Şizofreni Spektrumu ve Diğer Psikotik Bozukluklar

21.11.2016
Psikoznedir?
ŞizofreniSpektrumuveDiğer
Psikotik Bozukluklar
Yrd.Doç.Dr.EmrahSONGUR
Psikotik BozukluklarınKategorileri*
Affektif olm ayan
Affektif psikozlar
psikozlar
•
•
•
•
•
•
•
Şizofreni
•
Şizoduygulanımsal
(şizoaffektif)bozukluk
•
Şizofrenimsi
(Şizofreniform)bozukluk
Sanrılıbozukluk
Kısapsikozbozukluğu
Tanımlanmışdiğerbir
şizofreniaçılımı
kapsamındavepsikozla
gidendiğerbozukluk
Tanımlanmamışdiğerbir
şizofreniaçılımı
kapsamındavepsikozla
gidendiğerbozukluk
Şizofreni
M addenin yolaçtığı
Geneltıbbidurum lara
psikozlar
bağlıpsikozlar
Bipolar bozukluk(psikotik •
özelliklerle)
Yeğin(Major) depresyon •
bozuklukğu psikotik
özelliklerle
Alkolünyolaçtığıpsikotik •
bozukluk
Diğermaddelerin/ilacın
yolaçtığıpsikotik
bozukluk
• Jenerikbirterimdir
• “Gerçeğinalgılanmasındabozulma,gerçeklebağlantınınkopması”
• Hastalıkdeğil,belirti
• Beyininişlevlerinietkileyenbirçoknedenebağlıortayaçıkabilir
Başkabirsağlık
durumunabağlıpsikoz
bozukluğu
• Ruhsaldurumunhementümalanlarındabelirtivebulgulargösteren,
• Genelliklegençlikyıllarındabaşlayan,
• Gidişvesonlanışıhastadanhastayavesüreçiçindedeğişen,
• Henüzetiyolojisitamolarakbilinmeyenve
• Önemliölçüdeyetiyitimineyolaçan
• Birtoplumsağlığısorunudur.
*:D SM 5’egöre
Epidemiyoloji
• Şizofrenininyaşamboyuprevelansı %0,5ile%1,5(ortalama%1)
• Şizofreniinsidansı,Dünya’nınfarklıyerlerindebenzerbulunmuştur.
• K=E
• Erkeklerde20-25yaşlarıarasıenyüksektepedeğerineulaşır.
• 30-35yaşlarıarasıyüksekolmayanikincibirtepedeğerigörülür.
• Kadınlardahastalıkerkekleregöreortalama5yılgeçbaşlar.
• 30’luyaşlardaerkeklerdesıklıkdahafazlayken40yaşındansonra
kadınlardaikikatdahafazlagörülür.
Bleuler’in 4ABelirtisi
1. Assosiasyon (çağrışım)
bozukluğu
2. Autizm (otizm)
3. Ambivalans
4. Affekt (duygulanım)
bozukluğu
1
21.11.2016
Schneider’in birincisırabelirtileri
Schneider’in ikincisırabelirtileri
1. Kendidüşüncelerininyüksek
seslesöylendiğiniişitme
2. Aralarındatartışanseslerişitme
3. Kişininhareketleriyleilgili
yorumlaryapanseslerişitme
4. Dışgüçlertarafındanoluşturulan
bedenselduyumlaryaşama
5. Sanrılıalgılama
6. Düşüncesokulması
7. Düşünceçekilmesi
8. Edilgenolmaylailgiliyaşantılar
PsikopatolojikÖzellikler
• Psikopatolojiközelliklerinanalizi
belirtilerin5anakategoride
toplanabileceğinigöstermiştir.
