türkiye`nin göç meseleleri - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
advertisement
TÜRKİYE’NİN GÖÇ MESELELERİ Doç. Dr. Ali Berker Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Kasım 2016, Ankara Sunum Planı Türkiye’nin Göç Meseleleri Türkiye’ye Yönelik Göç Yurtdışına Göç İç Göç Sunum Planı Türkiye’nin Göç Meseleleri Sorunsallar Türkiye’de ve Göç Yaklaşımlar Hareketleri Tartışma Çerçevesi Taslağı Bir Ülkenin Nüfusunu Artırmanın Yöntemleri Nelerdir? Nüfusu Artırmanın Yöntemleri Doğurganlığı artırmak Yaşam süresini artırmak Göç almak Robot Kullanmak Göç Etme(me) Davranışının Belirleyicileri Kaynak Ülke: Göçü Veren Ülke Ev Sahibi Ülke: Göçü Alan Ülke Ayrılmasına Neden Olan Ögeler Kalmasına Neden Olan Ögeler Gelmesine Neden Olan Ögeler Uzak Durmasına Neden Olan Ögeler yoksulluk düşük ücretler işsizlik yüksek vergiler aşırı nüfus aksak piyasalar şiddet ve suç çatışma ve savaş ayrımcılık aksak sosyal hareketlilik insan hakları ihlalleri aile-arkadaşlık bağları sosyal konum sosyo-kültürel yatkınlık mülkiyet kesinlik politik imtiyazlar iş olanakları yüksek ücretler düşük vergiler etkin piyasalar bireysel özgürlük hukuk ve düzen eğitsel fırsatlar sosyal akışkanlık aile birleşmesi dil sorunu kültürel engeller ayrımcılık düşük sosyal konum işsizlik ve kötü işler düşük ücret yabancılık belirsizlik Göç Etme(me) Davranışının Belirleyicileri Göç Etmenin Maliyeti Ayrılmanın Maliyeti Ulaşım Maliyeti Hayati Tehlikeler Zaman Kaybı Kaybedilen Gelir Yerleşmenin Maliyeti (Barınma, İş ve Sosyal Hizmetler) Göç Etme(me) Davranışının Belirleyicileri Çıkış Vizesi Çıkış Vergisi Kaynak Ülke Yasaklama Para ve Hapis Cezası Ülke Politikaları Giriş Vizesi Kota Ev sahibi Ülke Yasaklama Para ve Hapis Cezası Kim Göç Eder ? Seçilim Mekanizması Bireysel Özellikleri Kaynak Ülkenin Politikaları Aile Çevresinin Özellikleri Seçilmiş Nüfus Mikro Topluluğun Özellikleri Ev Sahibi Ülkenin Politikaları Nereye Göç Eder? Tasnif Mekanizması Seçilmiş Nüfus Ülke A: Düşük Net Getiri Ülke B: Orta Net Getiri Ülke C: Yüksek Net Getiri Çok Yönlü ve Çoklu İlişkiler Göçmen Nüfus Kaynak Ülke Ev Sahibi Ülke Göç Dinamiklerine göre Türkiye Tarihinin Dönemlendirilmesi Dönemler Temel Konular 1923-1960 dönemi Ulus devleti kurma ve güçlendirme çabaları 1960-1980 dönemi Soğuk savaş dönemi; Ülke içindeki olumsuz ekonomik ve sosyal gelişmeler; Türkiye’den yurtdışına göç. 1980-1991 dönemi ve 1991-2000 dönemi Soğuk savaşın döneminin kapanması; Piyasa ekonomisine geçiş; Küreselleşmenin hızlanması; Savaşlar ve çatışmalar. 2000 sonrası dönem Uluslararası göçün dış politika aracı olması; AB üyeliği sürecinin etkinleştirilmesi; Soğuk savaş sonrası dönemin kalıcı hale gelmesi; Küreselleşme, piyasa odaklı politikalar ve savaşlar. Türkiye’nin güncel göç dinamiklerinin belirleyicileri • Küreselleşme • Soğuk Savaş Sonrası Dönem • Piyasa Ekonomisi Göç Göç Göç Göç • Savaşlar, İklim Değişikliği Uluslararası göç sonucunda hareket eden sermaye türleri Uluslararası Göç Beşeri Sermaye Fiziksel ve Finansal Sermaye Politik ve Kültürel Sermaye Türkiye-Almanya ile Suriye-Türkiye Göç Sistemlerinin Karşılaştırılması Türkiye-Almanya Suriye-Türkiye Ekonomik Siyasi Sosyolojik Sosyolojik Siyasi Ekonomik Göçün Etkileri: Göç Veren Ülke Perspektifi, Karamsar Yaklaşım Pozitif Seçilim Mekanizması Tasnif Mekanizması Karamsar Yaklaşım Göç Veren Ülke Perspektifi Karamsar Yaklaşım Pozitif Seçilim Mekanizması Beşeri Sermaye Göçü: Beyin Göçü Tasnif Mekanizması Finansal ve Fiziksel Sermaye Göçü