Yeni Nesil Internet Çözümleri - Inet-tr

Yeni Nesil
Internet Çözümleri
Refik C. Arkut
Yönetim Danõşmanõ
refik.arkut@alcatel.com.tr
Genel Bakõş
▼ Yeni nesil ağlar
▼ Yeni nesil ağ işleticilerin işlevleri
▼ Yeni nesil ağ çözümleri
■
■
■
■
“Veri erişimle başlar”
Ses ve veri yakõnsamasõ
Akõllõ IP ağlarõ
Veri ve optik yakõnsamasõ
(elektrondan fotona . . .)
▼ Özet
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
2
Yeni Nesil Ağlar
Günümüzde ağ çözümleri
servis
1999
CPE
Erişim
Kenar
Çekirdek
Taşõma
CO
ses
ses (anahtarlamalõ) ağ
Çoklu-servis
(FR, ATM)
FR & ATM (veri) ağ
IP (Internet)
sonet
SDH
DWDM
IP ağõ
IP POP
▼ Her uygulama için bir ağ
■
■
■
Ses -> anahtarlamalõ TDM
Veri -> FR/ATM
IP uygulama -> en-iyi-çaba IP/Internet
▼ Yalnõz ATM’in çoklu-servis taşõma yeteneği var, ancak
■
■
Ses ve veri hala ayrõ uygulamalar (servis tümleşimi yok)
Seçimli iş fõrsatlarõ (Tandem anahtar değişimi, …)
▼ Tümleşim yalnõz SDH/sonet taşõma seviyesinde
bulunuyor
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
4
Ağ dönüşüyor . . .
servis
CPE
Erişim
Kenar
Çekirdek
Taşõma
CO
1999
ses
ses (anahtarlamalõ) ağõ
Çoklu-servis
(FR, ATM)
FR & ATM (veri) ağõ
IP (Internet)
IP ağõ
sonet
SDH
DWDM
IP POP
Veri & Optik
Yakõnsamasõ
2003
ses & Veri Yakõnsamasõ
Yeni CO/POP
Çokluservis
Veri
&
ses
Ağ yönetimi
servis yönetimi
“Akõllõ ses & Veri (IP VPN & Qos) ağlanmasõ”
Çokluservis
CPE
Tümleşik
Erişim
sistemleri
Erişim & AnaDevre (Trunk)
Çağrõ sunucu
Ortam Erişimi & Geçiti
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
Optik &
Fotonik
Çekirdek
Yönlendirici
DWDM
5
Stratejik yönelimleri
▼ Yeni nesil ağlanma:
■ Tümleşim:
➨ ses (anahtarlama) & veri (paket yönlendirme)
●
ses sadece bir başka uygulama: azaltõlmõş yatõrõm & işletim
maliyetleri
➨ optik & veri
●
yalõn ağ: azaltõlan işletim maliyetleri
➨ mobil & veri
●
mobil sadece başka bir erişim ağõ: yeni gelirler
●
kullanõcõlarõn gezginliği
■ Akõllõ veri çözümleri:
➨ Ağlanmanõn değerinin artõrõlmasõ (VPN, toptan satõş,
demetleme)
➨ Mevcudun farklõlaştõrõlmasõ ve işleticiler için yeni iş ufuklarõ
■ Açõk arayüz çözümleri:
➨ Yeni iş modelleri olurlu, örneğin, Bağõmsõz Yazõlõm
sağlayõcõlarõ (ISV)
➨ Ürün kullanõm kapsamõnõn genişletilmesi
➨ Yeni uygulamalar sunumunun hõzlandõrõlmasõ
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
6
Yeni telekom görünümünde
ana kolaylaştõrõcõ etkenler
Teknolojiler
Ana kolaylaştõrõcõlar
▼ Bakõr - ADSL (xDSL)
▼ Yüksek-hõz erişim &
bakõrõn tekrar kullanõmõ
▼ Telsiz - LMDS
▼ Başka ortamlar
üzerinden yüksek-hõz erişim
▼ Optik - DWDM, tera-bit
▼ Optik & veri izdivacõ
yönlendirici, OXC
▼ Ses paketlenmesi
▼ Erişim Geçiti, softswitch
▼ Donanõm-temelli
▼ Yönlendiriciler ve