1. Pozitifbelirtiler;varsanı ve
sanrılarıiçinealanpsikotik
belirtiler
2. Negatifbelirtiler;dürtülerdeve
istektedeğişiklikleriiçeren
motivasyonazlığı,spontan
konuşmadaazalmavesosyaliçe
çekilmegibibelirtiler
Pozitifbelirtiler
3. Bilişselbelirtiler;bellek,dikkat
veyürütücüişlevlerde
bozukluklarlakarakterize
nörobilişsel değişiklikler
4. Depresifvemanik belirtilere
sebepolabilenduygudurum
bozukluklarıveduygulanım
düzenlenmesindebozukluklar
(affektif disregülasyon)
5. Agresifbelirtiler
Negatifbelirtiler
• Duygulanımdaküntleşme
• Duygusaliçeçekilme
• Pasivite
• Apatik sosyaliçeçekilme
• Soyutdüşünmegüçlüğü
• Spontanlıkta kayıp
• Steriotipik düşünce
1. Varsanı (Halüsinasyon)
2. Yanılsama(İllüzyon)
3. Alınma(Referans)düşünceleri
vesanrılar
4. İntihar,homisid
5. Ekolali,ekopraksi
6. Negativizm
7. Depersonalizasyon
8. Manyerizm,steriotipi
Sanrılar
• Kötülükgörme
(perseküsyon)
• Alınma
(referans)
• Büyüklük
(grandiyözite)
• Kontroledilme
• Kıskançlık
(jaluzik)
• Suçluluk
• Erotomani
• Somatiksanrılar
• Düşünce
okunması
• Düşünce
yayınlanması
• Düşünce
sokulması
• Düşünce
yayınlanması
Varsanılar
• İşitsel
• Görsel
• Koku
• Tat
• Dokunma
Diğer
• Dezorganize
konuşma
• Dezorganize davranış
• Katatoni
ICD-10’agöreşizofreninintanıölçütleri(1/3)
• Düşüncevekonuşmanınakıcılık
veüretimindeazalma(aloji)
• Amacayönelikhareketlerin
başlatılmasındakısıtlılık
(avolüsyon)
• Zevkalamama(anhedoni)
• Dikkattebozulma
• G1:Aşağıda(1)numaraaltındasıralanmışsemptomvebelirtilerdenenaz
birisininyada(2)numaraaltındasıralanmışbelirtilerdenenazikisinin,en
azbirayboyuncadevametmişolanpsikozatağındazamanınçoğunda
görülmüşolması.
1. Aşağıdakilerdenenazbirisi
a) Düşünceninyankılanması,sokulmasıyadaçekilmesiyadadüşüncenin
yayınlanması
b) Kontroledilme,etkilenmeveyaedilgenliksanrılarıkibunlarbedenhareketlerine
veyaözeldüşünceveeylemlere,duyumlaraaitolabilir- ayrıcasanrılıalgılama
c) Hastanındavranışlarınıkumandaedenveyahastahakkındakendiaralarında
tartışanişitselvarsanılar veyavücudunbazıkısımlarındangelenbaşkatürde
varsanısal sesler
d) Olmasımümkünolmayantiptevekültüreuygunsuzniteliktedevamlısanrılar
2
21.11.2016
ICD-10’agöreşizofreninintanıölçütleri(2/3)
ICD-10’agöreşizofreninintanıölçütleri(3/3)
2. Aşağıdakilerdenenazikisi
• G2:Ensıkkullanılandışlamakriteri:
a) Herhangibirduygulanımiçeriğiolmayansanrılarlaveyasürekliaşırı
değerlilikfikirleriylebirliktegiden,enazbiraysüreylehergüngörülen
herhangibirtürdeki(işitsel,görsel,dokunsalvb.)devamlıvarsanılar
b) Neolojizm,ilgisizyadaenkoheran konuşmayanedenolandüşüncenin
devamlılığındakopuşlar
c) Balmumuesnekliği,negativizm,postür alma,stupor,eksitasyon ilegiden
katatonik davranış
d) Apati,konuşmafakirliği,emosyonel cevaplardauygunsuzlukveyakörelme
(nöroleptik tedavisiveyadepresyonabağlıdeğildir)gibinegatifbelirtiler
• Eğerhastamanik atakveyadepresifatakkriterlerinikarşılıyorsayukarıdaki
kriterlerinmizaçbozukluğugelişmedenöncebulunmasıgerekir.
• G3:Bozuklukorganikbeyinhastalığı,alkolveyailaçentoksikasyonu,
yoksunluğuyadabağımlılığınabağlıdeğildir.
Şizofrenininalttipleri(DSM-IVTR’yegöre)
Paranoid şizofreni
Paranoid
Dağınık(dezorganize/hebefrenik)
Katatonik
Ayrışmamış(farklılaşmamış,
diferansiye olmamış)
• Kalıntı(rezidüel)
• Birveyabirdenfazlahezeyanyanındasıklıklaişitmevarsanıları
bulunur.
