anıtkabir`in yapımının kısa tarihçesi kadın heykel grubu erkek heykel
advertisement
ANITKABİR’İN YAPIMININ KISA TARİHÇESİ ASLANLI YOL ATATÜRK’ün 10 Kasım 1938’de ebediyete intikal etmesinden sonra, dönemin hükümeti tarafından oluşturulan bir komisyon, Anıtkabir’in yerinin seçilmesi için görevlendirildi. Bu komisyon çalışmaları sonunda oy çokluğu ile 906 rakımlı Rasattepe’de Anıtkabir’in yapılmasına karar verdi. Aynı komisyon tarafından 1 Mart 1941 tarihinde uluslararası bir yarışma açıldı. Bu yarışmaya Türkiye, Almanya, İtalya, Avusturya, İsviçre, Fransa ve Çekoslavakya’dan toplam 47 proje katıldı. Bu projelerden 3 tanesi komisyon tarafından ödüle layık görüldü. Proje yarışma şartları gereğince birinciyi seçme hakkı hükümete verilmişti. Millî konuyu daha başarılı ifade etmesi ve projenin araziye uygunluğu sebebiyle, Türk mimarlar Prof. Emin ONAT ve Doç. Orhan ARDA’nın projesinin Anıt mezar olarak yapılmasına karar verildi. 9 Ekim 1944 tarihinde Anıtkabir’in yapımına başlandı. İnşaat 4 aşamalı olarak 9 yıllık bir sürede tamamlandı. 10 Kasım 1953 tarihinde ise ATATÜRK’ün naaşı 1938 yılından beri 15 yıl süreyle muhafaza edildiği geçici kabri olan Etnografya Müzesi’nden alınarak, büyük bir törenle ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir’e defnedildi. Anıtkabir 750 bin m²’lik bir alan üzerine kurulu olup bu alanın yaklaşık 120 bin m²’lik kısmı Anıt Bloğu, geri kalan kısmı ise Barış Parkıdır. Ziyaretçileri, ATATÜRK’ün huzuruna hazırlamak için yapılmış olan 262 metre uzunluğundaki yolun iki yanında oturmuş pozisyonda 24 Türk Oğuz boyunu simgeleyen 24 aslan heykeli bulunmaktadır. ATATÜRK’ün Türk ve Anadolu tarihine verdiği önem sebebiyle, Türk mitolojisinde güç ve kuvveti temsil eden ve Anadolu’da uygarlık kuran Hititlerin sanat üslubu ile yapılan aslan heykelleri, kuvvet ve sükûneti temsil etmektedir. Oturur durumda tasvir edilen aslanlar Türk milletinin barıştan yana olduğunu göstermektedir. Heykeller Hüseyin ÖZKAN’ın eseridir. Aslanlı Yol’un iki yanında çiçekler ve Virginia ardıçları yer alır. Yol traverten taşlar ile döşelidir. Yolun sonunda Türk bayrağının ve daha ileride Çankaya’nın görünmesi ATATÜRK’ün yüce katına gidiş bakımından çok anlamlıdır. Sesli Rehber Satış Bölümü 1 ANITKABİR YERLEŞİM PLANI 2 Otopark Gençliğe Hitabe Tuvaletler Hürriyet Kulesi’nin önünde üç erkekten oluşan heykel grubu vardır. Sağdaki erkek başında miğferi ve kaputu ile Türk askerini, onun yanındaki, elinde kitabı ile Türk gençliğini ve aydınını, biraz gerisindeki ise yerel kıyafetiyle Türk köylüsünü temsil etmektedir. Heykellerin yüzünde derin acı ile Türk milletinin kendine özgü ağırbaşlılığı ve yüksek irade gücü dile getirilmiştir. Heykel grubu Hüseyin ÖZKAN’ın eseridir. 14 11 4 10 7 BAYRAK DİREĞİ Anıtkabir’in Çankaya yönündeki 28 basamaklı Tören Meydanı’na giriş merdivenlerinin ortasında, yüksek bir direk üzerinde Türk bayrağı dalgalanır. Amerika’da özel olarak yapılan 33 metre 53 santim yüksekliğindeki ve 4850 kg. ağırlığındaki bu direk 1953’te Avrupa’da ki çelik bayrak direklerinin en yükseğidir. Direğin 4 metresi kaidenin altında yer almaktadır. Amerika’da yaşayan Türk asıllı Amerikan vatandaşı Nazmi CEMAL tarafından, kendi bayrak direği fabrikasında imal edilerek 1946 yılında Anıtkabir’e hediye edilmiştir. Bayrak direği kaidesinde yer alan kabartmada; meşale Türk medeniyetini, kılıç taarruz gücünü, miğfer savunma gücünü, meşe dalı zaferi, zeytin dalı ise barışı simgelemektedir. Kabartma, Kenan YONTUÇ’un eseridir. 