Guncel Pediatri2007-4
advertisement
Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10 Nilgün Yar›fl. Adölesan Kanserlerinin Epidemiyoloji Adölesan Kanserlerinin Epidemiyolojisi Epidemiology in Adolescent Cancers Nilgün Yar›fl Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi, Pediatrik Onkoloji Bilim Dal›, Prof. Dr. Trabzon ÖZET Adölesanda (15-19 yafl) kanser insidans› milyonda 203 olarak bildirilmifltir. Bu, çocuk yafl grubundaki (0-14 yafl) insidansdan yaklafl›k %50 daha fazlad›r. Erkek ve k›zlardaki s›kl›k birbirine yak›nd›r. ‹nsidans›n y›llara göre de¤iflimine bak›ld›¤›nda, y›ll›k %0,5 oran›nda olmak üzere yirmi y›lda %10 oran›nda bir art›fl oldu¤u görülmektedir. Adölesan kanserlerinin 2/3–3/4’ünü pediatrik yafla özgün tümörler oluflturmaktad›r. Bununla birlikte eriflkinde görülen baz› karsinomlar da bu yafllarda görülebilmektedir. Histopatolojik tiplere bak›ld›¤›nda adölesan kanserlerinin %23’ünü lenfomalar, %15’ini lösemiler, %14’ünü germ hücreli tümörler, %9’unu santral sinir sistemi tümörleri, %9’unu yumuflak doku tümörleri, %8’ini kemik tümörleri, %9’unu endokrin tümörler ve %8’ini cilt tümörleri oluflturmaktad›r. Cilt kanserlerinin %84’ü melanomlard›r, endokrin kanserlerin de %87’si tiroid karsinomlar›d›r. Adölesan ve genç eriflkinde kansere ba¤l› mortalite oran›n›n 4/100.000 civar›nda oldu¤u belirlenmifltir. Bu oran 15 yafl alt›ndakine göre 2 kat yüksek iken, 25–35 yafl›n yar›s› kadard›r. Adölesan ve genç eriflkinde y›llara göre kansere ba¤l› mortalite h›z›ndaki de¤iflim de¤erlendirildi¤inde, 1950’lerde 8.6/100.000’dan 2003’de 4/100.000’e düfltü¤ü görülür. Elli y›lda mortalitedeki düflüfl 0–14 yaflta %78 iken adölesanda %53,4 dür. Adölesan kanserlerinde befl y›ll›k yaflam oranlar›n›n 1975’de %65 iken 2000’lerde %80’lere ç›kt›¤› izlenmektedir. Befl y›ll›k yaflam h›zlar›ndaki 20 y›lda toplam de¤iflim yüzdesi 0–15 yafl aras›nda %31 iken 15–19 yaflta %19’dur. Adölesan kanserlerinde yaflam oranlar›ndaki iyileflmenin çocuk yafl grubuna göre daha düflük olmas›; bu yafl grubunun eriflkin kliniklerinde tedavi edilmesi, pediatrik protokoller yerine eriflkin protokoller kullan›lmas› ve çok merkezli çal›flmalara dahil edilme oranlar›n›n düflük olmas›na ba¤lanm›flt›r. (Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10) Anahtar kelimeler: Adölesan, kanser, epidemiyoloji, mortalite SUMMARY The cancer incidence in adolescents (age 15-19 years) is 50% higher than that of childhood (age 0-14 years) and approximately 203 per million. Rates is similar in both sexes. The annual incidence increased 10% in the last 20 years. The most common tumors among adolescents are lymphomas (23%), leukemias (15%), germ cell tumors (14%) central nervous system tumors (9%), soft tissues tumors (9%), bone tumors (8%), endocrine neoplasm (9%), and skin carcinomas (8%). Mortality from cancer in adolescents is two times higher than childhood. Cancer mortality rate for adolescents was 4/100.000 at 2003, while it was 8.6/100.000 at 1950. The overall decline in mortality from cancer is nearly %50 in the last 50 year. The 5-year survival rates improved from 65% to 