Introduction to Digital EEG

Çekimi başlatma ve
monitorizasyon
Dr. Hikmet
YILMAZ
Sunum planı
 Hastanın değerlendirilmesi, anamnez alınması, uyku
dosyası oluşturulması
 PSG planlanmış olan olguya bilgilendirme formu ile
birlikte randevu verilmesi
 PSG tetkiki için olgunun birime kabul edilmesi
 Aydınlatılmış onam ve tetkik öncesi formların
doldurulması
 Gece yapılacak işlemler ile ilgili bilgi verilerek planlanan
prosedüre uygun bir şekilde PSG için olguya elektrotların
bağlanması
 Presedüre uygun çekim programının seçilmesi ve
monitorizasyonun başlatılması
Hastayı Bilgilendirme
 Detaylı hazırlanmış bir bilgilendirme formu ile hasta
yapılacak işlem yada işlemler konusunda
bilgilendirilmelidir.
 Bu formunun amacı; gece boyunca tetkik için yatacak
olan hasta’nın, monitorizasyona hazırlıklı gelmesini
sağlamak ve gece boyunca olabilecekler konusunda
bilgi vererek başarılı bir çekim ortamı sağlamaktır.
 Hasta bilgilendirme formunda hasta’nın,
 Gece yatışı için uyku laboratuarına geleceği saat
 Beraberinde neler getireceği
 Nasıl bir hazırlık yaparak gelmesi gerektiği gibi bilgiler yer
almalıdır.
Hastanın bilgilendirilmesi
 Yazılı bilgilendirme formu dışında hastaya yapması
gereken genel işlemler açık ve net bir dil ile
anlatılmalıdır.
 Banyo yaparak, saçları temiz, jölesiz vs gelmesi
 Erkek olgularda elektrotlarda artefakt yaratmaması için bıyık ve
sakal traşı olması gerekebileceği
 Kadın olguların olguların makyajsız, oje-rimel vs. makyaj malzemesi
kullanmaksızın gelmesi
 Uyku yapısını etkileyebilecek ilaç (örn. Hipnotik sedatif ilaçlar)
kullanıyorsa tetkik gününüden en az 5-10 gün önce bu ilaçları
bırakması
 Çalışmanın yapılacağı gün kafeinli içecekler ve alkol almaması
 Mümkünse gündüz uyumaması istenir
Değerli Hastamız;
Uyku laboratuvarındaki randevunuza gelmeden önce testin daha sağlıklı yapılabilmesi için
aşağıdakilere lütfen dikkat ediniz:
Testin yapılacağı gün çay,kahve,kolalı veya alkollü içecekler içmeyiniz.
Testin yapılacağı gün,aşırı yorucu işlerden kaçınınız ve gündüz saatlerinde uyumayınız.
Yanınızda pijama,terlik gibi özel eşyalar getiriniz.
Test boyunca kalacağınız odalar,sağlıklı bir uyku için gerekli kriterler,ses izolasyonu
sağlanmış,klimalıdır.
Hekimin gerekli gördüğü durumlarda refakatçi kabul edilecektir.
Kayıtların kaliteli olması için testin yapılacağı gün banyo yapmış olmanız,erkeklerin sakal traşı
olması ve kadınların oje sürmemiş olması gerekmektedir.Saçlar için jöle veya sprey benzeri
maddeler kullanılmamalıdır.
Test öncesinde akşam yemeğinde uyku durumunuzu olumsuz etkileyebilecek ağır gıdalar
tüketmeyiniz.
Bazı ilaçlar uyku düzenini etkileyebileceğinden kullandığınız ilaçları doktorunuza danışınız.
Adı-Soyadı
Test Tarihi
Test Saati
Test Yeri
Epilepsi ve Uyku Bozuklukları Birimi
B-Blok Kat: 3
Telefon
2325889 / 291
2349070 / 291
Test Adı
Lütfen;
Randevu tarihinden bir gün önce belirtilen telefon numarasını arayarak randevunuzu teyid
ediniz.
Randevuya gelemediğiniz taktirde 1 hafta önceden haber veriniz.
Testle ilgili her türlü bilgi için çekinmeden arayabilirsiniz.
Test sonrasında sonucun verileceği tarihi öğreniniz.
Sevk kağıdı bulunmayan hastalar çekime alınmayacaklardır.(Sevk; Epilepsi ve Uyku
Bozuklukları Ünitesine alınacaktır)
Gelirken 1 adet boş DVD getirilecek.