yönlendirme &
anahtarlar
anahtarlama
▼ SMC & Politika sunucu
▼ Merkezi kullanõcõ &
servis yönetimi
▼ NM & Trafik
▼ Ağ yönetim etkinliği
Mühendisliği
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
7
Yeni telekom görünümü için
ana yönelimler
Ana yönelimler
▼ Ses ve çoklu-servis
veri için YeniNesil ağ
kenarõ
▼ Qos & VPN
Teknolojiler
▼ BRAS
▼ Politika sunucu, VPN
▼ Terminaller, DSP
▼ Daha akõllõ CPE
▼ Merkezi
anahtarlamanõn tam
dağõtõlmõş modele
evrimi …
4/5 şõnõfõ gelişimi ve
değişimi
▼ UAG-VoP Ana-devre
Geçiti, UAG-VoIP Erişim
Geçiti, SMC Geçitbekçisi & İşaretleşme
Geçiti, Çağrõ sunucu
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
8
Yeni Nesil Ağ İşleticilerin
İşlevleri
Geçmiş milenyumda operatörler
CPE
Yerel
Erişim
Kenar
şerviş
Çekirdek
Omurga
“İçerik”
Günümüz ağ sağlayõcõlarõ
ILEC
CLEC
IXC
ATM/FR Veri İşleticileri
Yönetilen servisler
İçerik sağlayõcõ
ISP
▼ 100 yõl telefon:
■
■
ILEC ve IXC’ce (PTT) adreslenmiş
CLEC’ten benzer çözümler için yarõşma
■
■
■
uçtan-uca veri işleticileri
bazõlarõ yönetilmiş (veri) servisleri sunumuna geçmiş
veri VPN de içeriliyor
■
ISS’lerce kenardan içerik’e kadar adresleniyor (e-posta,
haberler, v.s.)
içerik sağlayõcõlar info-otoyoluna giriyor
geniş ölçekli kullanõcõ-bilgisayar etkileşiminin başlamasõ
▼ 30 yõl çoklu-servis veri (X.25, FR, ATM):
▼ 10 yõl (ticari) IP:
■
■
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
10
Yeni telekom döneminde
işleticilerin sorunlarõ
▼ Kuralsõzlaştõrma (deregülasyon):
■ aşõrõ fiyat yarõşmasõ à sesten veri gelirlerine (ses
sonsuza kadar ‘gelir’ kaynağõ olmayacak)
■ küresel oyuncular à ağlar-arasõ bağlaşõmlar
▼ Ölçeklenebilirlik ( >500)
■ paket temelli çözümler: yanlõz veri anahtarlarõ bu
tarz ölçeklenebilir
▼ Maliyet-etkin çoklu-uygulama desteği
■ VPN ve Qos, farklõ ücretlendirme olanaklarõ
▼ Güvenirlik: 99.999%
■ kendi kendine ‘iyileşen’ ağlar: iletim çözümün
esas parçasõ
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
11
Yeni telekom döneminde
işleticilerin sorunlarõ
▼ Kullanõcõ gezginliği:
■ merkezi akõl: örnek, ‘kullanõcõ servis profili’
▼ Müşteri bağlõlõğõnõ yakalama:
■ uç-kullanõcõlara değer yaratma
▼ “Yeni bir milenyuma girerken telekom
endüstrisinin yeniden biçimlenmesi bir on-yõl
almayacaktõr”
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
12
Yeni milenyumda
işletici işlevleri
CPE
Yerel
Erişim
Kenar
şervişi
Çekirdek
Omurga
“İçerik”
Günümüzde Ağ sağlayõcõlar
ILEC
100 yõl telefon
IXC
CLEC
ATM/FR Veri işleticiler
Yönetilen servisler
30 yõl veri
10 yõl IP
İçerik sağlayõcõlar
ISS
Yeni Nesil Ağ ve servis sağlayõcõlarõn İşlevleri
Perakende
İçerik sağlayõcõ
Yerel Erişim sağlayõcõlarõ
ILEC, CLEC, v.s.
