11 İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar Giriş
advertisement
InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar 11 İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar Anahtar Kelimeler Stratejik ittifak, işbirliği, ağ, organizasyonlar arasındaki ilişkiler Bu bileşeni okuduktan sonra, stratejik ittifakların neler olduğunu, bunların neden önemli olduğunu ve bir ittifakı kurarken ve desteklerken izlenecek aşamaları tanımlayabileceksiniz. Bu modül üzerindeki çalışmanız 40-50 dakikanızı alacaktır. Giriş Yeni bir pazara girişinizi hızlandırmanın, üretkenliğinizi iyileştirmenin, bir rekabet avantajı kazanmanın ya da ürün çeşitlerinizi artırmanın bir yolunu mu arıyorsunuz? Tüm bunlar için yanıt, bir stratejik ittifak olabilir. Şöyle bir durum düşünün: Firmanızın teknik know-how'ı (bir inovasyon fikri), başka bir firmanın ise bu know-how'ı pazara sunacak kaynakları var. Ama uygun ittifaklar kurma, uygulamaya koyma ve sürdürme yeteneğiniz olmadığı sürece, firmanız en iyi firmalar kombinasyonunun kaynaklarından bile yararlanamayabilir. 21. yüzyılın başlarında, çoğu iş organizasyonu tek başına ayakta kalamayacağı sonucuna ulaştı ve ayakta kalabilmek için hem tedarik, hem de teslimat zincirlerinde stratejik ittifaklar kurmak zorunda olduğunu keşfetti.1 Bu stratejik ittifaklar tek bir ortakla ya da birçok ortakla kurulabilir. Çoğu durumda, bu ilişkiler şu üçünden birine ulaşmak için kurulur:2 1. Yeni ürünler ya da hizmetler geliştirmek (İnovasyon) 2. Maliyet açısından etkin bir şekilde yeni işler geliştirmek (İş geliştirme) 3. Tedarik zincirlerinde maliyetleri azaltmak 1 http://www.alliancebestpractice.com/ 2 A.g.y. 01.08.2015 1/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar 11.5.1 Stratejik ittifaklar nelerdir? Bir stratejik ittifak kurmak, farklı firmalar arasında ya da işletmeler, üniversiteler ve araştırma ve teknoloji kuruluşları arasında işbirlikleri düzenleme ve sürdürme sürecidir. Bu ittifakların ilkesi, yasal olarak geçerli sözleşmelerden çok ortaklar arasındaki güvene dayanır; ama pratikte, işbirliği düzenlemelerinde sözleşmeler de oldukça yaygın bir şekilde kullanılıyor. Şu şekilde resmi bir tanım yapılabilir: Stratejik ittifak iki ya da daha fazla taraf arasında, organizasyonların bağımsızlıkları bozulmaksızın, üzerinde anlaşılan bir hedefler kümesine ulaşmak ya da kritik önemdeki bir iş gereksinimini karşılamak amacıyla kurulan resmi bir ilişkidir.3 Bir stratejik ittifak, başka ortakların bilgilerinden ve uzmanlıklarından yararlanmak yoluyla firmanızda inovasyonu önemli ölçüde destekleyebilir. Bu ittifaklar, kendi Ar-Ge bölümlerini kurmak için yeterli kaynağa sahip olmayan pek çok KOBİ için özellikle önemlidir. Firmalar, bilgi, uzmanlık ve fikri mülkiyetin yanı sıra, ürünleri, dağıtım kanallarını, imalat kabiliyetini, proje finansmanını ve kaynakları da paylaşabilirler. Hedef, bilgileri, kaynakları ve riskleri paylaşmak için birlikte çalışarak (bireysel olarak elde edilebilecek olandan) daha fazla fayda elde etmektir. Özetlemek gerekirse, bir ittifak, ortak bir hedefe ulaşmak üzere, belirlenmiş ya da belirlenmemiş bir süre için güçlerin ve kaynakların birleştirilmesi olarak görülebilir.4 Stratejik ittifaklar, firmaların beceri, kaynak, bilgi ya da uzmanlık