ağrı ve bazen
kan gelmesi
Süt emdiğini gösterir şekilde
bebeğin yavaş ve derin emmesi,
yutkunması
MEMEYE İYİ YERLEŞME VE ETKİLİ EMME





Emme esnasında bebek; meme ucu ile birlikte
çevresindeki koyu kısmı da(areola)ağzına alır.
Ağıza alınan bu kısımlar dil ve damak arasında
emme hareketiyle sütün ağza akmasını sağlar.
Oysa memeyi ucundan emen bebekler; meme
ucunu sıkıştırdıkları, ısırdıkları için sütün akışını
engellerler.
süt kanalları sıkıştığı için süt gelmeyince de
sinirlenerek memeyi daha çok ısırırlar, bu da
meme ucunun tahrişine neden olur.
Yeterli süt akışı olmayınca da memelerde
gerginlik, göğüslerde daha az süt yapımına neden
olur
BEBEĞİN MEMEYE YERLEŞTİRİLMESİ VE EMMESİ
1.ADIM:
Bebeğinizin yüzü memenize baksın, burnu
meme ucunuzun karşısında olsun. Meme
başınızla bebeğinizin dudak kenarlarına
dokundurun. Bebeğinizin memenizi aramasını
sağlayın
2.ADIM
Bebeğinizin ağzını iyice açmasını ve
kahverengi kısmı ağzının içine almasını
bekleyin. Emerken şapırtı sesinin duyulması,
yanaklarını içeri doğru çekmesi sadece meme
ucunu emdiğini ve ağzıyla yeterince memeyi
kavramadığını gösterir.
3.ADIM
Parmaklarınızla meme başınızı bebeğinizin
ağzında tutmasına yardımcı olun. Memeyi ağzına
olabildiğince doldurmuş mu? Ağzı tam açık mı?
Çene memeye dayanmış mı? Alt dudak dışa doğru
kıvrılmış mı? Kontrol edin!
4.ADIM
Bebeğiniz emmeye başladığında sizde elinizle
başının arkasına destek olun. Bebeğiniz sürekli
emmez, kuvvetli emme hareketlerinden sonra
kısa süreli dinlenme aralıkları olur.
6.ADIM
Emme işlemi sona erdiğinde, bebeğiniz doymuş
ve mutlu görünür.
EMZİRİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
1. Emzirmeden önce eller mutlaka
yıkanmalıdır.
2. Bebek burnundan rahat nefes almalıdır.
3. Bebeğin ağzı memeye doğru yerleşmiş
olmalıdır.
4. Bebek rahat olmalıdır.
5. Her öğünde her iki memede emzirilmelidir.
6.Beslenme süresi yeterli olmalıdır.
7. Beslenme sıklığı bebeğin isteğine göre
ayarlanmalıdır.
8. Beslendikten sonra bebeğin gazı
çıkarılmalıdır.
EMZİREN ANNELERİN BESLENMESİ


Anneler; hangi şartlar altında olursa olsun
bebeğin
sağlığını geliştirecek ve büyümesini destekleyecek
yeterli kalitede ve miktarda süt üretebilirler.
Ancak emzirme döneminin başarılı bir şekilde
geçirilmesi için annenin yeterli ve dengeli
beslenmesi gerekir.
Gebelik döneminden itibaren beslenmenize özen
gösteriniz. Yeterli ve dengeli beslenmek için
günde en az 3 ana ve 3 ara öğün yemek yiyiniz.
Rejim yapmayınız.








