ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Ağustos – 2012
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2012
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) ………………………………………………
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ………………..………………
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ………………………………………………………………
5
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
6
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
6
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği………………………………………………..……………
3
Grafik 2 : Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret ……………………………………….
4
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
1
EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2012 yılı ikinci üç
aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi
hasıla %10,3’lük artışla 349 630 Milyon TL olmuştur.
 2012 yılının ikinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %2,9’luk artışla 28 838 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılı gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla %18,1’lik artışla 1 298 062
Milyon TL, sabit fiyatlarla % 8,5’lik artışla 114 889 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılında kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla değeri cari fiyatlarla 17 553 TL, ABD
doları cinsinden 10 469 Dolar olarak hesaplanmıştır.
 Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2012 yılı ikinci üç aylık
döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %3,2’lik artış gösterirken, mevsim
ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %1,8
artmıştır.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 2012 yılı Mayıs döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın
aynı dönemine göre 1 milyon 264 bin kişilik bir artış ile 73 milyon 482 bin
kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 160 bin kişi
artarak 54 milyon 599 bin kişiye ulaşmıştır.
 Mayıs 2012 döneminde işgücüne katılma oranı % 50,5’tir.
 2012 yılı Mayıs döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki
yılın aynı dönemine göre herhangi bir değişim göstermeyerek % 50,5 olarak
gerçekleşmiştir. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne
katılma oranı 0,6 puanlık azalışla % 71,4, kadınlarda ise 0,4 puanlık artışla
% 30,2’dir.
 Tarım dışı istihdam 747 bin kişi artmıştır.
 2012 yılı Mayıs döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine
göre 837 bin kişi artarak 25 milyon 282 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım
sektöründe çalışan sayısı 90 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 747 bin
kişi artmıştır.
 Mayıs 2012 döneminde istihdam edilenlerin % 25,2'si tarım, % 18,8’i sanayi,
% 7,2’si inşaat, % 48,8'i ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile
karşılaştırıldığında inşaat sektörünün istihdam edilenler içindeki payında herhangi
bir değişim sözkonusu değilken, hizmetler sektörünün payının 1,2 puan arttığı,
buna karşılık tarım sektörünün payının 0,5 puan, sanayi sektörünün payının
0,7 puan azaldığı görülmektedir.
 İşsizlik oranı % 8,2’dir.
 Mayıs 2012 döneminde 2 milyon 350 bin kişi işe yeni başlamış veya iş değiştirmiş
olup, bunun toplam istihdam içindeki oranı % 9,3'tür. İşe yeni başlayan veya iş
değiştirenlerin % 29,6'sı 25-34 yaş grubundadır.
 Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin % 16,3’ü "sanayi", % 33,1'i
"hizmetler", % 27,8'i "inşaat" sektöründe, % 22,8'i ise "tarım" sektöründe işe
başlamıştır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
2
EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2012
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı
 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2012 yılı Temmuz ayında, 2011 yılının aynı ayına
göre ihracat %8,5 artarak 12 866 milyon dolar, ithalat %1,5 azalarak 20 755
milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 9 201 milyon
dolardan 7 889 milyon dolara geriledi.
 Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 yılı Temmuz ayında önceki yılın
aynı ayına göre ihracat %8,5 artarken, ithalat %5,3 azaldı. Mevsim ve takvim
etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Temmuz ayında bir önceki aya göre
ihracat %1,1, ithalat %1,7 azaldı.
 2011 Temmuz ayında %56,3 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2012 Temmuz
ayında %62’ye yükseldi.
 2012 Temmuz ayında dış ticaret açığı %14,3 geriledi.
 Avrupa Birliği’nin ihracattaki payı % 34,3’e geriledi.
 2011 Temmuz ayında %47,7 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2012
Temmuz ayında %34,3’e geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre
%21,9 azalarak 4 417 milyon dolar olarak gerçekleşti.
 2012 Temmuz ayında en fazla ihracat yapılan ülke İran oldu. Bu ülkeye yapılan
ihracat 2011 yılı Temmuz ayına göre %573,8 artarak 2 158 milyon dolar olurken,
İran’ı sırasıyla Almanya (1 037 milyon dolar), Irak (912 milyon dolar), İngiltere
(638 milyon dolar) ve Rusya (552 milyon dolar) takip etti.
 Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat geçen
yılın aynı ayına göre %35,8 artarak 2 416 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya
Federasyonu’nu sırasıyla Almanya (1 823 milyon dolar), Çin (1 802 milyon dolar) ve
A.B.D. (1 275 milyon dolar) izledi.
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2012
 İhracatın %59,6’sını KOBİ’ler gerçekleştirdi.
 2011 yılında 52 495 girişim ihracat, 63 351 girişim ithalat yaptı. İhracatın %59,6’sı
0-249 kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler tarafından
gerçekleştirildi. İthalatın ise %39,9’u KOBİ’ler tarafından yapıldı.
