DERS-1

INTERNET ADRESİ
WEB SİTESİNE VE E-MAİL LİSTESİNE ÜYE OLUNUZ.
Derslerle İlgili tüm gelişmeler e-mail adresinize gelsin
E-MAİL ADRESİ
DIŞ TİCARET TEORİSİ
1.GİRİŞ
2.DIŞ TİCARETİN NEDENLERİ
a)Arz-Talep Dengesizlikleri
b)Mal Farklılıkları
c)Fiyat Farklılıkları
d)Tüketici Zevkleri ve Tercihleri
3.MERKANTİLİZM VE DIŞ TİCARET
4.FİZYOKRATLAR VE DIŞ TİCARET
5.KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ
a)Klasik Dış Ticaret Teorilerinin Standart Varsayımları
b)Mutlak Üstünlükler Teorisi
c)Ricardo'nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
Dış Ticaret ile İç ticaret arasındaki farklar
Farklı para birimleri
Farklı ticaret kanunları, ticaret yöntemleri, ekonomik
sistemler
Dil farklılıkları
Mal standartlarında farklılıklar
Zevk ve tercih farklılıkları
Dış ticareti kısıtlayıcı uygulamalar
Uluslararası İktisadın Alt Dalları
Dış Ticaret Teorisi
Dış Ticaret Politikası
Uluslararası Para (Uluslararası Finans)
Ekonomik Küreselleşme
Ekonomik Entegrasyonlar (Bölgeselleşme)
Dışa Açık Makro Ekonomi
Dış Ticaretin Nedenleri
Arz-Talep Dengesizlikleri
Mal Farklılıkları
Fiyat Farklılıkları
Zevk ve Tercih
Farklılıkları
Doğal Kaynakların Dengesiz
Dağılımı
İklim
Teknoloji
Yetişmiş İşgücü
Merkantilizm(16.-18.YY)
Tüccar zihniyeti demektir
Altın birikimine önem verirler
Devletin ekonomiye müdahalesini savunurlar.
Mamul mal ihracatı teşvik edilsin
Hammadde ihracatı kısıtlansın
Mamul mal ithalatı kısıtlansın
Hammadde ithalatı serbest olabilir
Ödemeler Bilançosu fikrini geliştirdiler
Ödemeler Bilançosunun fazla vermesi
gerektiğini savunurlar
Merkantilizm(16.-18.YY)
Servetin kaynağı altındır
Dünya serveti sabittir, artırılamaz
Ticaret yapan iki ülke arasında çıkar
çatışması vardır
Mal ihraç eden karlı, mal ithal eden
zararlıdır
FİZYOKRATLAR (1760-1770)
Tıp Doktoru Quesnay’ın hazırladığı Ekonomik
Tablo’ya dayanır
Ekonomi insan vücudundaki kan dolaşımına
benzetilir
Merkantilistlere tepki olarak ortaya çıkmıştır.
Artık ürün yaratan tek üretim dalı tarımdır
Dış ticaret çok önemsizdir, ekonomide
tüketilemeyen mallar ihraç edilir
Dış ticaret serbest olmalıdır
Ödemeler bilançosunun sürekli fazla vermesi
imkansızdır
KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ
Laissez Faire, Laissez Passe
Serbest ticaret olmalıdır
Devlet müdahalesi olmamalıdır
Fiyat mekanizması ve Görünmez el
Klasik Dış Ticaret Teorilerinin
Standart Varsayımları
İki ülke iki mal vardır
Para kullanılmaz, Fiyat ve maliyet kavramları reeldir
Tam rekabet şartları geçerlidir
Devlet müdahalesi yoktur
Tek üretim faktörü emektir ve emek homojendir
Emek ülke içinde tam hareketli, ülkeler arasında tam
hareketsizdir
Ekonomi tam istihdamdadır
Ulaştırma gideri yoktur
Sabit Maliyet şartları geçerlidir
Teknoloji ve Faktör miktarı sabittir
Dış ticaret ülke içinde gelir dağılımını etkilememektedir
Dış Ticaret Teorilerinin Cevap
Aradığı Üç Soru
Ülkeler neden dış ticaret yaparlar?
