Görüntüle

1. DÜNYA SAVAŞI
1. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ GENEL DURUM
18. ile 19. yüzyıllar arasında gerçekleşen Sanayi devrimi ve Fransız İhtilali Avrupa’yı
siyasi,sosyal ve de ekonomik yönden önemli derecede etkilemişti.Sanayi devrimi ve
Fransız İhtilali’nden etkilenen Avrupa ülkelerinin hepsi bir yerler sömürmeye ve egemenlik
sağlamaya başladı.19. yüzyılda,dünyanın büyük bir kısmı bu sömürgeci Avrupa devletleri
tarafındanpaylaşılmıştı.Ancak siyasi birliklerini 19. yüzyılın sonlarına doğru yeni
tamamlamış olan Almanya ve İtalya,sömürgecilik yarışında çok geç kalmışlardı.Bazı küçük
sömürgeler dışında pazar ve ham madde kaynağı elde edemeyen bu iki devlet daha geniş
sömürgelere sahip olmak istediler.Özellikle Almanya, kurduğu güçlü sanayisi için ham
maddeye ve ürünlerini satacağı pazarlara gereksinim duymaktaydı.Bu amaçla,güçlü bir
savaş ve ticaret filosu kurdu.Almanya’nın deniz gücünün artması, en fazla sömürgeye ve en
güçlü deniz filosuna sahip olan İngiltere’yi telaşlandırdı.Sonunda bu iki devlet arasında
silahlanma yarışı başladı.Almanya, sanayisi için gerekli ham maddeyi bulmak ve sömürge
elde etmek için İngiltere’nin Asya ve Uzak Doğu’daki sömürgelerine giden yolu kesmeye
çalışıyordu.Bu amaçla Osmanlı İmparatorluğu ile ilişkilerini geliştirmeye başladı.Çünkü bu
yol Osmanlı topraklarından geçmekteydi.Ayrıca Osmanlı İmparatorluğu,Almanya için
önemli bir ham madde kaynağı ve geniş bir pazardı.Bu nedenle Almanya, Osmanlı
İmparatorluğu ile iyi ilişkiler kurmak için her türlü girişimde bulundu.Avrupa’nın ortasında
güçlü bir Almanya’nın varlığı, doğuda Rusya ile batıda Fransa’yı çok rahatsız etti ve
Avrupa’daki dengeleri değiştirdi.1871’de Fransa’nın Almanya’ya yenilerek ALSACELORRAİNE bölgesini yitirmesi, bu devleti, yıllardır düşmanı olan İngiltere ile yakınlaşmak
zorunda bıraktı.Rusya’nın sıcak denizlere inmek için kullandığı taktiklerin en önemlisi Slav
asıllı Balkan milletlerini kışkırtarak Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarını parçalama
politikası, PANSLAVİZM idi.Bu durum sadece Osmanlıları değil, bünyesindeki bir çok Slav
asıllı topluluğu barındıran Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu da etkiliyordu.Bu
yüzden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu,Almanya ile yakınlaştı.Yalnız kalan ve kendini
tehlikede gören Rusya, amacına ulaşmak için İngiltere ve Fransa ile yakınlaştı.Sanayisini
kuran ve Akdeniz’de söz sahibi olmak isteyen İtalya da ham madde ve Pazar arayışı
içindeydi.İtalya,Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile yakınlaşarak Almanya’nın desteğini
sağladı.
2. AVRUPA’DA BLOKLAŞMA
Bütün bu gelişmeler sonucunda Avrupa’da iki blok oluştu.İlk olarak Almanya önderliğinde
İtalya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu bir antlaşma imzalayarak ÜÇLÜ
İTTİFAK(BAĞLAŞMA)DEVLETLERİni oluşturdular(1882).Bu birliği bir tehdit kabul eden
İngiltere,Fransa ve Rusya da kendi aralarında birleşti(1907).Bu birliğe ise ÜÇLÜ
İTİLAF(ANLAŞMA) DEVLETLERİ adı verildi.
3. İttifak (Bağlaşma) Bloğu İtilaf(Anlaşma)BloğuAlmanya İngiltere Avusturya-Macaristan İmp.