 İhracatta 0-9 kişi çalışan mikro girişimlerin payı %15,2 olurken, %25,7’si 10-49 kişi
çalışan küçük ölçekli girişimler, %18,7’si 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimler
ve %40,2’si 250+ kişi çalışan girişimler tarafından gerçekleştirildi.
 İthalatın %60’ı 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından gerçekleştirilirken,
0-9 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,5, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli
girişimlerin payı %15,3 ve 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı %18,2
oldu.
 Dış ticarette sanayi sektörü ilk sırada
 Girişim ana faaliyetleri esas alındığında ihracatın %59,4’ü, ithalatın ise %52,9’u
sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti
ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı %36,5, ithalattaki payı ise %32,5 düzeyinde
gerçekleşti.
Grafik 2. Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret
 Sanayi sektörü ihracatının %63,6’sı 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından
yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatında ise %46,8 payla 10-49 kişi çalışan küçük
ölçekli girişimler en yüksek paya sahip grup oldu. Sanayi sektörü tarafından
yapılan ithalatta %74,3 payla 250+ kişi çalışan büyük girişimler, ticaret sektörü
tarafından yapılan ithalatta ise %30,6 payla 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli
girişimler ilk sırada yer aldı.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2012
Turizm Geliri ve Gideri
 Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 3,8 arttı.
 Nisan, Mayıs ve Haziran aylarından oluşan II. Dönemde turizm geliri, geçen yılın
aynı dönemine göre %3,8 artarak 5 576 155 275 $ oldu. Turizm gelirinin %82,1’i
yabancı ziyaretçilerden, %17,9’u ise yurt dışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerden elde edilmiştir.
 Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 4 303 772 880 $’ını kişisel, 1 272 382 395 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.
 2012 II. Dönemde kişi başına ortalama harcama 598 $’dır. Bu dönemde
yabancıların ortalama harcaması 544 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1 095 $’dır.
 Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %0,2 azaldı.
 2012 yılı II. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 9 323 460 kişidir.
Bunun 8 412 308 kişisini yabancı, 911 152 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.
 Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre %15 azaldı.
 Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre %15 azalarak
1 126 908 259 $ olmuştur. Bunun 1 083 287 299 $’ı kişisel, 43 620 960 $’ı ise
paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 687 811 vatandaşın kişi başı
ortalama harcaması 668 $’ dır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5
EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2012
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
 TÜFE’de aylık değişim %0,56 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki
aya göre %0,56, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,28, bir önceki yılın aynı ayına
göre %8,88 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,29 artış gerçekleşmiştir.
 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %1,59
ile ulaştırma grubunda gerçekleşmiştir. Ağustos ayında endekste yer alan
gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,46, eğitimde %0,95, ev eşyasında
%0,71, konutta %0,68, lokanta ve otellerde %0,62, eğlence ve kültürde %0,61,
çeşitli mal ve hizmetlerde %0,49 artış, haberleşmede %-0,14, sağlıkta %-0,25,
giyim ve ayakkabıda %-4,60 düşüş gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütünde
değişim gözlenmemiştir.
 Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %18,67 ile alkollü
içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Konut (%11,84), lokanta ve
oteller (%9,34), çeşitli mal ve hizmetler (%9,34), gıda ve alkolsüz içecekler
(%9,14), ev eşyası (%8,88) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
 ÜFE’de aylık değişim %0,26 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %0,26 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %-0,30 düşüş, bir önceki yılın
aynı ayına göre %4,56 ve on iki aylık ortalamalara göre %9,33 artış
gerçekleşmiştir.
 Aylık değişim tarım sektöründe %-0,75, sanayi sektöründe %0,46 olarak
gerçekleşti.
Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %-2,25 düşüş, bir
önceki yılın aynı ayına göre %11,43 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,67 artış
gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre
%0,10, bir önceki yılın aynı ayına göre %3,29 ve on iki aylık ortalamalara göre
%10,11 artış gerçekleşmiştir.
 ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artış %7,73 ile ham petrol ve doğalgaz çıkarımı alt sektöründe
gerçekleşti.
 Sanayinin üç sektöründen, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,78, elektrik,
gaz ve su sektöründe %0,64, imalat sanayi sektöründe %0,38 artış
gerçekleşmiştir.
 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler ham petrol ve
doğalgaz çıkarımı (%7,73), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
(%6,62), giyim eşyası imalatı (%1,99), maden kömürü ve linyit (%1,34),
taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%1,21), metal cevheri (%1,09), gıda
ürünleri ve içecek imalatı (%0,96) alt sektörlerdir. Buna karşılık kağıt ve kağıt
ürünleri imalatı (%-2,20), ana metal sanayi (%-0,68), metal eşya sanayi (%-0,66),
tekstil ürünleri imalatı (%-0,61), iletişim teçhizatı imalatı (%-0,52) bir ay önceye
göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
6