islam işbirliği teşkilatı genel sekreteri sayın prof

OIC/COMCEC/28‐12/SP(2) İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI GENEL SEKRETERİ
SAYIN PROF. EKMELEDDİN İHSANOĞLU’NUN
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI
EKONOMİK VE TİCARİ İŞBİRLİĞİ DAİMİ KOMİTESİ
(İSEDAK)
28. OTURUMU’NDA YAPACAĞI
KONUŞMA METNİ TASLAĞI
İSTANBUL, TÜRKİYE CUMHURİYETİ
8-11 EKİM 2012
Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı ve
İSEDAK Başkanı Ekselansları Sayın Abdullah Gül
Ekselansları, Bakanlar ve Delegasyon Başkanları,
Saygıdeğer Delegeler
Değerli Hanımefendiler ve Beyefendiler
Allah’ın Rahmeti ve Bereketi Üzerinizde Olsun
Küresel bir finans ve ekonomi merkezi olarak hızla gelişen
ve başta ekonomi alanı olmak üzere tüm İİT faaliyetlerinin
gerçekleştirildiği ünlü bir merkez konumundaki İstanbul’da
düzenlenmekte olan, 28. İSEDAK Genel Kurul Toplantısı’na
hitap
etmekten
büyük
mutluluk
duyuyorum.
Müsaadelerinizle
konuşmamın
başında,
Türkiye
Cumhuriyeti Başbakanı ve İSEDAK Başkan Vekili Sayın
Recep Tayyip Erdoğan’ın bu toplantıya katılımından dolayı
duymuş olduğumuz mutluluğu ve memnuniyeti ifade etmek
isterim. İSEDAK da dâhil olmak üzere İİT ve İİT’nin çeşitli
faaliyetlerine
gösterdiği
destek
ve
yapmış
olduğu
rehberlikten ötürü Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Sayın
Recep Tayyip Erdoğan’a en içten saygılarımı sunuyoruz.
Bakanlarımızı gösterdikleri azim ve son derece dinamik bir
yapıya sahip olan İİT Ticari ve Ekonomik İşbirliği Daimi
Komitesi’nin faaliyetlerini mütemadiyen benimsemelerinden
ötürü
ayrıca
tebrik
ediyorum.
Ekonomik
işbirliği
gündeminin elde ettiği başarılara, birçok İİT Üye Ülke ve
Kuruluşu’nun güçlü kararlılıklarıyla ulaşıldığı aşikârdır.
14-15 Ağustos 2012 tarihlerinde Mekke’de düzenlenen 4.
Olağanüstü İslam Zirvesi’nde İSEDAK’ın bu bağlamda
oynadığı önemli rol de dâhil olmak üzere İİT Üye Ülkeleri
arasındaki ekonomik işbirliğine verilen önemin altının
çizildiğini memnuniyetle belirtmek isterim. İSEDAK
bünyesinde kurulan çeşitli birimlerin ilgili İİT Üye
Ülkelerinde hızlı sosyo-ekonomik gelişmelere vesile olmasını
amaçlayan İİT kararlarının içeriklerini genişletme ve
1
derinleştirme bakımından büyük katkıda bulunduğuna
şüphe yoktur.
İİT içi ticaret alanında, mal ve hizmetlerin serbest dolaşımını
teşvik etme ve İİT içi ticarette 2015 yılına kadar %20
oranına ulaşmaya yönelik çalışmalarımız hem detaylı hem
de
kapsayıcı
niteliktedir.
Üye
Devletlerimizde
gerçekleştirilen tüm üst düzey toplantılarda, üç TPS-OIC
anlaşmasından oluşan yasal belgelerin onaylanması
gerektiğine her fırsatta dikkat çekiyorum. Bunun temelleri
de İİT On Yıllık Eylem Planı’nın 2005 yılından günümüze,
uygulanmaya başlamasından bu yana bu anlaşmalar için
toplamda 59 yeni imza alınmasına dayanmaktadır. Bu üst
düzey temas diplomasisi, İİT içi sağlam bir serbest ticaret
rejimi
oluşturmak
adına
ticari
politikalarımızın
uyumlaştırılmasının önemine dikkat çekmek amacıyla
benimsenmiştir.
Üç TPS anlaşması ve protokolünün ifasını, İslam Ülkeleri
Standardizasyon ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) İİT Statü
Belgesi’nin uygulamaya konması ve İİT Bağlı kuruluşunun
faaliyete geçmesi gibi benzer çalışmalar takip etmiştir. İİT içi
ticaretin gelişmesini amacıyla söz konusu kuruluşa, İİT Üye
Ülkeleri’ndeki
standartların
uyumlaştırılması
görevi
verilmiştir.
