50-69 Yaş Arası Kadınlarda Mamografi İle Meme Kanseri

50-69 Yaş Arası Kadınlarda Mamografi İle Meme Kanseri Taramalarının Olumsuz
Etkilerine Üstün Olan Faydaları
Lyon, Fransa, 3 Haziran 2015, 16 ülkeden 29 uluslararası uzmandan oluşan bir grup bilim
insanı Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından toplandı, kanser erken
önleme ve meme kanseri taramasında kullanılan yöntemlerin avantaj ve dezavantajları
değerlendirildi.
Bu toplantıda elde edilen sonuçların özetleri bugün New England Journal of Medicine
dergisinde yayınlandı. Bu makale ileri evre meme kanseri tedavisi ve taramalar hakkında
güncel gelişmeleri içeren, 2002 yılında çıkarılan IARC Meme Kanseri Taramaları
Rehberi’nin güncellenmesinde önemli bir belirteç olacaktır. Çalışma Gurubu aynı zamanda
yeni kullanıma giren teknolojileri, Klinik Meme Muyanesini ve Kendi Kendine Meme
Muayenesi gibi diğer tarama stratejilerini de değerlendirdi.
Meme Kanseri Taraması ve Mamografi
Bilimsel literatürde yayınlanmış makalelerin gözden geçirilmesinin ardından, uzmanlar 5069 yaş arası kadınlarda meme kanserinden ölümleri (mortalite) azalttığına dair yeterli kanıt
olduğu sonucuna vardılar, ayrıca taramanın 70-74 yaş aralığına uzatılmasının bu yaş
grubunda mortalite düşüşüne faydası olacağını belirttiler.
Yüksek gelir düzeyine sahip (Avustralya, Avrupa ve Kuzey Amerika) ülkelerde yürütülen
20 kohort ve 20 vaka-kontrol çalışmasının verilerinin değerlendirilmesinde mamografi ile
taranan 50-69 yaş arası kadınlarda yaklaşık %40’lık mortalite düşüşü olduğu gözlenmiştir.
Birkaç çalışmada da 70-74 yaş arası kadınlarda mamografi ile taramanın meme kanserine
bağlı ölünlerde anlamlı düşüş sağladığı gözlenmiştir.
40-49 yaş arası kadınlarda ise taramanın etkinliğine dair kanıtların sınırlı olduğu sonucuna
varılmıştır.
Mamografinin Olumsuz Yanları
Mamografi ile meme kanseri taramasının en önemli dezavantajları yalancı pozitif sonuçlar,
fazla tanı (ovediagnosis) ve radyasyona bağlı kanser gelişimidir.
İstenmeyen etkiler ile ilgili Çalışma Grubunun önerileri şöyledir;
 Mamografi ile taramanın taranmayan kadınlarda kötü sonuçlara neden olacak ya da
tanınamayacak meme kanserini tespit ettiğine dair yeterli kanıt vardır.
 Yanlış pozitif bir mamografi tetkikinin kısa süreli negatif psikolojik sonuçlara neden
olduğuna dair yeterli kanıt vardır.

50 yaş ve üzeri kadınlarda mamografi ile meme kanseri taramasına bağlı olarak
radyasyona bağlı meme kanseri riskinin arttığına dair yeterli kanıt vardır; ancak bu
risk meme kanserinden ölümlerin azalması düşünüldüğünde göz ardı edilebilir.
IARC’ a bağlı bir bilim insanı olarak çalışan ve IARC Rehberlerinden sorumlu Dr LaubySecretan “Mamografi ile taramanın yarar ve zararları dikkatli düşünüldüğünde 50-69 yaş
arasında net fayda sağladığının görülmekte olduğunu, ayrıca bu yaş gurubunda gözlenen
anlamlı mortalite düşüşünün fazla tanı ve diğer istenmeyen etkilerine üstün geldiğini”
belirtmektedir.
Fizik muyene ile meme kanseri taraması
Fizik muayene (klinik meme muayenesi ya da kendi kendine meme muayenesi) ile meme
kanseri taraması nispeten ucuz ve basittir. Güncel literatürün değerlendirilmesinde klinik
meme muayenesinin daha küçük boyutta ve erken evre tümör tespiti ile ilişkili olduğu
gösterilmiştir. Bununla birlikte bu tarama yönteminin meme kanserinden ölümlere etkisine
dair bir veri henüz bulunmamaktadır.
Kendi kendine meme muayenesi ile tarama için pek çok çalışma meme kanserinden ölümleri
azaltmadığını göstermiştir.
Bir kaç çalışmada mamografi dışındaki tarama modalitelerinin faydaları araştırılmıştır. Ancak
yeni uygulamaya giren teknolojilerin hiçbirinde ne mamografiye ek bir yöntem olarak ne de
mamografinin yerine kullanmak için meme kanserinden ölümleri azalttığına dair yeterli kanıt
bulunamamıştır.
Meme kanserinin global yükü
Meme kanseri kadınlarda dünya genelinde en sık, yüksek gelir düzeyine sahip ülkelerde ikinci
sırada kansere bağlı ölüm nedenidir. Düşük ve orta gelir düzeyine sahip ülkelerde ise
kadınların büyük bir kısmı kötü prognoza neden olan ileri evre hastalıkla başvurduğundan
başlıca kansere bağlı ölüm sebebidir.
Risk faktörleri arasında yaş, ailesel/kişisel meme kanseri ya da prekanseröz lezyon öyküsü,
genetik yatkınlık, üreme - doğumsal faktörler, hormon tedavisi, alkol alımı, obesite
(premenapozal kanserler için), iyonizan radyasyon maruziyeti gibi faktörler yer almaktadır.
IARC direktörü Dr Christopher Wild “Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde erken, etkili tanı
ve tedavi yöntemlerinin sağlanmasının meme kanseri mortalitesini azaltmak için kritik
olduğunu ve IARC’ın meme kanseri taramaları ile ilgili kılavuzunun bilimsel kanıtların
güncel ve kapsamlı olarak değerlendirilmesini sağladığı, bunun da hükümetler ve
paydaşlarının daha fazla hayat kurtarmak için en iyi stratejileri geliştirmesine bir temel
oluşturabileceğini” belirtmektedir.