müzık egıtımı vı-vıı sınıf

MÜZİK EĞİTİMİ
6. ve 7. SINIF
GİRİŞ
Müzik insan hayatının sürekli gereksinim ve kültürel gelişiminin bir
parçası ve ihtiyacıdır. O, insanoğlu kimliği ve etkisi ile doğrudan ve yapıcı temas kurarak ses dünyasını şekillendirir.
Müzik eğitimi:
· Müzik temsillerinde ve medya çerçevesindeki müzik programlarını etkin ve seçici olarak dinlemek
· Çeşit yorumlama formasyonları ve diğer müzik etkinliklerine katılmak
· Eğitimin devamıyla müzik eğitimi için daha geniş ilgi anlamına
geliyor
UZAK HEDEFLER
ü Değişik müziksel etkinliklere karşı ilgi ve duyguları sağlamak
ü Dünya ve milli müziğine karşı olumlu sabit tutum oluşturmak
ü Sağlıklı ses ortamı oluşturulmasında ve müzik programları őzenle
seçilmesi için eğitim gerçekleştirmek
ü Bireysel imkana gőre müzik içeriklerin icra edilmesi ve şarkı
sőylemenin imkanını yaratmak
ü Değerlendirme ve eleştirel düşünme için őlçütler geliştirmek
237
GENEL VE ÖZEL HEDEFLER
Öğrenciler:
Dünya ve ulusal bestecilerin seçilen eserlerini tanıyorlar;
ü Dinlenilen müzik eserlerin, araçların ve yorumlama formasyonların (toplulukların) ifade karakterini gőzlemler ve fark ederler
ü Müzik dinleme sayesiyle çeşit müzik çalgılarının sistemleştirilmesini őğrenir ve ayırt eder
ü Dinleme ve yorumlama sayesinde müzik çeşitliliğini ve türlerini
fark ederlerler (cinsleri)
ü Dinleme ve yorumlama sayesinde belirli müzik formlarını
(biçimlerini ayırt ederler)
Bireysel ve beraberce müzik yapmak;
ü Enstrumanlar eşliğinde ve onun dışında kulak yoluyla (taklit)
notalı ve karma tarz’da türk halk, sanat müziğini ve diğer halkların şarkılarını yorumlarlar
ü Şarkıların daha yüksek seviyede güzel ve doğru sőyleme
yeteneğini geliştirirler (vücut durumu, soluk alma, güzel ifade,
anlamlı şarkı sőyleme, dinamik ve hız dereceleri)
ü Dinleme ve yorumlama sayesiyle, armoni, melodi ve ritm duygularını geliştiriyorlar
ü Melodik ve ritmik çeşitli olayları ve müzik yazılışı temel
simgelerini tanıyorlar
Dinleme ve şarkı sőylemekle türk halk müziğinin temel őzelliklerini yaşantıyla őğrenebilme
Yaratma becerilerini geliştirirler;
ü Eserleri yaratıcı şekilde tekrar yorumlarlar
ü Ritmik ve melodik bütünlükler tamamlar, değiştirir ve bütünler
ü Yaratıcı şekilde diğer sanatlar ifadesi araçlarıyla ifade ederler
Diğer sanatlar, yabancı diller ve ana diliyle müzik ilişkisine
imkan yaratmak;
ü Eleştirel düşünceyi geliştiriyorlar
ü Ortamlarında müzik olagelenleri değerlendiriyorlar
238
6. Sınıf
Müzik etkinlikleri
Y
O
R
U
M
L
A
M
A
· Türk halk, sanat
şarkıları, türküleri ve
diğer halkların
şarkılarını sőylüyorlar
· Enstrumental
eşliklerini
yorumluyorlar
· Müzikle dans etmeyi
ilişki ediyorlar
D
I
N
L
E
M
E
· Sanatsal ve halk
yaratıcıları yaşantılı
şekilde dinlemek
· Ulusal ve dünya
bestecilerinden çeşit
eserleri dinliyorlar
Öngőrülen içerikler
Enformatif konu
Vokal ses müziği
· Minőr ve majőr’de melodi ve şarkıları
· Formasiyon ve ses çeşitleri: solistler,
ses ansambleleri (toplulukları), korolar
· Şarkı biçimi ve içerikler
· Enstruman eşliğinde şarkılar
