İÇİNDEKİLER BÖLÜM I CANLILAR BİLİMİ .................................................................................. 1 1.1 Canlılar Biliminin Tarihsel Gelişimi ...................................................... 1 1.2 Canlılar Bilimi’nin Dili .......................................................................... 2 1.3 Canlılar Bilimi Niçin Öğretilmeli ? ........................................................ 3 1.4 Canlılar Biliminin Önemli Dalları .......................................................... 3 1.5 Canlıların Temel Özellikleri ................................................................... 5 BÖLÜM II CANLILARIN ÇEŞİTLİLİĞİ VE SINIFLANDIRILMASI .................. 7 2.1 Canlıların Çeşitliliği ................................................................................ 7 2.2 Canlıların Sınıflandırılması..................................................................... 7 2.3 Tür Kavramı ve Taksonomik Kategoriler ............................................... 8 2.3.1 Canlıların Sınıflandırılmasında Karşılaşılan Bazı Güçlükler ...... 10 2.3.2 Canlıların Adlandırılmasında Latince Sözcükler Kullanılır ....... 10 2.4 Virüsler ................................................................................................. 10 2.5 Moneralar .............................................................................................. 14 2.5.1 Mavi-Yeşil Algler ........................................................................ 14 2.5.2 Bakteriler ..................................................................................... 15 2.6 Protistalar .............................................................................................. 19 2.7 Likenler ................................................................................................. 23 2.8 Fungi ( Mantarlar)................................................................................. 23 2.9 Bitkiler .................................................................................................. 27 2.10 Hayvanlar ............................................................................................ 30 A.Omurgasız Hayvanlar ....................................................................... 30 B. Omurgalı Hayvanlar......................................................................... 40 BÖLÜM III CANLILARDA ETKİLEŞİM ................................................................. 45 3.1 Canlılarda Beslenme ............................................................................. 45 3.2 Canlılarda Üreme ve Gelişme ............................................................... 49 vii BÖLÜM IV CANLILIĞIN TEMEL BİRİMİ: HÜCRE............................................. 51 4.1 Hücrenin Şekli ve Büyüklüğü .............................................................. 51 4.2 Hücrenin Yapısı ve İşlevi ..................................................................... 52 4.2.1 Hücre Zarı (Plazma Zarı ) ............................................................ 53 4.2.1.1 Pasif taşıma: .................................................................... 54 4.2.1.2 Aktif taşıma: .................................................................... 55 4.2.1.3 Endositoz ve Ekzositoz: .................................................. 55 4.2.2 Sitoplazma ve Organeller ............................................................ 56 4.2.3 Çekirdek (Nukleus):..................................................................... 60 4.3 Prokaryot ve Ökaryot Hücreler ............................................................. 62 4.4 Hücre Bölünmesi .................................................................................. 63 4.4.1 Mitoz Bölünme (Karyokinezis) ................................................... 63 4.4.2 Mayoz Bölünme (Redüksiyon Bölünme) .................................... 65 4.4.2.1 Mayoz Bölünmenin Özellikleri ....................................... 65 4.4.3 Kontrolsüz Hücre Bölünmesi ...................................................... 68 4.5 Bitki ve Hayvan Hücreleri Arasındaki Temel Farklar .......................... 68 BÖLÜM V CANLILARDA KALITIM ...................................................................... 71 5.1 Karakterlerin Döllerdeki Devamı Hibritler ve Mendelizm ................... 72 5.1.1 Mendel Yasaları ........................................................................... 73 5.1.2 Genlerin Karşılıklı Etkileri ve Melez Döllerde Mendel Kurallarına Uymayan Oranlar ........................................ 76 5.2 DNA Yapı ve İşlevi .............................................................................. 80 5.3 Canlılarda Cinsiyet (Eşey) Belirleyen Faktörler .................................. 84 5.4 Mutasyonlar ......................................................................................... 85 5.5 Biyoteknolojik Çalışmalar .................................................................... 85 5.5.1 Gen Teknolojisinin Genetik ve Evrimde Sunduğu Olanaklar .... 86 5.6 Canlılarda Evrim (Evolusyon) .............................................................. 87 viii BÖLÜM VI DOKULAR ................................................................................................ 89 6.1 Bitkisel Dokular .................................................................................... 89 6.1.1 Bölünür Doku ( Meristem Doku ): .............................................. 89 6.1.2 Değişmez doku ............................................................................ 90 6.2 Hayvansal Dokular ............................................................................... 94 BÖLÜM VII BİTKİSEL ORGANLAR ....................................................................... 105 7.1 Vegetatif (Gelişme) Organlar ............................................................. 106 7.2 Generatif (Üreme) Organları............................................................... 116 BÖLÜM VIII İNSAN VÜCUDU VE ORGAN SİSTEMLERİ ................................... 121 8.1 Düzenleyici ve Denetleyici Sistemler ................................................ 121 8.1.1 Sinir Sistemi .............................................................................. 121 8.1.2 Hormonal Düzenleme (Endokrin Sistemi) ................................ 135 8.2 İnsan Üreme Sistemi ........................................................................... 140 8.3 Hareket Sistemi ................................................................................... 147 8.4 Sindirim Sistemi ................................................................................. 155 8.5 İnsanda Dolaşım Sistemi .................................................................... 162 8.6 Solunum Sistemi ................................................................................. 169 8.7 İnsanda Boşaltım Sistemi.................................................................... 172 BÖLÜM IX CANLILARDA GERÇEKLEŞEN BİYOKİMYASAL OLAYLAR .. 177 ix BÖLÜM X CANLILARDA TEMEL BİLEŞENLER ............................................. 187 10. 1 İnorganik Maddeler.......................................................................... 188 10. 2 Organik Maddeler ............................................................................ 188 BÖLÜM XI SAĞLIK ve İLKYARDIM ..................................................................... 195 BÖLÜM XII CANLI TOPLULUKLARI VE ÇEVRE ............................................... 221 KAYNAKLAR ....................................................................................... 227 x