İNKİLAP TARİHİ 8.SINIF 2.ÜNİTE BOŞLUK DOLDURMA ETKİNLİĞİ _________________________ düşüncesinin etkisiyle __________________ ve _______________________İmparatorluğu’nun yönetimi altında yaşayan milletler bağımsızlıklarını kazanmak için harekete geçmişti. Azınlıkların, _____________________eylemleri Balkanlardaki _______________ __________________________ birleştirmek isteyen Rusya tarafından da destekleniyordu. Rusya’nın ____________________olarak adlandırılan politikasının yanı sıra ______________________ için ___________________ gibi hedefleri de vardı. ___________________________________ ve ______________________ ise _________________________________________ _______________________________ile yakınlaşmak zorunda kalmıştı. ____________________Almanya’nın yanında yer almak istemesi kadar Almanlar da Osmanlı Devleti’nin bu savaşta __________________________istiyorlardı. Almanlar Osmanlı Devleti’ni kendi yanlarına çekmeleri hâlinde __________________________________________________ da ____________________bir çağrısı ile harekete geçebileceğini düşünüyorlardı. Gizli Antlaşmalar:İNGİLTERE:Hayfa, Akka, ______________________ FRANSA:Orta ve Güney ____________________________ RUSYA:_______________, Van, Bitlis, Muş, Siirt, Diyarbakır İTALYA:______________________________________ Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’ndaki ________________karşı açtı. ___________________________, Kars, Ardahan ve Batum’u alarak Kafkasya üzerinden Orta Asya’ya geçip _________________________. Enver Paşa, ____________________________________, salgın hastalıklar, açlık ve soğuk nedeniyle başarıya ulaşamadı. _________________________________________ dolayı Osmanlı Hükûmeti, güvenliği sağlamak için harekete geçti. Hükûmet bu amaçla 27 Mayıs 1915’te Tehcir (Göç) Kanunu adıyla bilinen “Sevk ve İskân Kanunu”nuyla, Ermenileri ________ettirdi. _________________, İstanbul’u alarak müttefikleri Rusya ile _________________________kurmak istediler. ___________________ 18 Mart ____________’te donanmalarıyla birlikte ____________________Boğaz’ını geçmeye çalıştılar. İngiltere ve Fransa, Boğaz’daki mayınlar ve Türk topçularının isabetli atışları karşısında ___________________geri çekildiler. Yardım alamayan Rusya’da ______________yıkıldı.Yeni yönetim Rusya’nın ________________ilan etti. İtalya, ______________________yanında savaşa girerken Bulgaristan __________________katıldı. _____________________ Irak ______________sahip olmak isteyen ve bu amaçla Basra’ya asker çıkaran İngiltere’ye karşı açıldı. İngilizler Irak’ta önce uğradıkları ______________üzerine kuvvetlerini __________________yeniden saldırdılar.Önce Bağdat’ı, sonra da Musul’u işgal ederek Osmanlı Devleti’nden önemli bir toprak parçasını daha kopardılar. _________________Filistin‐Suriye Cephesi, İngiltere’nin elinde bulunan Mısır’ı geri almak ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirerek __________________________________________________ için açıldı. _________________, Kanal‐Sina‐Filistin‐Suriye Cephesinde 1915 yılında harekete geçti. Ancak _____________şartlarının ağırlığı ve Kanal’ın çok güçlü biçimde savunulması nedeniyle başarılı olamadı. Kanal‐Sina‐Filistin‐Suriye Cephesinde, __________________________________, savaşın son günlerinde bu cephede görevlendirilen ___________________________________durduruldu. ________________________amacıyla açılan ______________________________Osmanlı Devleti İngilizlere ve onların kışkırtmasıyla ayaklanan Araplara karşı savaştı. _________________________ göre yenen devletler yenilenlerden ________________________almayacaklar. Osmanlı devlet adamları __________________________için Mondros Ateşkes Antlaşması hakkında olumsuz yorumlardan kaçınmışlardı. ________________________:İtilaf Devletleri, _____________________bir durumun ortaya çıkması hâlinde Osmanlı Devleti’nin herhangi bir noktasını işgal hakkına sahip olacaklardır. ___________________Konferansı’nda _______________________________büyük bir öfkeye neden oldu. 32 devletin katıldığı Paris Barış Konferansında söz sahibi devletler İngiltere, ______________ , ABD. ___________________Konferansı’nda Wilson İkeleri gereği ________________________ kurulmasına da karar verildi. Wilson’un, ______________________________ ise İngiltere ve Fransa’nın ortaya attığı ‘‘____________________” önerisiyle ________________________________. ‘’Manda ve Himaye”:Sömürgeci devletler _______________________bir ülkenin ___________________________ileri sürerek o ülkenin yönetimini üstlenebileceklerdi. __________________:İmzaladığımız anlaşma sonucunda devletimizin bağımsızlığı, saltanatımız ________________________. Sadrazam Ahmet İzzet Paşa:Antlaşma diğer devletlerle yapılanlara göre ________________ve Mebusan Meclisinde oy birliğiyle onaylanmıştır. __________________:Osmanlı Hükûmeti bu anlaşma ile kendini kayıtsız şartsız _________________________onay vermiştir.Yalnız onay vermekle kalmamış, düşmanların memleketi istilası için onlara yardım etmeyi de vadetmiştir.Bu mütareke Mustafa Kemal, İstanbul’a gönderdiği telgraflarla antlaşma şartlarının yol açabileceği tehlikeler konusunda ___________________________________ . Hınçak, Taşnak‐Sütyun:___________________ _________________________:Kürt devleti kurmak Hürriyet ve İtilaf Fırkası:1911 yılında İstanbul’da ______________________kurulmuştur. _________________:Rum cemiyetleri, Yunanistandan yardım aldılar. İşgal kuvvetlerine karşı _________________________Hatay Dörtyol’da başladı.