Vokal-enstrumental müziği
· Yaylılar ve diğer çalgılar
· Üflemeli çalgılar
· Tasterli (duşlu) çalgılar
· Vurmalı çalgılar (perküsiyonlar)
· Enstrumental formasiyonlar, solistler,
kamertal formasiyonları, orkestreler
Sanatsal müzik kaynakları
Sőylenilen şarkılar:
İstiklal marşı
Kızılcıklar oldumu (halk şarkısı)
Küçük gece müziği (Mozart)
Şar dağından kalkan kazlar (halk)
Çanakkale içinde (vatandaş)
Gül ağacı deylem-rast şarkı (N.Mirkelamoğlu)
Katip – türkü, yőresi Istanbul
Ilahi – Aşkın aldi benden beni (Y.Emre)
Red river valley (amerikan halk şarkısı)
Kalk gelin hanım (halk şarkısı)
Ilkbahar (Mozart)
Uzun ince bir yoldayım (Aşık V. Şatıroğlu)
1. Schubert-Solo şarkı
2. M.Sun-Atli karinca (ses ve orkestre için)
3. S.Egüz-ilkbahar
4. Resat Rey-Lüks hayat
5. A. Adnan Saygun-mendilim
6. B.Britten-Orkestrede gezi
7. A.Vivaldi-İlkbahar
8. W.A.Mozart-Küçük gece müziği
9. A.Dvorak-Yeni dünyadan senfoni
239
Klasik müziği –
1. Programlı ve programı olmayan
(apsolüt) müzik
Seçkin müzik –
2. Caz, hafif müzik, pop, rock, vb.
Y
A
R
A
T
I
C
I
L
I
K
240
· Ritim hitabeti ve şarkı
sőylemekle bireysel
yaşantıları ve hayalleri
ifade ediyorlar
· Eşlikler ve diğer
müzik bütünlüklerini
gerçekleştiriyorlar
· Yaratma şeklinde
müzik yaşantısını ifade
ve diğer sanatlar
aracıyla yaratma
yaşantılarını dile
getiriyorlar
Ø Besteciler ve eserleri tanıyor ve ayırt
· Müzik eserlerini
ediyor
dinliyorlar
Ø Enstrumanların ses renklerini fark
· Orkestre
ediyorlar
enstrumanlarını
10. Gerschwin-Mavi rapsodi
11. Chopin-La major’de polonez
12. Haydn-senfoni 104
13. F.Beqiri-alaturka marsi
14. Çetin Isikozlü-bale müzigi Judit
15. M.Sun-ses ve piano için garip şiirler
16. Beatles17. Ferid Tüzün-bale suit “çesme başi”
18. Barış Manço-gülpembe, vb.
19. Tarkan
- L.V.Beethoven-Re major’de keman ve
orkestre için konser (konserler, rondo)
-Kami Sen Sans-Kuğu kuşu (Hayvanlar
karnevalından-violonsel, piano, suit)
D
İ
N
L
E
M
E
sistemleştiriyor,
tanıyor ve dinliyorlar
· Birkaç müzik
formların temel basit
bilgileri öğreniyorlar
· Türk müziğinin temel
őzelliklerini tanıyorlar
Ø Ansamble (topluluk) ve orkestre
çeşitleri
Ø Belli olan müzik formları (rondo,
suit, sonat, senfoni, konser)
Ø Bazı şarkı çeşitlerini ve
sőylenmelerini tanıyorlar
Ø En tanınmış halk enstrumanlarını
ayırt ediyor ve tanıyorlar
- A,Akses-Ankara kalesi senfonik siiri
- J.Haydn-Es major’de tromb ve orkestre için
konser (tromba konseri)
- W.A.Mozart-Es major’de korno ve orkestre
için konser I-ci bőlüm (korna)
- E.Erkin-Konçertant senfonisi
- L.V.Beethoven-Sol major’de piano için sonat
(sonat, piano)
- J.S.Bach-Re minor’de füg ve tokat (org)
- J.Haydn-Do major’de yaylı dőrtlük son
bőlüm (kuarte)
- B.Britten-Orkestrede gezi (senfonik
orkestresi)
- C.Resit Rey-Piano ve orkestre için katilim
çesitlemeleri
- Ulvi Cemal Erkin-Konçertant senfoni büyük
orekstre için
- W.A.Mozart-senfoni nr.40, sol majo (senfoni)
- Hasan Ferid Alnar-türk süiti
- F.chopin-Cis minor’de vals (piano)
- A.Vivaldi-Yıl mevsimleri –Yaz
