vücut kompozisyon ölçümü, sınıflamalar ve performansla ilişkisi

VÜCUT KOMPOZİSYON
ÖLÇÜMÜ, SINIFLAMALAR
VE PERFORMANSLA
İLİŞKİSi
Vücut Kompozisyonu;
Yağ, kemik, kas hücreleri,
diğer organik maddeler ve
hücre dışı sıvılarının
orantılı bir şekilde bir
araya gelmesinden oluşur.
Vücut kompozisyonunu etkileyen önemli
faktörler;





-
Cinsiyet
Yaş
Fiziksel aktivite
Hastalık
Beslenme
Vücut kompozisyonu iki bölümde
incelenmektedir;


Yağsız vücut kitlesi (kas, kemik, hayati
organlar)
Yağ kitlesi
Vücut ağırlığının;



% 40 kaslar
% 10 kemik
% 10 kıkırdak, kiriş ve deridir.
Kaslar,



1- Çizgili kaslar (İskelet kası, istemli
çalışır)
2- Düz kaslar (mide-barsak kanalı, idrar
kesesi)
3- Kalp kası ( istem dışı çalışır).
Yağlar,




1 -Deri altı ve depo yağlar
2 –Öz yağlar (essensiyal yağlar)
Bayanların vücut yağ oranı; % 15-20
Erkeklerin ‘’
‘’
‘’
; % 10-12
ŞİŞMANLIK (OBESİTE)
Vücut yağının toplam miktarındaki aşırı
genişlemedir. Erkeklerin VYO’nın %25
ve üzeri, bayanların ise VYO’nın ise %
30 ve üzerinde şişmanlık durumu
hesaplanmıştır.
Şişmanlığın sebepleri;








-
Aşırı yemek yeme
Fiziksel aktivite azlığı
Metabolik ve hormonal bozukluklar
Genetik faktörler ( % 25-30 etkiler)
Yaş ve cinsiyet
Gebelik
Psikolojik bozukluklar
Ekonomik etkenler
Vücut kompozisyonu insan
vücudunun kompanentlerini
tanımlamak için tanımlamak için
kullanılır. İki basit metod ile
ölçülür:


12-
Somatotip
Vücut yağ oranının belirlenmesi
Somatotip, insan vücudunun tipinin veya fiziksel
olarak sınıflandırılmasına verilen isimdir. Sheldon
somatotip sınıflamada 3 vücut tipi ve özellikleri;



1- Endomorph; vucudun yuvarlaklığı ve
yıumuşaklığı ile karakterizedir, karın göğüsün
önündedir, omuzlar köşeli ve boyun kısadır.
2- Mezomorph; Sert, güçlü ve kalın kaslar, el
ve parmaklar ağırdır, toraks geniş ve bel
nispeten incedir.
3- Ektamorph; Vücut düz, ince ve narin,
kemikler küçük, kaslar ince
Somatotip ve Fiziksel Aktivite:

İnsan vücudu yukarıda adı geçen 3 vücut
komponentinin özelliklerine değişen oranlarda
sahiptir. Bazı insanlarda 1 komponentin
özellikleri, bazılarında ise 3 komponentin
özellikleri eşit oranda bulunabilir. Yapılan
araştırmalarda kadın ve erkek sporcuların
çoğunluğunun daha fazla kaslı (yani
mezamorfik komponente) ve daha ince (yani
ektamorfik komponent) sahip olduklarını
ortaya koymuştur.
Antropometrik Yöntemler;



Boy / Kilo indeksleri
Çevre ölçümleri
Deri kıvrım kalınlığı (skinfold) ölçümleri
Boy/kilo indeksleri:

Yağsız vücut kitlesinin tahmin edilmesi için
boy kilo indekslerinde boyun karesinin vücut
ağırlığına bölünmesiyle elde edilen vücut kitle
indeksi (BMI), obesitenin derecesini
göstermek amacıyla kullanılır. BMI (kg/m2),
erkekler için < 25, kadınlar için < 27 olanlar
obez, 25-30 (erkekler için),27-30 (kadınlar
için) orta obez, 30-40 her iki cins için ağır
obez,40 dan büyük olanlar ise morbid obez
olarak sınıflandırılır.
Çevre ölçümleri tekniğinde ise;
göğüs, kalça, bel,boyun gibi
vücudun çeşitli bölgelerinin
çevresinin ölçümünden yola
çıkılarak vücut yağ oranı çeşitli
denklemler, tablolar
kullanılarak tahmin edilir.
Laboratuvar Yöntemleri




-
Su altı vücut ağırlığı ölçümleri
Spektrometri
Ultrasonografi
Radyografi vb……
Su altı vücut ağırlığı ölçümü ile,
sporcuların vücut yoğunlukları ölçülür.
Vücut yoğunluğu ölçümleri, yağ oranı ya
da miktarı ile yağsız vücut ağırlığını (kas,
kemik) tespit etmede kullanılır. Bu ölçüm,
Arşimed’in ‘Katı sıvıdan daha ağırdır,
sıvının içine konulursa katı madde dibe
çöker. Katı madde sıvı içinde tartılırsa
taşırdığı suyun ağırlığından dolayı gerçek
ağırlığından daha hafif olur’ prensibine
dayanır.
Başka deyişle, kemik
yoğunluğu ve kas hücrelerinin
ağırlığı sudan daha ağırdır.Yağ
ise sudan daha hafiftir.Böylece
daha fazla kemik ve kas
dağılımına sahip olan kişi su
içinde daha ağırdır.
Vücut kompozisyonunu
belirlemede en geçerli ve en
doğru olan bu yöntem
vücudun fiziksel ve anatomik
faktörler arasındaki etkileşim
temeline dayanmaktadır.
TEŞEKKÜRLER...