TUZLAR

TUZLAR
NaCl (Sodyum klorür)
Halk arasında yemek tuzu olarak bilinen nötr bir tuzdur.
Suda çok iyi çözünür, sulu çözeltisi elektroliz edildiğinde NaOH ve Cl2(g) elde edilir.
Metalurjide alüminyum üretiminde yüzdürücü olarak kullanılır.
Yağ emiciliği çok yüksektir. Sabun yapımında kullanılır.
Bunların dışında kumaş boyamada, su yumuşatmada kullanılan reçinelerin geri
kazanımında, hayvan derilerinin tabaklanmasında, et ve balıkların saklanmasında
ve sebzeleri salamura etmekte kullanılır.
Na2CO3 (Sodyum karbonat)
Halk arasında çamaşır sodası olarak bilinir.
Sert suların yumuşatılıp çamaşırların iyi temizlenmesine yardımcı olarak kullanılır.
Kaya tuzu yataklarından elde edilir.
Suda çok iyi çözünür.
Bazik bir tuzdur,
oluşturabilir.
katı/sıvı
yağlarla
tepkimeye
girerek
sabun
ve
gliserin
Yaygın olarak kum ve kireç taşı ile birlikte cam (adi cam; pencere camı)
üretiminde kullanılır.
Fotoğrafçılıkta film üretilirken ortam pH’ının ayarlanmasında kullanılır.
Havuz
suyuna
eklenerek
mikroorganizmaların
öldürülmesinde,
su
pH’ının
Na2SO4 (Sodyum sülfat)
Beyaz renkli, suda çok iyi çözünen bir tuzdur.
Nötr bir tuz olmasına rağmen H2SO4 ile tepkimeye girerek NaHSO4 oluşturur.
Toz deterjanlarda çamaşır temizlemede kullanılır.
Odun hamurunun Kraft yöntemiyle işlenip kağıt üretiminde kullanılır.
Cam sanayinde camın içinde hava kabarcıklarının giderilmesinde kullanılır.
Tekstil sanayinde kumaşın negatif yükünü azaltarak düzgün boyanmasında
kullanılır.
Nihal İKİZOĞLU
www.kimyaakademi.com
NaHCO3 (Sodyum bikarbonat)
Halk arasında kabartma tozu veya yemek sodası olarak bilinir.
Bazik tuzdur.
Havuz ve kaplıca sularının pH’larının yükseltilmesinde kullanılır.
Zayıf dezenfektan özelliği vardır.
Küf gibi kötü kokuların giderilmesine yardımcı olur.
Yangın söndürücülerde kullanılır.
Limon suyu, yoğurt, kakao gibi asidik maddelerle
oluşturduğunda hamur kabartmada kullanılır.
birleşerek CO2
gazı
Mide ekşimesi veya reflü problemlerinde kullanılır.
Kanın pH değerinin düşmesi olan asidoz hastalığının tedavisinde kullanılır.
Beyazlatma ve plak temizleme özelliği nedeniyle diş temizliğinde kullanılır.
Çamaşır temizliğinde de yardımcıdır, çay ve kahve lekelerinin çıkartılmasında da
etkilidir.
KNO3 (Potasyum nitrat)
Halk arasında güherçile olarak bilinir ve kabuksu beyaz kristallere sahiptir.
Nötr bir tuzdur, suda iyi çözünür, asit ve bazlarla tepkime vermez.
Yüksek miktarda su tutucudur.
Kendisi patlayıcı değildir ancak patlayıcı yapımında kullanılır. Şekerle birleşerek
duman bombası yapımında kullanılır.
Bakteri enfeksiyonunu önleme özelliği vardır. Gıda maddelerinin korunması ve
saklanmasında kullanılır.
Sağlık alanında, hassas dişlerin tedavisinde, astım tedavisinde ve kan basıncının
normale düşürülmesinde kullanılır.
Nihal İKİZOĞLU
www.kimyaakademi.com
CaSO4 (Kalsiyum sülfat)
Halk arasında alçı taşı olarak bilinen CaSO4.2H2O’nun suyundan uzaklaştırılmış
halidir.
Suda az çözündüğünden inşaat sektöründe alçı ve çimento yapımında kullanılır.
Sağlık alanında diş kalıplarının çıkartılmasında, vücut kırıklarının tedavisinde
kullanılır.
Tarımda gübre olarak veya sodyum oranı yüksek toprakların iyileştirilmesinde
kullanılır.
Sanatta heykel yapımında, arkeolojik buluntuların yapıştırılmasında kullanılır.
Mutfakta peynir çöktürmede ve hamur mayalarında yapışkanlığın azaltılmasında
kullanılır.
CaCO3 (Kalsiyum karbonat)
Halk arasında kireç taşı olarak bilinir.
Bazik bir tuzdur, sudaki çözünürlüğü çok azdır.
Yumurta, salyangoz, vs kabuklarında bulunur.
İnşaatta çimento ve sönmemiş kireç elde edilmesinde kullanılır.
Demir-çelik sanayinde demir üretiminde kullanılır.
Bunların dışında, tebeşir üretiminde, kağıt imalatında, plastik ve boyalarda
dolgu maddesi olarak, cam ve seramik üretimlerinde kullanılır.
Sağlıkta mide asitliğinin azaltılmasında, böbrek yetersizliği tedavisinde, ilaç
endüstrisinde dolgu maddesi olarak kullanılır.
Dezenfektan özelliği sayesinde havuz sularının temizlenmesinde, tarımda
toprak asitliğinin düşürülmesinde kullanılır.
Gıda sanayinde E170 koduyla hazır gıda katkı maddesi olarak kullanılır.
NH4Cl (Amonyum klorür)
Suda iyi çözünen beyaz ve asidik bir tuzdur.
Tarımda gübre üretiminde, metalurjide paslanmanın giderilmesinde, sağlıkta
balgam söktürücü şurupların yapısında, bazı idrar yolu hastalıklarının
tedavisinde, gıda sanayinde E510 koduyla katkı maddesi olarak kullanılır.
Ayrıca, kuru pillerde, şampuanlarda, kontraplak üretiminde, pamuğa parlaklık
vermede ve kumaş boyamada da kullanılır.
Nihal İKİZOĞLU
www.kimyaakademi.com
(NH4)3PO4 (Amonyum fosfat)
Gübrelerde azot kaynağı olarak kullanılır.
Ekmek mayalarının yapımında kullanılır.
Al2(SO4)3 (Alüminyum sülfat)
Beyaz kristalleri vardır, suda çözünür.
İçme sularının arıtılmasında, iyon çöktürmede, atık su tesislerinde ve kağıt
üretiminde kullanılır.
Ayrıca; kumaş boyamada, toprağın pH’ını düşürmede, ter önleyici maddelerde,
inşaatta su geçirmezlikte ve betonun hızlı donmasını sağlamakta kullanılır.
KAl(SO4)2.12H2O (Şap)
İki katyonu, bir anyonu vardır, bu nedenle çift tuz olarak adlandırılan
bileşiklerin genel adıdır.
İçme sularının arıtılmasında, kanın pıhtılaştırılmasında, tüy dökücü ve ter
önleyicilerin yapımında, kabartma tozu üretiminde, ekmek yapımında,
maddelerin yanıcılıklarının azaltılmasında, petrol yangınlarının söndürülmesinde,
dericilikte nemlenmesinin önlenmesinde, aşıların etkinliğinin arttırılmasında
kullanılır.
Nihal İKİZOĞLU
www.kimyaakademi.com