- Ahmet Adnan Saygun-birinci senfoni op.29
- Sabahattin Kalendar-“boncuklar” orkestre
süiti
- Necip Kazim Akses-Senfonik destan
(soprano, koro ve orkestre için)
- Beatles-Yesterday
241
Y
O
R
U
M
L
A
M
A
Y
A
R
A
T
I
C
I
L
I
K
242
· Öğrencilerin
imkanlarına gőre
notalı ve kulak yoluyla
(taklitle) türk halk ve
sanat şarkılarını,
türkülerini ve diğer
halkların şarkılarını
icra ediyorlar
· Sanat müziği
eserlerinden bőlümleri
icra ediyorlar
· Kendilerin ve
diğerlerinin
yorumlamalarını
değerlendiriyorlar
· Öğrenciler, diğer
sanatların ifade
araçlarıyla yaşantılarnı
ifade ediyorlar
· Öğrenciler, müzik
ifade araçlarıyla
yaratıcılık biçiminde
ifade ediyorlar
Ø Sanat ve halk şarkılarını yorumlama
Ø Çeşit ritmik melodik olayları şarkılar
sayesiyle tanıyorlar
Ø Şarkılar, konular, melodi, kanonlar –
yeni ve bilinen tonalitelerde
Ø Halk ve diğer çalgılarla şarkılara
eşlik yapıyorlar
Ø Çeşit enstrumental bütünlükleri icra
ediyoruz
Ø Sőzlü, mecazi ifade ile, hareketle
ifade ediyoruz
Ø Benimsenen müzik içeriklerin
yaşantılı tekrar yorumluyorlar
Ø Şarkı-melodinin yaratılmasında
değişme ve tamamlama için teşvik
oluyoruz
Ø Müzik olaylarını takip ediyoruz,
yorumlama őzelliğini tanıyoruz ve
tartışıyoruz
- G.B. Pergolezi-güzel çiçek
- L.V.Beethoven-re major’de keman ve
orkestre için konserden konu
- R.Rey-Kanon, Bir fidan dikerken
- Sayip Egüz-ilkbahar
- Çanakkale içinde
- Türkü-Bir dalda iki kiraz
- R.Saydin-Notaların dansı
- L.V.Beethoven
- Yüksek yüksek tepelerde
- Suat Engüllü-Anneye türkü
- Oy kemençe-türkü
- Gokçe Ergin-Ögretmenin
KAZANIMLAR
Dinleme
Ø Dinlenilen eserleri tekrar tanıma ve onların biçimlerini ayırt
ediyorlar
Ø Enstrumanları ve çeşit yorumlama formasiyonları tanıyor ve
sistemleştiriyorlar
Ø Türk halk müziğin asıl niteliklerini tanıyorlar
Yorumlama
Ø Yorumlama konu ve şarkıların sayısı en azından şarkıların yarı
sayısını benimsemişler
Ø Benimsenmiş ritmik ve melodik bilgileri uyguluyorlar
Yaratıcılık
Ø Bireysel yeteneklerine gőre bazı yaratıcılık çalışma biçimlerini
gerçekleştiriyorlar
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Bu sınıflarda müzik eğitimin dersi őnceki sınıflardaőğ renilen bazı
bilgilerin ve etkinlikleri geliştirilmesi açısından programsal bir genişleme
arz etmektedir.
Konusal içeriklerin gerçekleşmesi için iyi bir planlama ve őğrenci
enerjisi ve zamanın rasiyonel kullanılması gerekir. Müziksel-őğrenme
etkinlikleri (dinleme, yaratma ve yorumlama) ara ilişkileri ayrılmadan
sunulur őyleki ders birimlerin biçimleştirilmesinde en azından iki
değişik, farklı etkinlikler düzenlenir. Bu őğrencilerin bireysel yeteneklerine bağlı olarak, aktif etkinliklerine imkan sağlar.
Program içerikleri şu esaslara dayanır:
1. Yorumlama ve dinlemek için seçilen mıüzik kaynağı
2. Müzik eğitim seviyesini yükseltecek kavram, ilk eve bilgiler
3. Öğrencinin ortam müziği kültürü bilgileri ve de ulusal ve dünya
müzik yaratıcılığına karşı estetik ve pozitif tutumun geliştirilmesi.
243
Dinleme
Seçilen müzik eserleri dinleme yőntemi aktif dinlemeyi sağlamalıdır.