Olgu monitorizasyon işlemi için birime geldiğinde
 Nazik bir şekilde karşılanır
 Kalacağı oda gösterilir, yapılacak işlemler önceden
anlatılır.
 Hastaya en rahat ettiği gece kıyafetlerini giymesi
önerilir.
 Aydınlatılmış onam formu, Uyku öncesi tetkik
formu, epworth uykululuk skalası ve planlanan
diğer formlar olguya doldurtulur.
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
NÖROLOJİ ANABİLİM DALI
EPİLEPSİ VE UYKU BOZUKLUKLARI BİRİMİ
UYKU ÖNCESİ SORU FORMU
ADI-SOYADI:………………………………………………………………………………….
TARİH:………………………………………………………………………………………….
1.Dün gece saat kaçta yattınız?
……………………
2.Her zamanki ile karşılaştırdığınızda dün geceki yatma saatiniz nasıldı?
A)Daha erken
B)Her zamanki gibi
C)Daha geç
3.Bu sabah kaçta uyandınız?
…………………….
4.Her zamanki ile karşılaştırıldığında bu sabah nasıl uyandınız?
A)Daha erken
B)Her zamanki gibi
C)Daha geç
5.Dün gece ortalama kaç saat uyudunuz?
6.Gününüz fiziksel olarak yorucu geçti mi?
A)Hiç
B)Biraz
C)Orta derecede
…………
D)Çok
7.Bugün kendinizi gergin ve sinirli hisstetiniz mi?
A)Hiç
B)Biraz
C)Orta derecede
D)Çok
8.Bugün kendinizi uykulu veya yorgun hissettiniz mi?
A)Hiç
B)Biraz
C)Orta derecede
D)Çok
9.Bugün kısa süreli de olsa uyuklamanız oldu mu?
A)Evet
B)Hayır
10.Bu akşam alkollü içki içtiniz mi?
A)Evet
B)Hayır
11.Bu akşam kola, kahve, çay içtiniz mi?
A)Evet
B)Hayır
12.Şu anda kendinizi uykulu hissediyor musunuz?
A)Evet
B)Hayır
TEKNİSYENİN ADI-SOYADI:……………………….
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
NÖROLOJİ ANABİLİM DALI
EPİLEPSİ VE UYKU BOZUKLUKLARI BİRİMİ
EPWORTH UYKULULUK TESTİ
ADI-SOYADI………………………………………………………………………..
ÇEKİM TARİHİ:……………………………………………………………………..
0-Hiçbir zaman uyuklamadım
1-Bazen uyuklarım veya uyurum
2-Genellikle uyuklarım veya uyurum
3-Sıklıkla uyuklarım veya uyurum
Aşağıdaki durumlarda son aylarda uyuklama veya uyuma ihtimalinize yukarıda
en uygun rakamı işaretleyiniz.
*Otururken veya okurken
0
1
2
3
*Oturmuş TV izlerken
0
1
2
3
*Topluluk içinde aktif olmadan otururken (sinema)
0
1
2
3
*Araba yolcu olarak 1 saat aralıksız seyahat ederken
0
1
2
3
*Öğleden sonra şartlar uygun olup da uzandığımda
0
1
2
3
*Otururken ve birisi ile konuşurken
0
1
2
3
*Alkolsüz yemek sonrası sakin otururken
0
1
2
3
*Araba kullanırken trafik tıkandığında
0
1
2
3
TOPLAM:…………..
……./24
TEKNİSYENİN ADI-SOYADI:………………………………………………………………..
Olgunun birime kabul edilmesi
 İstem kağıdı incelenerek hangi prosedür ile
değerlendirileceği (uykuda solunum bozukluğu, uykuda
hareket bozukluğu, parasomni, parasomni-epilepsi
ayırıcı tanısı vs) anlaşılır.
 Tetkik kağıdında yeterli bilgi yoksa birim sorumlusu ile
temasa geçilerek hangi prosedüre uygun bağlantı
yapılacağı netleştirilir.
 Hastanın cinsiyet, yaş, boy, kilo, boyun çevresi, vs. dahil
tüm monitorizasyon ve raporlamada gerekli olabilecek
tüm demografik bilgileri kayıt altına alınır.
