Slayt 1 - indikator

HİDROKARBONLAR
AROMATİK HK
ALİFATİK HK
DÜZ ZİNC. YADA DALLANMIŞ
DOYMUŞ HK
ALKANLAR
DOYMAMIŞ HK
ALKENLER
ALKİNLER
TEK HALKALI
BENZEN VE
TÜREVLERİ
TOLUEN
KSİLEN
BİTİŞİK HALKALI
NAFTALİN
ANTRESEN
HİDROKARBONLAR
C ve H den oluşmuş organik
HİDROKARBONLAR denir.
bileşiklere
Hidrokarbonlar, ALİFATİK ve AROMATİK
hidrokarbonlar olmak üzere iki gruba ayrılırlar.
Aromatik olmayan hidrokarbonlara,
Hidrokarbonlar denir.
Alifatik
Alifatik Hidrokarbonlar, düz, zincirli ve dallanmış
yada halkalı biçimde olabilirler.
H H
Alifatik
Hidrokarbonlar,
doymuş ve doymamış biçimde
de sınıflandırılabilir.
H
C C H
H H
SP3 hibrtlrşmrsi
C-C tekli bağlarda her bir
C’atomu SP3 hibritleşmesi
yapmış
ve
doymuş
hidrokarbonlardır.
C=C ikili bağlardaki C
atomları SP2, C≡C üçlü
bağlardaki C atomları SP
hibritleşmesi yapmışlardır.
C
C
SP2 hibrtlrşmrsi
H
C≡C
H
SP hibrtlrşmrsi
Doymuş hidrokarbonlara ALKAN; ikili bağ içeren
doymamış hidrokarbonlara ALKEN, iki tane ikili bağ
içeren alkenlere ALKADİEN...; üçlü bağ içeren
doymamış hidrokarbonlara ALKİN denir.
H H
H
C C H
H H
C2H6 Etan
ALKAN
H
H
C
C
H
H
C2H6 Eten (Etilen)
ALKEN
H
C≡C
H
SP hibrtlrşmrsi
C2H2 Etin
(Asetilen) ALKİN
ALKAN
1. Genel formülü CnH2n+2 dir.
H H
H
C C H
H H
C2H6 Etan
ALKAN
2. C atomları sp3 hibritleşmesi yapar.
C atomları arasındaki bütün bağlar
tekli bağ. Yani d (sigma) bağıdır.
3. İsimlendirme yapılırken sonu na -an
eki getirilir.
4. Doymuştur.
5. En küçük üyesi 1 karbon atomludur
ALKEN
1.Genel formülü CnH2n dir.
2. C atomları arasında en az bir
tane 2 li bağ vardır.
3.İkili bağ yapan C atomları sp2
hibritleşmesi yapar.
4. Molekülde en az bir tane pi
bağı bulunur.
5. İsimlendirme yapılırken sonu
na -en eki ya da -ilen eki
getirilir.
6. Doymamıştır.
7. En küçük üyesi 2 karbonludur
H
H
C
C
H
H
C2H4 Eten (Etilen)
ALKEN
ALKİN
1. Genel formülü CnH2n–2 dir.
2. C atomları arasında en az
bir tane 3 lü bağ vardır
3. Pi bağı yapan karbon
atomları sp hibritleşmesi
yapar.
4. Molekülde en az 2 tane p
bağı vardır.
5. İsimlendirme yapılırken
sonu na -in eki getirilir.
6. Doymamıştır.
7. En küçük üyesi 2
karbonludur
H
C≡C
H
SP hibrtlrşmrsi
C2H2 Etin
(Asetilen) ALKİN
ALKAN
CH4
C2H6
C3H8
C4H10
C5H12
C6H14
C7H16
C8H18
C9H20
C10H22
Metan
Etan
Propan
Bütan
Pentan
Hegzan
Heptan
Oktan
Nonan
Dekan
ALKEN
—
C2H4
C3H6
C4H8
C5H10
C6H12
C7H14
C8H16
C9H18
C10H20
Eten(Etilen)
Propen
Büten
Penten
Hegzen
Hepten
Okten
Nonen
Deken
ALKİN
—
C2H2
C3H4
C4H6
C5H8
C6H10
C7H12
C8H14
C9H16
C10H18
Etin(Asetilen)
Propin
Bütin
Pentin
Hegzin
Heptin
Oktin
Nonin
Dekin
AROMATİK HİDROKARBONLAR
Aromatik Hidrokarbonlar denildiğinde;
1. Halkalı yapı gösterirler.
2. Halkadaki bağlar tek-çift-tek-çift şeklinde
sıralanmıştır ve Molekül tek düzlemlidir.
