ÇALIŞANLARIN BULUŞLARI Ayşe Gül ULUÇAY Mühendis ANKARA İŞÇİ BULUŞLARI Buluş İşçi Buluşlarının Anlamı Patent başvurularının %80'i işletmeler tarafından yapılır. Her bir buluşun arkasında en az bir gerçek kişi vardır. Patent başvurularının büyük bölümü işçilerden çıkar. Böylece işçi buluşları işverenin ekonomik başarısına katkıda bulunmuş olur. İşçi Buluşları 551 Sayılı KHK'nın 3. bölümünde düzenlenmiştir. Bu Yasanın Amacı İşçiyi motive ederek, İşverenin rakiplerine karşı kazanç elde etmesini sağlayarak, teşvik edici ve adaletli bir sistemi sağlamaktır. Bu adaleti sağlamak için KHK ile işçiye ve işverene bazı yükümlülükler getirilmiştir. KHK İşçi Tanımı İŞÇİ BULUŞLARI 1- Hizmet buluşları 2- Serbest buluşlar BİLDİRİM yÜKÜMLÜLÜĞÜ İşverenin buluşa ilişkin hakkı 1- Tam hak talebinde bulunması 2- Kısmi hak talebinde bulunması 3- Buluşu serbest bırakması İşveren tam hak talebinde bulunursa bununla ilgili bildirimin işçiye ulaşmasıyla haklar işverene geçer. İşveren kısmi hak talebinde bulunursa kısmi hakka dayanarak buluşu kullanabilir. Hizmet buluşunun serbest buluşa dönüşmesi 1- İşverenin yazılı olarak buluşu serbest bırakması, 2- İşverenin kısmi hak talebinde bulunması, 3- İşçi tarafından yapılan bildirime cevap vermemesi. Hizmet buluşuna ilişkin hak talebinde bedel Bedelin Hesaplanması •Bedelin hesaplanmasında hizmet buluşunun ekonomik değerlendirilebilirliği, •İşçinin işletmedeki görevi, •İşletmenin buluşun gerçekleştirilmesindeki payı dikkate alınır. İşveren hizmet buluşuna ilişkin hak talebinde bulunduktan sonra buluşun korunmaya değer olmadığını ileri sürerek bedelin ödenmesinden kaçamaz. Başvuru yapma yükümlülüğü Başvuru yapma yükümlülüğün ortadan kalkması 1- Hizmet buluşu serbest buluş olmuşsa 2- İşçinin rızası varsa 3- İşletme sırlarının korunması gerekiyorsa Hizmet buluşu için yabancı ülkede başvuru Tarafların patent başvurusu ile ilgili hak ve yükümlülükleri 1- İşveren başvuru ve eklerini işçiye vermek ve gelişmeleri bildirmekle, 2- İşçi patent alınabilmesi için gerekli bilgileri işverene bildirmekle yükümlüdür. Serbest buluşlar ve bildirim Yükümlülüğü Serbest Buluşlar için teklifte bulunma yükümlülüğü KHK’nın işçilerle ilgili hükümleri işçilerin aleyhine olacak şekilde değiştirilemez. Tarafların işçi buluşlarına ilişkin sözleşme yapma serbestliği bulunmaktadır. Hakkaniyete Uygunluk Şartı Yapılan Sözleşmeler Önemli Ölçüde Hakkaniyetle Bağdaşmıyorsa Geçersiz Sayılır. Yükümlülüklerin etkisi İşçi buluşlarına ilişkin hükümlerden doğan hak ve yükümlülükler iş ilişkisinin sona ermiş olmasından etkilenmez. Memurların buluşları Kabul edilmiş özel düzenlemeler saklı kalmak şartıyla işçi buluşlarıyla ilgili hükümler geçerlidir. Üniversite Mensuplarının Buluşları TEŞEKKÜRLER