Akılcı İlaç ve Farmakovijilans Uygulamaları

Prof. Dr. Atila KARAALP
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi
Farmakoloji Anabilim Dalı

2
AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Kişilerin klinik bulgularına ve
bireysel özelliklerine göre uygun
ilacı, uygun süre ve dozajda, en
uygun maliyetle ve kolayca
sağlayabilmeleri.
Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization,
Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).
3
 Dünya Sağlık Örgütü, Kenya-Nairobi toplantısı, 1985.
 İlaç kullanımı ilk kez, akılcı bir çerçevede
değerlendirilmiştir.

Etkinlik (etkililik)
Güvenlik (güvenlilik)
Uygunluk
Maliyet
4
Dünya Sağlık Örgütü
Groningen Üniversitesi
Hollanda
http://whqlibdoc.who.int/hq/1994/who_dap_94.11.pdf
Dünya Sağlık Örgütü
Groningen Üniversitesi
Hollanda
T.C. Sağlık Bakanlığı
Sağlık Projesi Gen. Kord.
Marmara Üniversitesi
Tıp Fakültesi
Farmakoloji Anabilim Dalı
http://www.akilciilac.gov.tr/wp-content/uploads/2013/05/recete_yazma_rehberi.pdf
http://www.akilciilac.gov.tr/wp-content/uploads/2013/05/birinci_basamakta_akilci_recete_yazimi.pdf
http://www.medixahbs.com/documan/tanivetedavirehberi2012taslak.pdf
Etkililik
%
Güvenlilik
%
Uygunluk Maliyet
%
%
TOPLAM
% 100
Etkililik

İlacın, hastanın problemine ne kadar
etki edebildiği veya o durumu ne kadar
etkili biçimde yok edebildiği ile
ilgilidir.
Kriterler içinde en önemli olanıdır.
Güvenlilik

Güvenlik (security), güvenlilik
(safety) değil !!!
İlacın o hasta için güvenli olup
olmadığının tartışılmasıdır.
Yan etkileri, advers etkileri, toksisite,
komplikasyonlar vs.
Uygunluk

 Kriterler içinde en kapsamlı olanıdır.
 İlacın o hasta için uygunluğunu sorgular.
Kontrendikasyonlar
Uygulama sıklığı (3x1, 1x1)
İlacın formu (tablet, süspansiyon vs)
Hastanın yaşı (yaşlılar güvenli kapakları açamayabilir,
bebekler tablet, draje yutamaz)
 Hastanın cinsiyeti
 İlacın bulunabilirliği




Maliyet

 En önemsiz gibi görünen ama belki de etkililik kadar
önemli olan bir kriterdir.
 Bir kutu ilacın maliyeti değil, (akut durumlarda)
toplam tedavinin maliyeti veya (kronik durumlarda)
bir aylık tedavi maliyeti olarak belirlenir.
 Ancak her zaman en ucuz ilaç en iyi etkiyi
sağlamayabilir, bu nedenle maliyet-etkin (costeffective) olması gereklidir.
Etkililik
Güvenlilik
Uygunluk
Maliyet
Akılcı ilaç seçimi ve kullanımı
AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ
•Tedavi planlarken doğru tanıya dayanmak,
•Doğru ilaç, doğru doz, doğru süre ve doğru
uygulama yolunu belirlemek,
•Tedavi başarısını, yan etkileri ve hastanın
uyumunu değerlendirmek,
•Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimleri
öngörmek,
•Tedavinin; gerçekleşebilirliğini ve maliyetini
değerlendirmek.
SORUMLULUK SAHİBİ TARAFLAR

Hangi ilacın kullanılacağına karar veren
hekim, ilacı uygun şartlarda sağlayan
eczacı ve ilacı uygulayan hemşire veya
hasta yakını ve ilacı kullanan hasta akılcı
ilaç kullanımının sağlanmasında
sorumluluk sahibi taraflardır.
ÜLKEMİZDE

 Sağlık Bakanlığı bünyesinde, akılcı ilaç kullanımı ile
ilgili çalışmalar, yaklaşık 20 yıldır sürmektedir.
 12 Ekim 2010 tarih ve 6420 sayılı Bakan Oluru ile,
İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde,
Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü kurulmuştur.
16
“İLACIM; NE EKSİK, NE FAZLA!”

 Tanıtım üniteleri
 Slogan, Logo, Maskot
 El broşürleri
 Afişler
17
MEDYA

 Ulusal TV ve radyo kanallarında sağlık programları
 Web sitesi www.akilciilac.gov.tr
18
HİZMET KALİTE STANDARTLARI

 01.07.2011 tarihinde “Sağlıkta Performans ve
Kalite Yönergesi” yürürlüğe girmiştir.
 Hastanelerde hizmet kalite standartlarına Akılcı İlaç
Kullanımı ile ilgili maddeler eklenmiştir.
19
HİZMET KALİTE STANDARTLARI

Tartışma ve Sorular
Prof. Dr. Atila Karaalp
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıbbi Farmakoloji Ab. D
. akaraalp@yahoo.com