Sayın Başkan,
Değerli Bakanlar,
Daha önce bahsedildiği üzere, İİT içi işbirliğine yönelik
çeşitli ekonomik faaliyet alanlarında ortak politikalar
üzerinde durulmasının yanı sıra, İİT projelerinin finansmanı
meselesi de kolektif ve bütüncül bir yaklaşımla daha fazla
özen gerektiren bir alan haline gelmiştir. On Yıllık Eylem
Programı
uygulamasının
ara
dönem
değerlendirme
sürecinde, İİT projelerinin finansmanı konusu, sosyoekonomik konularla ilgili kararlarımızın hızlı bir şekilde
uygulanmasının
önünde
temel
bir
engel
olarak
değerlendirilmiştir.
3. Olağanüstü İslam Zirvesi'nde liderlerimizin, yoksulluğun
azaltılması için özel fonların oluşturulması ve Afrika için
2
özel bir bölgesel kalkınma programı hazırlanması yönünde
almış oldukları bilgece kararların ülkelerimizde ekonomik
büyümeyi ve kalkınmayı teşvik eden büyük katkılar
doğurduğunu belirtmekten de büyük bir memnuniyet
duyuyorum. Bu programlar, İİT ve İİT'ye bağlı çeşitli
kuruluşların
Üye
Devletlerimizin
halkları
arasında
tanınmasını sağlamıştır. Rakamlar, İslam Kalkınma için
Dayanışma Fonu (ISFD) ve Afrika için Özel Kalkınma
Programı'nın (SPDA) hedef bölgelerindeki çeşitli ulusal
projelere yapılan katkıların oldukça önemli olduğunu
göstermektedir.
Bugüne kadar ISFD ve SPDA kapsamında yapılan toplam
katkılar sırasıyla 1,061 milyar ABD Doları ve 4,533 milyar
ABD Doları'na ulaşmıştır. Bu katkılar mikro-finans, gıda
güvenliği ve mesleki eğitim gibi kritik sektörlere yapılmıştır.
SPDA
kapsamındaki
katkılar,
insan
kaynaklarının
geliştirilmesine ve Milenyum Kalkınma Hedeflerine yönelik
faaliyetleri de içermektedir.
Yukarıda bahsedilenlere ilaveten, araştırma ve ticaret
kuruluşlarının
İSEDAK
kararlarının
uygulanmasına
göstermiş olduğu destek de hatırı sayılır ölçüde artmıştır.
Ekonomik alanda çalışmalarını yürüten iki bağlı kuruluş
olan ICDT ve SESRIC bir yandan ticaretin teşvik edilmesi ve
kolaylaştırılması alanlarında, diğer yandan da araştırma ve
kapasite geliştirme alanlarında katkılarını arttırmıştır.
Bu nedenle, iç ticaret rakamlarımızın 2004 yılındaki 205
milyar ABD Doları'na kıyasla 2011 yılında 687 milyar ABD
Doları seviyesine yükseldiğini görmek oldukça memnun
edicidir. SESRIC de son yıllarda yayınları ile kapasite
geliştirme programlarının sayısını ciddi oranda arttırmıştır.
Bu durum, İİT Üye Devletleri SWOT Analizi, Yıllık Ekonomik
Rapor, İİT-VET Programı gibi etraflıca araştırılmış yayınların
ve programların ortaya çıkmasına vesile olmuştur.
Benzer şekilde, İİT projelerine sağlanan fonların arttırılması
maksadıyla ulusal kalkınma kuruluşları arasındaki
işbirliğini ve ağ kurma çalışmalarını ilerletmeye yönelik
çabalar da devam etmektedir. Bu bağlamda, İKB'nin
Koordinasyonun Grubu'na üye olması, ihtiyaç sahibi İİT Üye
3
Devletleri için kalkınma yardımlarını koordine etme adına
ulusal kalkınma kuruluşlarının dahil edilmesi için iyi bir
fırsat doğurmuştur.
