PowerPoint Sunusu - video.eba.gov.tr

20:40
2.7. MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN-İ RUMİ,
2.8. YUNUS EMRE
20:40
3. Türklerin İslam Medeniyetine Katkıları
4. Türklerin Bilime Katkıları
5. Türklerde Peygamber ve Ehlibeyt Sevgisi
KAZANIMLAR
2. Türkler arasında İslam’ın
yayılmasında ve İslam
anlayışının oluşmasında
etkili olan şahsiyetleri tanır.
20:40
20:40
VI. ÜNİTEMİZ
20:40
HATIRLAYALIM
2.5. AHİ EVRAN
2.6. HACI BEKTAŞ VELİ
1. TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLUŞU
20:40
 İslam  Peygamberimiz  Arap Yarımadası (Egemenlik)
 Türkler – Müslüman Araplar  ilk temas Hz. Ömer zamanı (634-644)
 Emeviler zamanı  baskıcı politikalar  çatışma
 Abbasiler  ılımlı politika  Türkler  İslam’a ilgi başladı.
 751 Talas Savaşı: Türkler + Müslümanlar X Çinliler  Temas ++
 Toplu+resmi ilk Müslüman Türkler: Karahanlılar (Satuk Buğra Han)
 ***
 Gök Tanrı Dini – İslam arasındaki benzerlikler:
GÖK (TEK) TANRI