Günde ortalama 3-4 litre sıvı tüketiniz.(su, süt, meyve
suyu, çorba vb.)
Gün içinde bol bol taze sebze ve meyve tüketiniz.
Günde 2 kibrit kutusu peynir, en az 2 su bardağı süt
veya yoğurt tüketiniz.
Alkol, sigara, kafein içeren içecekleri kullanmayınız.
Eğer çay veya kahve içecekseniz yemeklerden 1 saat
önce veya sonra alınız.
Gebeliğiniz ve emzirme döneminizde içeriği bilinmeyen
ve katkı maddesi içeren besinleri tüketmeyiniz.
Besin ve enerji ihtiyacını karşılamak için, her öğünde
kuru baklagiller (mercimek, nohut, vb.) veya et, balık,
tavuk tüketmeye dikkat ediniz.
D vitamini gereksinimini karşılamak için günün uygun
saatlerinde güneş ışığına çıkın.
Stresten uzak durunuz ve istirahat ediniz.
ANNE SÜTÜNÜN SAĞILMASI








Anne sütünün sağılması gereken durumlar
Anne işe gittiğinde bebeğin anne sütü ile beslenmesini devam
ettirmek
Anne veya bebek hasta ise ve birbirlerinden ayrı ise anne
sütüyle beslenmeyi sağlamak
Tıkanık veya çok dolu memeyi rahatlatarak bebeğin emmesini
kolaylaştırmak ve meme ucunun yara olmasını önlemek
Çökük meme başından emmeyi öğrenene kadar bebeği
beslemek
Erken doğan veya düşük doğum ağırlıklı ve başlangıçt
ememeyen bir bebeği beslemek
Anne bebeğinden ayrı ise süt akmasını önlemek
Memeyi istemeyen bir bebeğin memeden hoşlanana kadar
beslenmesini sağlamak
Kanal tıkanıklığını veya süt birikmesini önlemek
Sağma işlemi nasıl yapılır?




Elle sağma
Elle sağmak süt ağmak için en iyi yoldur.
Memeler yumuşak olduğunda elle sağmak
daha kolaydır. Her kadın sütünü kendisi
boşaltmalıdır.
Önce ellerinizi 2-3 dakika süreyle bol
sabunlu su ile yıkanıp temiz havlu ile
kurulayınız.
Rahat bir yere oturunuz veya rahatça
ayakta durabileceğiniz bir yerde durarak
kabı memenize yakın bir şekilde tutunuz.





Başparmağınızı kahverengi kısmın üstüne işaret
parmağınızı ise alta yerleştirerek diğer üç parmakla
memenizi destekleyiniz. Baş ve işaret parmaklarınızı
yavaşça içe göğüs duvarına doğru bastırınız. Meme
ucuna asla bastırmayınız.
Basıp bırakarak sağınız.
Yanlardan da basınç yapılarak tüm bölümleri
boşaltınız.
Bir memeyi 3–5 dakika sağıp, sonra diğerine geçiniz.
İlk birkaç gün anne sütünün sağılma işlemi 20–30
dakika sürebilir.
Süt salınımını sağlamak, düşük doğum tartılı veya
hasta yeni doğanı beslemek için, süt sağmaya ilk 6
saat içinde başlayınız.
Sağılmış anne sütünün saklanması


Sağılmış anne sütünüzü; anne sütü
saklama poşetlerinde (medikal firmalarda
satılan)veya kilitli buzdolabı poşetlerinde
(marketlerde satılan) saklayabilirsiniz.
Bu poşetleri; buzdolabınızın buzluğunda
veya derin dondurucunuzda, bir saklama
kabının içinde, diğer yiyeceklere temas
ettirmeden saklayınız.





Her sağdığınız anne sütü için ayrı poşet kullanınız.
Sağdığınız anne sütünün üzerine tekrar süt
sağmayınız.
Anne sütünüzü sağdığınız poşetlerin üzerine
bebeğinizin adını, sütünüzü sağdığınız tarihi ve saati
yazınız.
Poşetlerin üzerine yazmış olduğunuz tarih ve saat
anne sütünü bebeğinize verirken öncelik sırasına
göre vermenizde yararlı olacaktır.(Eski tarihten yeni
tarihe doğru verilir)
Bebeğiniz hastanede yatıyorsa; poşet içinde
dondurulmuş anne sütlerini erimeden buzlarla
doldurulmuş saklama kaplarının içinde hastaneye
getiriniz.
Sağılmış anne sütünü


