GÜLTEKİN HUKUK BÜROSU

GÜLTEKİN HUKUK BÜROSU
15.12.2011
6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNDA ANONİM
ŞİRKETLERİN KURULUŞU
Avukat Ömer Gökhan Ovat
Gültekin Hukuk Bürosu
01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlük kazanacak olan
6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu (YTTK) anonim
şirketler bakımından Avrupa Birliği normlarına yakın
yeni düzenlemeler ihtiva etmektedir.
Öncelikle eski kanundan farklı olarak YTTK ile tedrici
olarak kuruluş kaldırılmıştır. (md. 335)
YTTK sermaye bakımından 50.000 .-Türk Lirası sınırını
aynen
muhafaza
etmiş
ancak
sermayenin
arttırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını
gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan
halka açık olmayan anonim şirketler bakımından ise
bu sınırı 100.000 .-Türk Lirası olarak belirlemiştir. (md.332)
YTTK esas sözleşme, kurucular beyanı, değerleme
raporu, ayın ve işletme devralınmasına ilişkin olanlar
da dâhil olmak üzere, kurulmakta olan şirketle,
kurucular ve diğer kişilerle yapılan ve kuruluşla ilgili olan
sözleşmeler ve işlem denetçisi raporlarını kuruluş
belgeleri olarak kabul etmiş ve bu belgelerin birer
örneklerinin sicil dosyasında ve birer örneklerinin de
şirket uhdesinde beş yıl süre ile muhafazasını zorunlu
kılmıştır. (md.336)
PAGE 2
Eski kanundan farklı olarak YTTK kuruluş aşamasında
kurucuların, «kuruluşa ilişkin bir beyan» imzalamaları
prosedürünü getirmiştir. Buna göre, «dürüst bir şekilde bilgi
verme ilkesine göre doğru ve eksiksiz olarak hazırlanacak»
beyanda; ayni sermaye konuluyor, bir ayın ya da işletme
devralınıyorsa, bunlara verilecek karşılığın uygunluğuna, bu
tür sermayenin ve devralmanın gerekliliğine, bunların şirkete
olan yararlarına ilişkin belgeli, gerekçeli ve kesin ifadeli
açıklamalar, şirket tarafından iktisap edilen menkul
kıymetlerle, bunların iktisap
fiyatları, söz konusu menkul
kıymetleri çıkaranların son üç yıllık, gereğinde konsolide
finansal tabloların değerlemelerine ve çözümlenmelerine
ilişkin bilgiler, şirketin yüklendiği önemli taahhütler, makine ve
benzeri malların ve herhangi bir aktif değerin alımına ilişkin
bağlantılar, fiyatlar, komisyonlar, her türlü borçlar,
emsalleriyle karşılaştırmak suretiyle açıklanacaktır. Ayrıca
kuruculara tanınan menfaatler ile kimlerin halka arz
amacıyla ne miktarda pay taahhüt ettiği de beyanda yer
alacaktır. Yine kurulacak şirket bir şirketler topluluğuna dahil
olacak ise bunların arasındaki ilişkiler ile kuruluşu inceleyen
işlem denetçisi ile diğer hizmet verenlere verilecek
ücretlerde emsalleriyle karşılaştırmalı olarak kurucular
beyanında yer alacaktır. (md.349)
Keza YTTK ile anonim şirketlerin denetiminde bağımsız
denetim firmaları, serbest muhasebeci mali müşavir ve
yeminli mali müşavirlerin denetçi olarak görev yapmaları
hükmü getirilmiştir. (md. 351)
Buna göre şirketin kuruluşu aşamasında işlem denetçi raporu
tanzim edilecektir. Bu raporda, payların tamamının taahhüt
edildiği; pay bedellerinin kanuna uygun olarak bankaya
yatırıldığı; banka dekontlarının kuruluş belgeleri arasında yer
aldığı, ayni sermaye ve devir alınan ayınlarla ilgili
mahkemece atanan bilirkişiler tarafından değerleme
yapıldığı, kurucu menfaatlerinin kanuna uygun olduğu,
kurucular beyanında uygunsuz ve aşırı bir değerlemenin
olmadığı, gerekli kuruluş belgeleri ile gerekli noter
onaylarının ve izinlerin alındığı hususlarını hesap verme
ilkesinin gereklerine uygun olarak işlem denetçisi
belirleyecektir.
Ayrıca eski ticaret kanunda ana sözleşmenin belli unsurları
ilan olunurken, YTTK ile esas sözleşmenin tamamının tescil ve
ilan olunacağı hüküm altına alınmıştır.