Fransa Osmanlı Devleti Rusya İtalya KARŞI
İtalyaBulgaristanABDRomanyaJaponyaYunanistan
4. SAVAŞIN NEDENLERİ
1-Birliğini geç tamamlayan Almanya’nın sömürgecilik faaliyetlerine başlayıp, ham madde ve
pazar arayışına girmesinden İngiltere’nin rahatsız olması,
2-Rusya’nın sıcak denizlere inmek için Balkanlar’da oluşturduğu Panslavizm politikasına
ağırlık vermesi ve bunun Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu rahatsız etmesi,
3-Birliğini yeni sağlayan İtalya’nın, Avusturya-Macaristan elindeki topraklarını geri alma
düşüncesi,
4-Fransa’nın, 1871 yılında Almanya’ya kaptırdığı Alsace-Lorraine topraklarını geri alma
isteği,
5-Japonya’nın,Asya ve Büyük Okyanus’ta yayılma politikası,
6-İmparatorluklarda bağlı olarak yaşayan milletlerin Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik
akımından etkilenip ayaklanmalar çıkarmaları,
7-Ortadoğu,Afrika ve Avrupa’daki enerji havzalarının ele geçirilme mücadelesi, ele
geçirilecek enerjinin dünyaya hakimiyet sağlamak için silahlanma yarışında kullanılması,
8-Devletler arasındaki bloklaşma ve silahlanma yarışı,
gibi amaçlar bu savaşın başlamasına zemin hazırlamıştır.
5. SAVAŞIN SONUÇLARI
1.Savaştan en karlı devlet İngiltere çıkmış ve Avrupa’nın bir numaralı devleti olmuştur.
2.Fransa, Almanya’nın etkisinden kurtularak ikinci güçlü devlet haline gelmiştir.
3.İtalya, Avusturya’dan toprak almış ve On iki Adalar’a hakim olmuştur.
4.Rus, Alman, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı imparatorlukları yıkılmış yeni milli devletler
kurulmuştur.
5.Litvanya, Letonya, Estonya, Finlandiya, Yugoslavya, Çekoslovakya, Polonya, Macaristan, SSCB
kurulan yeni devletlerdir.
6.Avrupa’da denge boşluğu meydana gelmiştir.
7.Yenilen devletlerde rejim değişikliği olmuştur.
8.Dünya barışını sağlamak için merkezi Cenevre’de olan Milletler Cemiyeti kurulmuştur.
9.Sömürgeciliğin yerini manda ve himayecilik almıştır.
10.Sınırlar çizilirken “milliyetçilik” ilkesi dikkati alınmadığından “azınlıklar” meselesi çıkmıştır.
11.I.Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmalar II.Dünya Savaşı’nın zeminini hazırlamıştır.
6.
Başlaması
Avusturya BÜYÜK Sırbistan'ı kurmak isteyenlere gücünü göstermek üzere
1914 yılı Haziran ayında Bosna da bir manevra yapmaya karar vermiştir. Buna
katılmak üzere veliaht Ferdinand da Saray Bosna'ya gelmiştir. Ancak veliaht
28 haziran 1914 günü bir Sırplı tarafından öldürülür. Buda I. Dünya savaşına
yol açan olayın başlangıcı olur. Avusturya bu olaya Sırbistan'a savaş açarak
karşılık verir. Bunun üzerine Almanya, Avusturya-Macaristan'ın, Rusya da
Sırbistan'ın yanında yer alır. Böylece savaş kısa bir zaman içinde bütün
Avrupa'yı etkilemiştir.
Sonuçlanması
İtilaf Devletleri'yle tek tek İttifak Devletleri arasında yapılan mütarekelerle çatışmalar resmi olarak
sonlandırılmıştır. Bu mütarekeler, Bulgaristan ile 29 Eylül 1918 tarihinde Selanik Antlaşması,
Osmanlı Devleti ile 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Antlaşması, Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu ile 3 Kasım 1918 tarihinde Villa Giusti Antlaşması ve Almanya ile 11 Kasım 1918
günü Rethondes Antlaşması'dır.
Savaş sonrasında Avrupa'da sınırların belirlenmesi için 18 Ocak 1919 tarihinde Paris Barış
Konferansı toplanmış ve Almanya ile 28 Haziran 1919 tarihinde Versay Antlaşması, AvusturyaMacaristan İmparatorluğu ile 10 Eylül 1919 tarihinde St. Germain Antlaşması, Bulgaristan ile 27
Kasım 1919 tarihinde Neuilly Antlaşması ve Osmanlı Devleti'yle 10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr
Antlaşması ve Macaristan ile 4 Haziran 1919 tarihinde Trianon Antlaşması imzalanmıştır.
www.nedir-nedir.com