MEME KANSERİ Meme kanseri kadınlarda görülen kanser tipleri arasında birinci sırada yer almaktadır. Hayat boyu her 8 kadından birinin kansere yakalanma riski vardır Meme dokusunun herhangi bir yerinden kaynaklanabilir. En sık görülen tipi; meme kanallarından kaynaklanan “duktal” kanser denen kanserlerdir. Süt üreten bezlerden köken alan “lobüler” kanserler de sık görülür. Ayrıca diğer dokulardan kaynaklanan daha nadir medüller, tübüler, müsinöz gibi tipleri de vardır. Meme kanseri oluşumunda genetik değişiklikler çok önemlidir. Genetik yapıda çeşitli faktörlerin ve normal yaşlanmanın etkisiyle ortaya çıkan bozukluklar kansere neden olur. Ancak meme kanserlerinin sadece %7-9’luk bir kısmı ailesel geçişlidir. Özellikle anne tarafında genç yaşta meme kanseri ve erkek meme kanseri görülmesi ailesel bir geçişe işaret edebilir. Risk Faktörleri Kadın cinsiyet ve yaşlanma meme kanseri için en önemli risk faktörleridir. Diğer bilinen risk faktörleri aşağıda belirtilmiştir; İlk adet yaşı: İlk adetini erken yaşlarda görenler, yaşam boyu daha uzun süre östrojen hormonuna maruz kalacaklarından dolayı risk artmaktadır. İlk doğum yaşı: 30 yaşından sonra ilk doğumunu yapanlarda, 18 yaş öncesinde ilk doğumunu yapanlara göre risk artmaktadır. Daha önceleri doğum sayısı ile kanser gelişimi arasında ters ilişki olduğu öne sürülmüşse de bu ilişki gösterilememiştir. Yine de hamilelik döneminde östrojen hormonunun daha düşük seviyelerde olması bu koruyucu etkinin ortaya çıkmasını sağlıyor olabilir. Emzirme: En az bir yıl süreyle emzirmenin koruyucu etkisinin olduğunu gösteren verilerin yanı sıra herhangi bir etkisinin olmadığını iddia eden çalışmalar da mevcuttur. Doğum kontrol hapları: Doğum kontrol haplarının uzun süre kullanımı meme kanseri gelişim riskini arttırmaktadır. Bunun yanı sıra en az beş yıl süreyle bu ilaçların kullanılmasının kalın bağırsak, rahim ve over (yumurtalık) kanseri riskini azalttığı gösterilmiştir. 10 yıldan daha uzun süre kullanımlarda ve özellikle genç yaşta (20 yaş öncesinde) kullanmaya başlamakla meme kanseri, kalp krizi ve inme riski artmaktadır. Burada özellikle belirtilmesi gereken husus doğum kontrol hapıyla birlikte sigara içiminin ciddi sorunlara yol açabileceğidir. İkisi birlikte kalp hastalıkları ve inme riskini belirgin arttırmaktadır. Menopoz yaşı: Menopoz bilindiği gibi kadının adetten kesildiği, doğurganlığının sona erdiği dönemdir. İleri yaşta (>55 yaş) menopoza girme meme kanseri riskini arttırmaktadır. Burada da etken uzun süre östrojen hormonuna maruz kalmadır. Menopoz sonrası hormon tedavisi: Bu tür ilaçlar genellikle menopoza bağlı şikayetlerin ortadan kaldırılması veya azaltılması amacıyla kullanılırlar. Bu ilaçlar vücudun üretimini kestiği östrojen ve progesteron hormonlarını içermektedir. Bu ilaçları 5 yıl ve daha uzun süre kullanan menopoz sonrası dönem kadınlarda meme kanseri ve rahim kanseri riski artar. İyi huylu meme hastalıkları: Kist, fibroadenom ve hiperplazi gibi meme hastalıkları iyi huylu tümörlerdir. Biyopsi sonucu habis olmayan oluşumlar tespit edilmesi risk faktörüdür. Ailede meme kanseri öyküsü olması: Annesinde, anne tarafından akrabalarında, teyzesinde ve ve/veya kız kardeşinde meme kanseri olan kadınlarda meme kanseri gelişmesi riski normal toplumdan daha fazladır. Tarama: Normalde 20 yaşından sonra meme muayenesi ve yılda bir kez doktorda meme muayenesi yaptırmanız önerilir. Bu nedenle, erken dönemde hastalığın yakalanması için kadınların bilgi sahibi olması gereklidir. 50 yaşından sonra 2 yılda bir mamografi çekilmesi önerilmektedir. Ulusal kanser tarama programı önerilerine göre ülkemizde uygulanan meme kanseri tarama protokolü aşağıda yer almaktadır. 20-40 yaş arası; Ayda bir kendi kendine meme muayenesi, iki yılda bir klinik meme muayenesi 40-49 yaş arası; Ayda bir kendi kendine meme muayenesi, yılda bir klinik meme muayenesi, birinci derece akrabalarında meme kanseri varsa iki yılda bir mamografi çekilmesi 50-69 yaş arası; Ayda bir kendi kendine meme muayenesi, yılda bir klinik meme muayenesi, iki yılda bir mamografi çekilmesi gerekmektedir. MEME MUAYENESİ NASIL YAPILMALI? Her ay adet kanamasının başlangıcından 7-10 gün sonra yapınız. Menapozdan sonra ise her ayın aynı günü yapınız. . İyi aydınlatılmış bir odada, belden yukarısını gösteren bir ayna karşısında ayakta durunuz. Kollar yan taraflarda olmak üzere memelerde şişlik, deride büzülme ya da meme başında değişiklik var mı kontrol ediniz. Aynaya yaklaşarak, kollarınızı yukarı doğru kaldırarak ellerinizi başınızın arkasına koyun ve öne doğru bastırın. Böylece göğüs kaslarının kasılmasını sağlamış olursunuz.Sonra memelerinizi gözlemleyiniz. Ellerinizi sıkıca kalçalarınıza bastırarak göğüs kaslarınızı kasınız. Sağ ve sol memede dikkatinizi çeken bir değişiklik var mı kontrol ediniz. Muayene edilecek tarafın altına küçük bir yastık veya katlanmış bir havlu koyunuz. Kolunuzu başınızın arkasına doğru kaldırınız. Muayene edecek elin parmaklarının iç yüzleri ile daireler çizerek dikkatli bir şekilde memenin bütün bölümlerini, meme başı ve koltuk altını da muayene ediniz. Başınızın altından kaldırdığınız kolunuzu yanınıza alarak aynı muayeneyi tekrar ediniz. Son olarak memenizin ucunu hafifçe sıkarak akıntı olup olmadığını kontrol ediniz. Aynı kontrolleri diğer memeniz için de yapınız. Eğer Memede ele gelen bir kitle saptanırsa bunun büyüklüğü, sertliği,şekli,hareketli olup olmadığı belirlenmeye çalışılır.Meme derisinde sertlik veya kalınlaşma olup olmadığı hissedilmeye çalışılır. Muayenenizde herhangi bir anormallikte doktorunuza danışınız MEME KANSERİNDE ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR! DESTEĞİNİZLE KANSERİ YENELİM HAYDİ EL ELE VERELİM… TEKİRDAĞ HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