• Klasikolarakkötülükgörmevebüyüklüksanrılarınınvarlığıyla
karakterizedir.
• Dezorganize davranışveyakonuşma,katatoni (donakalım)görülmez.
•
•
•
•
• Diğeralttipler
• Bouffee Delirante (Akutdelüzyonel
psikoz)
• Latent
• Oneroid
• Parafreni
• Psödonörotik şizofreni
• Basitdeteriyoratif bozukluk(Basit
şizofreni)
• Şizofrenininpostpsikotik depresif
bozukluğu
• Erken-başlangıçlışizofreni
• Geç-başlangıçlışizofreni
• Defisit şizofreni
Dağınık(dezorganize/hebefrenik)şizofreni
Katatonik şizofreni
• Dağınık(dezorganize/hebefrenik)tiptehastalarındüşünce
bozukluklarıbelirginvegerçekleilişkilerizayıftır.
• Kişiselgörünümleriözensizveduygusalyanıtlarıuygunsuzdur.
• Stupor,
• Karşıtçılık (negativizm),
• Rijidite,
• Eksitasyon,
• Postür almayıiçerenbelirtilergörülür.
• Steriotipik davranışlar,
• Balmumuesnekliğieşlikedebilir.
• Mutizm sıktır.
3
21.11.2016
Ayrışmamış(farklılaşmamış,diferansiye
olmamış)şizofreni
Kalıntı(rezidüel)şizofreni
• Ayrışmamış(farklılaşmamış)tiptehastayaaçıkolarakşizofrenitanısı
konulmaklaberaberbelirtivebulgulardiğeralttiplerinölçütlerine
uymamaktadır.
• Kalıntışizofrenihastalığınsürdüğünedairkanıtlarolmasınarağmen
aktifbelirtilerintamamınınolmamasıyadadiğertiplerdenbirinin
tanısınıkoymayayetmemesiilekarakterizedir
Şizofreninin-ek- alttipleri(ICD-10’agöre)
Prodromal dönembelirtileri
Şizofreni-ardıçökkünlük
Basitşizofreni
• Şizofreniatağındansonraki
depresifdönem
• Sanrıvevarsanıların olmadığı,
garipdavranışlarvetoplumsal
ilişkilerdevediğerbecerilerde
bozulmanınolduğu
Gidişvesonlanım
• Bazıhastalartamamendüzelirkenbazılarındahastalıksüreğen
seyreder.
• Düzelmeoranlarıliteratürde%10-60arasındabildirilmiştir
• Şizofrenihastalarının%20-30’unungörecenormalbiryaşam(bağımsız
olarakyaşayabildikleriveişbulduklarıvb.)sürdürdükleritahmin
edilmektedir.
• Hastalarınçoğundadahakötübirgidişgörülür;%20-30’undaorta
derecede,yarısındanfazlasındadaşiddetlibelirtilererişkinlikleri
boyuncadevameder.
• Bireyinhastalıköncesikişilik,davranışvedüşüncemodelindebir
değişikliğinolması.
• Somatikyakınmalar
• Baş,sırtveadaleağrısı,güçsüzlükvesindirimsorunlarıgibi.
• Garipdavranışlar,
• Anormalduygulanım,
• Olağandışıkonuşma,
• Garipdüşüncelerve
• Garipalgısaldeneyimler
İyiprognoz
Kötüprognoz
Kadıncinsiyet
Erkekcinsiyet
Akut/anibaşlangıç
Sinsibaşlangıç
Geçbaşlangıç
Erkenbaşlangıç
Ailededuygudurum bozukluğuöyküsü
Ailedeşizofreniöyküsü
İyipremorbid,sosyal,cinselvemeslekiöykü
Kötü premorbid,sosyal,cinselvemeslekiöykü
Evliolm ak
Bekar,boşanmış,ayrılmışolma
Kırsalkesimdeyaşama
Şehirmerkezinde yaşam a
Yüksekzekadüzeyi
Zekadüzeyinindüşükolması
Pozitifbelirtilerin(sanrıvevarsanıların)baskın
olması
Negatifbelirtilerinbaskınolması
Nörolojikbulguvebelirtiler
Perinatal travmaöyküsü
Üçyıliçindedüzelmeolmaması
Azsayıdavekısasürelialevlidönem
Çoksayıdaveuzunsürelihastaneyeyatışlarınolması
Katatonik veparanoid türler
Dağınıkbelirtilerinolması
Tedaviye erkenbaşlanm asıvetedaviyeuyum uniyiolm ası
Tedaviedilmemişpsikozunsüresininuzunolmasıvedüzenlitedavialınmaması
Ektanıolm am ası
Ektanıolm ası
İyidesteksistemleri
Kötüdesteksistemleri
Belirginpresipite edicietkenler
Presipite edenetkeninolmaması
İyidesteksistemleri
Kötüdesteksistemleri
4
21.11.2016
Etiyoloji
• Şizofrenininetiyolojisitamolarakbilinmemektedir.
