PowerPoint Sunusu - video.eba.gov.tr

VARLIK FELSEFESİ
SÜREYYA EDİKLİ
DÜNYA DIŞI BİR GİZEM…….
UFOLAR
UFOLAR ;DÜNYA DIŞI CANLILAR
Ufoyu tanımlayan kişiler kimi zaman bir daire şeklinde kimi
zaman puro ve kimi zamanda elips şeklinde olduğunu
söylemektedirler. Güncelliğini koruyarak günümüze kadar
gelen ufo hikayeleri, geçmişten beri insanların merak konusu
olmuş ve olmaya devam etmektedir. Ancak son yıllarda ufo
dosyalarında artış görülmektedir. Son olarak Danimarka
hükümeti 15.000 gizli ufo dosyasını açıklamıştır.
Roswell Olayı
Olay New Mexico'nun Roswell bölgesinde 1947 yılının 4 Temmuz saat
23:30 sıralarında cereyan eder. Bu tarihte William Mc. Brazel adlı bir
çiftçinin arazisinde bir UFO yere çakılır. Brazel, UFO'dan etrafa dağılan
parçaları görünce olayı yetkililer haber verme ihtiyacı hissediyor ve 5
Temmuz 1947 günü askeri yetkililer inceleme için bölgeye geliyorlar,
bölgeyi de ziyaretçilere kapatarak uzay cismine ve içinde bulunduğu
iddia edilen cesetlere el koyuyorlar.
ALMANLAR İKİNCİ DÜNYA SAVAŞININ SON YILLARINDA
SIRADIŞI HAVA TAŞITLARI YAPMIŞLARDI
DÜNYANIN İSTİLASI BİLİMKURGU FİLMLERİNE HER ZAMAN
İLHAM KAYNAĞI OLMUŞTUR.
BİRDE DÜNYALILARLA DOST OLAN UZAYLILAR VAR…EN TANINMIŞI E.T.
DÜNYA ÜZERİNDE KİMİN YAPTIĞI BİR TÜRLÜ ANLAŞILAMAYAN
4500 MT YÜKSEKLİKTEKİ NAZCA DÜZLÜKLERİNDEKİ 100
LERCE KM UZUNLUĞUNDAKİ FİGÜRLERİ DE UNUTMAMAK
GEREK.
ERİCH VON DANİKEN KİTABINDA
BAHSETMİŞTİ
1930´larda, Nazca Platosu ve üzerindeki garip şekiller
keşfedildiğinden bu yana, hiçbir açıklama yeterince tatmin
edici olmadı. Tanınmış bir bilimciye göre, Nazca arkeolojinin en
şaşırtıcı bilmecelerindendir.. Nazca resimleri niçin anlaşılmaz
bir gizem içeriyorlar? Yüzeydeki çeşitli şekillerin sayısı 300´e
ulaşıyor "geoglyphler"; örneğin maymun, akbaba ve timsah
şekillerinin, yaklaşık 300 m. büyüklüğündeki zigzag boyunlu
balıkçıl kuşu figüründen neden çok daha küçük olduğu sorusu
dikkat çekicidir.
Onto:Varlık
Logos:Akıl,bilim,
ilke
Ontoloji:
Varlık bilimi
Varlık felsefesinin ana konusu varlıktır.
Varlık; var olan her şeydir.
Varlık Felsefesi; varlığın ne olduğunu, anlamını, doğasını,
yapısını sorgulayan felsefe disiplinidir.
Varlık felsefesinin konusu, varlığın kendisidir. Varlık, var olan her şeydir.Varlık
felsefesine göre, ‘Var olan her şey nedir?’ sorusu tanım isteyen bir sorudur.Ontolojik
açıdan bu soruya yanıt vermek olanaksızdır.Çünkü ‘varlık nedir?’ sorusu, sorgulanan
en son sorudur.En son olan bir şey ise hiçbir zaman tanımlanamaz.Var olanı
kendisiyle sınırlayabileceğimiz, onun yanında bulunan başka bir şey yoktur.Bu
nedenle ‘varlık’ ve ‘var olan’ ne tanımlanabilir, ne sınırlanabilir.
Parçaya göre, ontolojik açıdan varlığın tanımlanamamasının nedeni nedir?
A)Varlığın insan düşüncesinde olması
B)Düşünürlerin varlık ile ilgili temellendirmelerinin öznel olması
C)Varlığın, hem bilimin, hem de felsefenin kapsamında yer alması
D)Varlık ile ilgili görüşlerin birbirinden farklı olması
E)Varlığı kapsayacak bir başka kavramın bulunmaması
. Varlık felsefesinin konusu, varlığın kendisidir. Ancak varlık
felsefesinin konusu olan bu varlık günlük yaşamda algıladığımız
tek tek nesneler değil, bir bütün olarak ele alınan varlıktır. Bu
parçaya dayanarak varlık felsefesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan
hangisine ulaşılabilir?
A)İnsan davranışlarının ilkelerini ele alır.
B)Genel anlamdaki varlığı konu edinir.
C)Yalnız olgusal varlıkların oluşumunu inceler.
D)Varlığı madde cinsinden bir şey kabul eder.
E)Varlığın var olduğu varsayımıyla hareket eder.