Minimum PSG montajı aşağıdaki parametreleri içermeli











2 EEG (C3-A2, C4-A1)
1 Çene EMG
2 EOG
Horlama sinyali
Vücut pozisyon sensörü
Video kaydı ve monitoriasyonu
Oksijen satürasyon kaydı
EKG
2 tibialis (bacak) EMG
Solunum eforlarının kaydı
Oro-nasal hava akımı (Termistor kabul edilmez)
Özgün durumlarda aşağıdaki diğer parametrelerin de kaydı
gerekli olabilir
 Özafagus basınç kaydı
 PTT
 Videometri : Senkron video ve sinyal kaydı
 Artırılmış sayıda EMG
 Artırılmış sayıda EOG (vertikal göz hareketleri)
 Artırılmış sayıda EEG
 Oksimetreden pletismografik sinyal
 Transcutaneous O2, CO2
 Çok kanallı EKG
 Uzun süreli aralıklı kan basıncı kaydı
 Non-invaziv devamlı kan basıncı kaydı
 NPT (Nocturnal penile tumescence)
 Vücut ısısı kaydı
 24 saat pH-metre
PSG protokolleri
1. Uyku Apne Protokolü: Temel protokol + airflow + karın
– göğüs pletismografi + oksimetre + trakeal mikrofon +
vücut pozisyonu
2. Periyodik Bacak Hareketleri Protokolü: Temel
protokol + her iki bacak EMG (Ant. Tibialis)
3. UARS Protokolü: Uyku apne protokolü + özefagus
balonu
4. Parasomni Protokolü: Temel protokol + airflow + karın
– göğüs pletismografi + oksimetre + trakeal mikrofon +
vücut pozisyonu + her iki bacak EMG (Ant. Tibialis) +
minimum 18 kanal EEG
PSG
 Uyku sırasında, nörofizyolojik, kardiyorespiratuar, diğer
fizyolojik ve fiziksel parametreleri belli bir periyod
süresince (genellikle gece boyunca) eş zamanlı ve
devamlı olarak kaydedilmesi şeklinde tanımlanır.
 Uykunun evrelendirilmesi
 Uykuya dalma zamanı
 NREM REM uykusu ayırımı
 Arousalların saptanması
 Uykuda hareket bozukluklarının belirlenmesi
 Uykuda anormal hareket ve davranışların belirlenmesi
 Uyku kalite ve kantitesinin belirlenmesi
Hastanın polisomnografik izlemi
Nörofizyolojik izlem
EEG
EOG
EMG
Solunumsal izlem
Kardiyovasküler izlem
Diğer parametrelerin izlemi
Elektrotların yerleştirilmesi
 Elektrotlar yerleştirilirken hastayı bilgilendirmek,
 hangi elektrotun ne işe yaradığını,
 elektrotların hastaya elektrik akımı vermediğini sadece
elektrotların takıldıkları bölgelerde gerçekleşen
aktiviteleri bilgisayar ortamına aktarabilmek için
yerleştirildiğini ve basit bir işlem olduğunu,
 korkması gereken bir durum olmadığını ikna edici bir
dille anlatarak hasta’nın şüphelerini giderip güven içinde
uyumasını sağlayabiliriz.
Elektrot şekilleri

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Elektrotlar genellikle kurşun bir
telden oluşan iletkenle kayıt
cihazına bağlanmıştır.
Metal disk ve kap elektrotlar
Klips elektrotlar
İğne elektrotlar
Nazofaringeal elektrotlar
Sfenoid elektrotlar
Elektrokortikografik elektrotlar
Subdural ve epidural elektrotlar
Derin elektrotlar
Metal disk ve kap elektrotlar
 4-10 mm çapında
 Her elektroda yalıtılmış bir
kurşun tel bağlı
 Her telin yalıtımında farklı bir
renk kullanılarak tanınmaları
kolaylaştırılmış
Elektrotların elektriksel özellikleri
 Altın, gümüş klorür, kalay veya platin ile kaplanmış elektrotlar iyi
kayıt için uygun materyallerdir.
 Empedans elektrotların yerleştirilmesinden sonra ölçülür.
 İyi bir kayıt için elektrot empedanslarının 100-5000 Ω arasında
olması gerekir.
 Empedanslar empadans metre ile veya yeni cihazlarda tek bir tuşa
basılarak tüm elektrotların empedanslarının renksel değişiminin
görülmesi ile değerlendirilebilir.
 Çok düşük ve yüksek empedans değerleri arzu edilmez.