80% between the years 1975 and 2000. For 20 year, the total change in 5-year survival for adolescents cancer is 19%, while this ratio is 31% for childhood cancer. The reasons for the difference in survival improvement among adolescent in contrast to childhood are multifactorial. Firstly, most of the adolescent with cancer are admitted to adult clinics and treated with protocols for adult. In addition only 10% of adolescents are entered onto clinical trials, while this ratio reaches 90% for children with cancer. (Journal of Current Pediatrics 2007; 5: 105-10) Key words: Adolescent, cancer, epidemiology, mortality de¤erlendirilmektedir. Kanser insidans ve mortalite çal›flmalar›nda yafl gruplamas› befler y›ll›k dönemler halinde yap›lmaktad›r. Buna göre 0-4, 5-9, 10-14 yafllar çocuk; 1519 yafl adölesan; 20-29 yafl genç eriflkin dönem olarak kabul edilmektedir (1,2). Yaz›flma Adresi/Address for Correspondence: Dr.Nilgün Yar›fl Karadeniz Teknik Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Ana Bilim Dal›, Çocuk Onkolojisi Bölümü 61080 Trabzon GüncelPediatri Klasik psikoanalitik geliflim teorilerine göre 10-20 yafl aras› adölesan dönemi (10-13 yafl: erken adölesan, 14-16 yafl: orta adölesan, 17-20 yafl: geç adölesan) olarak kabul edilmektedir. Ancak epidemiyolojik çal›flmalarda 15 yafl çocuklu¤un sonu, adölesan dönemin bafllang›c› olarak 105 Nilgün Yar›fl. Adölesan Kanserlerinin Epidemiyoloji Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10 Adölesanda kanser insidans› Amerika Birleflik Devletleri SEER (“Surveillance, Epidemiology, and End Results) kay›tlar›nda milyonda 203 olarak bildirilmifltir (3). Bu oran 0-4 yafldaki insidansa eflitken, 5-9 yafl ve 10-14 yafltaki insidans›n iki kat›d›r. Genel olarak çocuk yafl grubundaki (014 yafl) insidanstan yaklafl›k %50 daha fazlad›r. Çocukluk ça¤› kanserleri tüm kanserlerin yaklafl›k %0.5-1’ini olufltururken, adölesan dönemi kanserleri yaklafl›k %1-2’sidir (3,4). Adölesandaki kanser s›kl›¤› ülkelere göre de¤iflkenlik göstermektedir. En düflük oran milyonda 95 ile Hindistan’dan bildirilmiflken, en yüksek insidans milyonda 255 ile ‹srail Musevilerinde görülmektedir (fiekil 1) (5,6). Adölesan yaflta erkek ve k›zlarda kanser görülme s›kl›¤› birbirine oldukça yak›nd›r (erkek/k›z: 1.04). Çocuk yafl gurubunda hafif bir erkek hakimiyeti varken 20’li yafllardan 50’li yafllar›n sonuna kadar kad›n hakimiyeti söz konusudur. Altm›fl yafl›ndan sonra erkeklerde kanser s›kl›¤›n›n tekrar kad›nlardan 1.5-2 kat fazla oldu¤u gözlenmektedir (4,7). Ortado¤u ülkelerinde adölesan kanserlerine bak›ld›¤›nda farkl› olarak K›br›s’ta k›zlardaki insidans›n daha yük300 200 5% 2% 2% 100 2% 2% 150 2% ‹nsidans (Milyonda) 250 sek oldu¤u görülmektedir. K›br›s’ta k›zlarda erkeklere göre santral sinir sistemi tümörleri 2 kat fazla iken böbrek tümörleri, germinomlar, epitelial tümörler ve karsinomlar sadece k›zlarda bildirilmifltir. Hatta genel olarak tüm dünyada erkeklerde daha s›k görüldü¤ü bilinen lösemi ve lenfomalar dahi K›br›s’ta k›zlarda daha s›k görülmektedir (8). Kanser s›n›fland›r›lmas›nda de¤iflik nosolojik sistemler