Bilim adamı araştırmasına başlamadan önce kendi dışında
nesnel bir gerçekliğin var olduğunu ve bu gerçekliğin bilimsel
bir araştırma ile bilinebileceğini varsayar ve kabul eder.
Buna göre, bilim adamı varlığı incelerken aşağıdaki
tutumlardan hangisine sahiptir?
A)
B)
C)
D)
E)
Varlığa şüpheyle yaklaşır.
Varlığın var olduğunu kabul eder.
Varlığı ispatlamaya çalışır.
Varlığa düşünsel olarak yaklaşır.
Varlığın anlamını açıklamaya çalışır.
Varlık felsefesi açısından varlık iki biçimde ele
alınır.
Gerçek (reel) varlık
Kitap
Kalem
Okul …
Düşünsel (ideal) varlık
Geometrinin şekilleri,
sayılar (0,1,2,3, … )
fikirler
Kaf Dağı…
insan zihninden bağımsız olarak
varolan gerçek varlıklardır. Bu tür
(gerçek) varlıklar zamana ve
mekana bağlı olarak değişir, gelişir
ve yok olabilirler.
insan bilincinde ve ona bağımlı olarak
varolan düşünsel (ideal) varlıklar da
vardır. Bu varlıklar zaman ve mekan
dışı olup, zihnimizde olduğunu kabul
ettiğimiz varlıklardır.
1) Gerçek (Reel) Varlıklar
İnsan bilincine bağlı olmadan var olanlar. Gerçekte,
nesnel olarak var olanlar. Gerçek varlık, gerçekliğini
nesnelerden, olaylardan, kişilerden alan; belli bir
zaman ve mekânda var olandır. Bunlar duyu
organları ile algılanırlar. Masa, sıra, kitap vb…
- Uzayda yer kaplayan zaman içinde değişen ve yok
olan, gerçekliği bulunan şeyler gerçek varlıklardır.
-Uzay ve zaman dışı olan duyularla algılanamayan,
gerçekliği bulunmayan şeyler ise düşünsel
varlıklardır.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi gerçek(reel)
varlık değildir?
A)Araba
D)Pi sayısı
B)Kalp
E)Kedi
C)Bilgisayar
2) İdeal Varlıklar
İnsan bilincine bağlı olarak var olanlar. İdea’da
(zihinde, düşünsel) var olanlar. İnsanların zihinlerinde
oluşturdukları kavramlardır.
Duyu organları ile
kavranamazlar. Geometrinin şekilleri (üçgen, kare,
dikdörtgen,…), sayılar, fikirler vb…
Varlık gerçek varlık ve düşünsel varlık olarak iki¬ye ayrılır.
Gerçek varlık, gerçekliğini nesnelerden, olaylardan,
kişilerden alan varlıktır. Uzayda yer kaplar, zaman içinde
değişir ya da yok olur. Dü¬şünsel varlık ise duyularla
algılanamayan, uzay ve zaman dışı olan ve gerçekliği
bulunmayan varlıktır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi
düşünsel varlığa bir örnektir?
A)
B)
C)
D)
E)
Ulaşımda kullandığımız otomobil
Boğaz köprüsü
Masal kahramanı
İletişim aracı olan telefon
Zamanı belirlediğimiz saat
Biz, nesnelere anlam yüklemekte ve böylece onlara "var olma" olanağı
sağlamaktayız. Zaten varlık da ancak, bizim onunda ilgili olarak elde
ettiğimiz verilere göre gerçek bir "varoluş"a erişir.
Yukarıdaki parça "varlık"ın temel problemlerinden hangisinin
sorgulanmasını gerekli kılar?
A)
B)
C)
D)
E)
Özneden ayrı bir varlık alanı var mıdır?
Varlık nasıl bir yapıya sahiptir?
Hakikate ulaşmak mümkün müdür?
Nesnelerden ayrı ideal varlıklar var mıdır?
İnsan deneyimi varlığın tümünü kavrayabilir mi?
Bilime Göre Varlık
Bilim; incelediği nesne (obje)yi “var olarak”
kabul eder. Hiçbir ön yargı taşımaz. Var
olanı, inceledikleri konulara göre dallara
ayırır.
Kimya, maddenin iç yapısının oluşumunu; Fizik,
kütleyi, enerjiyi; Biyoloji, canlıların yapısını ve
gelişimini; Psikoloji, insan ve hayvan
davranışlarını ele alır ve inceler. Bilimin varlığa
yaklaşımı, var olanı olduğu gibi kabul etmek,
araştırmak ve bilimsel yasalara ulaşmaktır.
Bilim de, felsefe de varlığı kendisine konu edin¬miştir. Ancak
her iki disiplinin varlığa yaklaşımla¬rı aynı değildir. Bilim,
varlığı, somut ve tartış¬masız olarak var kabul eder. Felsefe
ise varlığı tümel olarak ele alır, ne olduğunu ve gerçekliği¬ni
sorgular.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bilimin varlık görüşüyle
örtüşmez?
A)
B)
C)
D)
E)
Varlık somut ve algılanabilirdir.
Varlıklar arasında nedensellik ilişkisi vardır.
Varlık olgusal olarak açıklanabilir niteliktedir.
Varlık düşünsel özelliklerden oluşur.