Yönetilen IP VPN
ISS
Veri (IP) SS
Mobil SS
Portal
.com
MAN
Toptancõlõk Güvenlik / erişim
servisleri
Erişim
Toptancõlõğõ
BG Toptancõlõğõ
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
ASP
Web Evsahipliği
13
“Veri Erişimle Başlar
DSL: bakõrõ altõna dönüştürüyor
Artan Hõz
DSL
n
I
õ
zl
õ
H
ÇEKİRDEK
e
n
r
te
r
E
t
i
m
işi
KENAR/
TOPLAMA
ERİŞİM
ADSL: Bakõr bağlantõlar üzerinde
Internet’e genişbantlõ erişim çözümleri
Mevcut bakõr kablo alt-yapõsõ üzerinde
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
15
Alcatel 7300: evrensel DSL
Erişim çoklayõcõsõ
Esneklik:
ST CPE/
IAD
A 5620
NM
A 7300
xDSL
A 7410 Erişim
sunucu
A 5735
SMC
A 7300
ASAM
Kenar IP/ATM
A 7420
A 7470
A 7270
ST CPE/
IAD
xDSL
ADSL
SHDSL
VoDSL
VDSL/PON ‘ e hazõr
A1540 Litespan
PSTN
Çevirmeli
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
16
DSL üzerinden ses
Acil hat
POTS
LEX
Bakõr
çift
V5.2/GR-303
Geçit
Data
POTS ayõrõcõlar
Geçit
CPE
ASAM
Tek bakõr kablo çifti üzerinde aynõ zamanda 16 ses kanalõ
Yazõlõm tasarõmlõ ses kanallarõ
Tümleşik ses ve data çözümü
KOBİ ve konuttan çalõşana & SOHO pazarlarõna yönelik
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
17
Gigabit/s
erişim sistemlerine doğru
▼ ADSL’de sonra ne var? VDSL!
▼ APON’dan sonra ne var ? super-PON!
■ PON kapsam ve kapasitesinin genişletilmesi
■ Düşük maliyetli optik ara-yüz (pasif ağlar)
■ PON ve VDSL birleştirilmeşi
▼ DWDM’in erişime uzanmasõ
■ Düşük maliyetli WDM arayüzü
■ WDM ve PON birleştirilmesi
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
18
Bükülmüş (bakõr) çift’le erişim
Mesafe ve bit-hõzõ arasõnda uzlaşma
bit-hõzõ (Mbit/s)
60
0.4 mm bükülmüş çift
52
Kõsa mesafe VDSL
50
VDSL
40
ADSL
30
26
20
13
10
6.8
0
0.3
0
1.5
1
2
1.7
(1)
2.7
3
4
5
6
mesafe (km)
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
19
Bakõr telde turbo hõz:
ADSL’den VDSL’e
ADSL
KADSL
K8
Mbit/s’ye kadar
K6 Km’ye kadar
Access
Node
maks. 3.5 - 6 km
KVDSL
Telecom Geneva 99’da VDSL gösterişi
(video servisleri ve yüksek hõzda Internet erişimi)
K26
Mbit/
Mbit/s’e kadar
K1.5 Km’ye kadar
KVDSL + PON
Uzak-mesafe VDSL
Erişim
Düğümü
maks. 1.5 km
Kõsa-mesafe VDSL
KS-VDSL
K52
Mbit/
Mbit/s
KS-VDSL + FTTC
KS-VDSL + S-PON
S-PON
ONU
Kabin
(FTTC)
ONU
Access
Node
sokak
ONU = Optical Network Unit
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
maks. 300 m
20
SuperPON: kapsam ve
kapasitenin genişletilmesi
KAPON
K1:32
Kullanõcõ
K622 / 155 Mbit/
Mbit/s Hõz
Erişim Ağõ
Çekirdek ağ
NB
NB
AN
BB
0 -90 km
0 -10 km
KSuperPON
(Alcatel Reşearch
Reşearch))
K1:2048 Kullanõcõ
K2488 / 311 Mbit/
Mbit/s Hõz
Çekirdek
ağõ
Erişim
ağõ
NB
BB
Besleme
tekrarlayõcõ
Yükseltici
ayõrõcõ
AN
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
21
Ses ve Veri
Yakõnsamasõ
Ses & veri ağlanmasõ
evrimi
TDM ağõ
Yerel
sõnõf 5
Yerel
sõnõf 5
PSTN
VoP
Ana-devreler
ATM
Geçit
Geçit-bekçişi
Trank/sõnõf 4 Çağrõ sunucu
Geçit
Atanmõş IP
VoDSL
GB Erişim
ATM
Yerel VoP
PBX
Geçit
Geçit-bekçisi
Yerel/sõnõf 5 Çağrõ sunucu
Qos
Çoklu-servis IP
▼ Tek bakõr hattan çoklu ses
bağlantõsõ
▼ Tatmin eden ses kalitesi?