Politik ve Kültürel Sermaye Göçü Göç Veren Ülke Perspektifi: Karamsar Yaklaşım Az Gelişmiş Ülkelerin Fakirleşmesi Kuzey-Güney ve Batı-Doğu Kutuplaşmasının Artması Gelişmiş Ülkelerin Zenginleşmesi Göç Veren Ülke Perspektifi: Karamsar Yaklaşımın Negatif Öngörülerini Zayıflatan Ögeler Seçilimin ve Tasnifin Zayıflaması: Göçmen Ağları Geri Dönen Göçmenler Göçmen Dövizleri Beşeri Sermaye Yatırımları Büyüme ve Kalkınma Diaspora Göç Veren Ülke Perspektifi: Olumlu Etkilerin Ortaya Çıkması İçin Ülke Politikaları Şart • Göçmen Dövizleri • Geri Dönen Göçmenler • Beşeri Sermaye Yatırımları Ülke Politikaları Ülke Politikaları Ülke Politikaları Ülke Politikaları • Diaspora Göç Veren Ülke Perspektifi: Optimal Beyin Gücü Politikası Ülke Politikaları Beyin Kazancı Büyüme ve Kalkınma Beyin Dolaşımı Beyin Göçü Göçün Etkileri: Göç Alan Ülke Perspektifi Emek Piyasasına Etkisi Kamu Maliyesine Etkisi Diğer Ekonomik Etkileri • Göçmen Akımının Büyüklüğü • Yerli Üretim Faktörleri İle İkame-Tamamlayıcılık İlişkisi • Kamu Harcamalarının Artması • Sosyal Hizmet Harcamalarının Artması • Vergi Gelirlerine Etkisi • Göçmen Artığı • Ölçek Ekonomileri ve Talep Etkisi • Kısa Dönem ile Uzun Dönem Etkilerinin Karşılaştırılması Göçün Etkileri: Göç Alan Ülke Perspektifi Enformel Ekonomi • Kayıtdışı İstihdam • Kayıtdışı Ekonomi Demografik Etkisi • Doğurganlık ve Evlenme Davranışları Politik ve Sosyal Etkisi • Ayrımcılık ve Yabancı Düşmanlığı • Güvenlik Sorunları Göçün Etkileri: Göç Alan Ülke Perspektifi Göçmen Nüfus Düzenli Göçmen Düzensiz Göçmen Mülteciler ve Sığınmacılar Göç Alan Ülke: Ulusal Göç Politikası Düzenli Göçmenler Giriş Politikası Kalış Politikası Uygulama Politikası • Vize ve Kota Uygulamaları • Çalışma, Eğitim Alma ve Oturma İzinleri • İşveren ve Coğrafi Alan Değiştirme, Süre İzinleri • Sosyal Hizmetlerden Yararlanma ve Uyum Politikaları • Kontrol ve Takip • Yaptırımlar Göç Alan Ülke: Ulusal Göç Politikası Düzensiz Göçmenler Girişin Denetlenmesi Ülke İçi Denetleme Uygulama Politikası • Sınır Kontrolü • Uluslararası Antlaşmalar • Kontrol ve Takip • Yaptırımlar Türkiye Uluslararası Koruma Rejiminde Sosyal Hakların Analizi Mülteci Şartlı Mülteci İkincil Koruma Geçici Koruma Barınma Hakkı Evet Evet Evet Evet Sağlık Hizmetlerine Erişim Hakkı Evet Evet Evet Evet Eğitim Hizmetlerine Erişim Hakkı Evet Evet Evet Evet Sosyal Yardım ve Hizmetlere Erişim Hakkı Evet Evet Evet Evet Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göç Veri Güncellemesi ve Haritalandırma Çalışması Düzenli Göçmenler Mülteciler Düzensiz ve Göçmenler Sığınmacılar Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göç İşgücü Düzenli Göçmen Emekliler Öğrenciler Düşüknitelikli Yükseknitelikli Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler, Düzenli Göçmenler Düzenli ve Düzensiz Göçmen Grubu Betimsel Analiz Mevzuat ve Kurumsal Yapının Değerlendirilmesi UyumEntegrasyon Problemleri Etki Analizi Ulusal Göç Rejimi Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler Emek Piyasasına Etkileri Kamu Maliyesine Etkileri Etki Analizi Diğer Ekonomik Etkileri Sosyal ve Politik Etkileri Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler Enformel Ekonomi İnsan Ticareti Düzensiz Göçmenler İnsan-Odaklı Politikalar Güvenlik-Odaklı Politikalar Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler, Düzensiz Göçmenler Düzensiz Göçmenler Enformel Ekonomi Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler, Düzensiz Göçmenler Düzensiz Göçmenler Yabancı