(19 Aralık 1918) Hürriyet ve İtilaf Fırkası:Millî Mücadele’ye karşı _______________göstermiştir. İngiliz Muhipleri Cemiyeti:Osmanlı Devleti’nin ___________________________________________________altına girmesi gerektiğini savunuyorlardı. İslam Teali Cemiyeti:İstanbul’daki bazı medrese öğretmenleri tarafından kurulan bu cemiyetin amacı, _____________________ halkı_______________________________. Kuvayı milliye, ________________________________Millî Mücadele’nin hazırlık devresinin tamamlanması ve düzenli ordunun kurulması için gereken zamanı kazandırdı. Kuvayı milliye birlikleri, halkın kurtuluşa olan ___________ve direniş azmini kuvvetlendirdiler. Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti:________________________________ belgelerle ortaya koymaya çalıştı. (4 Aralık 1918) Anadolu Kadınları Müdafaa‐i Vatan Cemiyeti:_______________________ sağlamak ve _________________________________ yardımcı olmaktı. İzmir Müdafaa‐i Hukuk‐ı Osmaniye Cemiyeti:____________________________________________________ Trakya‐Paşaeli Müdafaa‐i Hukuk Cemiyeti:________________________________________ amacıyla 2 Aralık 1918’de Edirne’de kuruldu. Kilikyalılar Cemiyeti:_______________________________________________________________ 21 Aralık 1918’de kuruldu. Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti:_________________________________________ amacıyla 12 Şubat 1919’da kuruldu. Millî Kongre Cemiyeti:_______________________________________________ belgelerle cevap verebilmek amacıyla 29 Kasım 1918’de kuruldu. Fevzi Çakmak:Eğer Mondros Mütarekesi’ni takip eden aylarda, bir uçaktan Anadolu’ya bakarsanız yer yer yanan ateşler görülecektir.Bunlar ışıldayan çoban ateşleridir.Bu ________________________________lazımdır.İşte onu Mustafa Kemal’in Fransa ise 1870 yılında Almanya’ya kaptırdığı, zengin kömür yataklarının bulunduğu _____________________________yeniden ele geçirmek için fırsat kolluyordu. İngiltere, sömürgelerine giden Akdeniz yolu üzerinde bulunan İtalya’nın __________________istemiyordu.Bu nedenle Oniki Ada, İzmir ve çevresini _________________________Yunanistan’a bıraktırdı. Paris Barış Konferansı’nda en sert tartışmalar ________________________________konusunda yaşandı. Mustafa Kemal, ____________________alınan bir kararla millî cemiyetleri __________________________________________ adıyla ________________________topladı. ___________________________________İzmir Müdafaa‐i Hukuk‐ı Osmaniye Cemiyeti, Millî Kongre Cemiyeti, Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti, Trakya‐Paşaeli Müdafaa‐i Hukuk Cemiyeti, Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti ____________________________________________ Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Kürt Teali Cemiyeti, İngiliz Muhipleri Cemiyeti Gazete çıkaran cemiyetler:Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti, Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti İtilaf Devletleri ve Osmanlı Hükûmeti, Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçtikten sonraki faaliyetlerinden rahatsız olmuşlardı. Bu nedenle hükûmet bir süre sonra onu tekrar İstanbul’a çağırdı. Ancak o, bu çağrıya ____________________vererek millî birlik ve İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir.(____________________) Milletin bağımsızlığını, yine _______________________kurtaracaktır.(Amasya Genelgesi) Düşman bizi öldürmek niyetinde değildir.Düşmanın niyeti_______________________.(Havza mitingi) Her ihtimale karşı bu mesele millî bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler ____________________________________________ . (Amasya Genelgesi) Mustafa Kemal ve Fethi Okyar:_______________________________________ için yakın “Minber” adında bir gazete çıkardılar. Mustafa Kemal, _______________________________çağrısıyla toplanacak kongreye katılmak üzere Erzurum’a doğru yola çıktı. Mustafa Kemal:Erzurum’da bulunduğu sırada İstanbul Hükûmetinin geri dönmesi yönündeki ısrarlı çağrılarına verdiği cevaplarda, _______________________________belirtti.Hükûmet tarafından ___________________________da Erzurum’dan ______________________________:Millî sınırlar içinde vatan parçaları bir bütündür.Birbirinden ayrılamaz. Erzurum Kongresi:Her türlü yabancı işgale karşı, __________________________________________, millet kendisini savunacak ve direnecektir. Erzurum Kongresi:İstanbul Hükûmeti vatanı koruma ve istiklali elde etme gücünü gösteremediği takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için _____________________________kurulacaktır. Erzurum Kongresi:Kuvayı milliyeyi tek kuvvet olarak tanımak ve _______________________________esastır. Erzurum Kongresi:___________________________ siyasî hâkimiyeti ve sosyal dengemizi bozacak _______________________. Erzurum Kongresi: _______________________:Millî Meclisin derhal toplanmasını ve hükûmetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır. Sivas Kongresi’nde ____________________________________manda ve himaye konusunda yaşandı. ____________________de hükûmetin düşmanca tutumunu protesto etmek için sivil ve askerî makamlara İstanbul Hükümeti ile ____________________________________________________________ emretti.Böylece hükûmete millî iradenin yükselen Damat Ferit’in istifasının ardından yeni hükûmeti kuran __________________, _________________________bir devlet adamıydı. İstanbul Hükûmeti ile millî teşkilat arasındaki çekişmenin yerini ____________________________alacak.