Varlık ölçülebilir ve test edilebilir yapıdadır
Bilim , realizmin temel varlık anlayışını kabul eder.Bilime göre
varlık, dış dünyada var olan her türlü gözlenebilir ve
deneylenebilir şeydir.
Bu açıklamaya göre ,aşağıdakilerden hangisi bilimin konusu
içerisine giren bir varlık örneği olamaz?
A)Ağaç
D)Atom
B)Hava
E)Deve Kuşu
C)Kaf Dağı
FELSEFE AÇISINDAN VARLIK
Felsefe varlığı konu alanlarına bölmez. Varlığı bütün
olarak ele alır ve onu tartışma konusu yapar.
Felsefenin amacı, bize bu evren (varlığın geneli)
hakkında daha köklü ve daha birleştirilmiş bilgiler
vermektir. Evreni idare eden temel prensipleri
bulmaktır. Felsefenin varlıkla ilgili temel sorusu
“varlığın geneli” üzerindedir.
Kısacası felsefe; varlığı, bir yönüyle değil, genel olarak
ele alır. Varlığın var olup olmadığını sorgular.
Felsefede varlık, akıl yoluyla, saf düşünce
etkinliğiyle yorumlanır.
Varlık felsefesi ,fiziksel ve zihinsel varlık türünden varlığın en
temel genel özelliklerini araştıran felsefe dalıdır.
Bu açıklamaya göre, varlık felsefesi aşağıdaki sorulardan
hangisiyle ilgilenmez?
A)
B)
C)
D)
E)
Varlık var mıdır?
Varlık tarzları nelerdir?
Varlık nasıl vardır?
Varolan olarak var olan ne vardır.
Varlığın deneysel koşulları nelerdir?
Ben olmayınca bu güller, bu selviler yok
Güzel gözler, tatlı diller yok
Sabahlar, akşamlar, sevinçler, tasalar yok
Ben düşündükçe var dünya, ben yoksam o da yok
Bu dörtlük, varlık felsefesinde öne sürülen aşağıdaki görüşlerden
hangisini desteklemektir?
A)
Dış dünya bireyden bağımsız olarak vardır.
B) "Varlık"ın varlığı onu düşünen bireye bağlıdır.
C) Bazı şeylerin varlığı somuttur.
D) Soyut varlıklar düşünülebilir varlıklardır.
E) Sevgi her şeyi var kılar.
bütün olarak
1-Felsefe Varlığı bir yönüyle değil …………..
ele alır.
2) Varlığı, var olanları bir bütün olarak ele alıp inceleyen
ontoloji
felsefe koluna
……………..
(varlık bilim) denilir.
3-Bilim varlığı parçalara ……………………………..inceler
düşünsel
gerçek
4-iki çeşit varlık vardır…………………ve
………………………………..
Metafizik - Ontoloji
Metafizik sözcüğünü felsefe tarihinde ilk kullanan filozof
Aristoteles’tir.Yazmış olduğu ve daha çok ontoloji(varlık) problemlerini
ele aldığı kitabının ilk bölümüne “Fizik”,ikinci bölümüne “Metafizik”
adını vermiştir.Buradaki anlamıyla “metafizik”, “fizik” adlı bölümden
sonra gelen bölüm anlamını taşımaktadır. Aristoteles kitabının bu
bölümünde ontoloji problemlerini ele almış, yani metafizik ile ontolojiyi
bir ve aynı anlamda kullanmıştır.Bununla birlikte geçen yılar içerisinde
“metafizik” sözcüğü ile “ontoloji” sözcüğünün anlamları farklılaşmıştır.
“Metafizik”;bugünkü anlamıyla, ispatlanması ve çürütülmesi mümkün
olmayan , daha çok doğa üstü varlıklar alanına ilişkin sorunlarla ilgilenir.
“Ontoloji” varlığı konu edinen ve onu sorgulayan felsefe dalıdır.
Metafizik (fizik ötesi) ile ontoloji (varlık felsefesi)
konu alanları bakımından benzerlik gösterirler.
Ancak metafiziğin kapsamı ontolojiden daha
fazladır. Metafiziğin varlığı çok geniş ve kapsamlı
olarak ele almasına karşılık, ontoloji, varlığı daha
sınırlayıcı bir şekilde ele almıştır.
Metafizik kavramı, felsefe tarihi boyunca filozof¬lar tarafından farklı anlamlarda
kullanılmıştır. Me¬tafizik, öncelikle varlığı varlık olma bakımından ele alan,
varlığın temel ilke ve problemlerini araştıran felsefe dalıdır. Aynı zamanda
duyusal olanın üstünde ve ötesinde olan konuları ele alıp, bunlarla ilgili rasyonel
açıklamalar getiren felsefe disiplinidir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi metafizi¬ğin varlık felsefesinden farkını
belirtir?
A) Görünen varlığın ötesini de konu alır.
B) Varlığı akılcı bir şekilde açıklamaya çalışır.
C) Bütüncül bir varlık anlayışı vardır.
D) Sorgulayıcı ve analiz edici yapıdadır.
E) Sadece somut olarak algılanmayan varlıklarla ilgilidir.
ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi metafizik
bilginin özelliklerinden biri değildir?