paylaşmalarına izin verir. Bazı durumlarda, bir ittifakı her firma kendisine yardım etmenin bir yolu olarak görebilir ve başka firmaların becerilerine vb. erişim kazanmasına çalışabilir. Ayrıca, ittifakın katılan organizasyonların başlıca odak noktası olduğu durumlar da vardır – bu durumda organizasyonlar ürünün ya da hizmetin üretimini paylaşır ve firmaların hiçbiri doğrudan sorumlu değildir. Stratejik ittifaklar iş ortamındaki şu tür trendlerle bağlantılı olabilir: 3 4 http://en.wikipedia.org/wiki/Strategic_alliance Fundación COTEC, CENTRIM, IRIM, Manchester Business School, Socintec (1998) TEMAGUIDE. A Guide to Technology Management and Innovation for Companies. A research undertaken with support of the EU Innovation Program. 01.08.2015 2/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar • Katmanların azaltılması (hiyerarşinin yok edilmesi) • İşlerin tasfiyesi ve ana faaliyet alanına odaklanma • Temel yetkinlik analizinin uygulanması • Teknolojinin karmaşıklığının artması ve daha hızlı geliştirme döngüleri. Stratejik ittifaklar teknik olarak yönetilebilecek bir iş yaklaşımıdır, ama yeni ittifaklar da yeni bir model ya da iş yapısı olarak görülebilir. Stratejik ittifaklar organizasyonların şunları yapmasına olanak tanır: • Sorunları çözmek ya da sözleşmelerin gereklerini yerine getirmekle yetinmeyip kabiliyetlerini iyileştirmek ve genişletmek • Gelecekteki gereksinimler için bilgi edinmek • İşletmenin teknoloji stratejisini proaktif bir şekilde uygulamaya koymak.5 Organizasyonlar, programlama ve kaynak sağlama problemlerini belli bir amaca yönelik olarak çözebilmek için de stratejik ittifaklar kurabilirler; bazı organizasyonlar sadece bu amaç için konsorsiyumlar6 kurabilirler. 11.5.2 Neden stratejik ittifaklar kurulur? Son yıllarda stratejik ittifaklarda görülen artış büyük ölçüde şu ekonomik faktörlere ve iş trendlerine bağlıdır:7 • İttifakın katıldığı projelerde maliyetler paylaşılır. • Ar-Ge projelerinde finansal risk ve maruz kalma daha azdır. • Teknoloji giderek daha karmaşık ve çok disiplinli hale geliyor ve bu nedenle firmaların "son model" olmaya devam edebilmeleri için kendi temel yetkinliklerine odaklanmaları gereklidir. • Kurum içi geliştirme yerine işbirliği yoluyla yeni bilgi ya da teknoloji kaynaklarına daha hızlı erişim. • "Çevik imalat" konseptleri (ve artan inovasyon hızları) ağ uygulamalarını teşvik ve "talep" eder. • Avrupa'da entegrasyon ve finansman bulunabilirliği. 5 TEMAGUIDE 6 Konsorsiyumlar kâr amacı gütmeyen kuruluşlar sektöründe daha yaygındır. http://en.wikipedia.org/wiki/Consortium 7 TEMAGUIDE 01.08.2015 3/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar • Uluslararası sözleşme fırsatlarında ittifak tekliflerinin güvenilirliğinin artması. Bir stratejik ittifakta bir sinerji mevcut olabilir; bütün, parçaların toplamından büyüktür. Spesifik bir hedefe yönelik bir stratejik ittifakın kabiliyeti, üyesi olan firmaların kabiliyetlerinden daha büyük olabilir ve daha kolay bir şekilde desteklenebilir. Bu, stratejik bir ittifak kurmak için bir gerekçe olarak değil, bir ikincil fayda olarak değerlendirilmelidir.8 Pratikte, bir firmanın organizasyon yapısında bazı değişiklikler beklemeksizin bu tür bir işbirliğini bir iş ya da Ar-Ge stratejisi olarak kullanması