15 8 İSMET İNÖNÜ LAHDİ 25 Aralık 1973 tarihinde vefat eden ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ‘nün sembolik lahdi batı revakının ortasında yer alır. Sembolik lahdin alt katında ise İsmet İNÖNÜ’nün mezar odası ve sergi salonu yer alır. İsmet İNÖNÜ, Anıtkabir’e Bakanlar Kurulu Kararı ile 28 Aralık 1973 tarihinde defnedilmiştir. Müze Girişi Tuvaletler Bayrak Direği 9 İstiklal Kulesi Tören Alanı İsmet İNÖNÜ Lahti Hürriyet Kulesi Mehmetçik Kulesi Barış Kulesi Zafer Kulesi 60 kişilik kapasiteye sahip salonda Anıtkabir, ATATÜRK ve Millî Mücadele konulu belgesel filmler gösterilmektedir. Salon Mehmetçik Kulesi’nde yer almaktadır. 10. Yıl Nutku HATIRA EŞYA SALONU Sesli Rehber Satış Bölümü Aslanlı Yol SİNEVİZYON SALONU Anıtkabir’in en önemli bölümü olan Mozole’ye çıkan 42 basamaklı merdivenlerin ortasında “Hitabet Kürsüsü” yer almaktadır. Mermer kürsünün cephesi, dairesel geometrik motiflerle süslü olup, ortasında ATATÜRK’ün “Hakimiyet Kayıtsız Şartsız Milletindir.” sözü yazılıdır. Kürsü, Kenan YONTUÇ’un eseridir. Mozole 72x52x17 metre boyutlarında uzunca dikdörtgen bir plan üzerine kurulmuş olup, önde ve arkada sekiz, yan cephelerde on dört adet 14.40 metre yüksekliğinde kolonlarla çevrelenmiştir. Mozole cephesinde solda ATATÜRK’ün Türk Gençliğine Hitabı, sağda ise ATATÜRK’ün Cumhuriyetin kuruluşunun 10’uncu yıldönümünde söylediği nutuk taş kabartma üzerine altın varak ile yazılmıştır. 5 6 KADIN HEYKEL GRUBU 12 13 Asansör Aslanlı yol sonunda yer alan 15 bin kişi kapasiteli Tören Meydanı 129x84.5 metre boyutlarındadır. Bu alanın zemini; siyah, kırmızı, sarı ve beyaz traverten taşlarla yapılmış 373 adet halı ve kilim motifleri bulunur. ERKEK HEYKEL GRUBU Müze Çıkışı P TÖREN MEYDANI İstiklal Kulesi’nin önünde, ulusal kıyafetler giymiş üç kadından oluşan bir heykel grubu vardır. Bu kadınlardan kenarlardaki ikisi yere kadar uzanan bir çelenk tutmaktadır. Başak demetlerinin meydana getirdiği çelenk bereketli yurdumuzu temsil etmektedir. Soldaki kadın ileri uzattığı elindeki kapla ATATÜRK’e Tanrıdan rahmet dilemekte, ortadaki kadın eliyle yüzünü kapamış ağlamaktadır. Bu üçlü heykel grubu, ATATÜRK’ü kaybetmenin üzüntüsü içinde bile gururlu, ağırbaşlı, azimli Türk kadınını anlatmaktadır. Heykel grubu Hüseyin ÖZKAN’ın eseridir. P 3 MOZOLE 23 Nisan Kulesi ŞEREF HOLÜ Misâk-ı Millî Kulesi İnkılâp Kulesi Mozole Cumhuriyet Kulesi Müdafaa-î Hukuk Kulesi Bayrak Direği Şeref Holü’ne bronz kapılardan girilir. Girişte sağda ATATÜRK’ün 29 Ekim 1938 tarihli Türk ordusuna son mesajı, solda ise ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ’nün ATATÜRK’ün ebediyete intikali üzerine 21 Kasım 1938’de Türk milletine söylediği taziye mesajı yer almaktadır. Girişin tam karşısında büyük pencerenin içinde ATATÜRK’ün sembolik lahdi bulunmaktadır. Lahit taşı 40 ton ağırlığında tek parça mermerden olup, Osmaniye ilinden getirilmiştir. Lahitin yer aldığı bölüm ise beyaz Afyon mermeri ile kaplıdır. Şeref Holü’nün zemini Adana ve Hatay’dan, duvarlar ise Afyon ve Bilecik’ten getirilen kırmızı, siyah, yeşil ve kaplan postu mermerlerle kaplanmıştır. 