Düşmanlığı Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler, Düzensiz Göçmenler İnsan Ticareti Güvenlik Politikaları Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler Düzensiz Göçmenler Mülteci ve Sığınmacılar AB Üyeliği MevzuatKurumsal Yapı Ulusal Göç Rejimi Betimsel ve Etki Analiz(i) Uyum Sorunları Tartışma Çerçevesi: Türkiye’ye Yönelik Göçler, Mülteci ve Sığınmacı Nüfus Ekonomik Etki Güvenlik Etkisi AB ÜyeliğiTampon Bölge Politik Etki Diğer Etkiler Tartışma Çerçevesi: Türkiye’den Yurtdışına Göç Göçmenler Avrupa Körfez Arap Ülkeleri BDT Diğer Ülkeler Tartışma Çerçevesi: Türkiye’den Yurtdışına Göç Göçmenler MevzuatKurumsal Yapı Kısa ve Uzun Süreli Göçmenler UyumEntegrasyon Politikaları Geri Dönen Göçmenler Diaspora Tartışma Çerçevesi: Türkiye’den Yurtdışına Göç Göçmenin Güçlendirilmesi Ev Sahibi Ülkenin Kalkınması Kaynak Ülkenin Kalkınması Tartışma Çerçevesi: Türkiye’den Yurdışına Göç, Göçmenin Güçlendirilmesi Zamansal Etkileşim • Kısa ve Uzun Süreli Göçmenler Mekansal Etkileşim • Göçmen Gettoları • Evlilikler, Arkadaşlıklar DemografikSosyal Etkileşim • Göçmen Okulları Tartışma Çerçevesi: Türkiye’den Yurtdışına Göç, Göçmenin Güçlendirilmesi Göçmenin Özellikleri Ev Sahibi Politikaları Kaynak Ülke Politikaları Tartışma Çerçevesi: Bir Kaynak Ülke Olarak Türkiye İkili ve Uluslararası Antlaşmalar Diğer Düzenlemeler • İşçi Değişimi Programları • Sosyal Güvenlik Antlaşmaları • Öğrenci Değişimi Programları • Entegrasyon Programlarına Destek Verilmesi • Çifte Vatandaşlık ve Mavi Kart Uygulamaları • Bedelli Askerlik • Oy Kullanma ile İlgili Düzenlemler Tartışma Çerçevesi: Bir Kaynak Ülke Olarak Türkiye Diaspora Geri Dönen Göçmenler Göçmen Dövizleri Ekonomik Büyüme ve Kalkınma Tartışma Çerçevesi: Bir Kaynak Ülke Olarak Türkiye Fiziksel Sermaye Beşeri Sermaye Politik Kültürel Sosyal Sermaye Ekonomik Büyüme ve Kalkınma Tartışma Çerçevesi: Bir Kaynak Ülke Olarak Türkiye, Beyin Dolaşımı Beyin Göçü Kalkınma Beyin Kazancı Tartışma Çerçevesi: İç Göç, Betimsel Analiz Mekansal dağılım Kent-Kent Kent-Kır Kır-Kent Kır-kent Bölgeler Arası Bölge İçi Tartışma Çerçevesi: İç Göç, Nedenleri ve Sonuçları Açısından Etki Analizi Ekonomik Sosyal Politik • Göç Alan ve Göç Veren Bölgeler • Hareket Edenler (Göçmenler), Etmeyenler ve Edemeyenler • Kırılgan Nüfus: Çocuklar, Engelliler, Kadınlar ve Yaşlılar • Öğrenciler ve Emekliler • Düzensiz Göçmenler, Mevsimlik Göçmenler • Vatandaşlık ve Kimlik Meseleleri • Zorunlu Göç ve Yerinden Edilmiş Nüfus Tartışma Çerçevesi: İç Göç, Yeni Dinamikler Global Çekim Merkezleri Ulusal Çekim Merkezleri Bölgesel Çekim Merkezleri Serbest Bölgeler Turizm Bölgeleri Üniversite Şehirleri Tartışma Çerçevesi, İç Göç Yeni Dinamikler Yüksek-Nitelikli İşgücü Öğrenciler Emekliler Kırılgan Nüfus Grupları Farklı Kimlik Grupları Tartışma Çerçevesi: Bölgesel Projeler ve Yeni İç Göç Dinamikleri Güney Doğu Anadolu Projesi (GAP) Doğu Anadolu Projesi (DAP) Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) Zonguldak, Bartın, Karabük (ZBK) Projesi Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi Tartışma Çerçevesi: Kamu Projeleri ve Yeni İç Göç Dinamikleri Köylerin Altyapısının Desteklenmesi Projesi (KÖY-DES) Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Destekleme Porgramı Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi Sosyal Destek Programı (SODES) Büyük Altyapı Yatımları (Barajlar, Hızlı Tren Projesi, Kentsel Dönüşüm Projesi, Otoyol Projeleri, TOKİ Projeleri) Doğal Felaketler, İklim Değişikliği