(Amasya Görüşmeleri (20‐22 Ekim 1919) Mondros Mütarekesi’nin imzası sırasında düşman devletlerinin işgali altında kalan ve özellikle _____________________yaşadığı yerlerin geleceği o bölge halkının __________________________________tayin edilecektir.Bunun dışında, ________________ Halkoyu ile ana vatana katılmış olan Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse tekrar serbestçe halkoyuna başvurulması kabul edilecektir. (________________________________) Batı Trakya’nın hukuki durumu orada oturanların tam bir hürriyetle verecekleri oylara uygun olacaktır.(___________________) İstanbul şehri ve Marmara’nın güvenliği her türlü tehlikeden uzak kalmalıdır.Boğazların dünya ticaretine ve ulaşımına açılması bizim ve ilgili diğer tüm devletlerin birlikte verecekleri karara bağlı olacaktır.(__________________) Azınlıkların hakları, komşu ülkelerdeki Müslüman halkın da _____________________________________tarafımızdan tanınacak ve sağlanacaktır.(Misakımillî) Siyasi, adli ve mali gelişmemize engel olacak sınırlamalar kaldırılacaktır.(Misakımillî) Misakımillî’nin kabulü ile birlikte __________________________________________çizildi.Yine bu belgeyle her türlü baskı ve kısıtlamalar reddedilerek ______________________________ hedefinden geri adım atılmayacağı ve Türk milletinin kendi Mebusan Meclisi üyelerinin Türk milletini temsilen Misakımillî’yi kabul etmeleri üzerine İtilaf Devletleri kararın geri alınması yönünde hükûmete baskı yapmaya başladılar, Meclisi Mebusanı basarak ____________________________________________ ____________________________millî kuvvetleri dağıtmak üzere oluşturduğu askerî birlikleri Anadolu’ya gönderdi. İstanbul Hükûmeti Anadolu halkını ____________________________________çalıştı. İstanbul Hükûmeti Şeyhülislamdan, ____________________________mücadele ettikleri yönünde fetvalar aldı.Bu fetvalar İngiliz ve Yunan uçaklarının yanı sıra Rum ve Ermeni teşkilatları ile yabancı konsolosluklar aracılığıyla İstanbul Hükûmeti tarafından kurulan bir mahkemede Mustafa Kemal ve arkadaşları hakkında _____________kararı verildi. Mustafa Kemal, Millî Mücadele’ye karşı yürütülen _________________________________________________________basının gücünden de yararlandı, gazete ve haber ajansı kurdu. TBMM iç ayaklanmaları bastırmak ve otoritesini yaymak amacıyla 29 Nisan 1920’de ____________________________ çıkardı. Hıyanet‐i Vataniye Kanunu:söz, yazı ve hareketleriyle ____________________________________________________sayılarak en ağır şekilde cezalandırılacaktı. Erzurum Kongresi’nin sonunda kongrede alınan kararları yürütmek üzere ____________________________________________ seçildi.Heyet bundan sonra _______________________________________gibi çalışmaya başladı. _______________________hükûmetin ve ____________________________________________________________yurdun dört bir yanından gelen delegelerin katılımıyla 4 Eylül 1919’da Sivas Lisesi salonunda toplandı. Mustafa Kemal:________________________________________________ ve bütün yetkilerin mecliste toplandığını vurguladı. Mustafa Kemal oy birliğiyle Büyük Millet Meclisinin ______________________seçildi. TBMM ile İstanbul’daki hükûmetten ayrı ve bağımsız biçimde Anadolu’da ______________________________yeni bir yönetim ortaya çıktı. İsyan hareketlerini başlatanların amacı _________________________________ve Ankara’yı dört bir yandan kuşatarak _____________________________________________. Osmanlı Devleti’nin elinde İstanbul ve çevresi ile Anadolu’da ________________________________________kalacaktır. Ancak Osmanlı Devleti _____________________________İstanbul da Türklerin elinden alınacaktır.(____________________) Osmanlı Devleti’nde__________________________________, toplam asker sayısı _________________geçmeyecektir. Bu ordunun tank, top, ağır makineli tüfek ve uçak gibi______________________.(___________________________) Çeşitli nedenlerle ülkeden ayrılan Hristiyan azınlıklar geri dönebilecek ve bunların _____________________________________ karşılanacaktır.