Hepimizde Biraz Mikropluk Var!
advertisement
Hepimizde Biraz Mikropluk Var! İnsan genomunda bakteri, virüs, alg genleri... Cambridge Üniversitesi’nden genetikçilerce gerçekleştirilen yeni bir çalışma, her insanın bakteriler, başka bazı tek hücreli canlılar ve virüslerden alınmış 145 kadar gen taşıdığını ortaya koydu. Bulgu, klasik “yaşam ağacı” şablonlarında gösterildiği gibi genlerin yalnızca evrim sürecinde atalardan yeni kuşaklara dikey olarak aktarılmadığını, özellikle bakteri ve öteki tek hücreli canlılar arasında kalıtım şifrelerin arasında değiş tokuşun sık rastlanan bir olgu olduğunu gösteriyor. Ancak, maymunlar, insansı maymunlar (şempanze, goril, orangutan) ve insanların da dahil olduğu primatlar sınıfına ait kalıtım şifrelerinde de mikroorganizmalardan genler bulunduğu, şimdiye kadar tartışma konusuydu. Yeni gen mühendisliği araçları ve pek çok hayvan ve mikrorganizmanın genom haritalarının (toplam kalıtım şifrelerinin) güvenilir biçimde çıkarılmış olmasının avantajından yararlanan araştırmacılar, meyve sineklerinden, küçük kurtçuk ve solucanlara, zebra balıklarından gorillere ve insanlara kadar 40 canlı türünün gen havuzunu incelemişler. İncelenen hayvanın kalıtım şifresindeki her gen teker teker mevcut veritabanlarındaki bilgilerle karşılaştırılarak, yakın benzerlikler araştırılmış. Sonuçta, bakteri, arke, mantar ve öteki mikroorganizmalardan ve bitkilerden, hayvanlar alemine dahil canlılara “yatay gen transferi” denen süreçle yüzlerce gen aktarımı yapılmış olduğu ortaya çıkmış. Gen aktarımının büyük kısmının, evrimin en eski duraklarında gerçekleştiği anlaşılıyor. Primatlardaki yabancı genlerinse, en eski ortak atanın ortaya çıkmasından önce transfer edilmiş olduğu, bulgular arasında. Primatlardaki yabancı genler arasında 50’si virüslerden aktarılmış. Genome Biology adlı açık erişimli bilim dergisinde 13 Mart’ta online yayınlanan çalışmaya göre, insan genomunda bulunan yabancı genlerin çoğunun işlevi bilinmiyor ya da birçok insan geniyle birlikte işlev gördükleri düşünülüyor. İşlevleri belirlenenlerse şunlar: Amino asit metabolizması: 2 gen; makromolekül modifikasyonu: 15 gen; lipid metabolizması: 13 gen; anti-oksidan etkinlikler: 5 gen; bağışıklık sisteminde sinyal iletme ve tepki yönetiminde işlev gören 7 gen. Raşit Gürdilek KAYNAKLAR: “Humans may harbor more than 100 genes from other organisms”, ScienceOnline, 12 Mart 2015 “Expression of multiple horizontally acquired genes is a hallmark of both vertebrate and invertebrate genomes”, Genome Biology, 13 Mart 2015