ALLAH
UÇMAĞ – TAMUĞ

CENNET – CEHENNEM (AHİRET)
İDUK/ ADAK

KURBAN (ADHÂ)
TÖRE

ŞERİAT (YASA, KURALLAR)
ALPLIK

GAZİLİK, MÜCAHİDLİK
TÜZLÜK

ADALET
KAM/ YALVAÇ

NEBİ/ VELİ/ ALLAH DOSTU
***
2. TÜRKLER ARASINDA İSLAM’IN YAYILMASINDA
ETKİLİ OLAN BAZI ŞAHSİYETLER
20:40
2.1. EBÛ HANİFE (699-767)
20:40
 Ebu Hanife, Türkler arasında İslam’ın
yayılmasında etkili olan büyük bir din bilginidir.
 Asıl adı Numan bin Sabit’tir. 699 yılında Kûfe’de
doğmuş, 767 yılın da Bağdat’ta vefat etmiştir.
 Kabri Bağdat’ta, Azamiye diye anılan bölgededir.
 Tüccar olan babası gibi ipek ticaretiyle uğraşmış
ve alış verişteki dürüstlüğüyle ün yapmıştır.
 Ebu Hanife’nin eserleri, vefatından sonra öğrencileri
tarafından yazılmıştır.
 En meşhur eserleri: el-Fıkhu’l-Ekber, el-Âlim ve’l-Müteallim,
El-Musned...
 Ebu Hanife sabırlı ve gönlü zengin bir insandı, emanete riayet
ederdi; cömertti.
 Bilgiye, hür düşünceye ve kişi hürriyetine büyük önem verirdi.
2.2. MATURİDÎ (844-944)
20:40
 Maturidî, büyük bir İslam-Türk
din bilginidir.
 Asıl adı: Ebu Mansur
Muhammed bin Muhammed bin
Mahmûd el-Maturidî’dir.
 Doğumu: 844 (?) Türkistan’da
(bu günkü Özbekistan)
Semerkant’ın Maturid kasabası.
Vefatı: 944 Semerkant.
 Çalışmalarını Ebu Hanife’nin
görüşleri doğrultusunda
sürdürmüştür.
 En önemli eserleri:
 «TE’VİLÂTU’L-KUR’ÂN» (tefsir) ve
«KİTÂBU’T-TEVHÎD» (kelam ve akaid).
2.3. ALİ ER-RIZÂ (770-818)
 Büyük bir din bilgini olan
Ali er-Rıza, 770 yılında
Medine’de doğmuştur.
 Babası Musa el-Kâzım’dır.
 İmam Ali er-Rıza,
Peygamberimizin torunu Hz.
Hüseyin’in soyundan
gelmektedir.
 Ali er-Rıza, Mescid-i
Nebi’de hayatının büyük bir
kısmını eğitim ve öğretimle
geçirmiştir.
 816 yılında Halife
Memun’un daveti üzerine
Merv’e gitmiştir.
20:40
 Ali er-Rıza, ayetlerin
anlamı üzerinde
düşünmenin gereğini
vurgulayan, bir bilgindi.
 İyi huylu, alçak gönüllü
ve son derece cömertti.
 Az yer, az uyur, daha çok
ilim ve ibadetle meşgul
olurdu.
 Türklerin yaşadıkları
bölgelerde de bulunmuş
olan Ali er-Rıza’nın
Türklerin Müslüman
olmasına katkıları
bulunduğu bilinmektedir.
2.4. AHMED YESEVÎ (1093-1166)
 AHMET YESEVÎ Türkistan’da
Sayram kasabasında 1093
yılında doğmuş; 1166 yılında
vefat etmiş ve Yesi şehrinde
defnedilmiştir.
 Ahmet Yesevî, Arapça ve
Farsça bilmesine rağmen
eserlerini Yeni Müslüman
olmuş Türklere İslam dinini
sade bir dille yazdığı şiirlerde
anlattı.
 Şiirlerini «DİVAN-I HİKMET»
adlı eserinde topladı.
 Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli
gibi büyük bilginlerin
yetişmesinde etkili oldu.
20:40
2.5. AHİ EVRAN (1172-1262) HÜLASA:
 1172 yılında Azerbaycan
Hoy’da doğmuş ve 1262
yılında Kırşehir’de vefat
etmiştir.
 Osmanlı Devleti
Döneminde esnaf grubu
arasında saygın bir yer
edinmiştir.
 Esnafın Piri olarak şöhret
bulmuştur.
 Kırşehir’de kurduğu Ahilik
Teşkilatı, tüm meslek
sahiplerinin manevi bir
merkezi olmuştur.
2.6. HACI BEKTAŞ VELİ (1210-1270) HÜLASA:
EDEB BİR TÂC İMİŞ NÛRU HUDA’DAN
GİY OL TÂCI EMÎN OL HER BELÂDAN
 1210’da Horasan’ın
Nişabur şehrinde dünyaya
gelmiştir.
 Anadolu’da insan sevgisi,
kardeşlik ve iman gibi
değerlerin yerleşmesinde
büyük etkisi olmuştur.
 Ahlakı düşüncesinin
temelini «ELİNE, DİLİNE,
BELİNE SAHİP OL» sözü
oluşturur.
 1270 yılında Nevşehir’de
vefat etmiştir.
20:40
2.7. MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN-İ RUMİ,
2.8. YUNUS EMRE
2.7. MEVLANA (1207-1273)
ÖNCE
DÜŞÜNELİM:
Dünyada
2007 yılının
UNESCO
tarafından
Mevlânâ yılı
olarak kabul
edilmesinin
sebebi ne
olabilir?
20:40
20:40
2.7. MEVLANA (1207-1273)
 Halkımız tarafından en
çok tanınan, öğütleri
bilinen ve Türkler
arasında İslam’ın
yayılmasında etkili olan
tarihî kişiliklerden biri
de «Mevlânâ»
Muhammed
Celaleddin’dir.
 Büyük mutasavvıf, şair
ve düşünür Mevlânâ,
1207’de Horasan’ın
Belh şehrinde (Afganistan)
doğmuştur.
20:40
Belh, Mezar-ı Şerif (Efsanevi Hz Ali kabri), Afganistan
2.7. MEVLANA (1207-1273)
Belh’ten Konya’ya gelişi