(______________________________) Meclisimiz 19 Ağustos 1920 tarihli toplantısında aldığı kararla Sevr Antlaşmasını ______________________________ilan etti. Rusya, Birinci Dünya Savaşı öncesinde Panslavizm politikası gereği Balkanlardaki Slavları kendi yönetimi altında birleştirmeye çalışmıştır. İngiltere ve Fransa’nın Çanakkale Cephesi’nde yenilmeleri üzerine bu devletlerden ____________________________________ ____________________________. Mustafa Kemal Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması ____________________________________________________ 21 Aralık 1918’de kurulan __________________Cemiyetinin amacı ___________________________________önlemekti. Millî Cemiyetler ______________________ alınan kararla ___________________________________toplanmıştır. Osmanlı Mebusan Meclisi __________________ ___________________ belgesini kabul etmiştir. Büyük Millet Meclisinin ilk günkü toplantısına ________________sıfatıyla Sinop milletvekili Şerif Bey başkanlık etmiştir. Kurtuluş Savaşı sırasında _______________________________Ankara Müftüsü Rifat Börekçi öncülüğünde ____________________________ verdiler. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşına ______________ Devletlerinin yanında katılmıştır. _______________________ bölgesi Birinci Dünya Savaşı öncesinde Fransa ile Almanya arasında çekişme konusu olmuştur. Birinci Dünya Savaşı sırasında yapılan gizli antlaşmalarla Antalya, Muğla ve Konya illeri _____________________verilmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti’nin __________________________________. _____________________________________kurulmasına ____________________________Konferansında karar verilmiştir. ________________________ Fırkası ____________________________________cemiyetlerden biridir. _____________________Kongresi _______________________________________________________________bir kongredir. __________________________ Cemiyeti, __________________________________ kurulmuştur. _____________________________________________Kanunu son Osmanlı Mebusan Meclisinde kabul edilmiştir. Sevr Antlaşması ile __________________________karar verilmiştir. Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi’nde,__________________________________________ isteğinde bulunmuştur. Misakımillî kararlarında Kars, Ardahan ve Batum ile Batı Trakya için ______________________________________ belirtilmiştir. (__________________sahip olmalarına güvenilmiştir.) Temsil Heyetinin _____________________seçmesinde, _____________________________olması, _______________bir yerde bulunması, _____________________imkânlarına sahip olması etkili olmuştur. İNKİLAP TARİHİ 8.SINIF 2.ÜNİTE BOŞLUK DOLDURMA ETKİNLİĞİ AŞAĞIDAKİ KELİMELERDEN YARARLANABİLİRSİNİZ 1915(2) göç Millî Kongre 12 Ocak 1920’de görevinden alınınca Millî Mücadele hareketini boğmaktı 50.700’ü Görüşlerini daha etkili biçimde duyurabilmek Millî Mücadele’ye ılımlı yaklaşan Adana ve çevresinin Fransız işgaline karşı gücünü millet iradesinden alan Millî Mücadele’ye karşı kışkırtmaktı ağır kayıplar vererek güvenli Millî Mücadele’ye karşı kışkırtmaktı Ali Rıza Paşa güvenliklerini tehlikeye düşürecek Millî Mücadele’yi destekleyici fetvalar Almanya halifenin Millî Mücadeleye karşı kışkırtmaya Alsas‐Loren halkı umutsuzluğa düşürmemek millî varlığa düşman Alsas‐Loren Bölgesi’ni her türlü ilişkiyi ve haberleşmeyi kesmelerini Millî varlığa düşman cemiyetler: Amasya Genelgesi Hıyanet‐i Vataniye millî ve bölünmez Türk vatanının sınırları Anadolu ve Rumeli Müdafaa‐i Hukuk Cemiyeti Hıyanet‐i Vataniye Kanunu’nu Milliyetçilik Anadolu, Suriye, Musul Hicaz‐Yemen Cephesi’nde Misakımillî (4) Anadolu’nun her köşesine dağıtıldı. Hristiyan azınlıklara Mondros 7.madde: Ankara’yı merkez Hürriyet ve İtilaf Mustafa Kemal Paşa tarafından antlaşma ve işbirliği idam Mustafa Kemal: antlaşmaya uymazsa ilk başkanı onaylayanları vatan haini Arap çoğunluğun ilk cepheyi Ruslara Oniki Ada, Batı Ege, Trablusgarp, Bingazi ateşleri birleştirecek bir alev ilk Kuvayı milliye hareketi ordumuzun ihtiyaçlarının karşılanmasına Avusturya Macaristan imtiyazlar verilemez Orta ve Güney, Musul Avusturya Macaristan İmparatorluğu imzalandığı sırada Suriye Cephesi’ndeydi. Osmanlı Devleti (2) aynı haklardan yararlanması şartıyla inancını Osmanlı Hükûmetinin dağılması hâlinde bağımsızlık İngilizlerin kuzeye doğru ilerleyişi oyalayıcı cevaplar Batı Cephesi’ne yakın İngilizlerin sömürgeleriyle bağlantısını kesmek Paris Barış (3) bizi diri diri gömmektir İngiltere ve Fransa petrollerine Boğazlar, Doğu Anadolu İngiltere ve Fransa Rauf Orbay: Boğazları ve İstanbul’u ele geçirmek İran‐Irak Cephesi’ni Rusya’nın hayallerinin önüne geçebilmek için Cemal Paşa İtalya’ya Sadrazam Ahmet İzzet Paşa: Çanakkale İtilaf Devletlerinin savaştan çekildiğini çarlık rejimi İttifak serbestçe verecekleri oylara göre çarlık rejimi yıkılmıştır. İttifak Devletlerine Sevr Antlaşması(3) çöl İttihat ve Terakki Fırkasına karşı sıcak denizlere inmek daha fazla güçlenmesini İzmir ve çevresinin kime bırakılacağı silahları olmayacaktır. daha hafif İzmir’in Yunanistan’a verilmesi Sivas Kongresi Damat Ferit Kadınların Millî Mücadele’ye katılmalarını Sivas Kongresi’nde (3) dinî duyguları kullanarak Kanal‐Sina Sivas’ta millî bir kongrenin toplanması doğal kaynaklarına göz diktikleri kapitülasyonların devamına Slavları doğrudan bağlantı Kâzım (Karabekir) Paşa’nın takviye ederek Doğu Anadolu’daki Ermeni isyanlarından kendi kendisini yönetemeyeceğini tam bağımsızlık