gerçekçi değildir. İşbirliğinin başlıca faydalarından biri, yapıyı ekstra esneklik ve kabiliyet kazandıracak şekilde değiştirebilmek ve iyileştirebilmektir. Hiç değilse, kişilerin ve ekiplerin, başka firmalardaki kişilerle ve ekiplerle yeni biçimlerde çalışabilmeleri gerekir. Bu amaca ulaşmak için BT'nin ve telekomünikasyonun daha iyi bir şekilde kullanılabilmesi, başlı başına kayda değer bir olumlu değişim sağlayabilir. Firmalar temel iş süreçlerinde (örneğin, yeni ürün geliştirme) performanslarını kıyaslamak için birlikte çalışabilirler. Personeli eğitmenin, geliştirmenin ya da motive etmenin bir yöntemi olarak işbirliğinden yararlanabilirler. Örneğin, üniversitelerle birlikte çalışmak, araştırma ekibinin çok çeşitli yeni fikirlere erişmesini sağlayabilir ve firmanın yüksek nitelikte araştırmacılar işe almasına yardımcı olabilir. Bu tür işbirliğini organizasyonun evrimi için bir strateji olarak kullanmak, işin yeniden yapılandırılmasının tuzaklarından kaçınılmasını sağlayabilir. Aynı zamanda, iş sürecinin değişimine gerekli bir yanıtın, muhtemelen işbirliği faaliyetinde bir artış olacağına da dikkat edilmelidir. İş sürecinin yeniden yapılandırılmasında genellikle ağlar ya da tedarik zinciri yoluyla kaynakların daha az pahalı ve daha verimli bir şekilde kullanılabileceği varsayılır.9 Lütfen durun ve düşünün: Bileşenin bu bölümünü okuduktan sonra: Firmanızın ya da firmanızın departmanlarından birinin başka firmalarla bir stratejik ittifak kurma olanağı var mı? Firmanız, inovatif ürünler ya da hizmetler geliştirmek üzere başka firmalarla bilgi, beceri ve kaynak paylaşabiliyor mu? 8 TEMAGUIDE 9 A.g.y. 01.08.2015 4/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar 11.5.3 Stratejik bir ittifak nasıl kurulur? İşbirliğinin motivasyonlarına bağlı olarak, firma aşağıdaki şekilde görülen ilk aşamaları planlamaya başlayabilir: 1 2 Uygun organizasyonları Identify (stratejik appropriate tanımlamak uyum) organisations (strategic fit) Rekabet etkilerini Consider competitive değerlendirmek (potansiyel influences (are the potential ortaklar doğrudan partners workingrakiplerinizle directly çalışıyor mu? Bu bir sorun with your competitors? mu?) Might oluşturur this be a problem?) 6 5 Bunların stratejiye Decideteklif howedilen they might fit nasılthe uyabileceğine karar into proposed strategy vermek Mevcut işbirliği projelerini Identify any existing belirlemek (veritabanlarında, collaborative projects (in ticaret odalarında...) databases, chambers of commerce…) 7 8 Fikri mülkiyet Consider how haklarının intellectual nasıl tahsisrights edileceğini property will beve ek inovasyon fırsatlarının assigned and how nasıl yönetileceğini additional innovation değerlendirmek opportunities will be managed Başlangıçtaki Understand how all the projenin/projelerin ötesinde companies might learn from faydaların elde edilebilmesi the relationship so thatiçin tüm firmaların nasıl bir benefits are ilişkiden gained beyond şeyler öğrenebileceklerini the initial project(s) anlamak 3 Mevcut kabiliyetleri (bilgi, Understand existing beceri, kaynaklar vb.) capabilities (knowledge, anlamak etc) skills, resources, 4 İşbirliği ilişkilerinin nasıl Decide how collaborating yönetileceğine karar vermek relationships will be (örneğin