 Düşük empedanslar elektrotlar arasında kısa devre gelişmesine,
büyük empedanslar ise interferans veya artefakt gelişmesine neden
olurlar.
Elektrotların yerleştirilmesi
 Metal disk ve kap elektrotlar ile
klips elektrotla dışındaki elektrotlar
doktor tarafından yerleştirilmelidir.
 Saçlı deri elektrotları kesin
lokalizasyonlar belirlenip saçlı deri
alkol veya abrezif elektrolit jel ile
(Omniprep gibi) ovularak
hazırlandıktan sonra yerleştirilir.
 Elektrotları saçlı deriye
yapıştırmak için birkaç yöntem
kullanılabilir.
 Kollodion tekniği görece daha
az artefakt ile çok sabit kayıtlar
verme üstünlüğüne sahiptir.
 Elektrotlar kollodionun asetonla
çözülmesi ile saçlı deriden ayrılır.
 Kollodion yöntem kullanılıyorsa iyi
havalandırma sağlanmalıdır.
Elektrotların yerleştirilmesi
 Yüzeyel elektrot yerleştirilmesinde
diğer bir yöntem pasta
kullanılmasıdır.
 Bu elektrodu yerinde tutar ve iyi
bir elektriksel temas sağlar.
 Elektrodun yerinde sağlam
durması ve pastanın kurumaması
için elektrot üzerine gazlı bez veya
pamuk yerleştirilmelidir.
 Bu yöntem hızlıdır ancak mekanik
ve elektriksel temas kollodion
yöntemindeki kadar etkin değildir.
 Parafin uygulaması, negatif basınç
uygulaması, kafa şeritleri, kayışlar
yada kepler de kullanılmaktadır
ama bunlar tanımladığımız
yöntemler kadar etkin değiller.
Elektrotların kurşun kablolarının ucundaki bağlantılar, küçük bir giriş
kablosu yada kutudaki yuvalara yerleştirilir.
 Standart bir kayıt için en az 23 yuva ve toprak elektrotlar
gereklidir.
 Ek yuvalar gerektiğinde ek elektrotlar yerleştirmek için
kullanılırlar.
 Giriş noktalarından (yuvalardan) çıkan teller, bir kablo içinde
EEG cihazına ulaşır, sinyal seçme düğmelerinde son bulur.
 Cihazların çoğunda elektrot bağlantılarını değiştirmeden elektrot
empedansının ölçülmesini sağlayacak bağlantı noktaları
bulunur.
 Artefakt olmaması için kurşun kablo giriş tablosuna en fazla 1
metre olmalı.
 Giriş tablosu ile EEG cihazı arasındaki kablo elektriksel olarak
yalıtılmış olduğu için daha uzun olabilir.
 Video-monitorizasyon yapılan ünitelerde kablolar yalıtımdaki bir
açıklıktan EEG cihazına kadar uzatılır.
 Giriş kablosu ve bağlantılarının, her elektrottan 20 µA’den fazla
akımların hastadan toprağa geçmesini önleyecek şekilde
topraklamanın yapılması gerekir.
 EEG cihazlarında her kanal
için ayrı birer sinyal seçici
düğmeler vardır.
 Yeni cihazlarda ana seçici
düğme vardır. Bu tek düğme
ile tüm kanalların bir anda
kalibrasyonu yapılabilir
 Ancak kayıt elektrotlarının empedansları eşit değilse yada toprak
bağlantısı yetersiz ise amplifikatörler efektif çalışmazlar.
 Duyarlılık giriş voltajının, kendi yarattığı defleksiyona oranıdır ve
‘’µV/mm’’ olarak ölçülür .
 Erişkin olguların çekimlerinde yaygın olarak kullanılan duyarlılık
değeri 7 µV/mm’dir.
 Filtreler EEG’den gelen görece
yüksek veya düşük
frekanslardaki dalgaları
dışlamak için kullanılır.
 Böylece orta frekans aralığında
(1-30 Hz) bulunan dalgaların
bozulmadan kaydedilebilmesi
mümkün olur.
EEG cihazlarının genellikle 3 çeşit filtresi vardır
1.
2.
3.
Alçak frekans filtreleri (Yavaş dalgaların amplitüdlerini azaltırlar).
Bunlara yüksek frekanslı dalgaların zayıflamadan amplifikatörden
yazıcıya geçmesine izin verdikleri için yüksek geçişli filtreler (High
pass filter) de denir.