• Heterojenbirhastalık(Farklıkişilerdefarklıetiyolojilerebağlıfarklıklinikgidiş
vesonlanışgörülür.)
• Tespitedilenherriskfaktörütümhastalardagörülmüyor.
• Hastalığınpatognomonik belirtisiyok.
• Etiyolojiyedairortayaatılantemelmodeller
•
•
•
•
•
Etiyoloji
Nörotransmitter modeli
• Şizofrenietiyolojisindeetkiliolannörotransmitterler;
•
•
•
•
Dopamin
Serotonin
Glutamat
GABA
Nörotransmitter modeli
Nörogelişimsel model
Nörodejeneratif model
Kalıtımınıkatkısı
Psikososyalveçevreselnedenler
Etiyoloji
Etiyoloji
• Hastalığınpozitifvenegatifbelirtilerindensorumludur.
• Hastalığınpatogenezinde perfrontal korteksteD1 reseptörlerinde
hipoaktivite à negatifbelirtiler
• Subkortikal yapılardadopamin transmisyonundaartışà D2 reseptör
uyarımında artmaà pozitifbelirtiler
• Serotonin sistemininşizofreniyleilgisiserotonini antagonize eden
ajanların(D-Liserjik Asid Dietilamid,fenfluramin vemklorofenilpiperazin)şizofreniyebenzervarsanılara sebepolduğu
gözleminedayanır.à 5-HT2Aüzerindenhalüsinojenik etkià Atipik
antipsikotiklerin etkisi
• Eksitatuar 5-HT2A ve inhibitor5-HT1A reseptörleri korteks ve
hipokampustaki glutamaterjik nöronlar ve GABAerjik internöronlar
üzerinde yerleşmiştir.
Etiyoloji
Etiyoloji
• İntrauterin dönemde beyin gelişimini olumsuz etkileyen etkenlerin
ileride şizofreni oluşumuna neden olduğunu öne süren modeldir.
• Şizofreninin nörodejeneratif hastalıkların özelliklerinin gösterdiği
düşünülmüştür;
Dopamin Hipotezi
Nörogelişimsel Model
•
•
•
•
•
Prenatalstres
Yetersiz beslenme ve açlık
Gebelikte Dvitamini eksikliği
İntrauterin enfeksiyonlar
Obstetrik anomaliler (preeklempsia,hipoksi,sitotoksik hasar,sinaps sayısında
azalma vb.)
Serotonin Hipotezi
Nörodejeneratif Model
• Genetik temel vardır.
• Biyokimyasal süreçlerle tetiklenir
• Patofizyolojik değişiklikler bellibir eşiğin üstüne çıkana kadar klinik olarak
belirti vermez.
• Hastalığa özgül olmayan ve herhastada görülmeyen bazı histopatolojik,
nörokimyasal ve yapısal bozukluklar vardır.
• Klinik özelliklerin ve yapısal değişikliklerin ilerleyici özelliktedir.
• Buözelliklerin yanında;
• Beyinde gliozis görülmez
• Nöron sayısında azalma görülmez (daha çok sinaps sayısı azalır)
5
21.11.2016
Etiyoloji
Etiyoloji
• Şizofrenide paylaşılan genler arttıkça riskartar.
• Kalıtım şekline yönelik çalışmalar şizofrenide az sayıda genin
(oligogenik)orta şiddette ya daçok sayıda genin (poligenik)hafif
düzeyde etkisinin veya heriki şekilde bir etkinin olduğunu
düşündürmektedir.