kullan›lmaktad›r. Histopatolojiye dayanan ICCC (“International childhood cancer classification”) sistemi çocukluk ça¤› kanserlerinin s›n›fland›rmas›nda tercih edilmektedir (Tablo 1) (2,9). Eriflkin kanserleri için tutulan organa dayanan ICD-O (International classification of disease-Oncology) sistemi kullan›lmaktad›r (Tablo 1) (6). Adölesan kanserlerinin 2/3-3/4’ünü pediatrik yafla özgün tümörler oluflturmaktad›r. Bununla birlikte eriflkinde görülen baz› karsinomlar bu yafllardan bafllayarak artar. Bu nedenle hem Avrupa kay›t sisteminde (ACCIS) ve hem de Amerikan kay›t sisteminde adölesan kanserlerinin s›n›flamas›nda ICCC sitemi kullan›lm›fl olup ICCC-3’de bu sisteme eriflkin yafla özgün ancak adölesanda da görülen baz› tümörler, “di¤er malign epiteliyal tümörler” bafll›¤› alt›nda eklenmifltir (3,9,10,11). Yerleflim bölgelerine göre bak›ld›¤›nda adölesan kanserlerinin %38’i hematopoetik sisteme, %9’u santral sinir sistemine aittir (fiekil 2). Cilt kanserlerinin %84’ü 26% 8% fiekil 1. Ülkelere göre adölesanda kanser insidans› Yeni Zellanda Avusturalya Çin (HonkKong) Hindistan (Mumbai) Ugunda (Kampala) Cezayir ‹srail (Yahudi) Türkiye (‹zmir) Avrupa (ACCIS) Colombia (Cali) Kanada ABD (BEyaz) 50 8% 12% 8% 8% 9% 10% fiekil 2. Adölesanda yerleflim bölgelerine göre kanser da¤›l›m› (ICD -0-3) GüncelPediatri Tablo 1. Kanser s›n›fland›rma sistemleri 106 ICC-3 • Lösemiler • Lenfoma ve RES n*. • Santral sistemi n. • Nöroblastom ve sempatik sinir sistemi n. • Retinoblastom • Renal tümörler • Hepatik tümörler • Kemik tümörleri • Yumuflak doku tümörleri • Germ hücreli tümörler • Di¤er m. epitelial tümörler ve m. melanom • Di¤er s›n›fland›r›lmam›fl n. *n: neoplazileri Lenfoma Lösemi Santral sinir sistemi Endokrin sistem Cilt Erkek genital Kad›n genital Kemik Yumuflak doku Sindirim sistemi Oral kavite farenks Solunum sistemi Üriner sistem Di¤er ICD-O-3 • Dudak/Oral kavite/farenks n. • Sindirim organlar› n. • Solunum organlar› -intratorasik n. • Kemik - k›k›rdak n. • melanom ve di¤er cilt n. • Meme n. • Kad›n genital organlar› n. • Erkek genital organlar› n. • ‹drar yollar› n. • Beyin ve SSS n. • Tiroid ve di¤er endokrin sistem n. • Lenfoid-hematopoetik sistem n. • Di¤er s›n›flanmam›fl n. Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10 Nilgün Yar›fl. Adölesan Kanserlerinin Epidemiyoloji 10% fiekil 3. Adölesanda histopatolojik tipe göre kanser da¤›l›m› (ICCC-3) Melanom Troid K. GHT YDT EWS OS SSS NHL HL AML ALL *ALL: Akut Lenfoblastik lösemi, ML: Akut myelositik lösemi, HL: Hodgkin lenfoma, NHL: NonHongkin lenfoma, SSS: Santral sinir sistemi tümörleri, OS: Osteosarkom, EWS: Ewing sarkomu, YDT: Yumuflak doku sarkomu, GHT: Germ hücreli tümörler, K: Karsinom fiekil 4. Çocuk ve adölesanda cinsiyete göre kanser da¤›l›m› Beyaz ›rk 250 Siyah ›rk 200 150 100 GHT YDT EWS 0 OS 50 Melanom 7% 0,7% 1% 0 Troid K. 8% Tiroid kanseri Nazefarenks k. Melanom Di¤er karxineon Di¤erleri 10 SSS 15% 20 *ALL: Akut Lenfoblastik lösemi, ML: Akut myelositik lösemi, HL: Hodgkin lenfoma, NHL: Non-Hongkin lenfoma, SSS: Santral sinir sistemi tümörleri, OS: Osteosarkom, EWS: Ewing sarkomu, YDT: Yumuflak doku