HÖAD - Hücre Ölümü Araştırma Derneği
advertisement
I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR ÖNSÖZ Değerli Araştırmacı, Ekim 2010 tarihinde kurulmuş olan Hücre Ölümü Araştırma Derneğinin (HÖAD) ilk aktivitesinde sizlerle birlikte olmaktan dolayı onur duymaktayız. Hücre ölümü alanında çalışan tüm bilim insanlarının bildiği üzere; gelişim sürecindeki doku homeostazının sağlanmasında, otoimmun hastalıklarda, nörodejenerasyon, ateroskleroz ve kanser gibi pek çok hastalığın temelinde yer alan hücre ölümü ile ilgili bilgi birikimi ve çalışmalar her geçen gün temel ve klinik bilim dallarından gelen katkılar ile artmaktadır. Bugün hücre ölüm mekanizmalarının hastalıklara göre büyük değişkenlik gösterdiği bilinmekte ve her geçen gün bu mekanizmalarda rol alan moleküller tanımlanmaktadır. Bu araştırmaların sonucunda elde edilen veriler ise pek çok hastalığa yönelik sağaltım yaklaşımlarının geliştirilmesine olanak sağlamaktadır. HÖAD’ın öncelikli hedeflerinden birini gerçekleştirmek üzere düzenlenmiş olan bu kursun amacı; hücre ölümü alanında çalışan değerli bilim insanlarından oluşan eğiticilerin kendi deneyim ve bilgi birikimlerini diğer araştırmacılarla paylaşması ve bu alanda çalışanlar arasında ortak bir platform sağlanmasıdır. Bu amaca yönelik olarak kurs programı hücre ölümü araştırmalarında yaygın olarak kullanılan tekniklerin temel prensiplerini ve uygulama örneklerini katılımcılara aktarmak üzere yapılandırılmıştır. Bu bağlamda katılımcılar kursun her gününün sonunda eğiticiler tarafından temel prensipleri ve uygulama aşamaları teorik olarak aktarılmış olan yöntemlere ilişkin soru ve görüşlerini “Uzmanı ile Görüşme” saatinde paylaşma ve tartışma olanağı bulabilecektir. Düzenleme kurulu olarak dileğimiz; HÖAD’ın bu ilk aktivitesinin tüm katılımcılara bilimsel katkı sağlamasının yanı sıra, bu konuda çalışan araştırmacıları bir araya getirmeyi hedefleyen derneğimizin destekleriniz ve önerileriniz ile güçlenmesi ve uluslar arası platforma taşınmasıdır. Saygılarımızla HÖAD Yönetim Kurulu HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 1 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ tarafından düzenlenen I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ konulu teorik kursun gerçekleştirilmesinde desteği ve katkısı olan tüm resmi kurumlara ve firmalara teşekkür ederiz. HÖAD Yönetim Kurulu HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 2 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 3 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR KODAL MEDİKAL TIBBI MALZEMELER CİHAZLAR TİCARET VE SANAYİ LİMİTED ŞİRKETİ HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 4 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası’nda Basılmıştır. İZMİR-2011 HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 5 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 6 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU Kurs Eğiticileri (Alfabetik sıra) Dr. Ahter D. ŞANLIOĞLU Akdeniz Üniversitesi Gen ve Hücre Tedavisi Uyg. Ve Araş.Merk. E-posta: ahter@akdeniz.edu.tr Dr. Ayhan BİLİR İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Histoloji AD. E-posta: bilira@istanbul.edu.tr Dr. Ayten NALBANT İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mol. Biyoloji ve Genetik Bil. E-posta: aytennalbant@iyte.edu.tr Dr. Bünyamin AKGÜL İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mol. Biyoloji ve Genetik Bil E-posta: bunyaminakgul@iyte.edu.tr Dr. Devrim GÖZÜAÇIK Sabancı Üniversitesi Yaşam Bilimleri Bölümü E-posta: dgozuacik@sabanciuniv.edu Dr. Engin ULUKAYA Uludağ Üniversitesi Tıp fakültesi Tıbbi Biyokimya AD: E-posta: eulukaya@uludag.edu.tr Dr. Hakan AKBULUT Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Medikal