• Şizofrenide1,6,8,10,13ve22numaralıkromozomlardadelesyon
(kromozomlardaeksilme),translokasyon (karşılıklıparçadeğiştirme)
gibikromozomanomalilerininolduğubildirilmiştir
KalıtımınKatkısı
•
•
•
•
PsikososyalveÇevreselNedenler
Şizofreni 3.derece akrabalarda %2,
2.derece akrabalarda %2-6ve
1.derece akrabalarda %6-17oranında görülür.
İkizlerden konkordans
• Monozigot ikizlerde yaklaşık %50
• Dizigot ikizlerde yaklaşık %17
Etiyoloji
Ayırı Tanı
• Şizofreni gelşimim açısından biyolojik etkenlere sahip kişilerde
çevresel etkenler hastalığın ortaya çıkmasına katkıda bulunur.
• Maddeyebağlı
• Amfetamin
• Halüsinojenler,
• Belladonna
alkaloidler,
• Alkolikhalüsinozis,
• Barbitürat çekilmesi,
• Kokain,
• Fensiklidin
• Epilepsi– özellikle
temporal lobepilepsisi
• Neoplazm,
serebrovasküler
hastalıklaryada
travma–özellikle
frontal veyalimbik
TıbbiveNörolojik
PsikososyalveÇevreselNedenler
•
•
•
•
Çocuklukta cinsel/fiziksel travmaya uğramış olmak
Erken yaşta ebeveynden ayrı kalma
15yaşına kadar şehirde yaşamak
Esrar ve madde kullanımı vb.
Affektif psikozlar
psikozlar
•
•
•
•
•
•
•
Şizofreni
•
Şizoduygulanımsal
(şizoaffektif)bozukluk
•
Şizofrenimsi
(Şizofreniform)bozukluk
Sanrılıbozukluk
Kısapsikozbozukluğu
Tanımlanmışdiğerbir
şizofreniaçılımı
kapsamındavepsikozla
gidendiğerbozukluk
Tanımlanmamışdiğerbir
şizofreniaçılımı
kapsamındavepsikozla
gidendiğerbozukluk
M addenin yolaçtığı
Geneltıbbidurum lara
psikozlar
bağlıpsikozlar
Bipolar bozukluk(psikotik •
özelliklerle)
Yeğin(Major) depresyon •
bozuklukğu psikotik
özelliklerle
Alkolünyolaçtığıpsikotik •
bozukluk
Diğermaddelerin/ilacın
yolaçtığıpsikotik
bozukluk
•
Homosistinüri
•
•
Huntington Hastalığı
M etakromatik
lökodistrofi
Nörosifiliz
Normalbasınçlı
•
•
•
hidrosefali
Pellegra
SistemikLupus
Eritem atozus
Wernicke-Korsakoff
•
Sendromu
W ilsonHastalığı
•
•
Ayırı Tanı
Psikotik BozukluklarınKategorileri*
Affektif olm ayan
• Diğerdurumlar
• Akutintermitan
porfiri
• AIDS
• Vit B12eksikliği
• Karbonmonoksit
zehirlenmesi
• Serebral lipoidozis
• Creutzfeldt-Jakop
Hastalığı
• Fabry Hastalığı
• Fahr Hastalığı
• Hallervorden-Spatz
Hastalığı
• Ağırmetal
zehirlenmesi
• Herpes ensefaliti
Başkabirsağlık
durumunabağlıpsikoz
bozukluğu
PsikiyatrikHastalıklar
• Atipik psikoz
• Otistikbozukluk
• Kısapsikotik bozukluk
• Delüzyonel bozukluk
• Ağırlıklıolarakpsikolojikbelirtiler
vebulgularasahipyapay
bozukluk
• Temaruz
• Duygudurum bozuklukları
• Normalergenlik
• Obsesif-kompulsif bozukluk
• Kişilikbozuklukları
• Şizoaffektif bozukluk
• Şizofreniform bozukluk
*:D SM 5’egöre
6
21.11.2016
Tedavi
Tedavi
Antipsikotik İlaçlar
1.KuşakAntipsikotik İlaçlar
• Şizofrenitedavisininmerkezindedirler.
• Hangiantipsikotik ilacınkullanılacağınakararverirken;
• Hedefalınanbelirtilervehastalığındönemi(akut/ilkatakdönemivs.
sürdürümdönemi)
• Hastanınkilosu
• Öncedenkullandığıilaçlarınetkileri,yanetkileriveuyumsorunları
• Ekonomikdurumuhesabakatılır.