sarkomu, GHT: Germ hücreli tümörler, K: Karsinom fiekil 5. Adölesanda ›rklara göre kanser insidans› GüncelPediatri 14% 30 NHL 9% 40 HL 23% 50 AML Lenfoma Lösemi Santral sinir sistemi Renal tümörler Hepatik tümörler Kemik tümörleri Yumuflak doku tüm. Genital hücreli tüm. 1% K›z (15-19) Erkek (15-19) K›z (0-14)) Erkek (0-14) 60 ALL 5% 70 Toplam 1% 8% Çocuk ve adölesan kanserlerinin alt tiplerinin relatif s›kl›k incelendi¤inde; 0-14 yaflta lösemilerin %20’i AML ve %80’i ALL iken 15-19 yaflta %40’› AML, %60’› ALL’dir. ABD’de 0-4 yaflta lenfomalar›n %10’u Hodgkin lenfoma iken 15-19 yaflta bu oran %68’e ç›kar. Buna karfl›n bizim ülkemizde tüm lenfomalar›n 0-14 yaflta %38’ini, 15-19 yaflta %26’›n› Hodgkin lenfomalar oluflturmaktad›r (fiekil 6). Santral sinir sistemi tümörlerinin relatif da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda ise büyük ço¤unlu¤unu astrositomlar›n oluflturdu¤u görülmektedir. Medulloblastom ve PNET oran› 0-14 yaflta %26 iken, 15-19 yaflta %12’dir. Adölesan yafl grubunda kemik tümörlerinin %67’sini osteosarkomlar oluflturmaktad›r (2,5,8,13,14). Adölesanda kanser tiplerinin da¤›l›m› ülkelerin bulundu¤u co¤rafi bölge, sosyoekonomik durumu ve etnik yap›s›na göre de¤iflmektedir (Tablo 2). Lösemi ve santral sinir sistemi tümörleri geliflmifl ülkelerde daha yüksek oranlarda görülür. En yüksek lenfoma insidans› milyonda 70 ile ‹srail’den bildirilmifltir. Geliflmifl ülkelerde adölesanda Hodgkin lenfoma, ülkemiz gibi geliflmekte olan ülkelerde ise Hodgkin d›fl› lenfomalar s›k görülmek- ‹nsidans (milyonda) melanomlard›r, endokrin karsinomlar›n %87’si tiroid karsinomlar›d›r. Oral kavite farenks kanserlerinin büyük ço¤unlu¤unu nazofarenks kanserleri oluflturmaktad›r. Tükrük bezi tümörleri daha az s›kl›kta görülür. Avustralya’da dudak kanserleri milyonda 4.3’e ulaflan s›kl›kta görülmektedir. Gastrointestinal kanserlerden apendiks karsinomunun s›kl›¤› milyonda 3.7, di¤er kolorektal karsinomlar›n ise milyonda 1.3-0.7 aras›nda de¤iflmektedir. Mide karsinomu adölesanlarda çok nadirdir. Ürogenital sistem kanserlerinden mesane karsinomlar› ‹srail yahudilerinde bildirilmifltir. Alt solunum yollar›, meme, prostat, testis d›fl› erkek genital sistem ve over d›fl› difli genital organ kanserleri de adölesanda çok nadirdir (3-5,11). ICCC-3’e göre adölesan kanserlerinin da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda çocukluk ça¤›na özgün embriyonik tümörlerin (nefroblastom, nöroblastom, hepatoblastom vb.) oldukça nadir oldu¤u görülmektedir (fiekil 3) (1,5,12). Cinsiyete göre kanserlerin relatif s›kl›¤›na bak›ld›¤›nda erkeklerde germ hücreli tümörlerin, k›zlarda epitelial tümörlerin daha fazla görüldü¤ü dikkati çekmektedir. Çocuk yafl grubundan (0-14 yafl) adölesana do¤ru akut lenfoblastik lösemi (ALL), santral sinir sistemi tümörleri ve rabdomyosarkom insidans› düflerken; Hodgkin d›fl› lenfomalar, germ hücreli tümörler, kemik tümörleri, rabdomyosarkom d›fl› yumuflak doku tümörleri, tiroid karsinomlar› ve melanomlar›n görülme s›kl›¤› artmaktad›r (fiekil 4). Yafl gruplar› ve cinsiyet beraber de¤erlendirildi¤inde (fiekil 4) lösemilerde erkek