27 kirişten oluşan tavan ve yan galeri tavanları Türk halı ve kilim desenlerinden oluşan altın yaldızlı mozaik ile süslenmiştir. Tavan yüksekliği 17 metre olup yan duvarlarında 12 adet meşale bulunmaktadır. Mozole yapısının üstü, düz kurşun çatı ile örtülüdür. Hatıra eşya salonu Müdafaa-î Hukuk Kulesinde yer almaktadır. Bu bölümde 1968 yılında kurulan Anıtkabir Derneği faaliyetlerini yürütmektedir. Anıtkabir Derneği Bu bölümde ATATÜRK ve Anıtkabir ile ilgili kitap, broşür, CD ve bunun gibi bir çok hatıra eşya satışını sürdürmektedir. ANITKABİR KÜTÜPHANESİ ATATÜRK ve Kurtuluş Savaşı Müzesi Komutanlığı Karargâhı içinde Anıtkabir Kütüphanesi bulunmaktadır. Anıtkabir Kütüphanesi, ATATÜRK, Millî Mücadele ve inkılâplar konulu Türkçe ve yabancı dillerde kitapların bulunduğu bir ihtisas kütüphanesi olarak araştırmacı ve okuyucuya hafta içi 09.00-12:30 / 13.30-17.00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Çanakkale Savaşı Tören alanından Anıt Bloğu’na doğru bakıldığında, sağda yer alan Misak-ı Millî Kulesi’nin kapısından girilen ATATÜRK ve Kurtuluş Savaşı Müzesi, dört ana bölümden oluşmakta; birinci bölümde, ATATÜRK’ün kullandığı eşyalar ve kendisine yabancı devlet adamları tarafından hediye edilen eşyalar, ikinci bölümde Çanakkale Muharebeleri, Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz’un anlatıldığı panaromalar ile yağlı boya tablolar, üçüncü bölümde Millî Mücadele ve devrimlerin anlatıldığı galeriler ile Mustafa Kemal ATATÜRK’ün Mezar Odası, dördüncü bölümde ise Mustafa Kemal ATATÜRK’ün kütüphanesinde yer alan kitaplardan 3123 tanesinin sergilendiği bölüm yer alır. Müze 1. Bölüm: Misak-ı Millî ve İnkılâp Kuleleri arasındaki ilk bölümde bulunan ve ATATÜRK’ün özel eşyalarının sergilendiği kısım, 26 Ağustos 2002 tarihinde modern sergileme teknikleriyle yeniden düzenlenerek ve diğer bölümlerle birleştirilerek, ATATÜRK ve Kurtuluş Savaşı Müzesi adını almıştır. İlk olarak 21 Haziran 1960 tarihinde açılan bu bölümde ATATÜRK’ün kullandığı eşyalar ile kendisine yabancı devlet adamları tarafından hediye edilen eşyalar sergilenmektedir. Ayrıca bu bölümde, ATATÜRK’ün manevi evlatlarından A. Afet İNAN, Rukiye ERKİN ve Sabiha GÖKÇEN’in müzeye hediye ettikleri ATATÜRK’e ait eşyalar da sergilenmektedir. Büyük Taarruz büyük önder Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere Kurtuluş Savaşı’na katılan komutanlardan bazılarının portreleri ile Kurtuluş Savaşımızın çeşitli anlarının resmedildiği büyük boyutlu yağlı boya tablolar sergilenmektedir. Bu bölümde yer alan eserler Türk, Azeri ve Rus sanatçıların ortak çalışması ile oluşturulmuştur. Müdafaa-î Hukuk Kulesi Sakarya Meydan Muharebesi Atatürk Özel Kitaplığı Cumhuriyet Kulesi Tonozlu Galeriler Mezar Odası Değerli sanatçılar tarafından hazırlanmış rölyefler tonozlu galerilerin görselliğini güçlendirmektedir. Ayrıca tonozlu galerilerin bulunduğu koridor boyunca Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük hizmetleri görülen asker-sivil kahramanlardan 20’sinin büstü ve kısa özgeçmişi de yer almaktadır. 3 4 Müze 4. Bölüm Müze 3. Bölüm Müze 3. Bölüm: Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’nin üçüncü bölümü, panorama bölümünü çevreleyen koridordaki 18 galeride yer alan tematik sergi alanlarından oluşmaktadır. 