iş süreci managed (e.g. consider modellemesini business process değerlendirmek) modelling) 9 Potansiyel ortakların Consider internal needsiçand gereksinimlerini characteristicsveofözelliklerini potential değerlendirmek partners Şekil 1. Bir stratejik ittifak oluşumunda ilk aşamalar10 Lütfen durun ve düşünün: Firmanızın yeni bir ürün için bir inovasyon fikri olduğunu, ama bu fikri bir ürüne dönüştürmek için gerekli kaynaklara ve uzmanlığa sahip olmadığını hayal edin. Okuduklarınız uyarınca, bir stratejik ittifak bir çözüm olabilir, değil mi? O halde, Şekil 1'deki aşamaları izleyerek ittifakı kurmayı deneyebilirsiniz. 10 Bu Şeklin içeriği TEMAGUIDE'a dayanmaktadır. 01.08.2015 5/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar 11.5.4 İş fonksiyonları için kaynaklar ve sonuçlar Stratejik ittifaklar yönetim tarafından teşvik edilmeli ve desteklenmelidir ve her kademedeki çalışanlar tarafından uygulamaya konmalıdır. İşbirliği çalışanların birlikte çalışmaya alışık olduklarından çok farklı türde organizasyonlarla ve kişilerle irtibat kurmalarını sağlayabilir. Bu bir teşvik ya da bir güçlük olabilir. Çalışanları farklı değer sistemlerine ve yönetim kültürlerine hazırlamak için bazı eğitim programlarına gereksinim duyulabilir. Yaratıcılık teknikleri hakkında bilgi edinmek11 bunu kolaylaştırmak açısından yararlı bir yol olabilir. Kurum içi mentorluk ya da koçluk sistemleri de yararlı olabilir. İşbirliği daha aktif hale geldikçe, işbirliğinin hedefleri ve faaliyetleri, ona katılan tek tek firmaların hedeflerinden ve faaliyetlerinden daha önemli hale gelebilir. Tek tek firmalar başlangıçtaki iş ilgilerini değiştirmeden sürdürebilirler ya da durumu son derece köklü bir değişim geçirmek için bir fırsat olarak kullanabilirler. Bu tür değişimler müşteriler ve diğer ittifak ortakları üzerinde de etkili olabilir; güven yüksek düzeydeyse bunu ittifak içinde tartışma ve durumdan bir şeyler öğrenme fırsatları mevcut olabilir. Güvenin çok yüksek olmadığı durumlarda, stratejik düşünmeyi teşvik etmek için yaratıcılık tekniklerinden ya da kolaylaştırma becerilerinden ve danışmanlıktan yararlanmak yerinde olabilir. Stratejik ittifak iş stratejisinin bir parçası olarak başlatıldıktan sonra kendi kendini yenileyebilen ve gerçekleştirebilen bir süreçtir; bu nedenle, ağ oluşturmanın bazı uzun vadeli sonuçları hesaba katılmalıdır. Bu, firmayı nereye taşır? Firmayı birincil hedefinden uzaklaştırır mı? Firma başka bir organizasyona aşırı bağımlı ve bu nedenle savunmasız hale gelir mi?12 Üniversite-endüstri etkileşimleri Avrupa çapında yoğunlaşıyor ve firmalar tarafından yürütülen temel araştırmaların seviyesi azalıyor; bu trendin bir sonucu olarak, firmaların finansal performansı artıyor gibi görünüyor. Bununla birlikte, işbirliği politikasının bir sonucu olarak dinamik bilim ve teknoloji alanlarındaki çok önemli becerileri kaybederlerse, gelecekte yeni teknolojileri soğuramayabilirler. Bu nedenle firmaların üniversitelerle (ve başka kuruluşlarla) nasıl etkileşim kurduklarını ve işbirliği 11 Yaratıcılık teknikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için, lütfen bu kılavuzun "İnovatif çözümler geliştirmek için araçlar" başlıklı 4. bileşenine bakın. 