Onkoloji AD. E-posta: Hakan.Akbulut@medicine.ankara.edu.tr Dr. Işıl KURNAZ Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü E-posta: iakurnaz@yeditepe.edu.tr Dr. Kemal S. KORKMAZ Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü E-posta: ks_korkmaz@yahoo.com Dr. Melek ÖZTÜRK İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD: E-posta: mozturk@istanbul.edu.tr Dr. Neşe ATABEY Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD. E-posta: nese.atabey@deu.edu.tr Uzm. Biol. Özgür İzmir YILMAZER Yüksek Teknoloji Enstitüsü Biyoteknoloji ve Biyomühendislik Uygulama ve Araştırma Merkezi E-posta: ozguryilmazer@iyte.edu.tr Dr.S.İsmet DELİLOĞLU Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü GÜRHAN E-posta: ismetgurhan@yahoo.com Dr. Safiye AKTAŞ Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü E-posta: safiye.aktas@deu.edu.tr Dr. Salih ŞANLIOĞLU Akdeniz Üniversitesi Gen ve Hücre Tedavisi Uyg. Ve Araş.Merk. E-posta: sanlioglu@akdeniz.edu.tr; Dr. Seda VATANSEVER Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji AD. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 7 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR E-posta:sedavatansever@yahoo.comse Dr. Semra KOÇTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD: E-posta: semra.kocturk@deu.edu.tr Dr. Sevda MÜFTÜOĞLU Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji AD. E-posta: smuftuog@hacettepe.edu.tr Dr. Şermin GENÇ Dokuz Eylül Üniversitesi Sinir Bilimleri AD. E-posta: sermin.genc@deu.edu.tr Dr. Volkan SEYRANTEPE İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mol. Biyoloji ve Genetik Bil. E-posta: volkanseyrantepe@iyte.edu.tr Dr. Yusuf BARAN İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mol. Biyoloji ve Genetik Bil. E-posta: yusufbaran@iyte.edu.tr Dr. Zekiye ALTUN Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü E-posta: zekiye.altun@deu.edu.tr HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 8 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR Düzenleme Kurulu Dr. Semra KOÇTÜRK (HÖAD Başkanı) Dr. Kemal S. KORKMAZ (HÖAD Başkan Yardımcısı) Dr. H.Seda VATANSEVER (HÖAD Genel Sekreteri) Dr. Yusuf BARAN (HÖAD Yönetim Kurulu Üyesi) Dr. Zekiye S. ALTUN (HÖAD Saymanı) Bilimsel Sekreter Dr. Seda VATANSEVER Organizasyon Komitesi Dr. Semra KOÇTÜRK (Başkan) Dr. Kemal KORKMAZ (Başkan Yardımcısı) Dr. Seda VATANSEVER (Bilimsel Sekreter) Dr. Yusuf Baran ( Yönetim Kurulu Üyesi) Dr. Zekiye S. ALTUN (Sayman) Dr. Pınar AKAN (DEÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD. Dr. Safiye AKTAŞ (DEÜ Onkoloji Enstitüsü) Dr. Şermin GENÇ (DEÜ SBE Sinir Bilimleri AD.) Dr. Özlem G. ÇALAN (DEÜ SBE Sinir Bilimleri AD.) Dr. Elgin Türköz ULUER (CBÜ Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji AD.) Araş.Gör. Aysun ADAN (İYTE Moleküler Biyoloji ve Genetik AD) Araş.Gör. Ayşenur ÇATALER (DEÜ SBE Tıbbi Biyokimya AD.) Araş.Gör. Banu DEVECİ (DEÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD.) Araş.Gör.Bilge D. BÜTÜNER (Ege Üniversitesi Biyomühendislik Bl.) Araş.Gör.Funda UYSAL(DEÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya AD.) Araş.Gör. Melis KARTAL (İYTE Moleküler Biyoloji ve Genetik AD) Araş.Gör. Müjde KIVANÇ (CBÜ, Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji AD) Araş.Gör. Pınar ERÇETİN (DEÜ Onkoloji Enstitüsü) Araş.Gör. Tuna ÖNAL (CBÜ, Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji AD) Araş.Gör. Uğur TÜFEKÇİ (DEÜ SBE Sinir Bilimleri BD.) HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 9 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 10 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR I. HÜCRE ÖLÜMÜ TEKNİKLERİ TEORİK KURS PROGRAMI 24.11.2011 PERŞEMBE 08:30 - 09:30 YER Kayıt Konferans AÇILIŞ KONUŞMALARI Salonu 09:30 –10:00 HÖAD Başkanı 10:00 – 10:30 S.KOÇTÜRK DEÜ Tıp Fakültesi Dekanı T.CANDA DEÜ Rektörü M.FÜZÜN Apoptoza Folklorik Bakış ♫ S.EĞRİLMEZ HÜCRE ÖLÜM YOLAKLARI Konferans Oturum Başkanları: Salonu S.