A) Bilimin sunduğu bilgilerin sınırı içinde kalması
B) Soyut kavramlara dayanması
C) Evreni bir bütün halinde ele alan açıklamalara
dayanması
D) Mantık ilkelerine uygun olması
E) Çözülmemiş sorunlarla ilgili olması
VARLIK:
Var olan herşeyin genel adı.
METAFİZİK:
Metafizik kelime anlamı olarak Fizik’ten sonra veya
Fizik ötesi demektir.
Görünmeyenlerin bilgisi demektir.
İşte metafizik benim…..
Açıklanamayan,anlam
verilemeyen,
Doğaüstü anlamlar
içeririm…..
Arkhe:
Bütün varlıkların ondan çıktığı düşünülen ilk madde
(töz, cevher)
Madde:
İnsan bilincinden bağımsız olarak var olan, duyularla algılanan
varlık.
İdea:
Değişmeden kalan, öncesiz ve sonrasız olan, var olmak
için başka bir varlığa ihtiyaç duymayan, mükemmel
varlık.
fikir,düşünce…
Ontoloji:
Varolanların bilgisi demektir.
Metafizik varlığı çok geniş ve kapsamlı ele alırken
ontoloji varlığı daha sınırlayıcı bir biçimde ele alır.
İLK DOĞA FİLOZOFLARININ CEVAP ARADIKLARI NEDİR?
BUNUN ADI ARKHE DİR:YANİ HAYATI OLUŞTURAN İLK
TEMEL MADDE NEDİR?
İlk çağ doğa filozoflarının ilgilendiği ilk konu varlıktır.
Doğa filozoflarına göre evrenin bir ilk biçimi "arkhe"si
vardır. Herşey bu arkhenin (ana maddenin)
dönüşümüyle ortaya çıkmıştır. Ana maddenin
(arkhenin) ne olduğuna ilişkin bazı tanımlar:
Herakleitos→ Ateş, Demokritos→ Atom, Pisagor→ Sayı,
Anksimendros→ Hava, Anaksimenes→Aperion (sınırsız
sonsuz varlık), Empedokles→ Toprak,hava,su ve ateş.
thales,yeryüzü ve gökyüzündeki herşeyin sudan türediğini,
Anaksimandros,doğada varolanların Aperion'dan (sınırlı olmayan)meydana
geldiğini,
Anaksimenes,varolan herşeyin sıcak nefes adını verdiğini havadan oluştuunu ileri
sürmüştür.
Bu görüşler,Milet felsefe okulunda aşağıdaki sorulardan hangine yanıt
arandığını gösterir?
A)Evren değişebilir mi?
B)Bilgimiz ne ile başlar?
C)İnsan aklıyla evreni kavrayabilir mi?
D)Sonsuz olan nedir?
E)Evrenin ilk ögesi nedir?
Herakleitos’a göre evrenin ana maddesi ateştir. Doğadaki değişmenin
ve oluşan temelinde varlıkların ilk maddesi ateş vardır. Ateşten olan
her şey yine ateşe dönüşerek, ama ateş yeniden herşeyi yaratacaktır.
Herakleitos’a göre doğada süreklilik ve değişmezlik yoktur. Doğadaki
her şeyin temelinde başka bir şeyin ölümü ve yok oluşu vardır.
Herakleitos, evrendeki değişmeyi nehre benzeterek: “Aynı nehirde iki
kez yıkanamazsınız” demektedir.
GERÇEKTENDE ATEŞ HEM HAYATI SONLANDIRIP HEMDE CAN
VEREBİLİRMİ?
Herakleitos→ Ateş
Tabiat (doğa) filozofları varlığın ana maddesi
(arkhe) nedir, sorusuyla ilgilenmişlerdir:
Örneğin; ilk filozof Miletli thales varlık
arkhesinin su olduğunu söyleyerek
ontolojiyle ilgilenen ilk filozof olmuştur.
Thales
HEM HAYAT HEM ÖLÜM VEREN BİR TEMEL ARKHE:SU
Demokritos
Demokritos’a göre evren atom denen gözle görülemeyecek kadar
küçük temel unsurlardan meydana gelmiştir. Bu unsurlar ezelî ve
ebedîdirler ve sayıca sonsuzdurlar. Parçalanmazlar.
Evreni ve hayatı oluşturan temel arkhe atomdur….
Ama bir an geldiki atomun parçalanabildiği keşfedildi….Ve
bunun keşfedilmesiyle birlikte 350.000 İnsan 15 dakika
içinde yokoldu….bunun ellibin tanesi buharlaştı…geride
bir iz bile bırakmadı…..
Yıl…1945….Japonya ..hiroşima…15 km alanda sağlam hiçbir
yapı kalmadı….
ATOMUN PARÇALANMASI
Bir diğer filozof Miletli Anaksimandros ise dünyamızın
“apeiron” dan yani belirsizden ortaya çıktığını öne
sürmüştür. Bu kadar çeşitli varlık, belli bir tek özden
türemiş olamaz. Bu belli belirsiz, her şekli alabilen bir
şey olmalıdır.
Sicilyalı Empedokles
ARKHE NEDİR
ATEŞ
HERAKLEİTOSA GÖRE ARKHE………………………….