12 TEMAGUIDE 01.08.2015 6/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar sürecinden nasıl tesadüfen bir şeyler öğrendiklerini değerlendirmeleri gerekir. Sadece bir alt sözleşmeymiş gibi bir projenin sonuçlarını edinmeyi amaçlarlarsa, başka fırsatları kaçırabilirler.13 Lütfen durun ve düşünün: Organizasyonunuzun üniversitelerle ve/veya teknoloji merkezleriyle etkileşim kurmaya gereksinimi var mı? Eğer öyleyse, firmanız bilgi aktarımıyla ilgileniyor mu, yoksa sadece araştırmanın sonuçlarını mı istiyor? Bir stratejik ittifakta kilit önemdeki bir organizasyon zamanla ulaşılmaz olabilir ya da başka bir ağda çalışmayı tercih edebilir; bir ağda her bir ortağın stratejik gelişimi ve hedefleri göz önünde bulundurulmalıdır. Son derece kritik misyonlarda, gerçekleşen bu tür durumların riskleri ve sonuçları önceden değerlendirilmelidir. İttifak kurulduktan sonra yeni bir çalışma şekli haline gelebilir ve firmayı daha önce tahmin edilmeyen yeni ve umut vaat eden alanlara yönlendirebilir. Bu, heyecan verici bir durum olabilir, ama kontrol edilmeli ve teknoloji stratejisi üzerine düşünmenin bir parçası haline getirilmelidir. Stratejik ittifak fonksiyonel sorumluluklarla geleneksel hatlar üzerinden tasarlanırsa ağ oluşturmayla bağlantılı gerekli avantajların bir kısmı gözden kaçırılabilir. İttifaklar, sadece mevcut organizasyonlar arasındaki bağlantıları değil, yeni organizasyon yapılarını da gerektirir ve bunlarla sonuçlanır. 11.5.5 Vaka çalışması14 Elektronik susturucu geliştiricisi, yeni bir ürün, itibar ve dağıtım olanağı kazandı: Noise Cancellation Technologies, Inc., geleneksel otomobil susturucularının yerine geçebilecek bir elektronik gürültü yok etme teknolojisi geliştirdi. Firma, devrim niteliğinde elektronik bir susturucu geliştirmek üzere susturucu üreticisi Walker Manufacturing'le işbirliğine gitti. Noise Cancellation gerekli teknolojiye sahipti. Walker'ın ise otomotiv alanında uzmanlığı, piyasada itibarı ve gelen siparişlere yanıt verebilmesini sağlayan imalat kabiliyeti vardı. Walker'ın itibarını kullanarak birlikte başlıca müşterilerle temas kurdular ve New York ve Montreal'deki belediye otobüslerinde test kurulumları yapma fırsatını elde ettiler. 13 14 TEMAGUIDE http://www.corporate-partnering.com/info/strategic-alliances-partnering-examples.htm 01.08.2015 7/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar Noise Cancellation, teknik, pazarlama ve imalat kaynaklarına sahipti. Walker'ın fiyat açısından rekabetçi bir endüstride kâr marjlarını büyütmesini sağlayacak lider bir teknolojisi vardı. Yazılım firması derleyici kodlarını tamamlaması için gerekli finansmanı buldu. Bu parayı yatırımcılardan almamıştı ve hiçbir zaman ödemesi gerekmiyordu. Bir ürün sağlaması yeterliydi. Lütfen durun ve düşünün: Kendi ortamınızda herhangi bir başarılı vaka örneği hatırlıyor musunuz? 