■ Yanlõz G.711
sõkõştõrõlmamõş
▼ Çoklu-servis IP üzerinde
çalõşma?
■ EF sõnõfõ Diffserv
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
23
Veri çevirmeli-ağlanma evrimi
ISS çevirmeli
ISS ağõ
PSTN
RAS
IP
▼
Qos: eğer Qos IP ağõ ise
▼
Uç-kullanõcõ VPN olurlu
(IPsec istemci)
IAP (toptan-satõş
(toptan-satõş çevirmeli / VPN)
VPN)
En-iyi-çaba IP
IPsec
İstemci
PSTN
RAS
Veri
ISS ve kurumsal ağlar
▼ VPN tüneller: ATM VC, L2TP, MPLS
▼ IP Qos
▼ Uç-kullanõcõ IPsec ile VPN
Qos IP
Genişbant çevirmeli
▼ Genişbant erişim -> yüksek hõz “çevirmeli”
IPsec
İstemci
GB erişim
RAS
▼ Uygulamalar arasõnda farklõlaştõrmalar için Qos
▼ Farklõ müşteriler ve uygulamalar için VPN
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
24
Mobil ağlarda
ses ve verinin kaynaşmasõ
2G’den 3G’ye adõm adõm evrim
UMTS
EDGE
EGPRS
GPRS
WAP
HSCSD
Paket teknolojisi
SIM
Toolkit
GSM
Data
Devre anahtarlama teknolojisi
Uygulamalar için teknoloji
1998
1999
2000
2001
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
2002
Zaman
25
Çevirmeli (veri) ve ses
kullanõcõlarõn yönetilmesi
▼ Ses/veri tümleşimi için temel teknoloji ve
bileşenler:
■ ayrõk geçitler (erişim ve ana-devre)
■ tümleşik geçitler
▼ Ses çağrõ denetim ve işaretleşme:
■ “basit” H.323
■ “kapsamlõ” çağrõ sunucu
▼ Genişletilmiş akõl:
■ IN ile bağlaşõm
■ çevirmeli VPN
■ CTI’la tümleşik
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
26
Akõllõ IP Ağlanmasõ
Servis sağlayõcõlarõn
değer zincirine tõrmanõş savaşõmõ
Akõllõ web
evsahipliği, önbellek
(e-ticaret uygulama. ...)
İçerik teslim. “ağlarõ”
Tüm servis IP
Taşõyõcõ-sõnõfõ IP
Yeni IP
IP şimdi
Genişletilmiş ağ servisleri
sanal Ekstranet (VPN güv.duvarõ, ..)
ses-veri servisleri tümleşimi
Çoğul-ortam servisleri
Uygulama servis
sağlayõcõlar (ASP)
Tüm servis IP
işleticiler
Yeni IP ağõ
işleticiler
SLA yönetimi
QOS(politikalar), bantgenişliği yönetimi
IP VPN (ileri. AAA) - sanal Intranet
Internet Erişim Toptancõlõğõ VPN
Internet Erişim
sağlayõcõlar (IAP)
Yüksek-hõz (Internet) erişimi
saydam LAN servisleri
Basit Web ev-sahipliği - Gigabit yerel yönlendirme
Veri Taşõma - Yönlendirme / Anahtarlama
Internet
servis sağlayõcõlar
(ISP)
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
28
Akõllõ IP ağlanma
▼ Akõllõ IP ağlarõ için temel teknolojiler:
teknolojiler
■ Trafik Mühendisliği ile tamamlanmõş Qos
■ VPN
■ 4-7 katman ağlanmasõ
▼ Akõllõ IP ağlarõ kurmak için temel bileşenler:
bileşenler
■
■
■
■
■
Qos ve VPN yetenekli ağ bileşenleri
7 katman ağ bileşenleri
SLA ve Politika yönetim sistemleri
Tüm ağ yönetimi
Akõllõ ses ağõ : denetim, işaretleşme ve
uygulama sistemleri
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
29
Sanal Özel Ağ (VPN)
İstemci-temelli VPN kullanõcõsõ
CPE-temelli VPN kullanõcõsõ
CO-temelli VPN kullanõcõsõ
CO
VPN
CPE
CO
VPN
CPE
Çekirdek
RAS
Kenar
▼ VPN kullanõcõ
■ sanal yönlendirme
■
■
■
■
Toptan-satõş
(omurga)
VPN ağõ
(özel adresleri gizle)
NAT
kriptolama (IPsec)
güvenlik duvarõ
bantgenişliği
yönetimi.