Sağdığınız sütü oda ısısında (22-24
derece) 6 saat, dondurmadan 72 saat ve
dondurulmuş sütü erittikten sonra 24 saat
buzdolabında (+1 ile +4 derece ) arasında
saklayabilirsiniz.
Buzlukta (-2 ile -7 derece) arasında 3
haftaya kadar saklanabilir.
Derin dondurucuda (-18 derecenin altında)
6 aya kadar saklanabilir.
Dondurulmuş anne sütünün eritilmesi ve
ısıtılması





Sakladığınız anne sütünü kesinlikle mikro dalga
fırında veya ocak üstünde ısıtmayınız. Çünkü bu
sütün proteinini bozar.
Buzluktan çıkardığınız sütü kullanana kadar
buzdolabında saklayıp, 24 saat içinde kullanınız.
Süt poşetini bir kapa koyduğunuz ılık suyun
içine ağzı dışarıda kalacak şekilde batırarak
çözülmesini sağlayın.
Sıcaklığını kontrol ederek bebeğinize veriniz.
Bebeğinizi besledikten sonra sütün arta kalanını
atınız.
Bebek yeterli süt alıyor mu?

Her anne bir, hatta iki bebeğe yetecek
kadar süt üretir. Ancak annelerin bebeği
biberonla beslemeye başlamalarının veya
emzirmeyi kesmelerinin en sık
nedenlerinden biri sütlerinin yeterli
olmadığını düşünmeleridir
Bebeğiniz günde 6-8 kez emiyorsa, bol
miktarda açık renkli idrar yapıyorsa,
ağırlığı haftada 125-200 gr, ayda en az
500gr artıyorsa anne sütü yeterli
demektir
Süt miktarını arttırmak için şunlar
yapılabilir?



Doğumdan sonra bebek en kısa
sürede emzirilmeli
Bebek her istediğinde sık sık
emzirilmeli, emzirme saatleri bebekle
birlikte belirlenmeli(sizin istediğiniz
saatte olması için bebekle
inatlaşmayın, emzirme saatleri
zamanla düzene girecektir).
Bebek memeye doğru pozisyonda
yerleştirilmeli “Daha çok emzirme =
daha çok süt yapımı”






Geceleri de emzirmeye devam edilmeli
Anne yeterli ve dengeli beslenmeli, bol
miktarda sıvı tüketmeli
Biberon, yalancı emzik kullanılmamalı
Ek besinlere erken başlanmamalı
Anne bebeğine daha çok süt
üretebileceğine inanmalı
Anneye destek vermeli ve övülmeli
BEBEĞİN MEMEYİ REDDETMESİ






Bebeğin bir hastalığı yada ağrısı
olması(vakum veya forseps ağrıya neden
olabilir)
Doğum esnasında ya da anneye verilen
ilaçlar (bebekte uyku yaparak emmeye
engel olabilir)
Bebeğin ağzında pamukçuk olması
Büyük çocuklarda diş çıkarma
Bebekte burun tıkanıklığının olması
Emzirme tekniği ile ilgili hatalar olabilir.
Mesela;









Biberonla beslenmek, emzik kullanmak
Memeyi kötü pozisyonda tutma, bebeğin kötü
desteklenmesi, bebeğin başından itiliyor olması
Tıkalı meme, fazla süt birikimi
Annenin bebeğini belli saatlerde emzirmeye zorlaması
Annenin işe başlaması
Yeni bir bakıcının gelmesi, sık sık bakıcı değiştirme
Ev düzeninde değişiklik(seyahat, başka bir eve
taşınma)
Annede hastalık veya göğüs iltihabı
Annenin kokusunda değişiklik(sabun, parfüm
değişikliği)
Öneriler;