3. Halkadaki ¶ elektron sayısı (4n+2 ) şeklindedir.
(n:Halka sayısı)
4. Aromatik hidrokarbonlar doymamış oldukları
halde, doymamış hidrokarbonların özellikleriniz
göstermezler.
5. Katılma tepkimeleri vermezler.
6. Yer değiştirme tepkimeleri verirler.
AROMATİK HİDROKARBONLAR
Aromatik hidrokarbonların en basit örneği benzen dir.
CH
HC
CH
HC
CH
CH
BENZEN
(C6H6)
BENZEN;
1. Halkalı yapı gösterir
2. Halkadaki bağlar tek-çift-tek-çift
şeklinde sıralanmıştır ve Molekül
tek düzlemlidir.
3. Halkadaki ¶ elektron sayısı (4n+2 )
şeklindedir. (n:Halka sayısı)
4. Aromatik hidrokarbonlar doymamış
oldukları halde, doymamış
hidrokarbonların özellikleriniz
göstermezler.
5. Katılma tepkimeleri vermezler.
6. Yer değiştirme tepkimeleri verirler.
AROMATİK HİDROKARBONLAR
Diğer bir üyesi naftalindir. (C10H8)
Diğer bir üyesi de antresendır. (C14 H10)
BENZEN
NAFTALİN
ANTRESEN
İZO VE NEO DALLANMALARI
CH3-CH2-CH2-CH2- CH3 n-pentan
CH3
CH3- CH-CH2- CH3 izo pentan
CH3
CH3-C- CH3 neo pentan
CH3
Düz zincirli HK’ lara n-eki getirilerek
düz zincirli oldukları ifade edilir.
En uzun zincirdeki II.karbona bir
metil grubu bağlıysa bu tür
dallanmalara
İZO
dallanmaları
denir.
En uzun zincirdeki II.karbona iki
metil grubu bağlıysa bu tür
dallanmalara de NEO dallanmaları
denir.
İZOMER
Kısaca kapalı formülleri aynı, açık
formülleri farklı olan bileşiklere izomer
denir.
İzomer maddelerin birçok fiziksel ve
kimyasal özellikleri bir birinden farklılık
göstermektedir.
Hidro karbonlarda görülen izomerliği kısaca;
1.YAPI İZOMERİ:
Molekül formülleri aynı, ancak yapıları farklı olan
maddelere denir. Bu farklılıklar;
a. Zincirdeki farklılık.
Örnek:
Kapalı formülü C5H12 olan pentan; n-pentan,
izo-pentan ve neo-pentan şeklinde bulunurlar.
CH3-CH2-CH2-CH2- CH3 n-pentan
CH3
CH3- CH-CH2- CH3 izo pentan
CH3
CH3-C- CH3 neo pentan
CH3
b. Fonksiyonel grupları farklıdır.
Örnek: Alkoller-eter
CH3-CH2-OH
CH3-O-CH3
Etil alkol
Di etil eter
c. Fonksiyonel grupların yerlerinde farklılık vardır.
Örnek: C5H10 da çift bağların yerleri farklıysa;
CH3-CH═CH-CH2-CH3
CH2═CH-CH2-CH2-CH3
2-penten
1-penten
2.YER İZOMERİ (Geometrik İzomeri) :
Aynı yapıya ve molekül formüle sahip moleküllerde,
atom yada atom gruplarının yerlerinde farklılık görülür, bu
duruma yapı izomeri denir.
Cl
Cl
H
C=C
C=C
H
H
CİS-1,2 DİKLOR ETEN
Cl
CH3
C=C
CH3
Cl
Cl
H
TARANS-1,2 DİKLOR ETEN
H
Cl
C=C
H
TARANS- 2-KLOR-2BUTEN
CH3
CH3
CİS-2 KLOR-2BUTEN
FORMÜL VE FORMÜL ÇEŞİTLERİ
Bileşiklerin kısaca gösterilmelerine FORMÜL denir.