Dış ticaretin bileşimi nasıldır?
Dış ticaret hadleri nasıl belirlenir?
Mutlak Üstünlükler Teorisi
Adam Smith tarafından-1776
Ülkeler karlı oldukları için dış ticaret yaparlar
Her ülke sadece ucuza mal ettiği malı üretmeli, pahalıya
ürettiği malı diğer ülkeden almalıdır.
Ticaret yapan her iki ülke aynı anda karlıdır. Çıkar
çatışması yoktur
Dünya kaynakları sabittir, dünya serveti sabit değildir.
Uluslararası işbölümü ve uzmanlaşma ile dünya
kaynakları daha verimli kullanılabilir
Böylece dünya serveti artırılabilir
Artan dünya servetini ticaret yapan iki ülke bölüşür
Adam Smith (1723-1790)
Adam Smith 1723'de Kirkcaldy'de doğdu.
1737 ve 1740 yılları arasında Glasgow Üniversitesi'nde
Francis Hutcheson'ın öğrencisi olarak eğitim gördü.
1746 yılına kadar Oxford yakınlarındaki Balliol'da yaşadı ve daha sonra Kirkcaldy'de iki yıl kaldı.
1748 ve 1751 yılları arasında Edinburg Üniversitesi'nde konuşma sanatı, hukuk ve “belleslettres” konferansları verdi.
1751 yılında Glasgow Üniversitesi'ne mantık profesörü olarak atandı. Aynı yıl ahlak felsefesi
kürsüsü başkanı oldu. O dönemde arkadaşları arasında filozof David Hume'da vardı.
Smith'in ilk kitabı "The Theory of Moral Sentiments" 1759 yılında yayınlandı.
1764 ve 1766 yılları arasında Buccleuch Dükü'nün hocası olarak Fransa'da bulundu. Bu
sırada önde gelen filozof ve fizyokratlarla görüşmelerde bulundu ve Cenevre'de Voltaire ile
tanıştı. Ingiltere'ye döndükten sonra bir kaç ay Hazine Bakanı Charles Townshend'in
danışmanlığını yaptı.
A. Smith Buccleuch Dükü'nden oldukça iyi bir ücret aldığından 1767 ve 1773 yılları arasında
kendisini üne kavuşturan kitabı üzerinde çalışmalar yaptı. Londra'da üç yıl daha çalıştıktan
sonra Mart 1776 tarihinde "Wealth of Nations" başlığını taşıyan eserini yayınladı.
1778 yılında Edinburg Gümrük Komisyoncusu olarak atandı. Öldüğü tarih olan 1790 yılına
kadar Edinburg'da yaşadı. A. Smith iki önemli esere ek olarak bir çok çalışmalarını da kaleme
almıştır. Bunların üçü 1755 ve 1761 yılları arasında, diğerleri ise ölümünden sonra 1795 yılında
yayınlandı. Smith’in en önemli teorik katkısı tam rekabet altında kaynakların optimal etkin
dağılımı hakkında ilk analizi geliştirmiş olmasıdır.
Başlıca Eserleri:
-- An Inquiry into The Nature and Causes of The Wealth of Nations, Hartford, O.D. Cooke,
1811.
-- The Theory of Moral Sentiments, Indianapolis: Liberty Classics, 1982.