dünyaya ilan kendi yönetimi altında tek çatı altında(2) düşman ilerleyişinin hızını keserek kendileri ile birlikte hareket etmesini Temsil Heyeti düşmanlara teslim etmeye kendisine daha yakın gördüğü toplanış amacı bakımından bölgesel egemenlik hakları hiçe sayılmıştır Kilikyalılar toprak ve tazminat en sert tartışmalar korunmuştur Türk çoğunluğunun en şiddetli tepkiyi Kutsal toprakları korumak Türk dünyası ile birleşmekti. en yaşlı üye Kuvayı milliye’yi etkisiz hâle getirmek Türk nüfusa Enver Paşa’nın Kuvayı milliyecilerin dine karşı Türk nüfusunun haklarını savunan cemiyetler: Enver Paşa’nın amacı küçük bir toprak parçası Türklere yönelik haksız ve gerçek dışı yayınlara Ermeni devleti kurmak. manda ve himaye Ulaşım ve haberleşme Ermenilerin ordumuzu arkadan vurması Manda ve himaye kabul olunamaz. Ürdün, Irak, Arabistan Erzurum Mavri Mira:Pontus: vatansever din adamları Erzurum Kongresi:(2) Meclisin üzerinde hiçbir gücün olmadığını Wilson İlkeleri’ne etkisiz hâle getirildi milletin azim ve kararı yardım alamayan Rusya’da Fransa Milletler Cemiyetinin yenilgi geçici bir hükûmet(2) Milletler Cemiyetinin zararları Osmanlı Devleti tarafından gerekirse halkın oyuna başvurulabileceği millî iradeyi hâkim kılmak zorunlu askerlik kaldırılacak Adana ve çevresinin Fransızların eline geçmesini İtilaf Devletlerinin bütün engellemelerine rağmen Anadolu’dan ayrılmayacağını ve görevine devam edeceğini İzmir ve çevresinin Yunanistan’a katılmasını engellemek başkanlığını Mustafa Kemal’in yapacağı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti Millî Mücadele’yi destekleyen bazı milletvekillerini Büyük Millet Meclisine saldırıda bulunanlar vatan haini olumsuz propagandaları etkisiz hâle getirmek için Ermenilerin hiçbir zaman çoğunluk olamadıklarını Rumların ve Ermenilerin zararlı faaliyetlerine son vermek galip devletlerin toprak alamayacağı yönündeki ilkesi Trakya’nın Yunanlılar tarafından işgalini önlemek gerekirse yolculuklarını kendilerini tanıtmadan yapmalıdırlar varlığını sürdürebilmesi için İngiltere’nin himayesi İngilizlere ve onların kışkırtmasıyla ayaklanan Araplara İngiltere ve Fransa’nın sömürgelerindeki Müslümanların Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti, Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti yalnızca ordu müfettişliğinden değil, askerlik mesleğinden de ayrıldığını İNKİLAP TARİHİ 8.SINIF 2.ÜNİTE ALFBETİK CEVAP ANHATARI ‘’Manda ve Himaye”:sömürgeci devletler doğal kaynaklarına göz diktikleri bir ülkenin kendi kendisini yönetemeyeceğini ileri sürerek o ülkenin yönetimini üstlenebileceklerdi.(Paris Barış Konferansı) 18 Mart 1915’te donanmalarıyla birlikte Çanakkale Boğaz’ını geçme girişiminde bulundular. 21 Aralık 1918’de kurulan Kilikyalılar Cemiyetinin amacı Adana ve çevresinin Fransızların eline geçmesini önlemekti. 27 Mayıs 1915’te Tehcir (Göç) Kanunu adıyla bilinen “Sevk ve İskân Kanunu”nuyla, Ermenileri göç ettirdi. 32 devletin katıldığı Paris Barış Konferansında söz sahibi devletler İngiltere, Fransa ve ABD. Almanlar Osmanlı Devleti’ni kendi yanlarına çekmeleri hâlinde İngiltere ve Fransa’nın sömürgelerindeki Müslümanların da halifenin bir çağrısı ile harekete geçebileceğini düşünüyorlardı. Alsas‐Loren bölgesi Birinci Dünya Savaşı öncesinde Fransa ile Almanya arasında çekişme konusu olmuştur. Anadolu Kadınları Müdafaa‐i Vatan Cemiyeti:Kadınların Millî Mücadele’ye katılmalarını sağlamak ve ordumuzun ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olmaktı. Avusturya Macaristan İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti ise Rusya’nın hayallerinin önüne geçebilmek için Almanya ile yakınlaşmak zorunda kalmıştı. Azınlıkların hakları, komşu ülkelerdeki Müslüman halkın da aynı haklardan yararlanması şartıyla tarafımızdan tanınacak ve sağlanacaktır.( Misakımillî) Azınlıkların, bağımsızlık hareketleri Balkanlardaki Slavları kendi yönetimi altında birleştirmek isteyen Rusya tarafından da destekleniyordu. Batı Trakya’nın hukuki durumu orada oturanların tam bir hürriyetle verecekleri oylara uygun olacaktır.(Misakımillî) Birinci Dünya Savaşı sırasında yapılan gizli antlaşmalarla Antalya, Muğla ve Konya illeri İtalya’ya verilmiştir. Büyük Millet Meclisinin ilk günkü toplantısına en yaşlı üye sıfatıyla Sinop milletvekili Şerif Bey başkanlık etmiştir. Cemal Paşa, Kanal‐Sina‐Filistin‐Suriye Cephesinde 1915 yılında harekete geçti. Ancak çöl şartlarının ağırlığı ve Kanal’ın çok güçlü biçimde savunulması nedeniyle başarılı olamadı. Çeşitli nedenlerle ülkeden ayrılan Hristiyan azınlıklar geri dönebilecek ve bunların zararları Osmanlı Devleti tarafından karşılanacaktır.(Sevr Antlaşması) Damat Ferit, millî kuvvetleri dağıtmak üzere oluşturduğu askerî birlikleri Anadolu’ya gönderdi Damat Ferit’in istifasının ardından yeni hükûmeti kuran Ali Rıza Paşa, Millî Mücadele’ye ılımlı yaklaşan bir devlet adamıydı. Doğu Anadolu’daki Ermeni isyanlarıdan dolayı Osmanlı Hükûmeti, güvenliği sağlamak için harekete geçti. Hükûmet bu amaçla Düşman bizi öldürmek niyetinde değildir.Düşmanın niyeti bizi diri diri gömmektir.