İ. DELİLOĞLU GÜRHAN / A.BİLİR Programlı Hücre Ölüm Tipleri ve Tarihçesi 10:30 - 10:50 (Temel Bilgi) Hücrenin Kritik Kararı: Yaşamak ya da 10:50 - 11:10 M. ÖZTÜRK Y. BARAN Ölmek (Temel Bilgi) Stand KAHVE ARASI 11:10 - 11:30 alanı Konferans Oturum Başkanları: Salonu K.KORKMAZ/ S.KOÇTÜRK Apoptotik Hücre Ölümü ve Mekanizmaları 11:30 - 12:00 (Temel Bilgi) Hücre Ölümüne Yol Açan Sinyal İleti 12:00-12:30 I.KURNAZ Yolakları (Temel Bilgi) Otofaji ve Sinyal Yolakları 12:30-13:00 A. BİLİR (Temel Bilgi) HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ D. GÖZÜAÇIK 11 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR Æ Balo ÖĞLE ARASI 13.00-14.00 Salonu HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ-I Oturum Başkanları: I.KURNAZ Konferans / Salonu Y.BARAN Apoptoz Analiz Yöntemleri: Kaspaz Aktivite S.KOÇTÜRK Analizleri 14:00-14:30 (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Hücre Canlılık Analizleri 14:30– 15:00 S. İ.DELİLOĞLU GÜRHAN (Temel Bilgi + Uygulama Basmakları) Mikroskopik yöntemler I: Işık ve Elektron 15.00:-15:30 S. MÜFTÜOĞLU mikroskopisi (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Mikroskopik 15:30-16:00 yöntemler II: H.S.VATANSEVER Immunohistokimya ve TUNEL (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Stand KAHVE ARASI 16:00 - 16:30 Alanı HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ-II Konferans Salonu Oturum Başkanları: H.S.VATANSEVER / S.MÜFTÜOĞLU Multiplex Sistem Tekniği ile Fosfoprotein 16:30-17:00 G. CSANADI Analizi (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) 17:00-17:30 Hücre Ölümü Araştırmalarında Model Organizmaların Kullanımı (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ V. SEYRANTEPE 12 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR Hücre 17:30-18:00 Ölümünü Anlamada Deneysel S.AKTAŞ Hayvan Modelleri ve Önemi (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) 18:15-19:00 19:00-22:00 UZMANI ILE GÖRÜŞME Æ KOKTEYL PROLONGE ♫ S.KOÇTÜRK İ.D. GÜRHAN S.MÜFTÜOĞLU S.VATANSEVER Ş.GENÇ V.SEYRANTEPE S.AKTAŞ Balo Salonu: Grup Masaları Fuaye Alanı HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 13 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR 25.11.2011 CUMA YER HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ-III Konferans Salonu Oturum Başkanları: N.ATABEY / B.AKGÜL 09:00-09:30 İmmunoblotting Temel Prensipleri ve Ş.GENÇ Uygulama Aşamaları (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Otofaji 09:30-10:00 Analiz Yöntemleri ve Uygulama D.GÖZÜAÇIK Aşamaları (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Hücrenin DNA Hasarına Verdiği Yanıtın K.KORKMAZ İncelenmesi 10:00 - 10:30 (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) KAHVE ARASI 10:30-11:00 Stand alanı Konferans Oturum Başkanları: S.ŞANLIOĞLU Salonu / A.NALBANT Apoptotik uyarı tiplerine göre transkripsiyonel 11:00-11:30 N. ATABEY regülasyon (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Hücre Ölümü Çalışmalarında Gen Aktarım 11:30-12:00 Y.BARAN Teknikleri: (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Baskılayıcı RNAlar: siRNA ve miRNA 12:00-12:3 0 B.AKGÜL (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) Hücre Ölümü Sinyal Yolaklarının MikroarrayQPCR Tekniği ile İncelenmesi 12:30-13:00 (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ A.AYDIN 14 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR 13:00-14:00 Æ Balo ÖĞLE ARASI Salonu HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ-IV