hakimiyetinin adölesanda daha belirgin oldu¤u; Hodgkin lenfoman›n 0-14 yaflta erkeklerde bir miktar fazla görülürken adölesanda belirgin cinsiyet fark› olmad›¤›; kemik tümörlerinde 0-14 yaflta belirgin cinsiyet fark› yokken, adölesanda erkek hakimiyetinin aflikar oldu¤u görülmektedir. Tiroid kanserleri tüm yafllarda k›z çocuklarda daha s›kt›r (2,3,5,6). Irklara göre de¤erlendirildi¤inde (fiekil 5) siyah adölesanlarda kanser insidans›n›n beyazlar›n 2/3’i kadar oldu¤u anlafl›lmaktad›r. Beyazlarda siyahlara göre lösemi ve lenfomalar 2 kat, yumuflak doku tümörleri 3 kat, Ewing kemik tümörü 5 kat, tiroid tümörleri 2 kat ve melanomlar 16 kat fazla görülmektedir (3-5). 107 Nilgün Yar›fl. Adölesan Kanserlerinin Epidemiyoloji Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10 tedir. Kaposi sarkomu AIDS epidemisi nedeniyle Afrika ülkelerinde, melanomlar Avustralya ve Yeni Zelanda’da, nazofarenks kanseri orta ve uzak do¤uda, hepatosellüler karsinom ise yo¤un Hepatit B tafl›y›c›l›¤› nedeniyle uzak do¤u ve Afrika’da en yüksek s›kl›kta görülmektedir (3,5,6,8,11,14). Adölesan kanserlerinin s›kl›¤›n›n y›llara göre de¤iflimine bak›ld›¤›nda; insidans 1975’de milyonda 180 iken 1995’de 200’e ç›kmaktad›r (fiekil 7). Yirmi y›lda %10 oran›nda, y›ll›k %0.5 art›fl söz konusudur. Çocuk yafl gurubunda (0-14 yafl) ise yirmi y›lda %20 oran›nda (y›ll›k %1) bir art›fl söz konusudur (fiekil 7) (13). Adölesan yaflta s›k görülen baz› tümör tiplerinin y›llar içindeki görülme s›kl›¤›n›n de¤iflimine bak›lacak olursa son 20 y›lda ALL, Hodgkin d›fl› lenfomalar, Osteosarkom ve Germ hücreli tümörlerdeki art›fl s›ras›yla %22, %52, %41 ve %38’dir (fiekil 8). Son 20 y›lda hem çocuk yafl gruplar›nda hem de adölesanda kanser insidans›ndaki ortalama y›ll›k de¤iflim yüzdesi (“APPC”) önemlidir. Bu de¤iflim yüzdesinin lösemiler, lenfomalar, germ hücreli tümörler, kanserleri, melanomlarda istatistiki olarak anlaml› oldu¤u bildirilmifltir (fiekil 9) (3,4,11,13). Adölesan ve genç eriflkinde kansere ba¤l› mortalite oran›n›n 4/100.000 civar›nda oldu¤u belirlenmifltir. Bu oran 15 yafl alt› grupla karfl›laflt›r›ld›¤›nda 2 kat yüksek iken, 2535 yafl›n yar›s› kadard›r. Adölesan kanserlerinde genel olarak 5 y›ll›k yaflam oran› %78 civar›ndad›r. Adölesanda hepatoselüler karsinomlar ve AML d›fl›nda, tüm kanser tiplerinde 5 y›ll›k yaflam %50’nin üzerindedir (fiekil 10). Lösemiler d›fl›ndaki kanserlerde 5 y›ll›k yaflam oranlar› 0-14 yafltaki yaflam oranlar›yla benzerlik göstermektedir (3,4,11-13,15). Amerika Birleflik Devletlerinde 1975-1995 y›llar› aras›nda 15-19 yafllarda kanser ölümlerinde y›ll›k %2’lik bir azalma bildirilmifltir. Adölesan ve genç eriflkinde y›llara göre mortalite h›z›ndaki de¤iflim de¤erlendirildi¤inde, 1950’lerde 8.6/100.000’dan 2003’de 4/100.000’e düflmüfltür. Bu oranlar 0-14 yafl için 1950’de 11/100.000 iken 2003’de 2.4/100.000’i bulmaktad›r. Elli y›lda mortalitedeki düflüfl 0-14 yaflta %78 iken adölesanda %53.4 dür (4,13,15). Adölesan kanserlerinde befl y›ll›k yaflam oranlar›n›n 1975’de %65 iken 2000’lerde %80’lere ç›kt›¤› izlenmektedir (fiekil 11). En çarp›c› art›fl lösemilerde