20:40
 Babası, Belh’in soylu ve
saygın ailelerine mensup
Bahaeddin Veled’dir.
 Şehrin büyük alimlerinden
olan babası, Moğolların
zulmünden kurtulmak
için ailesiyle birlikte
Belh’i terk etmiş,
Anadolu’ya gelmiş ve
Konya’ya yerleşmiştir.
 Mevlânâ ilk derslerini
babasından almış; onun
vefatı ile onun yerine
geçip ders vermiştir.
2.7. MEVLANA (1207-1273)
20:40
 Konya’da ünlü mutasavvıf Şems-i Tebrizî (Şemsuddin
Muhammed b. Ali b. Melikdad, 1185-1248) ile karşılaşmıştır.
 Onun görüşlerinden etkilenmiştir.
2.7. MEVLANA (1207-1273)
Yandaki sözlere
göre
Mevlânâ’nın
nasıl bir kişiliğe
sahip olduğunu
sınıfça
değerlendiriniz.
20:40
2.7. MEVLANA (1207-1273)
 Mevlânâ, Allah’a gönülden
bağlı (Hak Âşığı) birisidir.
 O hep sevgi, barış, kardeşlik
ve hoşgörüyü savunmuştur.
 Biricik Sevgilisine kavuşma
tarihi: 17 Aralık 1273’tür
(Şeb-i Arûs).
 Cenazesinde kimsenin üzülmesini
ve ağlamasını istememiş ve ölümü
ALLAH’A KAVUŞMA olarak
kabul etmiştir.
 En önemli eserleri:
 MESNEVİ, DİVAN-I KEBİR,
MEKTUBAT ve FÎH-İ MÂ FÎH.
20:40
2.7. MEVLANA (1207-1273)
20:40
 Mevlânâ’nın yaşadığı
dönemde Anadolu
(Türkiye) çeşitli
karışıklıklar içerisindeydi.
 Moğol istilası yurdu
sarmıştı.
 Bu karışıklık ortamı halkı
da etkiliyor, ahlaki
bozulmalar görülüyordu.
 İşte bu ortamda Mevlânâ,
halkı doğru yola davet
etmiş, bozulmaların ileri
seviyeye ulaşmasını
engellemiştir.
2.7. MEVLANA (1207-1273)
 Mevlânâ’daki dinî ve
tasavvufi düşüncenin
kaynağı Kur’an ve
Sünnet’tir.
 «Canım tenimde
oldukça Kur’an’ın
kölesiyim ben, Seçilmiş
Muhammed’in yolunun
toprağıyım.» dizelerinde
bunu dile getirmiştir.
 Mevlânâ, Türk halkının
İslam anlayışının
oluşmasındaki en önemli
kişilerden biridir.
20:40
2.7. MEVLANA (1207-1273) HÜLASA:
 1207 yılında Belh’de
doğmuş ve 1273 yılında
Konya’da vefat etmiştir.
 Türk dini ve tasavvufi
düşüncesinde önemli bir
yeri vardır.
 Aşkın Piri olarak şöhret
bulmuştur.
 Konya’da kurduğu Mevlevi
tarzı, bir tarikat olarak
sürmüş, aşk yolunu temsil
etmiştir.
 Önemli eserleri: Mesnevi,
Divan-ı Kebir, Mektubat ve
Fîh-i mâ fîh…
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320)
ÖNCE
DÜŞÜNELİM:
Şüphesiz
Yunus Emre
adını daha
önce
duymuşunuz
dur!
Hakkında
neler
biliyorsunuz?
20:40
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320)
 Türk edebiyatı tarihinin
en büyük şairlerinden
olan Yunus Emre 1240
yılında doğup 1320
yılında vefat etmiştir.
 Türkler arasında
İslam’ın yayılmasında
ve Anadolu’daki
Türklerin birliğinin
sağlanmasında onun
büyük katkısı olmuştur.
 Şiirlerinde akıcı,
anlaşılır, sade bir dil
kullanmıştır.
20:40
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320)
20:40
 Şiirlerinin ana teması:
ALLAH AŞKI.
 Onun öğretisinde sevgi,
beraberlik ve birlik var.
 Yunus Emre’nin
eserlerinde kullandığı dil,
halkın anlayacağı
Türkçedir.
 O, Türk tasavvuf ve
tekke edebiyatının
kurucusu kabul edilir.
 En önemli eserleri:
 Dîvân ve Risâletü’nNushiyye’dir.
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320)
20:40
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320)
20:40
 Yunus Emre ile ilgili bir araştırmadan
alınan yandaki dörtlükler, onun
Türkler arasında İslam’ın
yayılmasına nasıl katkı sağladığı
konusunda bize ipuçları vermektedir.
Yunus Emre’nin
yandaki
dörtlüklerinden
ilkeler çıkarınız.
Yunus Emre’den
Altın Öğütler, derl:
Asım Aykut Aksakal,
s. 13, 59, 71
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320)
20:40
2.8. YÛNUS EMRE (1240-1320) HÜLASA:
 1240 yılında doğmuş ve
1320 yılında vefat
etmiştir.
 Türk tasavvuf ve tekke
edebiyatında önemli bir
yeri vardır.
 Aşık Yûnus olarak
sevilmiş, halkın
gönlüne girmiştir.
 Aşkın, birliğin ve
kardeşliğin eri bir Hak
yolcusudur.
 Önemli eserleri: Dîvân
ve Risâletü’nNushiyye’dir.
20:40
2.7. MEVLÂNÂ CELÂLEDDİN-İ RUMİ,
2.8. YUNUS EMRE
20:40
3. Türklerin İslam Medeniyetine Katkıları
4. Türklerin Bilime Katkıları
5. Türklerde Peygamber ve Ehlibeyt Sevgisi