1919-1938 yılları arası döneme ilişkin olayların anlatıldığı tonozlu galeriler, ATATÜRK ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’ne farklı bir atmosfer kazandırmaktadır. Bu galerilerde Türk yurdunun paylaşılması, Türk ulusunun uyanışı, Kurtuluş Savaşı’nın evreleri ve zaferden sonra modern Türkiye’nin doğuşunu hazırlayan inkılâplar anlatılmıştır. Vitrin düzenlemelerinde Kurtuluş Savaşı ve ATATÜRK devrimlerine ilişkin 2 bin kadar fotoğraf ile bunların Türkçe ve İngilizce açıklamalarına yer verilmiştir. 3 4 2 Müze 2. Bölüm 2 Panaromalar Bölümü 1 Müze 2. Bölüm: ATATÜRK ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’nin ikinci bölümünde Çanakkale Muharebeleri, Sakarya Meydan Muharebesi ile Büyük Taarruz ve Başkomutan Meydan Muharebelerini konu alan üç panorama dikkati çekmektedir. Panoramalar, önlerinde düzenlenen başka bir alanla üç boyutlu bir etkiye büründürülmüştür. Burada Kurtuluşa ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşuna giden yolda yaşanan güçlükler ziyaretçilere yaşatılmaya çalışılmıştır. Bu bölümde ayrıca başta ANITKABİR AÇILIŞ VE KAPANIŞ SAATLERİ 1 ŞUBAT - 14 MAYIS: 09:00 - 16:30 15 MAYIS - 31 EKİM: 09:00 - 17:00 1 KASIM - 31 OCAK: 09:00 - 16:00 MÜZE GİRİŞİ ÜCRETSİZDİR. ANITKABİR KOMUTANLIĞI ANITTEPE/ANKARA TEL : 0 312 231 79 75 FAKS : 0 312 231 53 80 www.tsk.tr/12_anitkabir/ sanal_muze/7.index.html Müze 4. Bölüm: Mezar Odası: ATATÜRK’ün aziz naaşı, Mozolenin zemin katında doğrudan doğruya toprağa kazılmış bir mezarda bulunmaktadır. Mozoledeki sembolik lahdin 7 metre altında bulunan mezar odası Selçuklu ve Osmanlı türbe mimarisi tarzında sekizgen planlı olarak yapılmıştır. Mezar odasının zemin ve duvarları siyah, beyaz, kırmızı, yeşil mermerlerle kaplanmıştır. Mezar odasının tam ortasında kırmızı mermerden bir sanduka bulunmaktadır. Bu sandukanın etrafında 81 ilimizden, KKTC ve Azerbaycan’dan getirilen topraklar pirinç vazolara konulmuştur. ATATÜRK’ün naaşı o dönemin bütün vilayetleri, Selanik’teki evi, Kore’deki Türk şehitliği, KKTC ve Suriye’deki Türk toprağı sayılan Süleyman Şah’ın mezarından getirilen toprakların harmanlandığı mezara 10 Kasım 1953 tarihinde devlet erkânı ve kız kardeşi Makbule ATADAN’ın huzurunda defnedildi. Ama bilmeliyiz ki; II. Cumhurbaşkanımız İsmet İNÖNÜ’nün 21 Kasım 1938’de Türk milletine beyannamesinde söylediği gibi, “Hakikatte yattığı yer, Türk milletinin O’nun için aşk ve iftiharla dolu olan, kahraman ve vefalı göğsüdür.” Müze 1. Bölüm 1 Müze 1. Bölüm İnkılâp Kulesi ATATÜRK ve Kurtuluş Savaşı Müzesi’nin dördüncü bölümü, Cumhuriyet ve Müdafaa-î Hukuk Kuleleri arasında yer alan kısım, ATATÜRK Özel Kitaplığıdır. “Fikir ve Düşünce Adamı ATATÜRK” den ilham alınarak 11 Haziran 2005 tarihinde çağdaş müzecilik anlayışı doğrultusunda yeniden düzenlenen bu bölümde, ATATÜRK’ün kütüphanesinde yer alan 3123 adet kitap sergilenmektedir. Kütüphanede Türkçe’nin yanı sıra Fransızca, İngilizce, Romence, Yunanca, Latince dillerinde yazılmış kitaplar da bulunmaktadır. Kütüphanedeki kitaplar konu bazında değerlendirildiğinde ilk sırayı tarih, ikinci sırayı ise dil ve edebiyat almaktadır. Yaşamının her döneminde kitapla bütünleşmiş, okuma sevgisinin kendisine sağladığı bilgi birikimini zaman zaman kaleme almış olan ATATÜRK, farklı konularda kitaplar da yazmıştır. Ayrıca bu bölümdeki dokunmatik bilgisayarlardan Anıtkabir ve ATATÜRK ile ilgili bilgilere de ulaşılabilmektedir.