Bölgesel düzeyde, İİT projelerinin uygulanmasına yönelik
çabalar, bu bağlamda geliştirmiş olduğumuz çok paydaşlı
bir yaklaşımın ortaya çıkmasına vesile olmuştur. On Yıllık
Eylem Programı'nın öngörmüş olduğu bölgesel gruplar ile
yakın işbirliğine paralel olarak, gerekli Mutabakat Zaptı'nın
mevcut olması sayesinde Batı Afrika Ekonomi ve Parasal
Birliği ile kurulan temaslar olumlu sonuçlar vermekte ve
Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) ile
kurulan bağlantıları arttırmak amacıyla müzakereler devam
etmektedir. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO) ile kurulan
temaslar tüm alanlarda pekiştirilmektedir ve İİT ile
Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) arasındaki ilişkiler
resmiyet kazanmaktadır. Bu doğrultuda İİT Orta Asya ile
İşbirliği Eylem Planı da İİT yürütme organlarının sağlamış
olduğu hizmetlerden faydalanmanın yanı sıra İİT program ve
projelerinin uygulanmasını geliştirecek diğer bir bölgesel
yaklaşımı teşkil etmektedir.
Benzer şekilde, 2011 yılı Mayıs ayında İstanbul'da
düzenlenen 4. Birleşmiş Milletler En Az Gelişmiş Ülkeler
Konferansı'ndaki İİT yan etkinliklerinin, 2011 yılı Eylül
ayında İstanbul'da düzenlenen 19. İş Sağlığı ve Güvenliği
Dünya Kongresi ve 2011 yılı Aralık ayında İstanbul'da
düzenlenen 2. Küresel Girişimcilik Zirvesi gibi toplantıların
çıktılarından da görülebileceği üzere, uluslararası kalkınma
ortakları ile olan işbirliğimiz de artmaktadır. Buna ek
olarak, Afganistan Bölgesel Ekonomik İşbirliği Konferansı'na
(RECCA süreci) göstermiş olduğumuz katılım da ilgili İİT
kararlarının Afganistan'ın ulusal yeniden yapılanma
hedeflemektedir.
sürecinde
uygulanmasını
sağlamayı
Tunus, Libya, Yemen, Somali ve Suriye gibi geçiş
ülkelerindeki yeniden yapılanma süreçlerine ilişkin olarak
da benzer toplantılar düzenlenmiştir.
Uluslararası düzlemde ise, çeşitli ekonomik kararlarımızın
uygulanması amacıyla Birleşmiş Milletler kuruluşları ile
kurduğumuz ortaklıkları güçlendirmek adına daha iyi
4
yapılandırılmış bir mekanizma faaliyete geçirilmiştir. 2012
yılı Mayıs ayında Cenevre'de düzenlenmiş olan son bienalin
sonucu olarak da İİT Genel Sekreterliği ve Birleşmiş
Milletler Güney-Güney İşbirliği Bürosu arasında Somali'deki
yeniden yapılanma ve rehabilitasyon sürecine yönelik olarak
ortak bir proje halihazırda yürütülmektedir. Cibuti'de
yapılacak olan Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı
bünyesinde yapılması planlanan, önerilen Paydaşlar
Toplantısı çok uzun zamandan beri sıkıntı çeken Somali
halkına yardım etmek adına hızlı sonuçlar üretecek
projelere
yönelik
desteğin
harekete
geçirilmesini
hedefleyecektir.
Ekselansları,
Saygıdeğer Bakanlar,
İİT projelerini uygulamak için bu ortaklıklar pekiştirilirken,
Özel Sektörün oynadığı rol İİT gündeminde ön plana
çıkmıştır. Hem Özel Sektör hem de Sivil Toplum Kuruluşları
büyümeye yönelik itici güç unsurları olarak tanımlanmıştır
ve kararlarımızın uygulanması sürecine dahil edilmeleri
gerekmektedir. Bu bakımdan ICCIA'nın faaliyetleri oldukça
kayda değerdir.
Bu maksatla, Genel Sekreterlik'teki çalışma arkadaşlarımıza
Üye Devletlerimizdeki tüm özel sektör kuruluşları ile mevcut
olan temaslarımızı genişletmeleri yönünde yakın zamanda
talimat vermiş bulunmaktayım. Benzer şekilde, Abdüllatif
Cemal
Yoksulluk
Eylem
Laboratuvarı'ndan,
İİT
toplumlarının birçok kesimindeki yoksulluğun azaltılmasına
yönelik
projelerde
sahip
olduğu
deneyimlerinden
faydalanabilmek adına bir taahhüt aldığımı da belirtmek
isterim.
Buna bağlı olarak, girişimciliği geliştirmek amacıyla İİT Üye
Devletleri'nde bulunan mevcut kaynakların bir araya
getirilmesine yönelik çabalarımız 2011 yılı Aralık ayında
İstanbul'da düzenlenmiş olan 2. Küresel Girişimcilik
Zirvesi'nin sonuçları ile uyum içerisindedir. Söz konusu
çabalar İİT Üye Devletleri'ndeki Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmelerin kalkınması konulu altı İİT Görev Gücü
toplantılarıyla da paralellik göstermektedir.