Yüksek frekans filtreleri = Low pass filter (Hızlı dalgaların
amplitüdlerini azaltırlar)
60 Hz filtreleri – Avrupa’da 50 Hz - (Elektrik artefaktına neden
olan 60 Hz’lik dalgaların amplitüdlerini selektif olarak azaltırlar).
Bunlara Yüksek veya alçak frekans dalga formlarının
zayıflamadan geçmelerine izin verdiği için dar frekans bandı yada
çentik (notch) filtre de denir.
Zaman sabiti (Time constant)
 Alçak frekans filtrelerinin kare dalgalar üzerindeki etkisini tanımlar.
 Kalibrasyon sinyalinin başladığı nokta ile yatay çizginin kalibrasyon
sinyalinin düşen fazıyla kestiği noktaya kadar geçen süreyi temsil
eder.
 Zaman sabitinin yüksek olması alçak frekanstaki dalgaların
bozulmadan amplifiye edildiklerini göterir.
 EEG çekimlerinde en sık kullanılan zaman sabiti ayarı yaklaşık 0.03
saniye ile 1 saniye aralığında yer alır.
 Zaman sabiti ve alçak filtre frekans değerleri birbirine çevrilebilir.
 35 Hz üstündeki dalgaların EEG için klinik önemi olmamasına
karşın, bu değerdeki bir yüksek frekans filtre ayarı yapılmış olması
traseyi bozabilir (özellikle diken veya keskin dalgaların görünümlerini
etkileyebilir, kas artefaktlarının süzülmesi seçeneğini
sınırlandırabilir). Bu nedenle frekans filtreleri daha geniş bandları
içerecek şekilde yapılmalı.
 60 Hz’lik filtrelerin elektrik artefaktlarını yada elektrotların cilde
teması ile ilgili eksiklikleri ortaya koymada duyarlı olmaları çok
önemli ama bu filtreler rutin olarak kullanılırsa bu frekanslara
ulaşabilen bazı EEG patolojilerinin (özellikle diken deşarjların)
tanınmayacak kadar bozulmalarına neden olabilirler.
Temel protokol için EEG’de
C3 – A1, C4 – A2, O1 – O2 veya
C3 – A2, C4 – A1, O1 – A2, O2 – A1
bağlantıları yeterli
Parasomni protokolü için ise bu bağlantı yetmez,
Uluslar arası 10-20 sistemine göre en az 18 kanallı EEG
kullanmak gerekir
 Uluslar arası 10-20 sistemi ile elektrotları yerleştirmek, tüm saçlı
derinin aynı şekilde kaplanmasını sağlar.
 Bu sistem baş üzerindeki kemik işaret noktaları arasındaki
uzaklıkları kullanır, başı boydan boya kateden ve toplam
uzunluklarının %10 veya %20’si kadar olan aralıklarla bölünen bir
çizgi sistemi yaratır.
 Elektrotlar kesişme noktalarına yerleştirilir.
 10-20 sistemi simetrik ve aynen yinelenebilen bir elektrot yerleşimi
olanağı sağlar.
 Esnek ve ek elektrot yerleştirme olanağı veren bir sistemdir.
Orta hat noktaları Fp ve O sadece ara ölçümlerde kullanılır
ancak elektrot yerleştirilmez. Bu nedenle satır altı bir harf
yada rakamı yoktur.
%20 Fz
Nasion ve İnion arasını hesapla
%10
%20 Fz
%20Cz
%20Pz
%10 Oz
Nasion
Fz
Cz
%10
Pz Oz
İnion
Fp
%10
İki pre-auriküler nokta arası uzaklık Cz’den geçecek şekilde
ölçülür.
%40 T4
Pre-auiriküler mesafe arasını hesapla
%40 T3
%20 C4
Orta hattan %20 C3,C4
Orta hattan %40 T3,T4
T4
Nasion
Fz
C4
Cz
C3
Pz Oz
T3
İnion
%20 C3
 Başın çevresi oksipital nokta,
T3 ve T4, ve Fp’den geçecek
şekilde ölçülür.
 Fp1 için Fp’nin %5 sol tarafı
işaretlenir.
 F7, T3, T5, O1, O2, T6, T4, F8
ve Fp2’ye ait longütidinal
ölçümler çevrenin total
ölçümünün %10’u kadar
uzaklıklar ile saptanır.