Tedavi
2.KuşakAntipsikotik İlaçlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ziprasidon
Ketiyapin
Risperidon
Paliperidon
Olanzapin
Klozapin
Amisülpirid
Aripiprazol
Zotepin
Sertindol
•
A se n a p in
•
İlo p e rid o n
•
L u ra sid o n
•
K a rip ra z in
•
P e ro sp iro n
•
K lo tia p in
•
B io n a n se rin
•
B re k sip ip ra z o l
•
Z ik ro n a p in
•
K lo k a p ra m in
•
V a b ik a se rin
•
P rim a v a n se rin
•
R e m o k sip irid
•
M o z a p ra m in
Özellikleri
Atipik,klasikolmayan,ikincikuşak
Yanetkileriklasikantipsikotiklere göredahaaz.
DahaazEPSbelirtisiyapar.
Pozitifbelirtilere1.kuşakantipsikotikler kadaretkili,ayrıca
negatifbelirtileredeetkiederler.
• Metabolik yanetkileri;
•
•
•
•
• Kiloartışıà diabet riskindeartış
• Kanlipidlerinde bozulma
• Tüberoinfundibüler yolaktadopamin artışıà Prolaktin
arttırma
• Amisülpirid
• Risperidon
• Paliperidon
• Haloperidol
• Klorpromazin
• Tiyoridazin
• Trifluoperazin
• Flufenazin
• Pimozid
Özellikleri
• Ekstrapiramidal sistembelirtileridikkat
çeker.
• Klasik,tipik,birincikuşak
• İlaçuyumukötü
• Yanetkilerifazla
Tedavi
Antipsikotik İlaçlar
• Hastanınkişiselözelliklerinedikkatedilerekilaçtedavisikararlaştırılır.
• Antipsikotik ilaçlarınetkileribirkaçgüniçindebaşlasadaözelliklepozitif
belirtilereetkilerinintamolarakgörülmesiiçin3-4haftagerekir.
• Hastalarınakuthastalıkdöneminde/ilkatakdönemindeiçgörüsü az
olduğundanveyaolmadığındantedavireddisıkgörülür.Budurumda
başlangıçtaantipsikotiklerin enjekteedilebilirpreparatlarıkullanılabilir.
• Norodol®(Haloperidol)
• Zyprexa®(Olanzapin)
• Zeldox®(Ziprasidon)
• Clopixol acuphase®(Zuklopentixol)
Dahasonrageneldeaynıilacınoralpreparatıylatedaviyedevamedilir.
• İdamedönemindeilaçdozlarıdahaazdır.
Tedavi
Tedavi
• İlaçtedavisineuyumukötüolanhastalardadepoantipsikotik
preparatlarıkullanılabilir.
• Düşükdozantipsikotik ilaçkullanımıyüksekdozilacatercihedilir.
Antipsikotik İlaçlar
•
•
•
•
•
•
Risperdal consta®(Risperidon-consta)– 15gündebir
Xeplion®(Paliperidon palmitat)– 30gündebir
Norodol dekanoat®(Haloperidol dekanoat)– 28gündebir
Clopixol depot®(Zuklopentixol dekanoat)– 14gündebir
Prolixin deconate®(Flufenazin dekanoat)– 14gündebir
Abilify Maintena®(Aripiprazol)– 28gündebir
İlaçtedavisiilkeleri
• YüksekdozlardahafazlaEPSyanetkisiortayaçıkmasınasebepolur.
• EPSvetardiv diskinezi riski/öyküsüolanhastalardaatipik antipsikotik
ilaçlarkullanılır.
• İlaçlarınetkinliğinekararvermekiçinyeterlidozda4-8hafta
beklenmesigerekir.
• Olabildiğincemonoterapi uygulanmayaçalışılır.
7
21.11.2016
Tedavi
Tedavi
• Tedaviyeilkataktauyum%40-60
• Antidepresan ilaçlar;
İlaçtedavisiilkeleri
• Tedaviyeuyumuarttıracakmüdahaleleryapılmalı
• Psikoeğitim,yanetkilerintakibivetedavisi,depopreparatlar
Diğerilaçtedavileri
• Hastalığaeşlikedendepresyonveonsesif kompulsif bozukgibipsikiyatrik
hastalıklarınvehastalığınnegatifbelirtilerinintedavisindekullanılırlar.