Konferans OturumBaşkanı: H.AKBULUT/E.ULUKAYA Salonu 14:00-14:40 Akım Sitometri Çalışma Prensipleri ve Hücre A. NALBANT Ölümü Çalışmalarında Kullanımı (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) 14:40-15:10 Akım Sitometri Uygulamaları Ö. YILMAZER (Uygulama Örnekleri) 15:15 -16:00 UZMANI İLE GÖRÜŞME Ş.GENÇ D.GÖZÜAÇIK K.KORKMAZ Y.BARAN B.AKGÜL NALBANT Ö.YILMAZER Balo Salonu: Grup Masaları HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ-IV Konferans OturumBaşkanı: H.AKBULUT/E.ULUKAYA Salonu 14:00-14:40 Akım Sitometri Çalışma Prensipleri ve Hücre A. NALBANT Ölümü Çalışmalarında Kullanımı (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) 14:40-15:10 Akım Sitometri Uygulamaları Ö. YILMAZER (Uygulama Örnekleri) 15:15 -16:00 UZMANI İLE GÖRÜŞME HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ Ş.GENÇ D.GÖZÜAÇIK K.KORKMAZ Y.BARAN B.AKGÜL NALBANT Ö.YILMAZER Balo Salonu: Grup Masaları 15 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR KLİNİK UYGULAMALAR Konferans Salonu Oturum Başkanları: S. AKTAŞ/ Ş.GENÇ 16:00-16:20 Hücre Ölümü Çalışmalarının Klinik Önemi H. AKBULUT 16:20-16:40 Kanser A. D. ŞANLIOĞLU Tedavisinde Apoptoz İndükleyici Deneysel Yaklasımlar 16:40-17:00 Apoptoz Yoluyla Deneysel Adacık Naklinde S. ŞANLIOĞLU Hücresel immun Sistemi Bertaraf Edebilen Yeni Bir Strateji. 17:00-17:20 Kemoterapötik Duyarlılık Testi : Onkogram E.ULUKAYA (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) 17:20-17:40 Kanser Tedavi Yanıtının İzleminde CK18 Z.ALTUN (Temel Bilgi + Uygulama Basamakları) 17:40-18:00 Geri Bildirimlerin Değerlendirilmesi- Sertifikaların Verilmesi ve Kapanış Töreni HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ HÖAD YÖNETİM Konferans KURULU Salonu 16 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR İÇİNDEKİLER SUNUM SAYFA Programlı Hücre Ölüm Tipleri ve Tarihçesi M. ÖZTÜRK 19 Hücrenin Kritik Kararı: Yaşamak ya da Ölmek Y. BARAN 25 Apoptotik Hücre Ölümü ve Mekanizmaları A. BİLİR 29 Hücre Ölümüne Yol Açan Sinyal İleti Yolakları I.KURNAZ 43 Otofaji ve Sinyal Yolakları D. GÖZÜAÇIK 53 Apoptoz Analiz Yöntemleri: Kaspaz Aktivite Analizleri S.KOÇTÜRK 63 Hücre Canlılık Analizleri S.İ.DELİLOĞLU 81 GÜRHAN Mikroskopik yöntemler I: Işık ve Elektron Mikroskopisi S. MÜFTÜOĞLU 85 Mikroskopik yöntemler II: Immunohistokimya ve TUNEL H.S.VATANSEVER 93 Multiplex Sistem Tekniği ile Fosfoprotein Analizi G. CSANADI 111 Hücre Ölümü Araştırmalarında Model Organizmaların V. SEYRANTEPE 113 Kullanımı Hücre Ölümünü Anlamada Deneysel Hayvan Modelleri S.AKTAŞ 117 ve Önemi İmmunoblotting Temel Prensipleri ve Uygulama Ş.GENÇ 121 Aşamaları Otofaji Analiz Yöntemleri ve Uygulama Aşamaları D.GÖZÜAÇIK 129 Hücrenin DNA Hasarına Verdiği Yanıtın İncelenmesi K.KORKMAZ 143 Apoptotik Uyarı Tiplerine Göre Transkripsiyonel N. ATABEY 165 Regülasyon Hücre Ölümü Çalışmalarında Gen Aktarım Teknikleri: HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ Y.BARAN 175 17 I. HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ TEORİK KURSU 24-25 Kasım 2011 İZMİR Baskılayıcı RNAlar: siRNA ve miRNA B.AKGÜL Hücre Ölümü Sinyal Yolaklarının Mikroarray-QPCR A.AYDIN 183 193 Tekniği ile İncelenmesi Akım Sitometri Çalışma Prensipleri ve Hücre Ölümü A. NALBANT 217 Çalışmalarında Kullanımı Akım Sitometri Uygulamaları Ö. YILMAZER 223 Hücre Ölümü Çalışmalarının Klinik Önemi H. AKBULUT 233 Kanser Tedavisinde Apoptoz İndükleyici Deneysel A. D. ŞANLIOĞLU 237 Yaklasımlar Apoptoz Yoluyla Deneysel Adacık Naklinde Hücresel S. ŞANLIOĞLU 247 immun Sistemi Bertaraf Edebilen Yeni Bir Strateji. Kemoterapötik Duyarlılık Testi : Onkogram E.ULUKAYA 257 Kanser Tedavi Yanıtının İzleminde CK18 Z.ALTUN 263 HÜCRE ÖLÜMÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ 18