Kenar
servis sağlayõcõlar
Toptan-satõş (çevirmeli) VPN
▼ Toptan-satõş (dial) VPN
▼ Toptan-satõş (omurga)
(omurga) VPN
■ dõş-kaynak çevirmeli (UAG)
■ dõş-kaynak erişim (BAS)
■ tünelleme
(L2TP, ATM VC, MPLS, FR)
■ sanal yönlendirme
■ bantgenişliği yönetimi.
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
■ dõş-kaynak (uzak-mesafe)
bant-genişliği borularõ
■ bant-genişliği yönetimi
■ kenarda sanal yönlendirme
■ L2 tüneller(ATM, MPLS)
30
Servis Kalitesi (QoS)
Bant-genişliği
aracõsõ diğer
servis sağlayõcõlar
Politika
sunucusu
Bağlantõ
kabul
denetimi
Bantgenişliği
aracõsõ
Trafik
mühendislik
aletleri
Kenar
Kenar
Çekirdek
CPE
yönlendirici
Kenar/
toplama
yönlendiricisi
Çekirdek
yönlen.
Çekirdek
yönlen.
Kenar/
toplama
yönlendiricisi
CPE
yönlendirici
MPLS
Trafik
sõnõfla & markala
Diffserv
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
31
Veri ve optik
Yakõnsamasõ
İlk tümleşim dalgasõ
Mevcut Model
Üsteserili Model
IP / ATM / SONET
IP / SONET
IP
IP / SONET / DWDM
IP / DWDM
Kenar/POP
Yönlendiriciler
IP Yönlendirici
DS3 OC3c
Gigabit
Yönlendiriciler
DS3 OC3c
ATM
Anahtar
Frame
Relay
ATM, CES
Yarõ-tümleşik Model
OC12c OC48c
Gigabit Yönlendirici
OC192c
OC3c OC12c
ses &
Kiralık
hatlar
SONET
ADM
ATM &
ses &
Kiralõk
hatlar
OC48c
OC48c
SONET
DCS
Optik
Yönlendirici
OC12c OC48c
OC192c
OC192c
SONET
ADM/
DCS
40 x λ
Noktadan noktaya
DWDM
Fiber Bağlantõlar
DWDM
OADM
ATM &
SONET
ses &
ADM/
Kiralõk
DCS
hatlar
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
80 x λ
DWDM
OADM
33
Optik IP çözümleri
Optik Çekirdek
Optik IP Çekirdek
IP / λ
Gigabit
Yönlendiriciler (IP/MPLS)
Gigabit
Yönlendiriciler
OC12c OC48c
Erişim
Çevrimi
OC192c
ATM &
SONET
ses &
ADM/
Kiralõk
DCS
hatlar
Optical
Terabit
Yönlendirici
(IP/MPλS)
(IP/MP S)
80 x λ
DWDM
OADM
Optik
Çaprazbağlayõcõ
(OXC)
Tam veya Çevrim
Fotonik
Çekirdek Ağ
Optik
Terabit
Yönlendirici
OXC
Optik
Terabit
Yönlendirici
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
OXC
OXC
34
TEŞEKKÜR EDERİM,
SORULARINIZ ?
ARCHITECTS
OF
AN
INTERNET
WORLD
refik.arkut@alcatel.com.tr
rcarkut@ieee.org
‘Yeni Nesil Internet Çözümleri’, inet-tr’2001, 1 Kasım 2001
35