• İlaçlarıkestiktensonra%15-20hastadahastalıkstabilkalır
• Hastaların%70-90’ındailaçkesimindensonraki2-5yıldanüks görülür.
• İkinciataktabirincisindengeneldedahayüksekdozdailaçkullanmak
gerekir.
• Relapsı önleyenendüşükantipsikotik ilaçdozukullanılır.
• İlkataktansonraikiyıldahafazlaatakgeçirenlerde5yılsüreyletedavi
önerilir.
• Antikolinerjik ilaçlar
Tedavi
ŞizofrenidePsikoterapi
Tedavi
• Biyolojiktedavilergeneldepozitifpsikotik belirtilerihedeflervebu
belirtilereetkieder.
• Hastalıksebebiyleortayaçıkan;
• Destekleyicipsikoterapi
• BilişselDavranışçıTerapi
• Psikososyalterapiler
• SosyalBeceriEğitimi
• AileYönelimliTerapiler
• Olguyönetimi
• Toplumiçindetedavi
• Grupterapisi
• Kişilerarasıilişkilerdebecerieksikliği,
• Çekingenlik,
• Reddedilmekorkusu,
• Başkalarınınyanındaanksiyete hissetme,
• Günlüksorunlarıçözmedeyetersizlik
gibisorunlarailaçlarınetkisiyoktur.
Tedavi
Elektro-Konvülsif Terapi(EKT)
• Günümüzdedahaazkullanılmaktadır.
• ŞizofrenideEKTkullanılandurumlar;
•
•
•
•
İlaçlaradirenç
Çokajite
İntiharriskiyüksek
Katatonik
• Antipsikotik ilaçlarınyanetkileriningiderilmesindekullanılıllar.
• Biperiden 2mgtb,5mgampulà Akatizi,termor,akutdistoni
DiğerTedaviler
• BireyselPsikoterapi
• KişiselTerapi
• DiyalektikDavranışTerapisi
• UğraşıTerapisi
• SanatTerapisi
• BilişselEğitim
Sanrılı(Delüzyonel)Bozukluk
• Eskidenparanoyaveyaparanoidbozuklukadıverilmekteydi.
• Bizarolmayanhezeyanlar;
• Akl auygun,saçm aol mayan,günlükhayattagerçekleşmes imüm künol an ;
takiped ilme,aldatı lma,düş manl arı olma,uz aktanb iraşkla sevilme,bi r
hastal ığı olmagibi hez eyanl argörül ür.
• Ortalamabaşlangıçyaşı40
8
21.11.2016
Sanrılı(Delüzyonel)Bozukluk
Sanrılı(Delüzyonel)Bozukluk
• Süre:enazbiraysürenbizarolmayanhezeyanlar
• ŞizofrenininAtanıölçütlerihiçbirzamankarşılanmaz.
• Perseküsyon tipi
• Kıskançlıktipi=Othello Sendromu
• Erotomanik tip=DeClarembo Sendromu=Passionelle psikozu
• Somatiktip=monosemptomatik hipokondriak psikoz
• Grandiyöz tip=megalomani
• Karışıktip
• Ayrışmamıştip
TanıÖlçütleri
• Hezeyanlauyumluhalüsinasyonlargörülebilir.
• İşlevselliktamolarakbozulmamıştır.Davranışlarbizardeğildir.
• Hezeyanlarlaberaberduygudurum belirtilerivarsabunlarıntoplam
süresihezeyanlarınsüresindenkısadır.
• Bozukluğunbelirtileriherhangibirmaddeninkullanımıveyatıbbi
hastalıklaaçıklanamaz.
Tipleri
KaynaklarveÖnerilenOkumalar
• Sadock,B.J.,Alcott Sadock,V.,&Ruiz,P.(2015).Kaplan&Sadock’s
Synopsis ofPsychiatry.Wolters Kluwer.
• ÖztürkO.&UluşahinA.(2015)RuhSağlığıveBozuklukları 13.Baskı.
NobelTıpKitabevi.
• KulaksızoğluI.B.,TükelR.,ÜçokA.,Yargıçİ.&YazıcıO.(2009)
Psikiyatri.İstanbulÜniversitesiYayınları.
9