 Fp1 ve Fp2’den C3 ve
C4’ü geçerek O1 ve O2’ye
varan longitüdinal
uzaklıklar her ii tarafta
ölçülür.
 Bu uzaklıkların orta
noktaları C3 ve 4’ün
longitüdinal koordinatlarını
belirler.
 Fp1-C3/Fp2-C4 arasındaki
orta noktalar, F3 ve F4’ün
longitüdinal koordinatlarını
belirler.
 C3-O1/C4-O2 arasındaki
orta noktalar P3 ve P4’ün
longitüdinal koordinatlarını
belirler.
T6
F8
F4
Fz
P4
Pz
F3
P3
F7
T5
Oz
 F7’den F8’e uzanan ve Fz’den
geçen çizgi üzerinde F7-Fz
arası mesafenin ortasında
F3’ün, Fz-F8 arası mesafenin
ortasında F4’ün transvers
koordinatları belirlenir.
 T5’den T6’ya uzanan ve
Pz’den geçen çizgi üzerinde
T5-Pz arası mesafenin
ortasında P3’ün, Pz-T6 arası
mesafenin ortasında P4’ün
transvers koordinatları
belirlenir.
 Ölçümler yapıldıktan sonra, gereken noktalar işaretlenir.
 Saçlar aralanır (mecbur kalmadıkça saç kesilmesi
önerilmez).
 Cilt üzerindeki yağ, nekrotik debris oldukça
 yalıtkan maddelerdir.
 Uzaklaştırılması ve cildin hafifçe abraze edilmesi işi için
özel hazırlanmış jeller bulunmakla birlikte bir parça temiz
gazlı bez, alkol, aseton veya serum fizyolojik bu iş için
çoğunlukla yeterlidir.
(Diğer elektrodların bağlandığı bölgelere uygulanır)
EOG
 Göz hareketleri orbita üzerinden yüksek voltaj
potansiyelleri şeklinde kaydedilir.
 Elektrotlardan biri sol gözün dış kantüsünün 1 cm lateral
ve hafifçe üst kısmına,diğeri sağ gözün dış kantüsünün 1
cm lateral ve hafifçe alt kısmına yerleştirilir.
 EOG sinyallerinin amplüdleri EEG sinyallerinden daha yüksektir.
 Gözler kafatasının dışında
 Kornea (gözün ön kısmı) pozitif potansiyele sahiptir.
 Retina (gözün arkası) negatif potansiyel taşır.
EOG
 Sol Göz – A2
 Sağ Göz – A1
Veya
 Sol Göz – A2
 Sağ Göz – A2
EMG
 Çene EMG: M. Mentalis / M. Masseter
 Bacak EMG: M. Tibialis Anterior
 Kol EMG: M. Deltoideus
 Çene kaslarına 1-2 cm arayla yerleştirilen iki elektrodun bipolar
uygulanması ile yapılan submental kasın EMG aktivitesi tek
kanalla kaydedilir.
 Ayrıca diş gıcırtma (bruksizm) ve çiğneme tanılarını koymak
amacıyla massater kasa da elektrot yerleştirilebilir.
EMG
 Elektrodlar mental, submental ya da masseter yerleşimli olabilir.
 Uykunun skorlanmasında önemli
 Kas tonusu uyanıklıkta en fazla, uykunun derinliğine bağlı olarak NREM uykusunda
gittikçe azalır.
 REM döneminde kas tonusu kaybolur.
EMG-Kol ve bacak hareketleri
 Anterior tibial kas
yada deltoid kas
üzerine
yapıştırılan
yüzeyel
elektrotlarla kol ve
bacak
hareketlerinin
aktiviteleri
kaydedilir.
Yeni önerilen EEG derivasyonları (AASM 2007)
Alternatif derivasyonlar
 F4-M1
 C4-M1
 O2-M1
Fz-Cz
Cz-Oz
C4-M1
Yedek bağlantılar
 F3-M2
 C3-M2
 O1-M2
FPz-C3
C3-O1
C4-M2
EOG derivasyonları (AASM 2007)
Alternatif derivasyonlar
 E1-M2
E1= LOC’un 1 cm altına
E1-FPz
 E2-M2
E1= Sol göz dış kantusunun 1 cm
altında ve 1cm yanında
E2= ROC’un 1 cm üstüne E2-FPz
E2= Sağ göz dış kantusunun 1 cm
altında ve 1cm yanında
Çene EMG’si (AASM 2007)
EMG kaydı için 3 elektrod yerleştirilmelidir.