ATOM
DEMOKRİTOSA GÖRE ARKHE…………………………………
SONSUZLUK
ANAKSİMANDROSA GÖRE ARKHE................................
SU
THALESE GÖRE ARKHE………………………………………………………..
Metafiziğin temel soruları
1- Ruh nedir?
2- Ruh ölümsüz müdür?
3- Ölüm nedir?
4- Ölüm ötesi yaşam var mıdır?
5- Evrenin bir başı ve sonu var mıdır?
6- Evrenin bir yaratıcısı var mıdır?
7- Evren olmadan önce ne vardı?
8- Evren yok olunca ne olacak? …
Aşağıdakilerden hangisi metafiziğin sorularından biri olamaz
A)Ölümden sonra yaşam var mıdır ?
B)Ruh ve beden ilişkisi nasıldır ?
C)İnsanın biyolojik yapısının özellikleri nelerdir ?
D)Evrenin bir başlangıcı var mıdır ?
E)Bir yaratıcı var mıdır ?
Ruh, insana hayat veren ve onu, düşünen, anlayan,
idrak eden bir kişi haline sokan maddi olmayan,
ölümsüz varlıktır.
2- Ölüm nedir?
Ölüm, organizmayı yaşatan biyolojik Fonksiyonların
durmasıdır.
ölüm ne güzel şey budur
perde altından haber
eğer güzel olmasaydı
ölürmüydü peygamber.
Ölüm sana şiir yazdım.... ilk kez şiirler yazıyorum sana. Ve ilk
kez şiirler okuyorum; Sevda üstüne aşk üstüne .
Kara gecelerin suskusudur ölüm, Hüznün gözyaşıdır. Ölüm bir
beyaz gecedir tende, Ürperir insan beyaz gecede. Ölüm sana
şiir yazdım ;Mutluluk koydum adını..Gözyaşımla yıkadım Kara
gecelerin suskusunu .
Bir ışıksız gecedeyim Muhtacım sana Bir yudum su bir dilim
ekmek gibi, Ve seviyorum seni Bir yavru kuş bir ceylan gibi .
Sen ulaşamadığım bir yıldız kadar uzak Ve dokunamadığım
güneş kadar sıcaksın Kara gecelerin suskusunda
Söyleyemediğim bir türkü Okuyamadığım bir şiirsin.... (N.F.K)
3- Ölüm ötesi yaşam var mıdır?
Ölümden sonra yaşam varmıdır sorusu tarihte çok
karşılık bulmuştur!
ÖRNEĞİN ;
Tarihin ilk terör örgütü haşhaşiler bu sorudan yola çıkarak
taraftarlarına dünyada bir cennet bahçesi sunarak insanları
kendisine bağımlı hale getirmiştir….büyük selçuklu
devletinin yıkılmasına sebep olmuştur.Kendilerine bağlı olan
müritlerine bu sahte cenneti yaşatmıştır.
Hasan sabbah ve haşhaşiler
ALAMUT KALESİ
İşte Hasan Sabbah ve Haşhaşiler
Dağlı İhtiyar, kendisine cesur erkekler olmaya aday görünen,
oniki yaşındaki çocukları sarayında alıkoyup yetiştirirdi.
Zamanı gelince onları dört, on ve yirmilik gruplar halinde
bahçeye gönderilir ve orada haşhaş içirilirdi. Üç gün boyunca
uyurlar ve sonra onları uyandırılacakları bahçeye uyur
durumda taşırlardı. Bir sure sonra bu genç adamlar
uyandıklarında, kendilerini buldukları görkemli bahçede,
gerçekten cennette olduklarına inanıyorlardı. Güzel körpe
kızlar, büyük eğlence gösterileri yaparak, şarkı söyleyerek
daima onlarla birlikte olurlardı; istedikleri herşey verilirdi
“
Bunun için kendi özistemleriyle bu bahçeyi asla
terketmek istemiyorlardı. Ne zaman Yaşlı Adam
birini ölüme göndermek isterse, onu çağırıp
şöyle söylerdi: 'Git ve bu işi yap. Ben bunu sana
yaptırıyorum, çünkü ben senin Cennete geri
dönmeni ve burada herşeye sahip olarak ebedi
mutlu yaşamanı istiyorum.' Böylece eğitilmiş
suikastçılar (assassins) gider, eylemi büyük bir
istekle gerçekleştirilerdi."
POPÜLER BİR METAFİZİK SORUSU
Evren olmadan önce ne vardı?
BU SORUYA GÜNÜMÜZDE CERN CEVAP ARIYOR.
PEKİ CERN NERESİ?
NEDİR CERN DENEYİ:
NEDİR CERN DENEYİ:AMAÇLANAN NEDİR?
CERN (Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi) olarak bilinen
dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuarında, belki de
dünya tarihinin en ilginç deneyleri yapılıyor. Bu laboratuar,
Fransa-İsviçre sınırında yerin 100 metre altında ve 27 km
uzunluğunda çember şeklinde tasarlanmıştır.
CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Konseyi)
deneyinde aranan aslında “Higgs Parçacığı”
(Higgs bozonu). 1964 yılında Peter Higgs ve
arkadaşlarının geliştirdiği kurama göre, evrenin
ilk oluşumu sonrasında (büyük patlama) ortaya
çıkan tüm parçacıklar kütlesiz idi.