Organik Kimyada formüller Kapalı - Yarı Açık - Açık
olmak üzere 3 grupta ifade edilirler.
İsim
Kapalı
Yarı Açık
Açık
H H
Etan
C2H6
CH3-CH3
H
C C H
H H
Propan
C3H8
CH3-CH2-CH3
H H H
H C C C H
H H H
ALKİL
Alkanlardan bir hidrojen çıkarılmasıyla oluşan köke alkil denir.
Alkiller R harfiyle gösterilirler. Genel formülleri CnH2n+1 dir.
Alkiller (R-) bir adet bağ yapa bilirler. Bu bağ yapma istekleri
organik bileşiklerin temelini oluştururlar. Alkiller açık uçlarına
bağlanan gruba göre isimlendirilirler.
ALKİL GRUP
R-H
R-X(Halojen)
R-OH
R-CHO
R-COR-COOH
GEN. FOR.
R-H
R-X
R-OH
R-CHO
R-CORCOOH
İSİM
ALKAN
ALKİL HALOJENÜR
ALKOL
ALDEHİT
KETON
KARB.ASİT
SİSTEMATİK İSİMLENDİRME
Açık yapılı hidrokarbonların isimlendirilmesinde ana
iskelet şudur: Ön ek + kök adı + son ek
1.Moleküldeki en uzun C zinciri ve bu zincirdeki C
sayısı esas alınır. Kök adı buna göre belirlenir.
2.Uzun zincirdeki C larına numara verilir. Molekülde
üçlü bağ varsa, üçlü bağın yakın olduğu uçtan
numaralandırmaya başlanır. Üçlü bağ yoksa, ikili bağa
dikkat edilir. İkili bağ da yoksa, uzun zincire bağlı olan
grupların yerleri mümkün olduğu kadar küçük sayılarla
belirtilebilecek şekilde numara verilir.
3.Önce grubun bağlı olduğu C numarası yazılır. (–)
işaretinden sonra da grubun adı yazılır.
4.Molekülde benzer gruplar varsa, grupların
bağlandıkları karbonların numaraları ayrı ayrı
yazılır. Aynı alkil grupları, aynı C u üzerinde
iseler bu karbonunun numarası, grup sayısı
kadar tekrarlanır. Ayrıca benzer grupların
sayısını belirtmek üzere di, tri, tetra ........ gibi
ön ekler kullanılır.
5.Gruplar alfabetik sıraya göre yazılmalıdır.
6.Zincir üzerindeki C sayısı esas alınarak kök
adı söylenir. (Prop, büt, pent, hegz, hept ...
hecelerinden biri)
7.İskelet üzerinde bir tane üçlü bağ varsa kökten
sonra –in eki getirilir. Üçlü bağ uçta değilse hangi
numaralı karbondan sonra geliyorsa o rakam kökten
önce yazılır. İskelette iki yerde üçlü bağ varsa hangi
numaralı karbondan sonra geldikleri kökten önce
yazılır. Kökten sonra ise –di in son eki getirilir.
8.Karbon iskeletinde üçlü bağ yok, fakat çift bağ
varsa, eğer bir yerde ise –en veya –ilen eki getirilir.
Çift bağ başta değil ise, hangi numaralı karbondan
sonra geliyorsa, o rakam kökten önce yazılır.
İskelette birden fazla çift bağ varsa yerleri kökten
önce belirtilir. Kök heceden sonra ise di en, tri en ...
gibi uygun son ek getirilir.
9.Karbon iskeletinde üçlü bağ veya çift bağ yoksa,
yani molekül doymuş bir hidrokarbon İse kök heceden
sonra sadece –an eki getirilir.
NOT-1 : Bileşik halkalı ise "SİKLO" ön eki getirilir.
NOT-2 : Alkan bileşiklerinde 2'inci C unda yalnızca bir
–CH3 dallanması varsa izo, 2 tane –CH3 bağlı ise neo
ön ekiyle isimlendirme yapılır.