(Havza mitingi) Enver Paşa’nın Almanya’nın yanında yer almak istemesi kadar Almanlar da Osmanlı Devleti’nin bu savaşta kendileri ile birlikte hareket etmesini istiyorlardı. Enver Paşa’nın amacı, Kars, Ardahan ve Batum’u alarak Kafkasya üzerinden Orta Asya’ya geçip Türk dünyası ile birleşmekti. Ermenilerin ordumuzu arkadan vurması, salgın hastalıklar, açlık ve soğuk nedeniyle başarıya ulaşamadı. Erzurum Kongresi toplanış amacı bakımından bölgesel bir kongredir. Erzurum Kongresi:Her türlü yabancı işgale karşı, Osmanlı Hükûmetinin dağılması hâlinde, millet kendisini savunacak ve direnecektir. Erzurum Kongresi:Hristiyan azınlıklara siyasî hâkimiyeti ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez. Erzurum Kongresi:İstanbul Hükûmeti vatanı koruma ve istiklali elde etme gücünü gösteremediği takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükûmet kurulacaktır. Erzurum Kongresi:Kuvayı milliyeyi tek kuvvet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır. Erzurum Kongresi:Manda ve himaye kabul olunamaz. Erzurum Kongresi:Millî Meclisin derhal toplanmasını ve hükûmetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır. Erzurum Kongresi:Millî sınırlar içinde vatan parçaları bir bütündür.Birbirinden ayrılamaz. Erzurum Kongresi’nin sonunda kongrede alınan kararları yürütmek üzere başkanlığını Mustafa Kemal’in yapacağı dokuz kişilik bir Temsil Heyeti seçildi.Heyet bundan sonra geçici bir hükûmet gibi çalışmaya başladı. Fevzi Çakmak:Eğer Mondros Mütarekesi’ni takip eden aylarda, bir uçaktan Anadolu’ya bakarsanız yer yer yanan ateşler görülecektir.Bunlar ışıldayan çoban ateşleridir.Bu ateşleri birleştirecek bir alev lazımdır.İşte onu Mustafa Kemal’in meşalesi temin etti. Fransa ise 1870 yılında Almanya’ya kaptırdığı, zengin kömür yataklarının bulunduğu Alsas‐Loren Bölgesi’ni yeniden ele geçirmek için fırsat kolluyordu. Gazete çıkaran cemiyetler:Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti, Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti geçirme gibi projeleri de vardı. Gizli Antlaşmalar:İNGİLTERE:Hayfa, Akka, Ürdün, Irak, Arabistan FRANSA:Orta ve Güney Anadolu, Suriye, Musul RUSYA:Boğazlar, Van, Bitlis, Muş, Siirt, Diyarbakır İTALYA:Oniki Ada, Batı Ege, Trablusgarp, Bingazi Halkoyu ile ana vatana katılmış olan Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse tekrar serbestçe halkoyuna başvurulması kabul edilecektir. (Misakımillî) Her ihtimale karşı bu mesele millî bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler gerekirse yolculuklarını kendilerini tanıtmadan yapmalıdırlar.(Amasya Genelgesi) Hınçak, Taşnak‐Sütyun:Ermeni devleti kurmak. Hıyanet‐i Vataniye Kanunu son Osmanlı Mebusan Meclisinde kabul edilmiştir. Hıyanet‐i Vataniye Kanunu:söz, yazı ve hareketleriyle Büyük Millet Meclisine saldırıda bulunanlar vatan haini sayılarak en ağır şekilde cezalandırılacaktı. Hürriyet ve İtilaf Fırkası millî varlığa düşman cemiyetlerden biridir. Hürriyet ve İtilaf Fırkası:1911 yılında İstanbul’da İttihat ve Terakki Fırkasına karşı kurulmuştur. Hürriyet ve İtilaf Fırkası:Millî Mücadele’ye karşı en şiddetli tepkiyi göstermiştir. İngiliz Muhipleri Cemiyeti:Osmanlı Devleti’nin varlığını sürdürebilmesi için İngiltere’nin himayesi altına girmesi gerektiğini savunuyorlardı. İngilizler Irak’ta önce uğradıkları yenilgi üzerine kuvvetlerini takviye ederek yeniden saldırdılar.Önce Bağdat’ı, sonra da Musul’u işgal ederek Osmanlı Devleti’nden önemli bir toprak parçasını daha kopardılar. İngiltere ve Fransa, Boğaz’daki mayınlar ve Türk topçularının isabetli atışları karşısında ağır kayıplar vererek geri çekildiler. İngiltere ve Fransa, İstanbul’u alarak müttefikleri Rusya ile doğrudan bağlantı kurmak istediler. İngiltere ve Fransa’nın Çanakkale Cephesi’nde yenilmeleri üzerine bu devletlerden yardım alamayan Rusya’da çarlık rejimi yıkılmıştır. İngiltere, sömürgelerine giden Akdeniz yolu üzerinde bulunan İtalya’nın daha fazla güçlenmesini istemiyordu. Bu nedenle İzmir ve çevresini kendisine daha yakın gördüğü Yunanistan’a bıraktırdı. İran‐Irak Cephesi’ni, Irak petrollerine sahip olmak isteyen ve bu amaçla Basra’ya asker çıkaran İngiltere’ye karşı açtı. İstanbul Hükûmeti Şeyhülislamdan, Kuvayı milliyecilerin dine karşı mücadele ettikleri yönünde fetvalar aldı.Bu fetvalar İngiliz ve Yunan uçaklarının yanı sıra Rum ve Ermeni teşkilatları ile yabancı konsolosluklar aracılığıyla Anadolu’nun her köşesine dağıtıldı. İstanbul Hükûmeti Anadolu halkını Millî Mücadeleye karşı kışkırtmaya çalıştı. İstanbul Hükûmeti ile millî teşkilat arasındaki çekişmenin yerini antlaşma ve işbirliği alacak.(Amasya Görüşmeleri (20‐22 Ekim 1919) İstanbul Hükûmeti tarafından kurulan bir mahkemede Mustafa Kemal ve arkadaşları hakkında idam kararı verildi. İstanbul Hükûmeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir.(Amasya Genelgesi) İstanbul şehri ve Marmara’nın güvenliği her türlü tehlikeden uzak kalmalıdır. Boğazların dünya ticaretine ve ulaşımına açılması bizim ve ilgili diğer tüm devletlerin birlikte verecekleri karara bağlı olacaktır.