Mutlak Üstünlükler Teorisi
1 Saatlik
emek ile
üretilen mal
miktarları
TÜRKİYE
JAPONYA
X
MALI
800
600
Y
MALI
X Malının Birim
İç Maliyeti
Y Malının Birim
İç Maliyeti
100
800X:100Y ise
1X:0.125Y
100Y:800X ise
1Y:8X
600
600X:600Y ise
1X:1Y
600Y:600X ise
1Y:1X
Mutlak Üstünlükler Teorisi
Türkiye
100 Y Malını
Üretmeyecek
1 Saatlik
Emeği boşa
çıkaracak
Boşa çıkan
Emeği X malı
Sektörüne
Transfer edecek
800 birim
X malı
üretecek
800 birim
X Malını
Japonya’ya
Satarsa
Japonya
1 Saatlik
emek ile
üretilen
mal
miktarları
TÜRKİYE
JAPONYA
X
MALI
800
600
Kendisi
Üretseydi
Aynı kaynakla
100 birim Y
Üretebilecekti
Japonya’nın
İç fiyatlarından
800 Y alabilir
Y
MALI
X Malının
Birim İç
Maliyeti
Y Malının
Birim İç
Maliyeti
100
800X:100Y
ise
1X:0.125Y
100Y:800X
ise
1Y:8X
600
600X:600Y
ise
1X:1Y
600Y:600X
ise
1Y:1X
Kendisi
Üretseydi
Aynı kaynakla
600 birim X
Üretebilecekti
Türkiye’nın
İç fiyatlarından
4800 X alabilir
600 X Malını
Üretmeyecek
1 Saatlik
Emeği boşa
çıkaracak
Boşa çıkan
Emeği Y malı
Sektörüne
Transfer edecek
600 birim
Y malı
üretecek
600 birim
Y Malını
Türkiye’ye
Satarsa
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
David Ricardo tarafından-1817 yılında ortaya
atıldı
Bir ülke her iki malın üretiminde de mutlak
üstün olursa, ne olacak?
O zaman, mutlak üstünlüklere değil,
karşılaştırmalı üstünlüklere bakılır
Bir ülke hangi malın üretiminde daha
üstünse, o malı kendisi üretmeli, diğer malın
üretimini karşı ülkeye bırakmalıdır
Karlı dış ticaret için zorunlu ve yeterli tek
koşul, iki ülkenin yurtiçi maliyetlerinin
birbirinden farklı olmasıdır
İki Ülkenin Yurtiçi maliyetleri birbirine eşitse,
istisnai bir durum vardır.
Bu durumda, Taşıma giderleri ve diğer
zahmetler dikkate alınırsa, ticaret yapılmaz.
David Ricardo (1772-1823)
Hollandalı yahudi bir borsacının oğludur. 1772 yılında Londra'da
doğdu.
Genç yaşta babasının işine girdi.
1799 yılında Adam Smith'in Milletlerin Zenginliği adlı eserini
okuduktan sonra iktisat bilimine ilgi duymaya başladı.
Ricardo hem zengindi, hem de işlerinde, özellikle borsa işlerinde
oldukça başarılıydı
1807'de James Mill ile tanıştı. Arkadaşları arasında Malthus, J. R.
McCullock gibi önemli iktisatçılar vardı.
1819 yılında Lordlar Kamarası'na girdi. Oy hakkının genişletilmesi
ve serbest ticaret lehine tahıl yasasının kaldırılması konusunda
parlamenter reforma destek verdi
Başlıca Eserleri:
On The Principles of Political Economy and Taxation, 3rd ed,
London: John Murray, 1821.
Economics Essays (Gorney, E. C. Kersey, ed), London, G. Bell
and sons, ltd, 1923.
The Works of David Ricardo, London, J. Murray, 1886.