Bebeğin memeyi neden reddettiği tespit
edilip, gerekli önlem alındığında bebek
tekrar emmeye başlayacaktır.
Bebeği emmeye zorlamayın, bebeği
ağzına süt sağın
Doğru pozisyon verin veya pozisyonu
değiştirin
Bebeğin başının arkasından bastırmayın
Memeyi sallamayın






Tekrar emene kadar bardakla yada kaşıkla
besleyin
Biberon kullanmayın
Bebeği sık sık kucaklayıp, okşayın,
gerekirse birlikte uyuyun
Her istediğinde meme verin
Kafein içeren içecekler, kola bebeği
rahatsız edebilir.
Doktora danışmadan ilaç
kullanmayın.(Annenin kullandığı ilaçlara
bağlı da bebek memeyi reddedebilir)
İkizlerde tek başına anne sütü ile
beslenebilirler.

“Bebeğinizin yaşam kalitesini
belirlemek sizin elinizde, anne
sütü yaşadığınız binanın temeli
gibidir, temelleri ne kadar
sağlam atarsanız bebeğinizde o
kadar kaliteli bir yaşama sahip
olur”.
anne sütü ile emzirme ne kadar
uzun ise anne sütünün bebek ve
anne için faydaları da o kadar
fazla olur ve o kadar uzun
sürer”
Çalışan emziren annelere öneriler;




İş yerinde bakım imkanı varsa bebeğinizi
işe götürünüz
Eviniz iş yerinize yakınsa, aralarda eve
gidip bebeğinizi emzirin veya bebeğinizi
emzirmek için işyerinize getirtiniz
Doğum izniniz süresince bebeğinizi sık sık
Emziriniz İş yeriniz evden uzaksa
Bebeğiniz doğduğunda sütünüzü nasıl
sağacağınızı hastaneden taburcu olmadan
öğreniniz






Evde olduğunuz sürece, sabahları işe gitmeden
önce ve geceleri emzirmeye devam edin
“İşe döneceğim şimdiden biberonla beslemeye
alıştırayım” diye düşünmeyin. Gerekmedikçe ek
besin vermeyin
Bardak veya kaşıkla beslenmesi gerektiğini
bakıcınıza mutlaka öğretin
Sütünüzü sağdıktan sonrada emzirin
İş yerinizde de sütünüzü 2-3 saatte bir sağıp
buzdolabında saklayın.
Sütünüzü sağdıktan sonra koruyamıyorsanız
dökünüz.
Babaların emzirmedeki rolü





Bebeğin en başından itibaren hem anne hem de
baba ile yakın ilişkiler geliştirmesi önemlidir.
Bebeklerin sağlıklı duygusal gelişimi için fiziksel
temasın önemi büyüktür.
Anne ile aynı zamanda bir babanın
sıcak,sevecen kucağı bebeğin bulunmak
isteyeceği harika bir yerdir.
Çocuğun zihinsel ve fiziksel gelişimi açısından
son derece önemli olan emzirme, sevgi dolu
ortamlarda yapılması durumunda daha etkili
oluyor.
Ve bu noktada en büyük görev babalara
düşüyor.
Öneriler;










Bebeğinizin açlığı veya huzursuzluğu giderildikten sonra birlikte vakit
geçirin
Emme sonrası bebeği kucağınıza yatırın, gazını çıkarabilir, bebeği
sakinleştirebilirsiniz
Eşinizi cesaretlendirin, çevreden gelen olumsuz yorum ve davranışları
engelleyin.
Eşiniz bebeği emzirirken yiyecek, içecek ve ya diğer ihtiyaçlarını
karşılayabilirsiniz
Eşinize sık sık emzirmenin önemini hatırlatın
Bebekle yürüyüşe çıkabilir. Annenin kendine zaman ayırmasını
sağlayabilirsiniz
Eşinize yardımcı olmak için evdeki ufak tefek işlerle ilgilenebilirsiniz
Eşinize de mutlaka zaman ayırın
Unutmayın ki bebeği mutlu etmenin en iyi yolu anneyi
mutlu etmektir.