(Misakımillî) İslam Teali Cemiyeti:İstanbul’daki bazı medrese öğretmenleri tarafından kurulan bu cemiyetin amacı, dinî duyguları kullanarak halkı Millî Mücadele’ye karşı kışkırtmaktı. İsyan hareketlerini başlatanların amacı Kuvayı milliye’yi etkisiz hâle getirmek ve Ankara’yı dört bir yandan kuşatarak Millî Mücadele hareketini boğmaktı. İşgal kuvvetlerine karşı ilk Kuvayı milliye hareketi Hatay Dörtyol’da başladı.( 19 Aralık 1918) İtalya, İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girerken Bulgaristan İttifak Devletlerine katıldı. İtilaf Devletleri ve Osmanlı Hükûmeti, Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçtikten sonraki faaliyetlerinden rahatsız olmuşlardı. Bu nedenle hükûmet bir süre sonra onu tekrar İstanbul’a çağırdı. Ancak o, bu çağrıya oyalayıcı cevaplar vererek millî birlik ve beraberliği sağlama çalışmalarına devam etti. İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehlikeye düşürecek bir durumun ortaya çıkması hâlinde Osmanlı Devleti’nin herhangi bir İzmir Müdafaa‐i Hukuk‐ı Osmaniye Cemiyeti:İzmir ve çevresinin Yunanistan’a katılmasını engellemek Kanal‐Sina‐Filistin‐Suriye Cephesi, İngiltere’nin elinde bulunan Mısır’ı geri almak ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirerek İngilizlerin sömürgeleriyle bağlantısını kesmek için açtı. Kanal‐Sina‐Filistin‐Suriye Cephesinde, İngilizlerin kuzeye doğru ilerleyişi, savaşın son günlerinde bu cephede görevlendirilen Mustafa Kemal Paşa tarafından durduruldu. Kilikyalılar Cemiyeti:Adana ve çevresinin Fransız işgaline karşı 21 Aralık 1918’de kuruldu. Kurtuluş Savaşı sırasında vatansever din adamları Ankara Müftüsü Rifat Börekçi öncülüğünde Millî Mücadele’yi destekleyici fetvalar verdiler. Kutsal toprakları korumak amacıyla açılan Hicaz‐Yemen Cephesi’nde Osmanlı Devleti İngilizlere ve onların kışkırtmasıyla ayaklanan Araplara karşı savaştı. Kuvayı milliye birlikleri halkın kurtuluşa olan inancını ve direniş azmini kuvvetlendirdiler. Kuvayı milliye, düşman ilerleyişinin hızını keserek Millî Mücadele’nin hazırlık devresinin tamamlanması ve düzenli ordunun kurulması için gereken zamanı kazandırdı. Kürt Teali Cemiyeti:Kürt devleti kurmak Mavri Mira:Pontus:Rum cemiyetleri, Yunanistandan yardım aldılar. Mebusan Meclisi üyelerinin Türk milletini temsilen Misakımillî’yi kabul etmeleri üzerine İtilaf Devletleri kararın geri alınması yönünde hükûmete baskı yapmaya başladılar, Meclisi Mebusanı basarak Millî Mücadele’yi destekleyen bazı milletvekillerini tutukladılar ve Malta Adası’na sürgüne gönderdiler. Meclisimiz 19 Ağustos 1920 tarihli toplantısında aldığı kararla Sevr Antlaşmasını onaylayanları vatan haini ilan etti. Meclisin üzerinde hiçbir gücün olmadığını ve bütün yetkilerin mecliste toplandığını vurguladı. Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.(Amasya Genelgesi) Milletler Cemiyetinin kurulmasına Paris Barış Konferansında karar verilmiştir. Millî Cemiyetler Sivas Kongresi’nde alınan kararla tek çatı altında toplanmıştır. Millî Kongre Cemiyeti, Sivas Kongresi’nde kurulmuştur. Millî Kongre Cemiyeti:Türklere yönelik haksız ve gerçek dışı yayınlara belgelerle cevap verebilmek amacıyla 29 Kasım 1918’de kuruldu. Millî Mücadele’ye karşı kışkırtmaktı. Millî varlığa düşman cemiyetler: Sulh ve Selameti Osmaniye Fırkası, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Kürt Teali Cemiyeti, İngiliz Muhipleri Cemiyeti Milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle Osmanlı Devleti ve Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nun yönetimi altında yaşayan milletler bağımsızlıklarını kazanmak için harekete geçmişti. Misakımillî kararlarında Kars, Ardahan ve Batum ile Batı Trakya için gerekirse halkın oyuna başvurulabileceği belirtilmiştir.(Türk ve Müslüman nüfusa sahip olmalarına güvenilmiştir) Misakımillî’nin kabulü ile birlikte millî ve bölünmez Türk vatanının sınırları çizildi.Yine bu belgeyle her türlü baskı ve kısıtlamalar reddedilerek tam bağımsızlık hedefinden geri adım atılmayacağı ve Türk milletinin kendi geleceğine kendisinin karar vereceği dünyaya ilan edildi. Mustafa Kemal, Amasya Genelgesi’nde,Sivas’ta millî bir kongrenin toplanması isteğinde bulunmuştur. Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti’nin egemenlik hakları hiçe sayılmıştır. Mondros Mütarekesi’nin imzası sırasında düşman devletlerinin işgali altında kalan ve özellikle Arap çoğunluğun yaşadığı yerlerin geleceği o bölge halkının serbestçe verecekleri oylara göre tayin edilecektir. Bunun dışında kalan Türk ve İslam çoğunluğunun bulunduğu bölgeler ise bölünemez ve ayrılmaz bir bütün sayılacaktır.