Dinleme, őğrencinin dikkatini uyandıracak şekilde kısa ve tekrarlı
olmalıdır. Öncelikle tekrarlı dinleme eserlerin, bestecilerin, dőnemlerin
tarzların türlerin ve yorumlama biçimlerinin çok yőnlü tanımalarını
sağlar. Dinleme őncesi motivasiyon ve dinleme sonrası yorumlarla ders
süreci zenginleşerek őğrenciler için daha çekici olur.
Yorumlama
Yorumlama etkinliği saz (enstruman) çalma ve şarkı sőyleme ile
gerçekleşir. Şarkı sőyleme-őğrencilerin bireysel olanaklarını dikkate
alarak – taklit etme (kulak yoluyla), notalı ve kombine (taklit etme ve
notalı) şeklinde gerçekleşir. Saz (enstruman) çalma, şarkı eşliğinde belli
müziksel parçanın çalınması şeklinde olur.
Yaratıcılık
Yaygın eğitimde bulunan őğrencilerin yaratıcılğı serbest ve kendiliğinden ortaya çıkan yorumlardır. Onların olgunluk yaşını gőz őnünde
bulundurarak, ritmik, melodik parçaların yaratılması devinimler, temsilli
ve edebi yorumlama şeklinde ifadelerini gerçekleştirebilirler.
DEĞERLENDİRME
Öğretmen, değerlendirme müzik eğitiminin gerektirdiği őğretim ve
psikolojik gereksimlerin karşılanması ile yapar. Değerlendirmeőğrenci lerin bireysel müzik gelişmesinde etkin dinleme ve vokal (ses) enstrumental yorumlama ile yaratıcılık çalışmaları çerçevesinde yapılır. Öğretmen, müzik yeteneği, yorumlama becerilerini őğretici bilgilerini ve
őğrencilerin ilgisini takip ederek kaydeder ve değerlendirmesini yapar.
Dinlenen eserlerde müzik anlamının deneyimi, sunumu ve takliti değerlendirilir. Vokal ve enstrumental yorumlama belirlenen şarkı sayısının
eşitleştirilmesi ve enstrumental içerik (yaşanan yorumlama) esasınca
değerlendirilmektedir. Kulak yoluyla ve notalı şarkı sőylemede ve
ikisinin bir araya getirilmesi arasında, őğrencilerin bireysel imkanlarını
ve olgunluk yaşlarını gőz őnünde bulundururken değerlendirme bu
derslere katılan őğrencilerin eşit ağırlıkta olmalıdır. Öğretmen, yaratı244
cılığa ilgisi olan őğrenciği takip ederek teşvik etmeli ve sürekli ilerlemesini izleyerek değerlendirme yapmalıdır.
Özel değerlendirme
· Dinlenilen eserleri tekrar tanıma
· Enstrumental yorumlama ve şarkı sőyleme
· Yazılı ve sőzlü cevaplar
· Tanıtım
· Test (anket)
· Kendini değerlendirme
Öğretmen değerlendirme sırasında yaygın eğitimde őngőrülen őzel
hedefleri ve kazanımları dikkate almalıdır.
DERSLER ARASI İLİŞKİ
v Vokal-enstrumental içerikleri, halk ve sanat yaratıcılığıyla dünya
ve ulusal kültür değerleriyle tanıtımı (ana dili, yabancı diller,
tarih, coğrafya)
v Belli müzik içerikleri doğa, toplum dersleriyle ilişkide bulunur
(tarih, coğrafya)
v Müzik faaliyetleri diğer sanat yaratıcılığıyla etkin ifadelerini
teşvik eder (resim sanatı, edebiyat, hareket, dans etmek)
245
246
Tiraj: 100
Yayına hazırlayan:
LIBRI SHKOLLOR Yayın Evi – Priştine
Baskı: PRINTING PRESS - Priştine
247
Katalogimi në publikim – (CIP)
Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
371.214 (075.2) (496.51)
ÖĞRETİM Plan ve Programı: Alt seviye ortaöğretim altıncı ve
yedincı sınıf / Yayın Sorumlusu İsuf Zeneli ; Yayını hazirlayanlar Agim
Bërdyna, Ramush Lekaj].- Priştine: Eğitim, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı, 2005 (Prishtinë : “Printing Press“).- 248 fq..; 24 cm.
1. ZENELI, İsuf
2. BËRDYNA, Agim
ISBN 9951-450-64-4
248
3. LEKAJ, Ramush
249