 Birincisi orta hatta mandibula alt kenarının 1 cm üstüne
 İkincisi mandibula alt kenarının 2 cm altına ve orta hattın 2
cm sağına
 Üçüncüsünü mandibula alt kenarının 2 cm altına ve arta
hattın 2 cm soluna
EKG
 Elektrotlardan biri sol 56 veya 6-7.
 interkostal (meme altı)
alana,
 diğerleri sağ ve sol
midklaviküler hatta,
klaviküla üzerine
yerleştirilir.
Solunum izlemi
Termistörler
 Birbirinden farklı iki metal telden oluşur.
 Solunum sırasında alınan ve verilen havanın ısısındaki
değişiklik bu iki telin birleştiği noktada direnç farklılığına
ve sonuçta potansiyel farkına neden olmaktadır.
Termocouple (Oro-nazal akım ölçer)
 Odadaki havanın ısı değişikliklerine
hassas
 Ekspirasyon havasının sıcaklığı, oda
sıcaklığından farklı voltaj değişikliği
 Güç kaynağına gerek yok.
Nazal kanül
 Standart oksijen kanülünün
distalindeki atmosfer basıncını
referans alarak yerleştirildiği burun
delikleri içindeki basınç değişikliklerini
algılar.
 Basınç değişiklikleri burun içindeki
hava akımını temsil eder.
Torakoabdominal hareketler
Göğüs karın eforu
 Aslında solunum eforunu değil göğüs
kafesi ve karın boşluğunun daralıp
genişlemesini ölçerler.
 Elastik kemer içindeki dielektrik kristal,
genişleme ya da basınca maruz
kaldığında oluşan milivolt
seviyesindeki potansiyel değişikliğine
neden olur.
 Göğüs: Koltuk altının hemen altına
 Karın: Göbek hizasından çevreleyecek
şekilde sarılır.
Solunumsal izlem
 Oksijenasyon
Pulse oksimetreler aracılığı ile SaO2
devamlı olarak ölçülebilir.
Prob kulak memesi ya da parmak ucuna
takılır.
Hipoventilasyonlu hastalarda intraarteriyal
kateter aracılığı ile kan gazı takibi faydalı
olabilir.
 CO2 ölçümü
Endotrakeal tüp
Transkütanöz yolla
kapnograf
Solunumsal izlem
 Özafagus basıncı takibi
Solunum çabasının
değerlendirilmesinde altın
standart…
Ayrıca ‘’Üst Solunum Yolu
Rezistans Sendromu’’’nun
tanısında çok önemli.
 Diafragma ve interkostal kas
aktiviteleri
 Solunum sesi-horlama
Larenks düzeyinde deriye
yerleştirilen mikrofon ile
Diğer
 Vücut pozisyonu
 Hastanın göğsüne takılan pozisyon monitörü ile kayıt
alınmaktadır.
 Vücut ısısı
 Uyku boyunca vücut ısısı kaydı yapılabilir.
 Ösefagial pH izlenmesi
 Asidik gastrik içeriğin reflüsünü saptamada kullanılır.
 Penil tümesans
 Penil tabanın ve glansının çevresine yerleştirilen halka
elektrotlar aracılığı ile saptanır.
 Eğer titrasyon yapılacaksa ayrıca maske ve CPAP/BPAP
bağlantıları yapılır.
Kalibrasyon ve kayıt
 Hastaya tüm elektrot ve sensörler bağlandıktan sonra
kanal ve sensör ayarları yapılır.
 Kanallar hastadan geliyormuş gibi stimule edilerek,
standart bir sinyal gönderilir. Bu standart sinyalin
amplifikatör tarafından doğru bir şekilde işlenip
işlenmediği denetlenir.
 Böylece tüm PSG kanallarının uygun çalıştığından emin
olunur. Oronazal basınç, pozisyon, solunum eforu;
inductive pletismografi, ösefageal basınç, ösefageal pH,
pnömotokraf gibi DC kanalların kendilerine özgü
kalibrasyon yöntemleri vardır.
Her bir kanal referans basınç, hacim, pozisyon gibi kesin
amplitüd, frekans ve dalga formu bilinen bir veri kaynağı
ile kalibre edilmelidir
Tetkikin yapılacağı programın açılması
 Bağlantılar tamamlandığında hasta yatırılır.