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
1 Saatlik
emek ile
üretilen mal
miktarları
X
MALI
Y
MALI
X Malının Birim
İç Maliyeti
Y Malının Birim
İç Maliyeti
50Y:100X ise
1Y:2X
TÜRKİYE
100
50
100X:50Y ise
1X:0.5Y
JAPONYA
200
400
200X:400Y ise
1X:2Y
400Y:200X ise
1Y:0.5X
Verim
2 kat
8 kat
Türkiye’de
ucuz
Japonya’da
ucuz
Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi
Türkiye
50 Y Malını
Üretmeyecek
1 Saatlik
Emeği boşa
çıkaracak
Boşa çıkan
Emeği X malı
Sektörüne
Transfer edecek
100 birim
X malı
üretecek
100 birim
X Malını
Japonya’ya
Satarsa
1 Saatlik
emek ile
üretilen
mal
miktarları
X MALI
TÜRKİYE
100
JAPONYA
Verim
Japonya
X Malının Birim
İç Maliyeti
Y Malının Birim
İç Maliyeti
50
100X:50Y ise
1X:0.5Y
50Y:100X ise
1Y:2X
200
400
200X:400Y ise
1X:2Y
400Y:200X ise
1Y:0.5X
2 kat
8 kat
Türkiye’de ucuz
Japonya’da
ucuz
Kendisi
Üretseydi
Aynı kaynakla
50 birim Y
Üretebilecekti
Japonya’nın
İç fiyatlarından
200 Y alabilir
Y MALI
Kendisi
Üretseydi
Aynı kaynakla
400 birim X
Üretebilecekti
Türkiye’nin
İç fiyatlarından
800 X alabilir
200 X Malını
Üretmeyecek
1 Saatlik
Emeği boşa
çıkaracak
Boşa çıkan
Emeği Y malı
Sektörüne
Transfer edecek
400 birim
Y malı
üretecek
400 birim
Y Malını
Türkiye’ye
Satarsa
Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Para
ile Açıklanması
Y MALI
X Malının Milli
Para ile Birim İç
Maliyeti
Y Malının Milli
Para ile Birim İç
Maliyeti
4
6
1X:3 TL
1Y:2TL
ABD
W=48$
24
12
1X:2$
1Y:4$
Verim
6 kat
2 kat
?
?
1 Saatlik emek
ile üretilen mal
miktarları
X MALI
TÜRKİYE
W=12 TL
Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Para
ile Açıklanması
1 Saatlik
emek ile
üretilen mal
miktarları
X MALI
TÜRKİYE
W=12 TL
Y MALI
X Malının Milli
Para ile Birim İç
Maliyeti
X Malının Milli
Para ile Birim İç
Maliyeti
4
6
1X:3 TL
1Y:2TL
ABD
W=48$
24
12
1X:2$
1Y:4$
Verim
6 kat
2 kat
?
?
•Hangi Ülkenin Karşılaştırmalı üstün olduğunu bulabilmek
için Döviz kurlarının bilinmesi gerekir
•Geçerli döviz kurlarına göre malların fiyatları bir ülke
parasına dönüştürülür
Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Para
ile Açıklanması
1 Saatlik
emek ile
üretilen mal
miktarları
X MALI
Y MALI
X Malının Milli
Para ile Birim İç
Maliyeti
X Malının Milli
Para ile Birim İç
Maliyeti
TÜRKİYE
W=12 TL
4
6
1X:3 TL
1Y:2TL
ABD
W=48$
24
12
1X:2$
1Y:4$
Verim
6 kat
2 kat
?
?
Örneğin, 1$: 1TL Olursa;
Örneğin, 1$: 2 TL Olursa;
$ olarak
X MALI
Y MALI
$ olarak
X MALI
Y MALI
TÜRKİYE
3$
2$
TÜRKİYE
1.5 $
1$
ABD
2$
4$
ABD
2$
4$
Türkiye Y malında
ABD X malında
üstündür
Türkiye her iki malda da
üstündür
Ricardo’nun Karşılaştırmalı
Üstünlükler Teorisinin Eleştirisi
Emek-değer teorisine dayanır
İşgücü ülke içinde tam hareketli, ülkeler
arasında da tam hareketsiz değildir
Emek homojen olarak kabul edilemez
İşgücü verimindeki farklılığın nedenleri
belirtilmemiştir
Sabit maliyetler istisnai bir durumdur. Değişen
maliyetleri dikkate almak gerekir
Tam uzmanlaşma gerçek hayatta mümkün
değildir
Statik analize dayanır
Sadece arzı dikkate alır, talebi ihmal eder
Y Malı
Japonya’nın İç Maliyet
Doğrusu
Türkiye’de 1X : 0.5Y
Japonya’da 1X : 2Y
●
4
Türkiye’nin İç Maliyet
Doğrusu
2
●
●
1
0.5
●
1
2
X Malı