(Misakımillî) Mustafa Kemal oy birliğiyle Büyük Millet Meclisinin ilk başkanı seçildi. Mustafa Kemal Paşa, Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandığı sırada Suriye Cephesi’ndeydi. Mustafa Kemal ve Fethi Okyar:Görüşlerini daha etkili biçimde duyurabilmek için yakın arkadaşı Fethi (Okyar)Bey ile birlikte “Minber” adında bir gazete çıkardı. Mustafa Kemal, İstanbul’a gönderdiği telgraflarla antlaşma şartlarının yol açabileceği tehlikeler konusunda sadrazamı uyarmaya çalışmıştır. Mustafa Kemal, Kâzım (Karabekir) Paşa’nın çağrısıyla toplanacak kongreye katılmak üzere Erzurum’a doğru yola çıktı. Mustafa Kemal, Millî Mücadele’ye karşı yürütülen olumsuz propagandaları etkisiz hâle getirmek için basının gücünden de yararlandı, gazete ve haber ajansı kurdu. Mustafa Kemal, Sivas Kongresi’nde alınan bir kararla millî cemiyetleri Anadolu ve Rumeli Müdafaa‐i Hukuk Cemiyeti adıyla tek çatı altında topladı. Mustafa Kemal:Erzurum’da bulunduğu sırada İstanbul Hükûmetinin geri dönmesi yönündeki ısrarlı çağrılarına verdiği cevaplarda, Anadolu’dan ayrılmayacağını ve görevine devam edeceğini belirtti. Hükûmet tarafından görevinden alınınca da Erzurum’dan padişaha gönderdiği telgraf ile yalnızca ordu müfettişliğinden değil, askerlik mesleğinden de ayrıldığını bildirdi. Mustafa Kemal:Osmanlı Hükûmeti bu anlaşma ile kendini kayıtsız şartsız düşmanlara teslim etmeye onay vermiştir.Yalnız onay vermekle kalmamış, düşmanların memleketi istilası için onlara yardım etmeyi de vadetmiştir.Bu mütareke uygulandığı takdirde, memleketin baştan sona kadar işgal ve istila edileceği şüphesizdir.” noktasını işgal hakkına sahip olacaklardır. Osmanlı devlet adamları halkı umutsuzluğa düşürmemek için Mondros Ateşkes Antlaşması hakkında olumsuz değerlendirmelerden kaçınmışlardı. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’ndaki ilk cepheyi Ruslara karşı açtı. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşına İttifak Devletlerinin yanında katılmıştır. Osmanlı Devleti’nde zorunlu askerlik kaldırılacak, toplam asker sayısı 50.700’ü geçmeyecektir. Bu ordunun tank, top, ağır makineli tüfek ve uçak gibi silahları olmayacaktır.(Sevr Antlaşması) Osmanlı Devleti’nin elinde İstanbul ve çevresi ile Anadolu’da küçük bir toprak parçası kalacaktır. Ancak Osmanlı Devleti antlaşmaya uymazsa İstanbul da Türklerin elinden alınacaktır.(Sevr Antlaşması) Osmanlı Mebusan Meclisi 12 Ocak 1920’de Misakımillî belgesini kabul etmiştir. Paris Barış Konferansı’nda en sert tartışmalar İzmir ve çevresinin kime bırakılacağı konusunda yaşandı. Paris Barış Konferansı’nda İzmir’in Yunanistan’a verilmesi büyük bir öfkeye neden oldu. Paris Barış Konferansı’nda Wilson İkeleri gereği Milletler Cemiyetinin kurulmasına da karar verildi Rauf Orbay:İmzaladığımız anlaşma sonucunda devletimizin bağımsızlığı, saltanatımız korunmuştur. Rusya, Birinci Dünya Savaşı öncesinde Panslavizm politikası gereği Balkanlardaki Slavları kendi yönetimi altında birleştirmeye çalışmıştır. Rusya’nın Panslavizm olarak adlandırılan bu politikasının yanı sıra sıcak denizlere inmek için Boğazları ve İstanbul’u ele Sadrazam Ahmet İzzet Paşa:Antlaşma diğer devletlerle yapılanlara göre daha hafif ve Mebusan Meclisinde oy birliğiyle onaylanmıştır. Sevr Antlaşması ile kapitülasyonların devamına karar verilmiştir. Sivas Kongresi, hükûmetin ve İtilaf Devletlerinin bütün engellemelerine rağmen yurdun dört bir yanından gelen delegelerin katılımıyla 4 Eylül 1919’da Sivas Lisesi salonunda toplandı. Sivas Kongresi’nde en sert tartışmalar manda ve himaye konusunda yaşandı. Siyasi, adli ve mali gelişmemize engel olacak sınırlamalar kaldırılacaktır.(Misakımillî) TBMM iç ayaklanmaları bastırmak ve otoritesini tüm yurda yaymak amacıyla 29 Nisan 1920’de Hıyanet‐i Vataniye Kanunu’nu çıkardı. TBMM ile İstanbul’daki hükûmetten ayrı ve bağımsız biçimde Anadolu’da gücünü millet iradesinden alan yeni bir yönetim ortaya çıktı. Temsil Heyeti de hükûmetin düşmanca tutumunu protesto etmek için sivil ve askerî makamlara İstanbul ile her türlü ilişkiyi ve haberleşmeyi kesmelerini emretti. Böylece hükûmete millî iradenin yükselen gücü karşısında daha fazla direnemeyeceğini göstererek Damat Ferit’i istifa etmek zorunda bıraktı. Temsil Heyetinin Ankara’yı merkez seçmesinde, Batı Cephesi’ne yakın olması, Güvenli bir yerde bulunması, Ulaşım ve haberleşme imkânlarına sahip olması etkili olmuştur. Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti:Rumların ve Ermenilerin zararlı faaliyetlerine son vermek amacıyla 12 Şubat 1919’da kuruldu. Trakya‐Paşaeli Müdafaa‐i Hukuk Cemiyeti:Trakya’nın Yunanlılar tarafından işgalini önlemek amacıyla 2 Aralık 1918’de Edirne’de kuruldu. Türk nüfusunun haklarını savunan cemiyetler:İzmir Müdafaa‐i Hukuk‐ı Osmaniye Cemiyeti, Millî Kongre Cemiyeti, Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti, Trakya‐Paşaeli Müdafaa‐i Hukuk Cemiyeti, Trabzon Muhafaza‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti Temsil Heyeti İstanbul hükümeti ile her türlü ilişkiyi kesilmesinini emretti.Böylece hükûmete millî iradenin yükselen gücü karşısında daha fazla direnemeyeceğini göstererek Damat Ferit’i istifa etmek zorunda bıraktı. Vilayat‐ı Şarkiye Müdafaa‐i Hukuk‐ı Milliye Cemiyeti:Ermenilerin hiçbir zaman çoğunluk olamadıklarını belgelerle ortaya koymaya çalıştı.4 Aralık 1918 Wilson İlkeleri’ne göre yenen devletler yenilenlerden toprak ve tazminat almayacaklar. Wilson’un, galip devletlerin toprak alamayacağı yönündeki ilkesi ise İngiltere ve Fransa’nın ortaya attığı ‘’manda ve himaye” önerisiyle etkisiz hâle getirildi. Yardım alamayan Rusya’da çarlık rejimi yıkıldı. Yeni yönetim Rusya’nın savaştan çekildiğini ilan etti.