 Çekimin yapılacağı bilgisayarda hangi program
kullanılacaksa o software açılır (Örn. RemLogic).
 Bu software’in yönlendirdiği şekilde hasta bilgileri ve
çekim modu seçilir.
 Kayıt başlatılır.
 Önce biyokalibrasyon yapılarak artefaktların
tanınması amaçlanır.
Biyokalibrasyon
 Bütün elektrot ve sensörlerin doğru çalışıp çalışmadığına
bakılır.
 Hastaya aşağıdakileri yapması istenir:
 Gözlerinizi açın ve karşıya bakın (30 saniye)
 Gözlerinizi kapatın (30 saniye)
 Sola, sağa, yukarı ve aşağı bakın
 Beş defa gözlerinizi kırpın
 Dişlerinizi gıcırdatın
 Burnunuzdan nefes alıp verin
 Ağzınızdan nefes alıp verin
 Nefesinizi tutun (30 sn)
 Orta şiddette horlayın
 Çok şiddetli horlayın
 Önce sağ sonra sol ayağınızı yukarıya doğru kaldırın
 Sağ yana, sol yana dönün, yüz üstü ve sırt üstü yatın
Biokalibrasyon ekranı
Hastayı yatırma
 Bio kalibrasyon dan sonra odaya girilerek kibar bir
şekilde hastaya bir ihtiyacının olup olmadığı, odanın
sıcaklığı, rahatsız edici herhangi bir durum olup
olmadığı sorulur. Varsa bu sorunlar giderilir.
 Hasta’nın istediği pozisyonda yatabileceği,
uyuyamayacağını düşünerek endişe etmemesi
söylenerek hastanın kendini rahat hissetmesi
sağlanır.
 Gece bir ihtiyacı olduğu durumda teknisyenlerden
yardım alabileceği söylenir.
 Odanın ışığının kapatılacağı hastaya bildirilir, odanın
kapısı kapatılıp ışığı kapanınca çekime başlanır.
Çekim ve monitorizasyon
 Kayıt başladıktan sonra akan traseye
bakılarak elektrotlarda artefakt olup
olmadığı kontrol edilir.
 Artefakt durumunda ilgili elektrot düzeltilir.
 Gece boyunca gözlenen her türlü olay
(event) teknisyen gözlem formuna saat ve
dakika detayları belirtilerek yazılır.
CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
NÖROLOJİ ANABİLİM DALI
EPİLEPSİ VE UYKU BOZUKLUKLARI BİRİMİ
TEKNİSYEN GÖZLEM FORMU
HASTANIN ADI-SOYADI:………………………………………………………………..
ÇEKİM TARİHİ:……………………………………………………………………………
1.Hastanın geliş saati:……………………………………………………………………
2.Elektrotları bağlamaya başlama saati:……………………………………………….
3.Çekime başlama saati:…………………………………………………………………
4.Çekim süresince hasta ile ilgili ortaya çıkan sorunlar:
5.Çekim süresince cihaz, elektrotlar ve hastane ile ilgili çıkan sorunlar:
6.Çekim süresince hastada gözlenen olaylar:
Uykuya dalamama, sık uyanma, sık tuvalete kalkma,
Horlama (hafif, orta, ağır)
Apne
PMLS
Diş gıcırdatma
Parasomni
Gereken minimum-maksimum ve ortalama basınç
Diğerleri
7.Çekimi sonlandırma saati:…………………………………………………………….
TEKNİSYENİN ADI-SOYADI:……………………………………………
Çekim ve monitorizasyon
 Gece boyunca olgunun uykuda anormal bir hareket
yada davranışı olursa; izleyen teknisyen hemen
odaya girmeli.
 Daha sonra detaylı bir şekilde not düşmek üzere
hastayı gözlemlemeli, bu gözlem sırasında tehlike
yoksa hastaya fiziki müdahale etmemeli.
 Hastanın olay sırasında bilinçli olup olmadığını
(cisim- obje-renk gibi genel olarak bilinen basit
sorular sorarak, basit emirler verip yapmasını
isteyerek vs.) anlamaya çalışmalıKendisine ve
sisteme zarar vermesine engel olunmalı
 Olgu atak (örn. astım atağı) yada epileptik bir nöbet
geçiriyorsa o günün sorumlu-icapçı hekimi acilen
bilgilendirilmeli
Ülkemiz uyku tıbbı için başarılı
bir kongre olması dileği ile…..