izlenmektedir. Hodgkin lenfoma ve tiroid karsinomunda yaflam oranlar› Tablo 2. Ülkelere göre adölesan kanserlerinin insidans› Lös. 37.0 23.9 42.6 22.6 18.4 25 6.3 7.3 26.0 23.0 29.7 25.8 ABD Kanada Kolombiya Avrupa ‹zmir ‹srail Cezayir Uganda Hindistan Çin Avustralya Y.Zellanda NHL 12 15.2 9.3 15.9 18.4 29.3 15.8 21.8 9.8 18.4 16.8 8.1 HL 23 41.4 9.3 29.7 8.5 50 12.2 4.0 3.1 4.2 25.4 16.3 SSS 17 18 12.1 23.8 17.5 21 9.8 1.2 9 19.4 18.2 17.5 KT 14.5 14.5 13.3 8.4 26.8 26 15.5 13.5 14.5 7.8 15.3 17.8 YDT 14 8.5 12.6 13 10.1 2.5 5.2 7.3 4.4 9.8 7.9 8.1 KS 0 0 0.6 0.6 0 42.3 0 0.4 0 0.7 GT 27.8 24.9 13.8 23.4 4.1 18.5 3.7 3.6 8.3 4.5 19.9 20.7 NC 1.4 0 1.2 2 21.7 4 2.4 11.1 1.7 2.2 TK 14.5 16.5 5.7 8.3 7.4 23.9 5.2 0.0 2.5 19.2 10 3.7 Mel. 9.2 2.3 12.8 3.7 17.1 0.0 0.0 0.0 1.43 74.5 49.2 Lös: Lösemi, NHL: Non-Hodgkin lenfoma, HL: Hodgkin lenfoma, SSS: Santral sistemi tümörleri, KT: Kemik tümörleri, YDT: Yumuflak doku tümörleri, KS: Kaposi sarkomu, GT: Germ hücreli tümörler, NC: Nazofarenks karsinomu, TK: Tiroid karsinomu, Mel: Melanom ABD 11 HL ABD HL NHL 38% NHL 250 200 38% 89% 45% 62% TC HL NHL GüncelPediatri 47% 32% 14-14 yafl HL NHL 68% 26% 37% TC 5-5 yafl ABD 53% 63% 55% TC 0-4 yafl ABD 108 70% 32% fiekil 6. Yafl gruplar›na göre lenfoma tipleri TC 15-20 yafl 150 100 50 0 1975-79 1980-84 <15 yafl 1985-89 <15-19 yafl 1990-95 fiekil 7. Çocuk ve adölesanda kander insidans›nda y›llara göre de¤iflim Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10 35 120 25 5 y›ll›k yaflam oran› (%) ALL NHL Osteosarkom Germ+Gonadal 30 ‹nsidans (milyonda) Nilgün Yar›fl. Adölesan Kanserlerinin Epidemiyoloji 20 15 10 Tüm kansala Lösemiler 100 NL 80 NHL SSST 60 Kemik T. Tiroid K. 40 Melanom 20 5 0 0 1975-79 1989-84 1985-89 1996-2002 1975-1977 1990-95 HL: Hdogkin lenfoma, NHL: Non-hodgkin lenfoma, SSS: Santral sinir sistemi, T: Tümör, K: Karsinol fiekil 8. Adölesanda kanser insidans›nda y›llara göre de¤iflim fiekil 11. Adölesan kanserlerinde y›llara göre befl y›ll›k yaflam oranlar› 0 1,5 Tiroid K. Testis tm. Kemik tm. SSS tm HL NHL * p<0.05 Lösemi -1 -2 2,5 -3 -3,5 HL: Hodgkin lenfoma, NHL: Non-hodgkin lenfoma, SSS: Santral sinir sistemi, tm: tümör, K: Karsinom fiekil 9. Adölesanda kanser insidans›ndaki de¤iflim yüzdesi (1975-2003) 15-19 yafl -0,5 -1,5 10-14 yafl 0 -1 5-9 yafl 0,5 <5 yafl 1 Mortalitenin ortalama y›ll›k de¤iflim yüzdesi (APPC) -0,5 Melanom m ‹nsidans ortalama y›ll›k de¤iflim yüzdesi (APPC) 2 fiekil 12. Çocuk ve adölesanda yafllara göre kanser mortalitesi de¤iflim yüzdesi (1975-2000) 90 (fiekil 12) (4,13,15). Adölesan kanserlerinde yaflam oranlar›ndaki iyileflmenin çocuk yafl grubuna göre daha düflük olmas›n›n nedeninin bu yafl grubunun eriflkin kliniklerinde tedavi edilmesi, pediatrik protokoller yerine eriflkin protokoller kullan›lmas›, ve çok merkezli çal›flmalara dahil edilme oranlar›n›n düflük olmas›na ba¤lanm›flt›r (7,12,16). 0-14 yafl 15-19 yafl 80 70 60 50 40 30 Kaynaklar 20 10 1. Korsinomlar Germ hücre tm. Yumuflak d. tm. Kemik tm. Hepatik tm. Renal tm. Nöroblastom Santral ss. tm. Lenfoma Lösemi 0 2. 3. fiekil 10. Adölesan kanserlerinde befl y›ll›k yaflam h›zlar› 4. 