Kütlesiz parçacıklar evrende yüzerken Higgs alanı
içinde idi. Bu alan içinde Higgs bozonu sayesinde bir
kütleye sahip olurlar. Bozulumun ağır yada hızlı
oluşumu ile madde çeşitliliği oluştu. Higgs alanı
parçacık olmasa da, Higgs bozonu W ve Z bozonu gibi
bir parçacıktır. İşte aranan tüm kütlesiz parçacıklara
hayat veren ve onları maddeye çeviren sihirli aracı
bozon bulunursa ne olur bir düşünün.
Kütlesiz bir şeyden madde yaratmak, yani Tanrı gibi
yoktan var etmek. Bu bir teori... Üstelik tamamen
bilimsel. BİLİM, YOKTAN VAR ETMENİN PEŞİNDE.
ONTOLOJİNİN TEMEL SORULARI
-Varlık varmıdır
-Varsa bu varlık nedir
-Varlığın temel ilkeleri nedir
-Varlığı varlık yapan ana madde nedir
-Nasıl bir değişim ve hareketle nesneler ortaya
çıkmaktadır.
-Varlık birlikmidir
-Varlık maddeselmi yoksa ruhsalmıdır.
Nihilizmi savunanlar: Gorgias, Protagoras ,Nietzsche
bütün kuralları yıkmak, her türlü düzene ve otoriteye karşı
gelmek. insanın gerçekten özgür olduğu tek felsefi akım.
amaçsız ve kaybedeceğin bir şey olmadan yaşamak, bir hiç
olmak. (
HİÇBİR KURAL SENİ ENGELLEYEMEZ………
NİHİLİZM KURALSIZLIKTIR.
Nihilizm kurulu düzene tepkidir……
Gorgias
Protagoras
Nihilizmin ilkçağdaki temsilcileri Gorgias ve Protagoras’tır.
Antik nihilizmin temsilcisi olan bu sofistler, varlığı bir
duyum ve algı problemi olarak ele almışlardır.
Nihilizm denilince akla ilk gelen filozoftur. Toplumsal
normları ve değerleri topyekûn inkâr eder. Evrende nesnel
bir düzen olmadığını, bunun bir yanılsama olduğunu iddia
eder. İnsanların çaba ve mücadelesinin boşuna olduğu
fikrindedir. İnsanın Tanrı tarafından yaratılmış olduğunu
kabul etmez
TAOİZM(TANRISI OLMAYAN DİN)
çin de m.ö. 600lü yıllarda doğmuş olduğu kabul edilen
lao tse tarafından kurulmuş olan felsefi öğreti. daha
doğru bir deyişle, taoizm, hem lao tse nin öğretisine,
hem bu öğretiden çıkarılan felsefeye ve ayrıca çinde, bu
öğretiden yola çıkılarak geliştirilen dine verilen ad
olarak karşımıza çıkar
bu öğreti;olayların dış görünüşlerden başka birşey
olmadığını,her şeyin göreceli,aldatıcı ve varlıktan
yoksun olduğunu savunur.
lao-tse'ye göre bir toplumda insanlar en çok
neyden söz ediyorlarsa ona sahip değillerdir.
yani;adaletten,demokrasiden nerede çok söz
ediliyorsa orada onlar yok demektir.*
ANLAMI
kâinât 2 zıt gücün tesiri
altındadır: Yin (dişi) ve Yang
(erkek). Her zıt şey bu 2 kelime
ile ifâde edilir: Gece-Gündüz,
Ak-Kara, Soğuk-Sıcak vs. Yin ve
Yang'ın ilişkisinden tabiattaki
hâdiseler meydana gelir.
Taoizm'e göre insan ancak
tabiattaki bu dengeyi
bozmazsa huzuru bulabilir.
B) “Varlık Vardır” Görüşünü Savunanlar
Realizm:(Gerçekçilik):
Süjeden bağımsız bir
gerçekliğin bulunduğunu
ve bu dünyanın bilgisine
ulaşılabileceğini
savunan öğretidir.
Varlık vardır, anlayışı
realizmdir.
Realizm:
Gerçekçilik):
Süjeden bağımsız bir gerçekliğin bulunduğunu ve bu
dünyanın bilgisine ulaşılabileceğini savunan öğretidir.
Varlık vardır, anlayışı realizmdir. Realizm varlığın
insan bilincinin dışında, insan bilincinden bağımsız
olarak var olduğunu savunur. Realizme göre dış dünya
bizden bağımsız olarak vardır. Var olan nesnel olandır,
duyu organları aracılığıyla algılanabilir olandır.
Ontoloji Açısından Varlık
VARLIĞIN NE OLDUĞU PROBLEMİ:
Varlığın var olduğu kabul edilince karşımıza kaçınılmaz
bir soru çıkar. Varlığın ne türden bir varlık olduğu
sorusudur.
Realist filozoflar varlık problemini farklı biçimlerde ele
almışlardır. Bunun sonucunda 5 farklı öğreti ortaya
çıkmıştır.
1) Varlığı “OLUŞ”
Olarak Kabul Edenler:
Varlığı “oluş” olarak
kabul eden filozoflara göre,
evrende durağan ve değişmeyen
bir şey yoktur.