PAGE 3
Keza eski kanunda şirketin kuruluşunu takip eden 15 gün
içerisinde tescil ve ilan edilme süresi, YTTK ile 30 gün olarak
belirlenmiştir. (md. 354)
YTTK ile pay sahiplerinin iştirak taahhüdünden doğan borç
hariç, şirkete borçlanmaları yasaklanmıştır. (md.358)
Yeni yasa ile getirilen en önemli değişiklik anonim şirketin bir
hissedar ile kurulabilmesidir. Yasanın 338 nci maddesinde,
«Anonim şirketin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya
daha fazla kurucunun varlığı şarttır» denilmiştir.
Yasa maddesinin ikinci fıkrasında ise pay sahibi sayısının bire
düşmesi durumunda yapılması gerekenler belirtilmiştir. Buna
göre «pay sahibi sayısı bire düşerse, durum, bu sonucu
doğuran işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim
kuruluna yazılı olarak» bildirilecek ve yönetim kurulu da
«bildirimi aldığı tarihten itibaren yedi gün içinde, şirketin tek
pay sahipli bir anonim şirket olduğunu tescil ve ilan
ettirecektir». Yasa maddesinde şirketin tek pay sahipli olarak
kurulması ya da payların tek sahipli hale gelmesi halinde tek
pay sahibinin; ADI-YERLEŞİM YERİ-VATANDAŞLIĞI da tescil ve
ilan edilecektir. Bu hususu yerine getirmeyen yönetim kurulu
üyeleri de doğacak zararlardan şahsen sorumlu olacaklardır.
Yine aynı Yasa maddesinde «şirket, tek pay sahibi olacak
şekilde kendi payını iktisap edemez, ettiremez» hükmü
getirilmiştir. (md. 338)
Ayrıca YTTK md 355 mucibince kuruluş öncesine ilişkin “ön
şirket” kavramı getirilmiştir. Buna göre YTTK md 344 uyarınca
nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az
yüzde yirmibeşinin tescilden önce, kalankısmın ise şirketin
tescilini takip eden yirmidört ay içinde ödeneceği hüküm
altına alınmıştır. Yine bu bedellerin Bankacılık Kanununa
bağlı bir bankada, kurulmakta olan şirket adına açılacak
özel bir hesaba, sadece şirketin kullanabileceği şekilde
yatırılması zorunluluğu getirilmiştir.
(md. 345) Banka
bedellerin yatırılması üzerine ticaret siciline bir mektup ile
bunu bildirecektir. Şirketin tüzel kişilik kazanması durumunda
da sicil durumu bankaya yazı ile bildirecek ve bankadaki
bedel şirkete ödenecektir.
Şirket YTTK md 335 uyarınca noter onay tarihinden itibaren
üç ay içerisinde tüzel kişilik kazanmadığı takdirde bu hususu
belgeleyen sicil yazısı ile banka uhdesindeki bedeller
sahiplerine geri verilecektir.
PAGE 4
Yine YTTK md 346 ile kuruluş ile birlikte halka arz prosedürü
getirilmiştir. Buna göre, “Esas sözleşmede taahhüt edilmiş olup da
taahhüt sahiplerince, şirketin tescilinden itibaren en geç iki ay
içinde halka arz edileceği esas sözleşmede belirtilmiş ve ayrıca
garanti edilmiş bulunan nakdi payların karşılıkları satıştan elde
edilen gelirlerden ödenecektir. Pay senetlerinin halka arzedilmesi
sermaye piyasası mevzuatına göre yapılacaktır. Satış süresinin
sonunda, payların itibari değerlerinin, varsa çıkarma priminin
karşılığı şirkete, giderler düştükten sonra kalan tutar ise, pay
senetlerini halka arz eden sahiplerine ödenecektir. Halka arzedilip
de süresinde satılamayan payların bedellerinin ise, yüzde yirmibeşi
iki aylık süreyi izleyen üç gün içerisinde ödenecektir”. Yine YTTK
md. 350 uyarınca, “346 ncı madde uyarınca, halka arzedilmek
üzere pay taahhüdünde bulunulduğu takdirde, halka arz,
kurucular, yönetim kurulu veya yetkili bir organ tarafından
onaylanmış kabul edilecektir”.
Esas Sözleşmenin
Hazırlanması
(1)
İşlem Denetçisinin
Raporu
(6)
Noterin İmza
Tasdiki ve Noter
Şerhi
(2)
Ticaret Sicil Tescil
Kurucular
Beyanının
Hazırlanması
(3)
Kuruluş
Belgelerinin
Hazırlanması
(5)
Ayni Sermaye ve
Nakdi Sermayeye
İlişkin Özelikler
(4)