5. 6. GüncelPediatri zaten oldukça yüksek oldu¤undan de¤ifliklik dikkat çekici olmam›flt›r. Befl y›ll›k yaflam h›zlar›ndaki 20 y›lda toplam de¤iflim yüzdesi 0-15 yafl aras›nda %31 iken 15-19 yaflta %19’dur. Yaflam h›zlar›ndaki ortalama y›ll›k de¤iflim yüzdesi yafl gruplar›na göre de¤erlendirilince en düflük de¤iflim yüzdesinin 15-19 yaflta görüldü¤ü belirlenmifltir Stiller C. Epidemiology of Cancer in Adolescents. Med Pediatr Oncol 2002;39:149-55. Parkin DM, Kramarova E, Draper GJ, et al. International incidence of childhood cancer; IARC Publications No.144, 1999. Bleyer A, O’leary M, Barr R, Ries LAG (eds). Cancer epidemiology in adolescent and young adults 15 to 29 years of ages, including SEER incidence and survival:1975-2000 National Cancer Institute, NIH Pub. No. 06-5767. Bethesda, MD 2006, p.1-23. Bleyer A, Viny A, Barr R. Epidemiology, access and outcomes: SEER series. Cancer in 15-to 29 year-olds by primary site. Oncologist 2006; 11:590-601. Stiller CA. International patterns of cancer incidence in adolescents. Cancer Treat Rev doi:10.1016/J.ctrv.2007.01.001. Parkin DM, Whelan SL, Ferlay J, Teppo L, Thomas DB. Cancer incidence in five continents, vol VIII; IARC Publications No.155, 2003. 109 Nilgün Yar›fl. Adölesan Kanserlerinin Epidemiyoloji Bleyer A, Budd T, Montello M. Adolescent and young adults with cancer. Cancer 2006;107:1645-1655. 8. Çavdar AO, Kutluk T. Childhood Cancer. Freedman LS, Ed wards BK, Ries LAG, Young JL (eds). Cancer incidence in four member countries of the Middle East Cancer Consortium (MECC) Compared with US SEER. National Cancer Institute. NIH Pub. No. 06-5873. Bethesda, MD. 2006, p.141-150. 9. Steliarova-Foucher E, Stiller C, Lacour B, Kaatsch P. International classification of childhood cancer, third edition. Cancer 2005;103:1457-67. 10. Barr R. Classification schemes for tumors diagnosed in adolescents and young adults. Cancer 2006;106:1425-30. 11. Stiller CA, Desandes E, Danon SE, et al. Cancer incidence and survival in European adolescent (1978-1997). Report from Automated Childhood Cancer Information System Project. Eur J Cancer 2006; 42:2006-18. GüncelPediatri 7. 110 Güncel Pediatri 2007; 5: 105-10 12. Bleyer A. Cancer in older adolescents and young adults: Epidemiology, diagnosis, treatment, survival and importance of clinical trials. Med Pediatr Oncol 2002;38:1-10. 13. Smith MA, Gurney JG, Glockler RLA. Cancer among adolescents 15-19 years old. In: Gloeckler RLA, Smith MA, Gurney JA, et al (eds). Cancer incidence and survival among children and adolescents: United States SEER Program 1975-1995. Bethesda, MD: NIH Pub No. 99-4649. 1999, p. 157-164. 14. Fidaner C, Eser SY, Parkin DM. Incidence in ‹zmir 1993-1994 first result from Izmir Cancer Registry. Eur J Cancer 2001; 37:83-92. 15. Gatta G, Capocaccia R, Angelis R De, et al. Cancer survival in European adolescent and young adults. Eur J Cancer 2003;39:2600-10. 16. Pritchard-Jones K, Kaatsch P, Steliarova-Foucher E, et al. Cancer in children and adolescents in Europe: developments over 20 years and future challenges. Eur J Cancer. 2006;42:2183-90.