5
Bu toplantıların tavsiye kararlarından biri de tarımsal gıda
işleme, ulaşım ve lojistik, imalat ve hizmet gibi alanlarda İİT
içi KOBİ Kümelerinin oluşturulması yönündedir. Genel
Sekreterlik bu amaçla 13-19 Mayıs 2013 tarihlerinde
Umman’ın başkenti Muskat’ta gerçekleştirilecek İİT
Tarımsal Ticaret Fuarı ile eşzamanlı bir Paydaşlar Toplantısı
düzenlenmesini desteklemektedir. Buna ek olarak, İİT Üye
Ülkelerinde girişimciliği desteklemek amacıyla melek
yatırımcıları da harekete geçirmekteyiz. Aynı şekilde ticaret
ve teknoloji geliştirme merkezleri arasında bir iletişim ağı
oluşturulması da kimi İİT Üye Ülkelerinde hiç de az
olmayan en iyi uygulamaları paylaşmamızı sağlayacaktır.
Bu faaliyetlerin hepsi de İİT Üye Ülkelerinde Özel Sektör’ün
ve girişimciliğin geliştirilmesi çerçevesinde yer almaktadır.
Ne tesadüf ki bu toplantının görüş alışverişi oturumu da
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin geliştirilmesi konusunu
ele almak üzere planlanmıştır. Bu oturumun neticesi İİT
Üye Ülkelerinin yanı sıra İİT kurumları ve gelişim
ortaklarının; çeşitli sektörlerden KOBİ’lere büyüme ve
yaygınlaşma olanağı sağlama ve İİT bölgesi içinde sosyoekonomik kalkınmaya katkılarını arttırma çabalarına da
ivme kazandıracaktır.
Bu vesileyle, Türkiye’nin çeşitli ulusal kurumlarının
muhtelif İİT program ve projelerinin hayata geçirilmesini
desteklemeye yönelik faaliyetlerinin de açıkça gösterdiği
üzere, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin azimle üstlendiği
rolden duyduğum minnettarlığı bir kez daha dile getirmek
isterim. Bu kurumlar arasında Türkiye Cumhuriyeti Merkez
Bankası, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Türkiye
Sermaye Piyasası Kurulu, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri
Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) ile
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı yer almaktadır. İİT
kararlarının böylesine yüksek oranda karşılık bulduğu
Türkiye Cumhuriyeti, İİT Üye Ülkelerinde sosyo-ekonomik
gelişmenin etkin ve önemli destekçileri arasında yer almaya
devam etmektedir. Ayrıca çeşitli İİT kurumlarına muazzam
katkılarını ve İİT içi ekonomik işbirliği gündem hedeflerinin
gerçekleştirilmesini sağlayan azimli desteklerini takdirle
karşıladığımı da bu vesileyle belirtmek isterim.
6
Ekselansları,
Saygıdeğer Bakanlar,
Bu yüce topluluk, yukarıda sözünü ettiğimiz başarılar bir
kenara,
gerek
ticari
ve
ekonomik
politikaların
uyumlaştırılması, gerekse finansal kaynakların seferber
edilmesi ve İİT Üyesi Ülkeler arasında sınır ötesi projelere
uluslararası ve bölgesel desteğin teşvik edilmesi açısından
ulusal düzeyde gerekli karşılığı verebilecek muazzam bir
potansiyele sahiptir.
Ne yazık ki bazı İİT projelerinin uygulanmasında yaşanan
gecikmeler, kimi üye ülkelerden zaman zaman karşılık
alınamamasından kaynaklanmaktadır. Bu durum, İİT
Pamuk Eylem Planı bünyesinde tanımlanan 27 projenin
uygulanmasını
da
etkilemiştir.
Aynı
konu,
Batı
Afrika'da Sınır Ötesi Parklar ve Korunmuş Alanlar Ağı’nda
Sürdürülebilir Turizm Kalkınmasına Yönelik Bölgesel Proje
için de geçerlidir.
Bütün olarak bakıldığında Genel Sekterlik, İİT projelerinin
daha kapsamlı bir şekilde hayata geçirilmesini sağlamak
amacıyla koordinasyon ve takip faaliyetlerini genişletirken,
İİT Üyesi Ülkelerle müzakerelerini derinleştirmeye de devam
etmiştir.
Sözlerime son verirken, İSEDAK’ın bu 28. toplantısının son
derece verimli geçmesi dileklerimi ifade etmek istiyorum.
Gösterdiğiniz nazik ilgiden dolayı hepinize teşekkür ederim.
Allahın Rahmeti ve Bereketi Üzerinizde Olsun
7