11.5.6 Önemli Noktaların Özeti Firmalar, üniversiteler, araştırma ve teknoloji merkezleri stratejik ittifaklara girerlerse, KOBİ'lerde inovasyon yeni fikirlere ve teknolojilere erişim kazanmak ve becerileri, kaynakları, bilgileri ya da uzmanlıkları paylaşmak için önemli bir destek elde edebilir. Stratejik bir ittifak, ortak bir hedefe ulaşmak üzere, belirlenmiş ya da belirlenmemiş bir süre için güçlerin ve kaynakların birleştirilmesi olarak görülebilir. Son yıllarda stratejik ittifaklarda görülen artış büyük ölçüde ittifakın projelerinde maliyetlerin paylaşılması, Ar-Ge projelerinde risk ve maruz kalmanın daha az olması ve bilgi ve teknoloji kaynaklarına erişim gibi ekonomik faktörlere ve iş trendlerine bağlıdır. Bu bileşeni okuduktan sonra, bir stratejik ittifakın ne olduğunu, inovasyon sürecinde neden gerekli olduğunu ve firmanızın gerekliliklerine bağlı olarak bir ittifak kurmanın çeşitli aşamalarını öğrenmiş olmalısınız. Kaynakça Wikimedia Foundation, Inc. Son değişiklik 18 Mayıs 2008; son olarak 18 Temmuz 2008'de görüntülendi. http://en.wikipedia.org/wiki/Strategic_alliance Corporate Partnering Institute, 4843 Howard Street, Skokie, IL 60077. Son olarak 18 Temmuz 2008'de görüntülendi. http://www.corporate-partnering.com/info/strategicalliances-partnering-examples.htm Mike Nevin Consulting Ltd. Registered Office: 196 Old Station Road, Hampton in Arden, Solihull, B92 0HQ. Registered in England No. 04618404. Son olarak 18 Temmuz 2008'de görüntülendi. http://www.alliancebestpractice.com/ 01.08.2015 8/9 © INNOCASE InnoSupport – KOBİ'lerde İnovasyonu Desteklemek 11. İnovasyon Ağlarının Türleri 11.5 Stratejik ittifaklar Fundación COTEC, CENTRIM, IRIM, Manchester Business School, Socintec (1998) TEMAGUIDE. A Guide to Technology Management and Innovation for Companies. A research undertaken with support of the EU Innovation Program. İlave Kaynaklar Web Siteleri http://smib.vuw.ac.nz:8081/www/ANZMAC1999/Site/Z/Zaman.pdf KOBİ'lerin stratejik ittifaklar kurmalarını pazarlama perspektifinden değerlendiren bir makale. Son olarak 18 Temmuz 2008'de görüntülendi. http://www.haynesboone.com/FILES/tbl_s12PublicationsHotTopics%5CPublicationPDF60 %5C308%5C06_19_2001_Mears.pdf Yeni ekonomide stratejik ittifaklar ve ortaklık kurma inovasyonları. Son olarak 18 Temmuz 2008'de görüntülendi. http://epubs.surrey.ac.uk/cgi/viewcontent.cgi?article=1010&context=entrepstrategy Stratejik ittifakların ve işbirliği modellerinin ele alındığı bir rapor. Son olarak 18 Temmuz 2008'de görüntülendi. Terimler Sözlüğü Konsorsiyum: Belli bir görevi yerine getirmek amacıyla işadamları ya da firmalar tarafından kurulan geçici iş organizasyonu. (Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Category:Consortia) Katmanların azaltılması: Bir yönetim hiyerarşisindeki katmanların azaltılmasını ifade eden bir yönetim ve kurumsal yeniden yapılanma terimidir. (Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Delayering) Stratejik ittifak: İki ya da daha fazla taraf arasında, organizasyonların bağımsızlıkları bozulmaksızın, üzerinde anlaşılan bir hedefler kümesine ulaşmak ya da kritik önemdeki bir iş gereksinimini karşılamak amacıyla kurulan resmi bir ilişkidir. (Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Strategic_alliance) Stratejik uyum (ya da stratejik uyumluluk): Bir organizasyonun ya da bir ortaklık halinde çalışan organizasyonların faaliyetlerinin rekabet avantajına katkıda bulunacak şekilde birbirlerini tamamlama oranı. Bir organizasyonun başka bir organizasyonla stratejik uyumu, devralma, çeşitlendirme ya da elden çıkarma kararlarında çoğu zaman göz önünde bulundurulan bir faktördür. (Kaynak: http://dictionary.bnet.com/definition/strategic+fit.html) 01.08.2015 9/9 © INNOCASE