Evrendeki sürekli değişim ve
oluşa, karşıt güçlerin tartışması
ve bu çatışma sonunda uzlaşma (sentez)
İlkçağ felsefesinde evrenin sürekli bir değişim, akış, oluş
neden olur.
halinde olduğunu ileri süren ilk düşünür Efesli Herakleitos’tur.
Eğer bu karşıtlarla, bunların arasındaki
Bu görüşü daha sonra savunan bir diğer filozof da Whitehead
çatışma olmasaydı evrende
olmuştur.
nesneler de olmazdı.
Heraklit’e göre,
evrende değişmeyen
hiçbir şey yoktur.
Herakleitos'a göre evrenin ana maddesi ateştir. Ateşten oluşan her şey yine ateşe
dönecek, so-nuçta ateş yeniden her şeyi var edecektir. Evren¬de durağan hiçbir şey
yoktur. Her şey sürekli bir değişim, oluş içindedir. Doğa gibi insanın kendi¬si de
bedeni ve ruhuyla sürekli bir değişim halin¬dedir. Evren, boyuna akan, durmadan
değişen dönüşümlü olarak yok olup yeniden ortaya çıkan bir süreç, bir oluştur.
Herakleitos'un bu parçadaki görüşünde aşa¬ğıdakilerden hangisine
değinilmemiştir?
A)
B)
C)
D)
E)
Varlığın oluşum süreci
Evrenin ana maddesi
Evrenin statik olmadığı
Evrensel dönüşüm
Paradigma
ÖRNEK: Herakleitos’a göre;
• Gölge ve ışık, kötülük ve iyilik birbirinden ayrılmaz.
• Her an bir şeyin ölümü ya da doğumu evreni var eden ve
güçlü kılar.
• Tanrı, gün ve gecedir, kış ve yazdır, savaş ve barıştır,
verimlilik ve kıtlıktır.
Herakleitos, bu örneklerle hangi kavramı açıklamaktadır?
A) Evrensel dönüşüm B) Karşıtların birliği C) Paradigma D)
Kaos E) Töz
Varlığın ilk unsurunun “idea”
olduğunu kabul eden görüşe
“idealizm” denir. İdealizm; Var olan
her şeyi düşünceye bağlayan, insan
düşüncesinden bağımsız bir nesneler
dünyasının varlığını inkâr eden
felsefe öğretisidir.
İdealizmin temsilcilerinden
bazıları şunlardır: Sokrates,
Platon, Aristoteles, Farabi,
Hegel
.
3) Varlığı
“MADDE”
Olarak Kabul Edenler:
Varlığın ilk unsurunun “madde” olduğunu kabul eden görüşe
“materyalizm” (maddecilik) denir. Materyalizm; evrendeki tek
cevherin madde olduğunu, maddenin düşünceden bağımsız
olarak var olduğunu ve bütün varlıkların maddeden türediğini
ileri süren öğretidir.
Materyalist filozoflardan bazıları şunlardır: Demokritos,
Hobbes, Marks.
Materyalizmi bir sistem haline getiren filozoftur. Atomizmin
(Atomculuk) kurucusudur.
Demokritos’a göre varlık “atom” lardan meydana
gelmiştir. Atomlar sonsuz sayıda ve sonsuz
küçüklüktedir.Atomlar boşlukta, değişik hızlarla sürekli
hareket halindedir. Birbirleriyle çarpışmaları ve birbirleri
üzerindeki basınçları sonucu sınırsız şekiller halinde
birleşerek evrendeki şeyleri oluştururlar.
2-) THOMAS HOBBES: (1588-1679)
Ona göre evrende töz (cevher) olarak
yalnız madde vardır. Dünya mekanik
hareket yasaları tarafından yönetilen
cisimlerin bütünüdür. İnsan ve hayvan
bu bütünün bir parçasıdır. Onların
fiziksel ve ruhsal yaşamları da tümüyle
mekanik hareket yasalarına bağlıdır. Bu
bakımdan dünyada ruh, melek, tanrı
diye bir şey yoktur.
3-) KARL MARKS: (1818-1883
Bir Alman Yahudisi olan Marks’ın en önemli
eseri Kapital (Sermaye)’dir.
Hegel’den etkilenmesine rağmen ona karşıt
görüşler geliştirmiştir. Hegel’in düşüncelerdeki
değişmeler maddelerdeki değişmeleri yaratır,
görüşüne karşı olarak maddelerdeki
gelişmelerin düşüncelerdeki değişimleri
yarattığı görüşünü savunur. Bu anlamda
Hegel’in diyalektik idealizminin yerine
diyalektik materyalizm kuramını getirmiştir.
4) Varlığı
Hem “MADDE”, Hem “İDEA”
Olarak Kabul Edenler:
.
Varlığı
hem madde hem idea olarak kabul etme.Descartes
tarafından temsil edilen bu yaklaşım idealizmle materyalizmi
sentezlemeyi denemiştir. Ona göre varlığın özünde bir değil iki
cevher bulunmaktadır: madde ve idea.Bu ikisini birbirinden
ayırmak olanaksızdır.Bu yaklaşım iki cevher saptamasında
bulunduğu için dualizm(ikicilik) adını alırken diğer yaklaşımlar
varlığın özünü tek cevherle açıkladıklarından tekçilik(monizm)
adını almışlardır.
5) Varlığı “FENOMEN” Olarak Kabul
Edenler:
İnsan varlığa değerler yükleyerek yaklaştığından onun
özüne hiç yaklaşamamaktadır. Varlığın özü,
değerlerden arındırılmış salt varlığın kendisidir. Buna
Husserl “Fenomen” adını vermiştir. Fenomen; insanın
varlığa yüklediği bütün değerlerin arındırılmasından
sonra arta kalan özüdür.
Hayatın anlamı ve bireyin değerinin ne olduğunu anlamaya
çalışan bir akımdır. Bireyin var oluşunu, özünden önceye alan
bu öğretide insanın önce var olduğu daha sonra kendini
tanımlayıp bilerek özünü oluşturduğunu dile getirir.
En önemli temsilcileri: Kierkegaard, Niçe, Jean Paul Sartre’dır.
1) Felsefe varlığı bir yönüyle değil ……BÜTÜN…………
olarak ele alır.
2) Varlığı, var olanları bir bütün olarak ele alıp inceleyen
felsefe koluna …………….. (varlık bilim) denilir.
3) Aristoteles’in yazılarını düzenleyen öğrencileri, fizikle
ilgili yazılardan sonra gelenlere
………………….. adını vermişlerdi.
4) Ontoloji Yunanca bir kavramdır. Bu kavramı felsefede
ilk kullanan WOLFF………… ’tur.
5) Varlık yoktur, diyen görüşe ………….denir.
6) İnsanın Tanrı tarafından yaratılmasını
masal olarak nitelendiren filozof ……’dir.
7) …………’ya göre aldatıcı dünya varlıktan
yoksundur.
8) Varlıkların zihinden bağımsız olduklarını
kabul eden görüş …… dir.
9) Var olan her şey tek bir gerçeklikten oluşmuştur, diyen görüş.
(Monizm
10) Evrenin yaratılması ve varlıkla ilgili kategorilerin ortaya çıkışında
ikiden fazla belirleyici etken vardır, diyen görüş.
(Plüralizm)
11) Ruh ve bedeni varlığın temeline yerleştiren Descartes’in
benimsediği anlayışa ne denir?
(Düalizm)
12) Hangi akım birbirine indirgenemeyen iki varlık ilkesini benimser?
Düalizm
14) Marks’ta varlığın tez, antitez ve sentez şeklindeki
ilerleyişinin adı.
Diyalektik
15) Varlığın atomlardan meydana geldiğini söyleyen
filozof.
Demokritos
16) Madde ve hareket şeklinde iki varlık kategorisinin
olduğunu söyler.
Hobbes
17) Tek gerçekliğin madde olduğunu savunan görüş.
Materyalizm
18) Platon’a göre, asıl varlıklar hiç değişmeyen, oluş halinde
bulunmayan, öncesiz ve sonrasız varlıklardır.
Platon, tanımını verdiği bu varlığa ne ad vermektedir?
A) İyi
B) Akıl
C) İdea
D) Madde
E) Fenomen
19) Platon’a göre, aşağıdaki varlıklardan hangisi
görünüşler dünyasında yer alan varlıklardan biridir?
A) Güzellik
B) Cesaret
C)İyilik
D) Adalet
E) İyi insan
20) Aşağıdakilerden hangisi varlık felsefesinin
sorduğu sorulardan birisi değildir?
A) Gerçek var olan nedir?
B) Varlığın ana maddesi (Arkhe’si) nedir?
C) Varlık birlik midir, çokluk mudur?
D) Vahiy mümkün müdür?
E) Evrende nasıl bir düzen vardır?
SORU:İlkçağlardan beri insanoğlu yaşamın anlamını keşfetmeye
çalışıyor. Filozoflar, yaratılışımızın gizemini bulmaya hayat¬larını
adamışlardır: En büyük düşünürlerden biri olan Eflatun şöyle demiştir.
"Bir gereksinim sonunda yaratılan herhangi bir şeyin, bir yaratılma
nedeni vardır." Yukarıdaki parçaya göre, çıkarılabilecek sonuç
aşağı¬dakilerden hangisidir?
A)Yaşam anlamını filozoflarda bulur.
B)Amacımız potansiyelimizi anlamak olmalıdır.
C)İnsanın yaratılış nedenini bulmaya çalışmak.
D)Filozof evreni hep sırlarla dolu algılar.
E)Filozof kendine armağan edilen yaşamın tadını çıkarandır.
SORU:.- Demokritos, var olan her şeyi sonsuz sayıda atoma ayırmıştır.
Hobbes, ruhun varlığını reddeder ve zihinsel etkinlikle¬rin, düşüncelerin,
duyguların bile, fiziksel süreçler ol¬duklarını düşünür.
Lamettrie maddeden bağımsız bir ruhu düşünmenin saçma olduğunu öne
sürer.
Marx'a göre gerçekten var olan sadece maddedir.
Bu filozofların, varlığın ne olduğuna ilişkin görüşleri için aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A)Varlık bir oluştur.
B)Gerçekten var olan idealardır.
C)Her şey maddeden ibarettir.
D)Varlık ruhtan meydana gelmiştir.
E)Her şey düşüncenin bir ürünüdür.